Zastosowanie tworzyw sztucznych w instalacjach spalinowych

Transkrypt

1 Zastosowanie tworzyw sztucznych w instalacjach spalinowych Od kilku lat na rynkach europejskich oferowane s¹ elementy kominów i instalacji spalinowych wykonane z ró nego rodzaju tworzyw sztucznych. Kominy te s¹ oferowane g³ównie do kot³ów z zamkniêt¹ komor¹ spalania w tym kot³ów kondensacyjnych. W Polsce najczêœciej kominy z tworzyw sztucznych znajduj¹ siê w ofertach sieci dystrybucyjnych producentów urz¹dzeñ grzewczych, które oferuj¹ je jako komplet wyposa enia wraz z kot³em. Wed³ug wytwórców tych kominów, argumentem wskazuj¹cym na przydatnoœæ tworzyw sztucznych do ich stosowania w instalacjach spalinowych, s¹ niskie temperatury spalin jakie deklaruj¹ producenci kot³ów w trakcie normalnej pracy urz¹dzenia grzewczego. Doœæ czêsto zapomina siê jednak o tym, e kot³y w trybie pracy z maksymaln¹ moc¹ np. w trybie podgrzewania wody u ytkowej mog¹ wytwarzaæ spaliny o doœæ wysokiej temperaturze. Komin - po pierwsze bezpieczeñstwo Mo na zadaæ pytanie czy kominy i instalacje z tworzyw sztucznych s¹ bezpieczne i mog¹ byæ powszechnie stosowane. Z analizy Polskich przepisów budowlanych* jednoznacznie wynika, e kominów i instalacji spalinowych wykonanych z materia³ów palnych - dotyczy to równie szeroko pojêtych tworzyw sztucznych - stosowaæ w budownictwie nie wolno. Za takim stanowiskiem przemawia szereg prostych argumentów: - komin jest szczególnie nara ony na skutki jakie mog¹ nast¹piæ w trakcie awarii kot³a np. w trakcie niekontrolowanego spalania czy uszkodzenia czujników monitoruj¹cych pracê kot³a, - komin jest wyrobem budowlanym, nie mo e wiêc posiadaæ obni onej odpornoœci po arowej w stosunku do innych, s¹siaduj¹cych materia³ów u ytych do wykonania budynku, tym bardziej, e czêsto komin przebiega przez kilka stref po arowych, - w przypadku kot³ów z zamkniêt¹ komor¹ 3/08 (52) lipiec-wrzesieñ Kominiarz Polski 23

2 spalania dopuszcza siê zabudowê kot³a w pomieszczeniach mieszkalnych bez wentylacji. Instalacje spalinowe musz¹ wiêc byæ bezwzglêdnie bezpieczne szczególnie, e panuje w nich znaczne nadciœnienie spalin, - materia³y u yte do wykonania komina musz¹ gwarantowaæ bezpieczeñstwo w okresie eksploatacji, który musi byæ co najmniej równy okresowi trwa³oœci innych elementów budynku Komin z plastiku, ale jakiego? Stowarzyszenie "Kominy Polskie" postanowi³o sprawdziæ jakie cechy i parametry posiadaj¹ oferowane na rynkach elementy przewodów spalinowych. Odpowiedzi dostarczaj¹ badania przeprowadzone w gliwickim oddziale Instytutu In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników z Torunia. Badania przeprowadzone zosta³y na próbkach elementów kominowych oferowanych przez czterech niezale nych europejskich producentów. W trakcie badañ skupiono siê przede wszystkim na okreœleniu w³asnoœci fizycznych, w tym tak e procesu starzenia materia³ów u ytych do produkcji elementów kominowych i analizie ich wp³ywu na bezpieczeñstwo u ytkowania. Oferowane na rynku elementy kominowe wykonywane s¹ najczêœciej z tworzywa - polipropylen (PP) - ze wzglêdu na atrakcyjn¹ cenê i prostotê wykonania elementów. Postanowiono wiêc sprawdziæ jak zachowywaæ siê bêd¹ badane elementy w podwy szonej temperaturze (wszyscy producenci deklarowali temperaturê pracy 120 st. C), badaj¹c je jedynie w atmosferze czystego powietrza (bez zanieczyszczeñ wystêpuj¹cych w spalinach - co z pewnoœci¹ dodatkowo mog³o by pogorszyæ wyniki), okreœlaj¹c stopieñ nara enia polipropylenu na procesy starzenia. Z teorii wiadomo, e polipropylen bez zastosowania dodatkowych komponentów (antyutleniaczy) w temperaturach powy ej 60 st. C ulega procesowi degradacji. Wyniki pomiarów dla trzech ró nych badanych próbek po jedynie 500 godzinach (20 dniach) badañ obrazuje wykres nr 1. Jak wynika z wykresu próbki badane przez okres 20 dni wykazuj¹ znacz¹ce obni enie odpornoœci na utlenienie (co ma równie wp³yw na obni enie granicy uplastycznienia tworzywa przy pracy w podwy szonych temperaturach), siêgaj¹cej nawet do 50%. Tworzywa sztuczne, konsekwencje Instalacje spalinowe wspó³pracuj¹ce z kot³ami z zamkniêt¹ komor¹ spalania z uwagi na zastosowany w urz¹dzeniu grzewczym uk³ad wentylatorowy, pracuj¹ w nadciœnieniu. Szczelnoœæ gazowa po³¹czeñ poszczególnych elementów zapewnia z jednej strony uszczelka umieszczona w gnieÿdzie jednego z elementów, z drugiej zaœ poprawnoœæ (tolerancja wymiarowa œrednicy) drugiego ³¹czonego elementu. Gdy wskutek obni enia granicy termicznego uplastycznienia, przy pracy kot³a ze zwiêkszon¹ moc¹ (wysoka temperatura spalin) choæby jedna z koñcówek ³¹czonych elementów ulegnie odkszta³ceniu, przy wystêpuj¹cym nadciœnieniu w przewodzie, nast¹pi z pewnoœci¹ niekontrolowany wyciek spalin na zewn¹trz. Je eli dodatkowo nast¹pi to w pomieszczeniu nie wentylowanym (a przepisy tego - w przypadku kot³ów turbo - nie wykluczaj¹) tragedia jest gotowa. 24 Kominiarz Polski - 3/08 (52) lipiec-wrzesieñ 2008

3 Podsumowanie Stosowanie tworzyw sztucznych jako materia³u do produkcji kominów by³a od pocz¹tku spraw¹ kontrowersyjn¹. Przedstawiciele stra y po arnej kwestionuj¹ mo liwoœæ udzia³u wyrobów wykonanych z materia³ów palnych w konstrukcji budynku jako elementu mog¹cego stanowiæ zagro enie rozprzestrzeniania po aru, kominiarze mówi¹ o braku mo liwoœci kontroli i czyszczenia, inspektorzy nadzoru budowlanego informuj¹ o braku w³aœciwego oznakowania, a co za tym idzie braku identyfikacji zastosowanych elementów i sprawdzenia z deklaracjami producenta. Takie w¹tpliwoœci maj¹ równie cz³onkowie europejskiego Sta³ego Komitetu Budownictwa w Brukseli, którzy w maju br. odrzucili wniosek o powo³anie odrêbnych zasad oceny zgodnoœci dla kominów z tworzyw sztucznych. Nadal wiêc zgodnie z przepisami budowlanymi: - " przewody spalinowe i dymowe powinny byæ wykonane z materia³ów niepalnych", - " urz¹dzenia gazowe z zamkniêt¹ komor¹ spalania ( ) mog¹ byæ instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, niezale nie do rodzaju wystêpuj¹cej w nich wentylacji, pod warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno spalinowych", - " indywidualne koncentryczne przewody powietrzno-spalinowe lub oddzielne przewody powietrzne i spalinowe od urz¹dzeñ gazowych z zamkniêt¹ komor¹ spalania mog¹ byæ wyprowadzone przez zewnêtrzn¹ œcianê budynku, je eli urz¹dzenia te maj¹ moc ciepln¹ nie wiêksz¹ ni : - 21kW- w wolno stoj¹cych budynkach", - " kominy prefabrykowane, przewody kominowe, kominy wielopow³okowe podlegaj¹ systemowi oceny 2+", - " obiekty powinny byæ w czasie ich u ytkowania. poddawane okresowej kontroli co najmniej raz w roku, polegaj¹cej na kontroli ( ) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych)", - " grzewcze urz¹dzenia gazowe, ( ) niezale nie od ich obci¹ eñ cieplnych, powinny byæ pod³¹czone na sta³e przewodami z indywidualnymi kana³ami spalinowymi, z zachowaniem wymagañ Polskich Norm". Stosujmy wiêc te przepisy, zwa aj¹c g³ównie na bezpieczeñstwo u ytkownika, a nie wygodê czy interes producentów i wykonawców. Stowarzyszenie "Kominy Polskie" *) Cytowane Ÿród³a: - Ustawa Prawo Budowlane z dnia Ustawa o wyrobach budowlanych z dnia Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia oraz /08 (52) lipiec-wrzesieñ Kominiarz Polski 25

4 BEZPIECZEÑSTWO BEZ INFORMACJI? Bezpieczeñstwo bez informacji? Prezentujemy relacjê z seminarium "CIEP O JEST ULOTNE Bezpieczna instalacja i u ytkowanie instalacji kominowych, grzewczych i wentylacyjnych" zorganizowanego przez Stowarzyszenie "Kominy Polskie" podczas tegorocznych targów INSTALACJE 2008 w Poznaniu. Seminarium stanowi³o podsumowanie informacyjnej dzia³alnoœci Stowarzyszenia w minionym sezonie grzewczym i by³o kolejnym z cyklu spotkañ ekspertów z u ytkownikami kominów. Na pierwszy plan i tym razem wydobyto kwestie bezpiecznego u ytkowania domowych instalacji grzewczych, wentylacyjnych i kominowych, zwracaj¹c przy tym uwagê na kluczowe przepisy, a tak e zagro enia zwi¹zane z zaniedbaniami instalatorów i u ytkowników oraz nieodpowiedzialnymi praktykami producentów (tu m.in. brak wymaganych oznaczeñ i informacji o przeznaczeniu elementów kominowych). Podczas obrad zaprezentowano "Czarny Raport" na temat zaczadzeñ w sezonie 2007/2008, przypomniano aktualne rozporz¹dzenia warunkuj¹ce bezpieczn¹ instalacjê i u ytkowanie przewodów kominowych (g³osy reprezentantów organów nadzoru budowlanego i przedstawicieli stra y po arnej), a tak e przedstawiono badania dotycz¹ce odpornoœci materia³owej elementów kominowych (organizatorzy przeprowadzili pokaz palnoœci poszczególnych, dostêpnych w sprzeda y materia³ów). Wyk³ady wyg³osili m.in. Jerzy Bary³ka i Jerzy Grzybowski z G³ównego Urzêdu Nadzoru Budowlanego, Piotr Wojtaszewski z Komendy G³ównej Stra y Po arnej oraz ukasz Grobelny z Instytutu In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników Politechniki Œl¹skiej w Gliwicach. 2,5-godzinne seminarium zakoñczy³a uroczystoœæ wrêczenia medali Korporacji Kominiarzy Polskich dla Piotra Cembali, Mieczys³awa Urbana (obaj ze Stowarzyszenia "Kominy Polskie") oraz Dariusza Sielczaka. Seminarium zgromadzi³o ponad 70 uczestników. Na program seminarium z³o y³y siê nastêpuj¹ce wyst¹pienia: - Prezentacja "Czarnego Raportu" na temat zaczadzeñ w sezonie 2007/8 (Pawe³ Sikora, Stowarzyszenie "Kominy Polskie"), - Analiza zagro eñ po arowych wynikaj¹cych z eksploatacji kominów i instalacji spalinowych w 26 Kominiarz Polski - 3/08 (52) lipiec-wrzesieñ 2008

5 BEZPIECZEÑSTWO BEZ INFORMACJI? œwietle obowi¹zuj¹cych przepisów prawnych (Piotr Wojtaszewski, Komenda G³ówna Pañstwowej Stra y Po arnej), Pan Piotr Wojtaszewski w swym wyst¹pieniu poinformowa³ uczestników seminarium o zg³oszonych przez Korporacjê Kominiarzy Polskich propozycjach zmian w przepisach budowlanych dotycz¹cych uprawnieñ jakie posiadaæ powinny osoby wykonuj¹ce czynnoœci kominiarskie. Zwróci³ uwagê zaniedbania w eksploatacji budynków. Na przyk³ad w roku 2007 przypadki niew³aœciwego u ytkowania instalacji u ytkowych, w tym braku czyszczenia przewodów kominowych stwierdzono w 6538 obiektach, w tym 1066 budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. - Wymagania prawa dotycz¹ce stosowania wyrobów budowlanych do konstruowania kominów w œwietle przepisów Ustawy Prawo Budowlane oraz Ustawy o Wyrobach Budowlanych (Jerzy Bary³ka, G³ówny Urz¹d Nadzoru Budowlanego), - Zasady bezpieczeñstwa w projektowaniu i utrzymaniu kominów w œwietle Ustawy Prawo Budowlane (Jerzy Grzybowski, G³ówny Urz¹d Nadzoru Budowlanego), - Badania elementów kominowych (odpornoœæ ogniowa) ( ukasz Grobelny, Instytut In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników - Oddzia³ Farb i Tworzyw w Gliwicach), - Regulatory ci¹gu (Dariusz Kr¹piec). Wszystkie referaty zosta³y zamieszczone na stronie internetowej w dziale "Opracowania". 3/08 (52) lipiec-wrzesieñ Kominiarz Polski 27