Dr Monika Kwiecińska-Zdrenka Instytut Socjologii UMK Seminarium dotyczące realizacji projektu systemowego WUP w Toruniu Rynek Pracy pod Lupą Toruń, 15.06.2012 r. Istnieją trzy najczęstsze podstawy dyskusji o zawodach przyszłości: 1. Rankingi oparte na badaniach potrzeb pracodawców (np. raporty urzędów pracy, agencji pośrednictwa pracy, itp.) 2. Wyszukiwanie niszy rynkowych (listy rzadkich zawodów) 3. Badania prognostyczne dot. rynku pracy 4. Badania prognostyczne dot. rozwoju gospodarczego 2
Ograniczenia tych sposobów przewidywania zawodów przyszłości badanie potrzeb pracodawców: 1. Pokazywane w oderwaniu od poprzednich badań 2. Nie wychwytują trendów 3. Nie pokazują skali zapotrzebowania 4. Nie pozwalają przewidywać, jak długo zapotrzebowanie na zawód się utrzyma 3 Ograniczenia tych sposobów przewidywania zawodów przyszłości zawody niszowe/egzotyczne: 1. Nieokreślone źródła prognoz 2. Prognozy na podstawie obserwacji sektora podobnego (np. zapotrzebowanie na usługi osobiste na podstawie trendu zmian w sprzedaży kosmetyków) 3. Nieokreślony popyt na zawód (specjalizację?) 4. Powodują zwiększenie podaży, a nie popytu na zawód 4
Ograniczenia tych sposobów przewidywania zawodów przyszłości prognozy: 1. Zakres prognozy (rynek pracy vs. prognozy gospodarcze) 2. Zasięg prognozy (lokalne/regionalne vs. światowe) 3. Prognozy ograniczone do wybranych dziedzin gospodarki (np. zrównoważony rozwój, technologie informacyjne, telekomunikacyjne) 4. Trudność przewidzenia zmian w czasie 5 Na jakich danych polegać? 1. kompleksowe prognozy 2. oparte na precyzyjnych diagnozach rynku pracy i gospodarki 3. uwzględniające uwarunkowania społeczne, gospodarcze i polityczne w skali mikro, mezo i makro 6
Przykłady zawodów przyszłości definiowanych jako zawody rzadkie (nowe/egzotyczne): Groomer Sekser/ka Coolhunter Tanatoprakter Tester instalacji sanitarnych Łapacz kur Rozbieracz drabin Specjalista ds. klonowania Edukator żywienia Akustyk biur Animator czasu wolnego Etyczny haker Barista Strażnik ochrony przyrody Specjalista ds. kultury firmy Personal shopper 7 Trendy zmian gospodarczych, społecznych i na rynku pracy: umiędzynarodowienie działalności gospodarczej globalizacja działalności gospodarczej rozwój i upowszechnienie technologii teleinformatycznych wzrost znaczenia sektora usług funkcjonowanie w warunkach zmian zmieniający się systemem wartości zwracanie większej uwagi na ochronę zdrowia i środowiska naturalnego zmiany demograficzne 8
wzrost poziomu wykształcenia i stałe podnoszenie kwalifikacji obniżaniem się wieku rozpoczęcia pracy (praca już na studiach) wzrost samozatrudnienia, czyli konieczność tworzenia sobie miejsc pracy zmiana natury pracy (flexicurity): bezpieczeństwo zatrudnienia, nie etatu edukacja ustawiczna mobilność przestrzenna niekonwencjonalne formy zatrudnienia (umowy tymczasowe, kontrakty zadaniowe, praca poza siedzibą) opłacalność podjęcia pracy workfare nie welfare state 9 Wg prognoz (Rządowe Centrum Studiów Strategicznych): zawody przyszłości będą związane z rozwojem następujących branż: ochrona zdrowia i opieka społeczna (np. kształtowanie postaw prozdrowotnych, opieka domowa dla osób starszych, pracownicy medyczni do opieki domowej, fizykoterapeuta, psychoterapeuta, dietetyk); ochrona środowiska (usługi na rzecz środowiska, produkcja urządzeń i materiałów, edukacja, konsultacje, promocja, współpraca międzynarodowa; eksploatacja surowców z dna morskiego, podwodnych źródeł ropy i gazu, Inżynierowie i robotnicy oczyszczalni ścieków i monitoringu środowiska, przetwórstwa odpadów i spalarni śmieci oraz technologowie recyklingu) edukacja (specjaliści od szkoleń i kształcenia ustawicznego, od edukacji za pomocą Internetu; broker dydaktyczny) 10
biotechnologia (biotechnolog, specjalista ds. klonowania, bioinżynier genetyczny) nowoczesne operacje finansowe (elektroniczna bankowość, e-handel, doradcy i analitycy finansowi, ds. biznesu, specjaliści ds. ubezpieczeń, też zdrowotnych) usługi informatyczne, informacyjne i komunikacyjne (projektant stron www, administrator systemów internetowych, inżynier oprogramowania, inżynier bezpieczeństwa danych, specjalista sieci danych, analityk sieci komputerowych, broker/manadżer informacji) administracja i zarządzanie rozwojem (fundraiser, specjaliści zajmujący się obsługą funduszy unijnych oraz zdobywaniem funduszy międzynarodowych na rozwój regionalny) rozrywka (wszelkie usługi związane z zagospodarowaniem czasu wolnego, specjalista ds. kultury firm, menadżerowie kultury) 11 Dziękuję za uwagę! Kontakt: monika.kwiecinska@umk.pl soma@soma.torun.pl 12