Wprowadzenie Liczba osób niepełnosprawnych w Polsce oraz różnorodność problemów jakie rodzi niepełnosprawność sprawia, że grupa ta powinna zajmować szczególne miejsce w społecznej polityce państwa, której główne zadanie to ochrona społeczeństwa przed negatywnymi skutkami przemian ekonomicznych. W celu poprawy życia społecznego osób niepełnosprawnych i ograniczenia skutków ich niepełnosprawności zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997r. / Dz.U. z 2011 r. Nr 127 poz. 721 z późn. zm / do zadań powiatu należy m. in. opracowanie Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w zakresie : rehabilitacji społecznej, rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych jest dokumentem służącym realizacji polityki społecznej. Stanowi podstawę do opracowania i realizacji programów celowych na rzecz osób niepełnosprawnych i pozyskania dodatkowych środków między innymi z programów Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz programów unijnych. Założenia Programu oparte są na Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Zamojskiego na lata 2014 2020 i Strategii Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego. Istotą Programu jest stworzenie warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym włączenie się lub całkowity powrót do czynnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, zapobiegając marginalizacji oraz wykluczeniu społecznemu. Do skutecznej realizacji celów zawartych w programie niezbędna jest współpraca władz powiatowych, gminnych, organizacji pozarządowych oraz innych instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych, mogących wspierać realizację Programu merytorycznie i finansowo, uwzględniając potrzeby poszczególnych jednostek. Niniejszy program jest kontynuacją szeregu działań, podjętych w ramach Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w latach 2011 2013. Uwzględnia również rosnące potrzeby osób niepełnosprawnych zamieszkujących na terenie powiatu zamojskiego oraz zadania powiatu wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Założenia Programu zostały opracowane po konsultacji z podmiotami realizującymi zadania na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu powiatu zamojskiego celem poprawy warunków ich życia. Przyjęto, iż wszystkie założenia Programu będą realizowane przez okres na jaki dokument został opracowany tj. na lata 2014-2020, dltego nie wskazano odrębnych terminów realizacji poszczególnych zadań. Zamość 2014 Strona 1
Opis problemu Osoby niepełnosprawne oraz ich rodziny stanowią znaczną część lokalnej społeczności, wymagającą szczególnego zainteresowania oraz różnych form wsparcia i opieki. Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym zależy nie tylko od nich samych, ale również od społeczeństwa, które tworzy klimat i warunki, w których te osoby znajdują swoje miejsce obok osób pełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne stanowią grupę zróżnicowaną pod względem stopnia i rodzaju niepełnosprawności, co powoduje konieczność różnicowania i indywidualizowania pomocy adresowanej do tych osób. Osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone, przejawiają niższą aktywność zawodową i w konsekwencji częściej dotyka ich zjawisko ubóstwa i wykluczenia społecznego. Nierówność szans na początku drogi życiowej, pogłębiona zostaje w dorosłym życiu poprzez gorsze przygotowanie zawodowe i społeczne, a zła sytuacja na rynku pracy dotyka w pierwszej kolejności właśnie te osoby. Wysokość świadczeń należnych osobie z racji jej niepełnosprawności nie pozwala na zrekompensowanie skutków tejże niepełnosprawności. Zarobki pozostałych członków rodziny, w połączeniu z wydatkami ponoszonymi na leczenie i rehabilitację osób niepełnosprawnych, również nie są wystarczające do zapewnienia profesjonalnej odpłatnej opieki. Długotrwała choroba, niepełnosprawność i niskie dochody jako problem społeczny uwidacznia się w korzystaniu z pomocy społecznej. Problemy zdrowotne mieszkańców powiatu i niepełnosprawność są trzecim po bezrobociu i ubóstwie powodem korzystania z systemu wsparcia oferowanego przez pomoc społeczną. Powoduje to, że niepełnosprawni postrzegani są jako środowisko uzależnione od pomocy społecznej. Nie mogąc pokonać ograniczeń sami przyjmują rolę bezradnych i skazanych na pomoc z zewnątrz. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych powinna mieć charakter kompleksowy i obejmować rehabilitację leczniczą, społeczną i zawodową, co w efekcie przyczyniłoby się do pełnego uczestnictwa tej grupy w życiu społecznym. Integracja rozumiana jako włączenie osób niepełnosprawnych w zwykłe formy życia indywidualnego i społecznego powinna prowadzić do niezależności finansowej, stanowiącej podstawę do korzystania z innych dostępnych dóbr. Polityka integracji społecznej osób niepełnosprawnych, oparta na zasadzie równych szans, zapewni im możliwość niezależnego życia. Ważnym problemem funkcjonowania rodzin osób niepełnosprawnych, jest również niedostateczny rozwój sieci usług opiekuńczych, oferujących pomoc w miejscu zamieszkania, szczególnie dla osób starszych. W związku z powyższym, w polityce rodzinnej państwa problem osób niepełnosprawnych zasługuje na szczególną uwagę. Zakres oraz waga tego problemu skłaniają i jednocześnie zobowiązują do działań Zamość 2014 Strona 2
mających na celu zagwarantowanie każdej osobie niepełnosprawnej prawa do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia. Przepisy obowiązującego prawa dotyczącego osób niepełnosprawnych oraz Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych zapewniają pełne i równe korzystanie z praw i podstawowych wolności, również dostęp do wszystkich instytucji służb publicznych, posiadanie maksymalnej swobody poruszania się oraz wstęp do wszystkich budynków i środków transportu. Codziennie jednak osoby niepełnosprawne napotykają na różnego rodzaju bariery w budynkach użyteczności publicznej jak również we własnych domach, są to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające poruszanie się / schody, brak przystosowanej odpowiednio łazienki lub niewłaściwe usytuowanie w niej urządzeń sanitarnych, wąskie drzwi oraz inne /. Eliminowanie tych barier z życia osób niepełnosprawnych bardzo często decyduje o ich powodzeniu w rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Osoby niepełnosprawne w powiecie zamojskim szczególnie na wsi nie uczestniczą w pełni w życiu społecznym. Wynika to szczególnie z uwarunkowań obyczajowych, uprzedzeń społecznych, niedostatecznego rozwoju usług wsparcia dziennego, które nie zapewniają tym osobom i ich rodzinom zabezpieczenia potrzeb w tym zakresie. Stąd też, tak istotne jest podejmowanie wszelkich działań mających na celu zwiększenie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym na terenie powiatu. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2014 2020 zwany dalej Programem, jest dokumentem, mającym na celu ukierunkowanie i skoordynowanie działań, które będą realizowane w dziedzinie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepelnosprawnych. Niepełnosprawność w swojej istocie jest zjawiskiem o komponentach medycznych i społecznych. Powodowana jest chorobami i dysfunkcjami fizycznymi bądź psychicznymi, wywiera znaczące konsekwencje funkcjonalne i społeczne. Dlatego trudno ją zdefiniować. Definicja niepełnosprawności jest jednak konieczna ze względów profilaktycznych, leczniczych oraz rehabilitacyjnych. Do opracowania Programu posłużono się poniższymi definicjami : Według WHO Osoba Niepełnosprawna to taka, która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych mówi, że Niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę, oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych określa osoby niepełnosprawne jako osoby, których stan Zamość 2014 Strona 3
fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały odpowiednie orzeczenie. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych osoby niepełnosprawne to osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami. Dostępne dane statystyczne dotyczące osób niepełnosprawnych, zarówno w kraju jak i w powiecie są niepełne i niejednorodne. Uzyskane dane należy więc traktować jako dane szacunkowe. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano ostatnie pełne dane dotyczące liczby osób niepełnosprawnych w Polsce pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku. Według jego wyników, liczba osób niepełnosprawnych w kraju ogółem wynosiła blisko 5,5 miliona, w tym około 4,5 miliona posiadało prawne potwierdzenie faktu niepełnosprawności. Szacuje się, że problem niepełnosprawności w powiecie zamojskim dotyczy ogółem 22.694 osoby, z tego posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności 17.831 osób. W opracowaniu Programu wykorzystano przepisy prawne dotyczące życia i funkcjonowania osób niepełnosprawnych w naszym kraju. Działania rządu i ustawodawstwa polskiego na rzecz osób niepełnosprawnych, to : Rządowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych i ich Integracji ze Społeczeństwem / 5 październik 1993 r./ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej / 2 kwiecień 1997 r. /, która zapewnia prawo do niedyskryminacji stanowiące, że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych / 1 sierpień 1997r. / przyjęta Uchwałą Sejmu potwierdzająca prawa osób niepełnosprawnych do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia wolnego od przejawów dyskryminacji. Sejm wezwał jednocześnie władze rządowe i samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. / Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz.721 z późn. zm / została uchwalona w celu poprawy życia społecznego osób niepełnosprawnych i ograniczenia skutków ich niepełnosprawności. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych podpisana przez rząd Polski 20 marca 2007 r., ratyfikowana 6 września 2012 r. Celem Konwencji jest ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez osoby z niepełnosprawnością na równi ze wszystkimi innymi obywatelami. Zamość 2014 Strona 4
Dotychczasowe działania na rzecz osób niepełnosprawnych w powiecie zamojskim : Bez pomocy państwa osoby niepełnosprawne nie są w stanie samodzielnie rozwiązywać wielu swoich ważnych problemów. Na państwie więc spoczywa obowiązek wyrównywania szans życiowych osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałania ich dyskryminacji zarówno społecznej jak i zawodowej. Potrzeby osób niepełnosprawnych ujawniają się w sferach : społecznej izolacja osób niepełnosprawnych, w wyniku występowania barier architektonicznych, urbanistycznych oraz komunikacyjnych, zdrowotnej utrudniony dostęp do świadczeń medyczno- rehabilitacyjnych, brak wczesnej diagnozy niepełnosprawności, materialnej wysokie koszty rehabilitacji, brak pracy i możliwości zarobkowania, brak środków do życia, kulturalno - oświatowej utrudniony dostęp do dóbr kultury i możliwości kontynuowania nauki, psychologicznej poczucie wyobcowania pozostawienie samemu sobie, brak akceptacji przez najbliższe otoczenie, czego skutkiem jest poczucie niskiej samooceny. Na poziomie gmin działania w tym zakresie prowadzone są przez ośrodki pomocy społecznej, które zgodnie z ustawą o pomocy społecznej zobowiązane są do udzielania pomocy osobom oraz ich rodzinom ze względu na niepełnosprawność. Na terenie powiatu zamojskiego są to: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczebrzeszynie, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zwierzyńcu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Adamowie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grabowcu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Komarowie Osadzie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Łabuniach, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miączynie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nieliszu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Radecznicy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sitnie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Skierbieszowie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Zamościu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sułowie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zamościu. Zamość 2014 Strona 5
Na szczeblu powiatu, działania na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej realizowane są przez instytucje samorządowe - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Wydział Infrastruktury Społecznej, Wydział Komunikacji, Wydział Architektury i Budownictwa, Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną oraz Powiatowy Urząd Pracy. W procesie kompleksowej rehabilitacji osób niepełnosprawnych szczególne znaczenie ma zapewnienie poczucia bezpieczeństwa oraz odpowiednich form wsparcia psychologicznego i opieki. Instytucje funkcjonujące na terenie powiatu zamojskiego, zapewniające osobom niepełnosprawnym opiekę i rehabilitację : Warsztat Terapii Zajęciowej w Dominikanówce, Warsztat Terapii Zajęciowej w Zwierzyńcu, Warsztat Terapii Zajęciowej w Rozłopach, Warsztat Terapii Zajęciowej w Wolicy Brzozowej, Warsztat Terapii Zajęciowej w Lipinie Starej, Powiatowy Ośrodek Wsparcia w Krasnobrodzie, Środowiskowy Dom Samopomocy Krok dalej w Białobrzegach, Środowiskowy Dom Samopomocy w Sochach Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zwierzyncu, Mieszkania chronione / Dom Pomocy Społecznej w Szczebrzeszynie, Dom Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie/, Dom Pomocy Społecznej w Krasnobrodzie dla osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych fizycznie, Dom Pomocy Społecznej w Majdanie Wielkim dla osób przewlekle psychicznie chorych /mężczyzn/, Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach dla osób przewlekle psychicznie chorych / kobiet/, Dom Pomocy Społecznej Pod Modrzewiami w Szczebrzeszynie dla osób niepełnosprawnych intelektualnie /kobiet/, Jedną z form aktywizacji osób niepełnosprawnych jest ich członkostwo w organizacjach pozarządowych. Zrzeszanie się osób niepełnosprawnych zapobiega izolacji i przeciwdziała wykluczeniu społecznemu, daje możliwość otwarcia się osób niepełnosprawnych na lokalną społeczność i aktywnego udziału w jej sprawach, pozwala również lepiej poznać środowisko osób niepełnosprawnych i ich potrzeby. Zamość 2014 Strona 6
Wspieraniem, a także niesieniem wszechstronnej pomocy osobom niepełnosprawnym, ich rodzinom i opiekunom w celu wyrównywania szans w dostępie do edukacji, rehabilitacji, zatrudnienia oraz integracji ze społecznością lokalną w powiecie zamojskim zajmuje się kilkanaście działających organizacji pozarządowych. Są to między innymi : Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Krok za Krokiem, Katolickie Stowarzyszenie Inteligencji z siedzibą w Zamościu, Stowarzyszenie Ruch Osób Niepełnosprawnych FENIKS, Stowarzyszenie Kobiet po Leczeniu Raka Piersi AMAZONKI, Polskie Towarzystwo Społeczno Sportowe Sprawni Razem, Polski Związek Niewidomych, Okręg Lubelski dla Koła PZN Zamość Powiat, Zamojskie Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Zamościu, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Rehabilitacji Pomoc Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych, Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Zdrowia Psychicznego, Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Radość i Nadzieja w Dominikanówce, Stowarzyszenie Tworzymy Razem Marzenia w Lipinie Starej, Stowarzyszenie w Dobrej Wierze w Wolicy Brzozowej, Stowarzyszenie Uśmiech w Zwierzyńcu. W ramach opieki zdrowotnej na terenie powiatu funkcjonuje : Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Szczebrzeszynie, Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy, Samodzielne Publiczne Sanatorium Rehabilitacyjne im. Janusza Korczaka w Krasnobrodzie. Innym obszarem działań na rzecz osób niepełnosprawnych jest edukacja. Utrudniony dostęp osób niepełnosprawnych do edukacji, w tym na poziomie podstawowym i średnim wynika m.in. z barier architektonicznych i barier w komunikowaniu się, w tym braku sprzętu, pomocy dydaktycznych, transporcie niedostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. Utrzymanie barier powoduje, że nie ma prawdziwej integracji dzieci niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami. Co więcej, bariery te ograniczają szansę osób niepełnosprawnych na przyszły rozwój zawodowy, a przez to aktywność i samodzielność. Z danych statystycznych wynika, że osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone niż osoby pełnosprawne. W związku z tym, należy dążyć do udostępnienia edukacji, osobom niepełnosprawnym, w celu podniesienia poziomu wykształcenia poprzez likwidację wszelkich możliwych barier, zarówno architektonicznych, transportowych, urbanistycznych jak i społecznych Zamość 2014 Strona 7
Adresaci Programu : 1) Osoby niepełnosprawne, 2) Rodziny z osobą niepelnosprawną. Realitorzy Programu : 1) Powiatowy Urząd Pracy, 2) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Zamościu, 3) Jednostki organizacyjne powiatu, 4) Urzedy Gmin, 5) Gminne jednostki organizacyjne, 6) Organizacje pozarządowe; 7) Media, 8) Społecznośc lokalna. Partnerzy : 1) Urząd Marszałkowski w Lublinie, 2) Administracja Rządowa, 3) Panstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepelnosprawnych. Koordynator Programu : Starostwo Powiatowe w Zamościu. Źródła finansowania Programu : 1) Środki z budżetu powiatu, 2) Środki z budżetu gmin, 3) Środki pozabudżetowe; Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Pracy, 4) Środki Europejskiego Funduszu Społecznego i inne fundusze Unii Europejskiej. Zamość 2014 Strona 8
Na podstawie analizy problemu niepełnosprawności określono cel główny Programu, który będzie realizowany poprzez cele szczegółowe. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU. Głównym celem Programu jest zapewnienie osobom niepełnosprawnym warunków do równoprawnego, samodzielnego, pełnego i czynnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU : I. Propagowanie szeroko pojętej profilaktyki niepełnosprawności. II. Działania w kierunku ograniczania i łagodzenia skutków niepełnosprawności. III. Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałanie ich wykluczeniu społecznemu. IV. Kształtowanie w społeczności lokalnej właściwych postaw wobec osób niepełnosprawnych. I. Propagowanie szeroko pojętej profilaktyki niepełnosprawności. Zadania do realizacji : 1. Promocja zdrowia i edukacja propagująca zdrowy styl życia. 2. Poprawa poziomu kultury fizycznej i sportu, warunków życia, pracy i odpoczynku. 3. Realizacja programów promocji zdrowia. Oczekiwane efekty realizacji celu szczegółowego I. 1. Zwiększenie wiedzy na temat niepełnosprawności i sposobów jej zapobiegania. 2. Poprawa jakości życia osób niepelnosprawnych. Zamość 2014 Strona 9
II. Działania w kierunku ograniczania i łagodzenia skutków niepełnosprawności. Zadania do realizacji : 1. Wspieranie integracji społecznej. 2. Likwidacja barier : likwidacja barier architektonicznych w budynkach użyteczności publicznej: Starostwa Powiatowego w Zamościu, Jednostkach organizacyjnych powiatu zamojskiego, Samodzielnym Publicznym Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym w Radecznicy, Placówkach edukacyjnych prowadzonych przez podmioty wymienione w programach Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. likwidacja barier architektonicznych w miejscu zamieszkania osób niepełnosprawnych, likwidacja barier w komunikowaniu się i technicznych, likwidacja barier transportowych: w warsztatach terapii zajęciowej i środowiskowych domach samopomocy prowadzonych przez samorządy gminne oraz w jednostkach organizacyjnych powiatu zamojskiego, likwidacja barier urbanistycznych. 3. Stworzenie możliwości korzystania z rehabilitacji i opieki zdrowotnej, w tym w zakresie wczesnej interwencji. 4. Ułatwienie dostępu osobom niepełnosprawnym do obiektów sportowych, kulturalnych, edukacyjnych i aktywnych form rekreacji. Oczekiwane efekty realizacji celu szczegółowego II. 1. Większy udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. 2. Poprawa warunków bytowych osób niepełnosprawnych. 3. Stworzenie środowiska przyjaznego dla osób niepełnosprawnych. 4. Zwiększenie samodzielności i niezależności osób niepełnosprawnych. Zamość 2014 Strona 10
III. Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałanie ich wykluczeniu społecznemu. Zadania do realizacji : 1. Udzielanie porad dotyczących ustalania stopnia niepełnosprawności poprzez konsultacje i poradnictwo specjalistyczne oraz pomoc w wypełnianiu wniosków i kompletowaniu załączników. 2. Prowadzenie diagnozy psychopedagogicznej dzieci i młodzieży oraz doradztwo zawodowe o możliwości wyboru odpowiedniej szkoły i zawodu. 3. Stworzenie systemu współpracy instytucjonalnej pomiędzy GOPS-ami, PUP i Przedsiębiorcami w zakresie aktywizacji społeczno-zawodowej. 4. Rozwiązywanie problemów osób niepełnosprawnych przy ścisłej współpracy z instytucjami pozarządowymi poprzez : zakładanie spółdzielni socjalnych, utworzenie zakładu aktywności zawodowej. 5. Zwiększanie liczby uczestników w ośrodkach wsparcia. 6. Wspieranie zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej osób niepełnosprawnych poprzez : organizowanie giełd pracy, organizowanie szkoleń przygotowujących osoby niepełnosprawne do podjęcia zatrudnienia oraz prowadzenia działalności gospodarczej, zwrot kosztów wyposażenia stanowisk pracy osób niepełnosprawnych, przyznawanie osobom niepełnosprawnym środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej, 7. Utworzenie punktu informacyjno-doradczego. 8. Rozwijanie usług specjalistycznych, środowiskowych dla osób wymagających wysokiego poziomu wsparcia. 9. Propagowanie instytucji asystenta pomagającego osobie niepełnosprawnej. Zamość 2014 Strona 11
10. Rozszerzenie form i zasad współpracy instytucji z organizacjami pozarządowymi, w tym poprzez rozszerzenie katalogu zadań, które mogą być wykonywane przez organizacje pozarządowe przy współudziale i finansowaniu przez instytucje. 11. Aktywna integracja osób niepełnosprawnych przez realizację Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Lepsze Jutro. Oczekiwane efekty realizacji celu szczegółowego III. 1. Zmniejszenie zjawiska wykluczenia społecznego wśród osób niepełnosprawnych. 2. Zintegrowany system wsparcia dla osób niepełnosprawnych. 3. Podniesienie poziomu kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych. 4. Zdobycie odpowiedniego zatrudnienia, zgodnie z zainteresowaniami i możliwościami osób niepełnosprawnych. IV. Kształtowanie w społeczności lokalnej właściwych postaw wobec osób niepełnosprawnych. Zadania do realizacji : 1. Propagowanie pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych. 2. Integracja społeczności lokalnej w celu wspólnego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych poprzez: : prowadzenie działań edukacyjnych uczniów pełnosprawnych ich rodziców i opiekunów w zakresie rozumienia potrzeb osób niepełnosprawnych i przestrzegania ich praw, aktywny udział organizacji pozarządowych w realizacji przedsięwzięć na rzecz osób niepełnosprawnych, zaangażowanie władz samorządowych w działania społeczne we współpracy z organizacjami pozarządowymi, 3. Podnoszenie świadomości osób niepełnosprawnych i ich rodzin o przysługujących im prawach poprzez: rozpowszechnianie ulotek i broszur, ogłaszanie na stronie internetowej PCPR informacji o możliwości korzystania z dofinansowania ze środków PFRON, rodzaju ulg i uprawnień. 4. Zwalczanie dyskryminacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy poprzez tworzenie możliwości ich zatrudniania. Zamość 2014 Strona 12
Oczekiwane efekty realizacji celu szczegółowego IV. 1. Zwiększenie świadomości społeczeństwa odnośnie problemów osób niepełnosprawnych. 2. Poszerzenie zakresu wiedzy osób niepełnosprawnych na temat dostępnych form pomocy. Monitoring i ewaluacja będzie polegała na analizie stopnia realizacji zadań Programu i osiąganych rezultatów. Roczne sprawozdanie z realizacji Programu sporządzane będzie przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu do końca I półrocza roku następującego po roku sprawozdawczym na podstawie sprawozdań składanych przez podmioty realizujące zadania. Zamość 2014 Strona 13