Nauczyciel: Łucja Staniszewska Wymagania na oceny z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na programie nauczania Świat biologii Ocena śródroczna Podstawa programowa Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystanie energii. I Na ocenę niedostateczną (1) -uczeń nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej. Na ocenę dopuszczającą (2): - uczeń wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciało organizmu. - dzieli organizmy na samożywne i cudzożywne. - wymienia cechy istot żywych. - wyjaśnia na czym polega odżywianie się roślin i jakie znaczenie ma ten proces. - wyjaśnia cel fotosyntezy. - wymienia czynniki niezbędne do przebiegu fotosyntezy. - wymienia sposoby oddychania organizmów, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: - wyjaśnia znaczenie fotosyntezy i oddychania dla organizmów i środowiska, - dzieli czynniki wpływające na fotosyntezę, na zewnętrzne i wewnętrzne, - opisuje przebieg procesów fotosyntezy oddychania komórkowego, transpiracji, pobierania i przewodzenia wody, - odczytuje schematy przedstawiające fotosyntezę i oddychanie komórkowe oraz informacje w formie tabel, schematów i wykresów ilustrujących wpływ czynników, - ocenia czy dany organizm jest samożywny czy cudzożywny, - opisuje czynności życiowe organizmu, - odczytuje z wykresów i tabel informacje na temat składu chemicznego organizmów, - opisuje wybrane właściwości wody i jej biologiczne funkcje, - porównuje fotosyntezę oddychanie tlenowe i fermentację alkoholową, Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - wymienia czynniki niezbędne do życia, - wskazuje przykłady zależności między właściwościami fizycznymi wody a jej funkcją biologiczną, - wskazuje substraty i produkty reakcji fotosyntezy, chemosyntezy oraz oddychania tlenowego i beztlenowego, 1
- podaje przykłady wykorzystania energii przez organizmy - omawia fazy fotosyntezy : zależną i niezależną od światła, - wykazuje związek fotosyntezy z oddychaniem, - wyjaśnia, na czym polega transport wody i związków organicznych w roślinie, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz : - porównuje funkcję życiowe u organizmów samożywnych i cudzożywnych, - wymienia związki chemiczne wchodzących w skład organizmów, - interpretuje schematy przedstawiające fotosyntezę i oddychanie komórkowe oraz informacje w formie tabel, schematów i wykresów ilustrujące wpływ czynników na intensywność fotosyntezy, oddychania, transpiracji i wzrostu rośliny, - wykazuje kluczową rolę węgla dla istnienia życia, - podaje kryteria podziału związków chemicznych, - przeprowadza doświadczenie wykazujące, że podczas fermentacji alkoholowej wydziela się dwutlenek węgla, - wskazuje cechy wspólne i różniące fotosyntezy oraz chemosyntezy, - wykazuje związek między budową liścia a procesem fotosyntezy i oddychania, - planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ stężenia dwutlenku węgla na intensywność fotosyntezy, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - formułuje argumenty uzasadniające jedność organizmów, - opisuje fermentację alkoholową : produkty substraty, korzyści, - planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność skrobi jako produktu fotosyntezy, 2
Wymagania na oceny z biologii klasy pierwsze Ocena śródroczna Podstawa programowa Budowa i funkcjonowanie komórki: II Na ocenę niedostateczną (1). - uczeń nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej, Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń : - sporządza preparat mikroskopowy według instrukcji, - opisuje kształt i wielkość komórek, - wykazuje podstawowe różnice między komórkami zwierzęcymi i roślinnymi, - podaje przykłady organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych, - wymienia struktury komórkowe, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczająca oraz: - podaje różnice występujące między komórkami, - sporządza preparat mikroskopowy i dokonuje jego obserwacji, - wykonuje rysunek preparatu oglądanego pod mikroskopem, - posługuje się mikroskopem i opisuje obserwowaną komórkę, Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - omawia rolę struktur komórkowych, - wymienia struktury wspólne dla komórek roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych, - wymienia różnice występujące między komórkami roślinnymi, zwierzęcymi i bakteryjnymi, - podaje przykłady zależności między budową i funkcją komórek, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - interpretuje budowę komórek w związku spełnioną przez nie funkcją, - omawia współdziałanie poszczególnych struktur komórkowych, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: 3
- rozpoznaje struktury komórkowe, obserwując nie omawiane wcześniej komórki, - planuje i wykonuje doświadczenie wykazujące pół przepuszczalność błon komórkowych, Podstawa programowa Wymagania na oceny z biologii klasy pierwsze, Ocena roczna Systematyka zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów. III Na ocenę niedostateczną (1): - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej. Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: - wyjaśnia znaczenie pojęcia biologia, - wymienia dziedziny biologii, - wymienia źródła wiedzy biologicznej, - wymienia czynności życiowe organizmu, - wyjaśnia czym zajmuje się systematyka, - wymienia nazwy jednostek klasyfikacji organizmów, - podaje przykłady organizmów należących do pięciu królestw, - podaje przykłady nazw gatunkowych, - wymienia przykłady środowisk życia bakterii, protistów, grzybów i glonów, - podaje przykłady ich roli w przyrodzie i życia człowieka, - odróżnia muchomory od innych grzybów, - podaje charakterystyczne cechy komórki bakteryjnej i wymienia kształty komórek bakteryjnych, - przyporządkowuje do gromad typowych przedstawicieli bezkręgowców i kręgowców, - wyjaśnia, jak zapobiegać zakażeniom robakami, - korzystając z tekstu(schematu) opisuje budowę zewnętrzną przedstawiciela poznanych gromad, - wskazuje przystosowania do życia w wodzie na lądzie i w powietrzu, - wyjaśnia na jakiej podstawie gatunek zaliczany jest do ryby, płazów, gadów, ptaków i ssaków, - uzasadnia potrzebę ochrony zagrożonych gatunków, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz : - wyjaśnia do czego służą przewodniki i klucze do oznaczania gatunków, - podaje różnice występujące między komórkami, - wyjaśnia na czym polega wydalanie i reagowanie na bodźce, - podaje podstawy podziału organizmów na pięć królestw, - rozpoznaje przedstawicieli poszczególnych królestw na podstawie cech ich budowy, - podaje znaczenie pojęcia gatunek, 4
- podaje przykłady chorób wirusowych i sposoby zapobiegania im, - wyjaśnia na czym opiera się naturalny system klasyfikacji, - wskazuje różnicę między bakteriami i protistami, - opisuje charakterystyczne cechy budowy bakterii, grzybów, protestów oraz czynności życiowe: odżywianie się, oddychanie i rozmnażanie się, - wyjaśnia czym są wirusy i jaką rolę pełnią - wyjaśnia na przykładzie porostów, termin organizmy pionierskie, - opisuje budowę i tryb życia przedstawicieli gromad bezkręgowców i kręgowców, - odróżnia przedstawicieli gromad, - rozpoznaje i opisuje przystosowania do pasożytnictwa, - porównuje budowę wybranych stawonogów, - odczytuje ze schematu przebieg rozwoju owada, - wyjaśnia terminy kręgowce, bezkręgowce, stałocieplne, zmiennocieplne, - opisuje sposób pobierania pokarmu i oddychania przedstawicieli poznanych typów zwierząt, - porównuje przystosowania do życia na lądzie i wodzie, - rozpoznaje przystosowania do lotu, - rozpoznaje wybrane gatunki chronione, - wskazuje różnice między rybami, płazami, gadami, ptakami i ssakami, - rozpoznaje przedstawicieli różnych grup ssaków, - wskazuje cechy wspólne kręgowców. Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz : - ocenia sztuczne i naturalne systemy organizmów, - wyjaśnia na czym polega hierarchia taksonów w systematyce, - posługuje się prostym kluczem do oznaczania gatunków, - wykazuje związek między budową, czynnościami życiowymi i znaczeniem bakterii, protestów i grzybów, - wyjaśnia dlaczego wirusów nie można zaliczyć do żadnego z pięciu królestw organizmów, - porównuje poznane organizmy, - ocenia stopień zanieczyszczenia, środowiska za pomocą skali porostowej, - porównuje zwierzęta o promienistej i dwubocznej budowy ciała, - wskazuje cechy charakterystyczne typów i gromad, - omawia przystosowanie zwierząt w związku z cechami środowiska, - porównuje kręgowce i bezkręgowce, - opisuje budowę narządów oddechowych i serca przedstawicieli poznanych gromad, - wyjaśnia pojęcia owodniowce, strunowce. - wyjaśnia na jakiej podstawie człowiek zaliczanych jest do ssaków, kręgowców organizmów stałocieplnych, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - omawia budowę wirusa, - dokonuje podziału wirusów ze względu na infekowane organizmy, - wskazuje różnice między kluczem numerycznym a graficznym, - oznacza za pomocą klucza pospolite gatunki, - wyjaśnia cel i sposób klasyfikacji organizmów, - wyjaśnia różnice między naturalnym i sztucznym sposobem klasyfikacji, - wskazuje wybrane przystosowania w budowie bakterii, protestów i grzybów do warunków 5
środowiska i trybu życia, - posługuje się pojęciami: glon, pasożyt, saprobiont, destruent, producent, mikoryza, organizm pionierski, - wyjaśnia różnice w budowie zwierząt o promienistej i dwubocznej symetrii ciała, - porządkuje gromady zwierząt wskazując na komplikowanie się ich budowy, - porównuje budowę szkieletu przedstawicieli kręgowców, - wyjaśnia na jakiej podstawie człowiek zaliczany jest do strunowców i owodniowców, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - konstruuje prosty klucz graficzny lub numeryczny, - omawia cykle życiowe wirusów (lityczny i lizogenny). - planuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające znaczenie bakterii, glonów lub grzybów w środowisku, - odróżnia gąbki i parzydełkowce, pierścienice i pijawki, stekowce, torbacze i łożyskowce, - na podstawie budowy zwierzęcia wnioskuje o jego środowisku i trybie życia, - wyjaśnia pojęcia: zwierzęta ekto-i endotermiczne, - wyjaśnia, dlaczego (w jakich warunkach) zwierzęta stałocieplne mają przewagę nad zmiennocieplnymi, 6
Wymagania na oceny z biologii klasy pierwsze, Podstawa programowa Ocena roczna Budowa i funkcjonowanie organizmu roślinnego na przykładzie rośliny okrytozalążkowej. V Na ocenę niedostateczną (1): - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej. Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: - uczeń wyjaśnia znaczenie pojęć tkanka i organ -wymienia rodzaje tkanek roślinnych -wymienia funkcje wskazanych tkanek -podaje podstawowe funkcje korzenia, łodygi, liści i kwiatu -wyjaśnia znaczenie pojęcia rośliny okrytonasienne -nazywa elementy kwiatu -wymienia czynniki niezbędne do życia roślin Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz: -wskazuje miejsce występowania określonych tkanek w roślinie -rozpoznaje tkanki na schematach i w obrazie mikroskopowym -omawia budowę zewnętrzną korzenia, łodygi, liści -wskazuje cechy budowy zewnętrznej liścia uwzględniane przy oznaczaniu gatunków roślin -odróżnia kwiat od kwiatostanu -omawia różnice między zapyleniem, a zapłodnieniem -wskazuje organy u roślin okrytonasiennych i podaje ich funkcję Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: -sporządza preparaty mikroskopowe tkanek i dokonuje ich obserwacji -omawia budowę wewnętrzna korzenia, łodygi i liści -rozpoznaje i wskazuje na schematach tkanki budujące korzeń, łodygę i liść -wykonuje rysunki preparatów oglądanych pod mikroskopem, przekroju poprzecznego korzenia, łodygi i liścia -wykazuje, że kwiat to organ generatywny -omawia rolę nasienia jako organu przetrwalnego -rozpoznaje wybrane gatunki roślin -omawia etapy powstawiania owocu -wymienia rodzaje owoców i podaje ich przykłady -wyjaśnia na przykładach różnice miedzy roślina zielna jednoroczną, a wieloletnią 7
Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobra oraz: -wskazuje wytwory tkanki okrywającej i przydatność ich -wykazuje na przykładach znaczenie modyfikacji organów w zajmowanym przez rośliny środowisku życia i pełnionych funkcjach -wyodrębnia cechy nasienia decydującego o jego charakterze przetrwanym -wykazuje zależność między budową nasion i owoców -oznacza za pomocą klucza pospolite gatunki roślin -sporządza dokumentacje przeprowadzonych obserwacji Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: -wykazuje na czym polega niejednorodność drewna i łyka -planuje i przeprowadza doświadczenie -tworzy mapę mentalną przedstawiającą podział owoców na pojedyncze i zbiorowe, mięsiste i suche, pękające i niepękające podając odpowiednie przykłady -przygotowuje zielnik roślin 8
Wymagania na oceny z biologii w klasach II Podstawa programowa Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka Ocena śródroczna,roczna. Tkanki, narządy, układy narządów. Układ ruchu, układ pokarmowy i odżywianie się. Na ocenę niedostateczną (1): -nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: -wskazuje komórkę jako element budulcowy ciała człowieka -wylicza układy narządów człowieka -wskazuje położenie poznanych kości -nazywa i wskazuje mięśnie w zależności od ich funkcji -wymienia nazwy i podstawowa funkcję wybranych składników pokarmowych -objaśnia, na czym polega trawienie i wchłanianie -wymienia pasożyty jelitowe i wyjaśnia jak można się nimi zarazić Na ocenę dostateczna (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczająca oraz: -podaje przykłady tkanek -opisuje podstawowe funkcje układów -opisuje części szkieletu i ich funkcje -omawia budowę i działanie stawu -wskazuje główne mięśnie szkieletowe -podaje zasady kształtowania prawidłowej sylwetki -wymienia odcinki przewodu pokarmowego i ich funkcje Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: -rozpoznaje na schemacie tkanki -objaśnia współdziałanie biernego i czynnego układu ruchu -rozpoznaje na schemacie typ połączeń kości -omawia proces trawienia i wchłaniania -opisuje funkcje wątroby 9
Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobra oraz: -wyjaśnia co to jest homeostaza -porównuje cechy tkanki budujący układ ruchu -wyjaśnia związek miedzy budową fizyczną i chemiczna kości, a ich funkcjami -obserwuje i opisuje tkankę mięśniową -wyjaśnia sposób pracy mięśni -planuje działania poprawiające funkcjonowanie układu ruchu -wyjaśnia zależności miedzy budową i działaniem narządów trawiennych -opisuje działanie enzymów Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: -wykazuje stopniowe komplikowanie się budowy człowieka -wyjaśnia zależności między budowami narządów -planuje i wykonuje badania parametrów życiowych -ocenia różne diety podając uzasadnienie 10
Wymagania na oceny z biologii w klasach II Ocena śródroczna, roczna Podstawa programowa Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka Układ oddechowy, układ krążenia, układ odpornościowy, układ wydalniczy, układ nerwowy, narządy zmysłów, układ dokrewny, skóra, rozmnażanie i rozwój. Na ocenę niedostateczna (1): -uczeń nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: -wskazuje składniki krwi odpowiedzialne za transport tlenu i dwutlenku węgla -wskazuje położenie serca w organizmie człowieka -bada tętno -wskazuje różnice między szczepieniem a podaniem surowicy -określa funkcje układu oddechowego -wymienia narządy biorące udział w wydalaniu produktów wymiany materii -wymienia podstawowe funkcje skóry -przeprowadza badanie podstawowych funkcji skóry -wymienia narządy zmysłów -określa rolę węchów i smaku -podaje przykłady odruchów bezwarunkowych i określa ich znaczenie -podaje przykład hormonu i jego funkcji -opisuje sposoby rozmnażania się organizmu -opisuje etapy rozwoju człowieka Na ocenę dostateczna (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: -opisuje składniki krwi -wymienia grupy krwi -omawia budowę serca -podaje funkcje układu odpornościowego -opisuje i pokazuje prawidłowy sposób oddychania -opisuje mechanizm termoregulacji -wymienia elementy układu wydalniczego i ich rolę -omawia budowę skóry na podstawie ryciny -opisuj budowę oka i ucha -opisuje na podstawię ryciny działanie zmysłu węchu i smaku -wskazuje położenie narządów ośrodkowego układu nerwowego -opisuje sposób działania hormonów -wskazuje na schemacie i nazywa narządy męskie i żeńskie 11
-opisuje przebieg zapłodnienia i rozwoju zarodka Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: -za pomocą mapy pojęć porządkuje informacje na temat składników krwi i ich roli -określa przydatność znajomości grup krwi przy transfuzji -podaje przykłady badań immunologicznych -objaśnia mechanizm wdechu i wydechu -opisuje proces powstawania moczu -przedstawia znaczenie skóry dla zdrowia człowieka -wyjaśnia jak powstają wrażenia wzrokowe i słuchowe -określa warunki sprawnego układu nerwowego -wyjaśnia różnice między odruchem bezwarunkowym i warunkowym -omawia funkcje wybranych gruczołów dokrewnych -opisuje budowę narządów rozrodczych w związku z ich funkcją Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobra oraz: -objaśnia fazy pracy serca opisuje krążenie krwi -wyjaśnia działanie układu odpornościowego -wskazuje związek budowy i funkcji elementów układu oddechowego -ocenia stan zdrowia na podstawie analizy wyników moczu i krwi -wyjaśnia znaczenie dializy dla podtrzymania życia -przedstawia wady wzroku i sposoby ich korelacji -opisuje położenie i funkcje ośrodków korowych -wyjaśnia skutki niedoboru i nadmiaru hormonów -wyjaśnia na czym polega pełna dojrzałości człowieka Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: -interpretuje wyniki badań podstawowych -interpretuje tabele, wykresy i schematy ilustrujące przemianę materii i energii oraz pracę nerek i płuc -dowodzi związku układu nerwowego i hormonalnego w regulacji procesów życiowych -dyskutuje na temat etycznych zagadnień związanych z rozmnażaniem człowieka 12
Wymagania na oceny z biologii w klasach II Ocena roczna Podstawa programowa Stan zdrowia i choroby Na ocenę niedostateczna (1) -uczeń nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: -wskazuje sposoby i zasady hartowania się wodą, powietrzem i słońcem -wymienia czynniki wpływające na zdrowie człowieka Na ocenę dostateczna (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: -wyjaśnia pojęcie zdrowie i choroba -wymienia czynniki powodujące choroby -interpretuje zależność miedzy stanem zdrowia organizmu, a stanem środowiska Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: -uzasadnia znaczenie profilaktyki w zachowaniu zdrowia -podaje przykłady własnej działalności dla środowiska i swojego zdrowia Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: -wskazuje związek chorób układu oddechowego z trybem życia -wyjaśnia znaczenie zjawiska bólu Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: -ocenia wpływ trybu życia na powstawanie chorób -podaje argumenty dowodzące skuteczności profilaktyki -ocenia wpływ substancji uzależniających się na zdrowie człowieka -planuje pracę umysłową 13
Wymagania na oceny z biologii w klasach III gimnazjum Ocena śródroczna Podstawa programowa Genetyka. Na ocenę niedostateczną ( 1) : - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej. Na ocenę dopuszczającą (2) : - uczeń wyjaśnia na czym polega proces dziedziczenia, - wskazuje DNA jako materiał dziedziczny, - wyjaśnia jak u człowieka dziedziczona jest płeć, - wskazuje czynniki mutagenne i sposoby ich unikania, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: - podaje przykłady cech dziedzicznych i nabytych w życiu osobniczym, - posługuje się pojęciami : chromosomy, kod genetyczny, gen, - wyjaśnia związek między genem, białkiem i cechą, - wyjaśnia na podstawie krzyżówek jednogenowych dziedziczenie cech, - podaje przykłady cech dziedzicznych człowieka, - podaje przykładowe procesy biotechnologiczne, Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - wyjaśnia różnicę liczby chromosomów w komórkach rozrodczych i somatycznych, - wyjaśnia jak kodowana jest informacja genetyczna w DNA, - zapisuje krzyżówki genetyczne ilustrujące dziedziczenie jednej cechy, - podaje przykłady chorób genetycznych, - ilustruje za pomocą krzyżówki dziedziczenie cech sprzężonych z płcią, - wyjaśnia powstawanie chorób mutagennych, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - wyjaśnia jaki wpływ mają zmiany genetyczne na ewolucję gatunków, - na podstawie schematu opisuje przebieg mitozy i mejozy, - opisuje zjawisko replikacji DNA, 14
- rozróżnia rodzaje kwasów nukleinowych, - szacuje prawdopodobieństwo pojawienia się cechy, - zapisuje krzyżówki genetyczne ilustrujące dziedziczenie grup krwi u człowieka, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - opisuje biosyntezę białek, - wyjaśnia w jaki sposób współczesna genetyka interpretuje odkrycia Grzegorza Mendla, - uzasadnia celowość prowadzenia badań nad materiałem genetycznym człowieka, Wymagania na oceny z biologii w klasach III gimnazjum Ocena roczna Podstawa programowa Ekologia Na ocenę niedostateczną (1): - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej, Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: - podaje przykłady populacji biologicznych, - odczytuje i wyjaśnia proste łańcuchy pokarmowe, - wskazuje w otoczeniu przykłady konkurencji, drapieżnictwa, pasożytnictwa i symbiozy, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: - za pomocą łańcucha pokarmowego zapisuje zależności troficzne, - wyjaśnia na czym polega przepływ energii i krążenie materii w ekosystemie, - podaje przykłady wpływu biotopu na populacje i populacji na biotop, - omawia antagonistyczne i nieantagonistyczne zależności między populacjami Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - opisuje cechy obserwowanej populacji, - interpretuje zależności pokarmowe w biocenozie, - odczytuje ze schematów zakresy tolerancji ekologicznej populacji, 15
- na podstawie opisu rozpoznaje antagonistyczne i nieantagonistyczne zależności między populacjami, - opisuje las jako ekosystem. Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - porównuje i wyjaśnia różnice między populacjami, - porównuje populację ludzką i inne populacje biologiczne, - ilustruje za pomocą schematu przepływ energii i krążenie materii w ekosystemie, - wskazuje różnice między siedliskiem i niszą biologiczną, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - analizuje sieci pokarmowe, - interpretuje różne typy piramid pokarmowych, Wymagania na oceny z biologii w klasach III gimnazjum Ocena roczna Podstawa programowa Globalne i lokalne problemy środowiska. Na ocenę niedostateczną (1) uczeń: - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej, Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: - wymienia nieodnawialne zasoby przyrody i sposoby ich ochrony, - wymienia sposoby oszczędzania energii i surowców, - odróżnia odpady nadające się do recyklingu i utylizacji, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz: - wskazuje źródła zanieczyszczeń powietrza, - wymienia gazy cieplarniane i wskazuje ich naturalne i antropogeniczne źródła, 16
- wskazuje w swoim otoczeniu przykłady zanieczyszczenia gleby, - ocenia ilość odpadów powstających w gospodarstwie domowym, Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - prezentuje swoją opinię na temat zużycia paliw i energetyki, - wyjaśnia, jak skażenia przemieszczają się w łańcuchu pokarmowym, - planuje akcję zachęcającą do ograniczenia produkcji odpadów w gospodarstwach domowych, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz: - analizuje dostępne dane na temat skażenia powietrza w najbliższej okolicy, - interpretuje schematy ilustrujące niszczenie ozonu i wpływ gazów cieplarnianych na temperaturę Ziemi, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - zbiera informacje na temat form ochrony przyrody i ochrony środowiska w najbliższym regionie. Wymagania na oceny z biologii w klasach III gimnazjum Ocena roczna Podstawa programowa Ewolucja życia. Na ocenę niedostateczną (1) : - nie spełnia kryteriów oceny dopuszczającej, Na ocenę dopuszczającą (2) uczeń: - wymienia etapy powstania życia na Ziemi, - wyjaśnia czym różni się człowiek od zwierząt, - wyjaśnia sens podwójnego nazewnictwa, Na ocenę dostateczną (3) uczeń spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz: - wymienia dowody ewolucji, - odczytuje ze schematu historię roślin i zwierząt, 17
- porządkuje organizmy od mniej do bardziej skomplikowanych, - wyjaśnia pojęcia walka o byt dobór naturalny i sztuczny, - odczytuje drzewo rodowe, Na ocenę dobrą (4) uczeń spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - uzasadnia, że życie powstało w wodzie, - porównuje system klasyfikacji sztuczny i naturalny, - wskazuje formy przejściowe, - opisuje wybranych przodków człowieka, - opisuje odmiany człowieka jako wyraz przystosowania do warunków środowiska, Na ocenę bardzo dobrą (5) uczeń spełnia wymagania na ocenę dobra oraz: - wyjaśnia wpływ środowiska na zmienność świata żywego, - wyjaśnia jak powstają gatunki, - wskazuje przykłady istotnych zmian ewolucyjnych i ich znaczenie, Na ocenę celującą (6) uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: - wyjaśnia założenia ewolucjonizmu i kreacjonizmu i uzasadnia własną opinię na temat powstawania gatunków, - wykazuje wpływ środowiska i kultury na rozwój człowieka. 18
Wymagania na oceny z biologii w gimnazjum Wymagania na oceny z biologii w gimnazjum opracowany w oparciu o: 1. Podstawę programową. 2. Rozporządzenie MEN w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. 3. Statut. 4. Program nauczania biologii w gimnazjum wydawnictwa,, Nowa Era Przedmiotem oceniania są: - wiadomości - umiejętności, - postawa ucznia, Cele ogólne oceniania ucznia: - rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych, - poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych z biologii i postępach w tym zakresie, - pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu biologicznym, - motywowanie ucznia do dalszej pracy, - przekazanie rodzicom lub opiekunom informacji o postępach dziecka, - dostarczanie nauczycielowi informacji zwrotnej na temat efektywności jego nauczania, prawidłowości doboru metod i techniki pracy z uczniem, Formy aktywności podlegające ocenie: a) dłuższe wypowiedzi ustne np.: swobodna wypowiedz na określony temat, charakteryzowanie procesów biologicznych, umiejętności wnioskowania przyczynowo-skutkowego itp. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu, b) wypowiedzi pisemne: - kartkówki obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji (nie muszą być wcześniej 19
zapowiedziane, ale mogą). - sprawdziany podsumowujące poszczególne działy (sam sprawdzian oraz jego formę należy zapowiedzieć, co najmniej tydzień wcześniej - sprawdziany okresowe (semestralne lub całoroczne). c) wkład pracy w przyswojenie wiedzy na lekcji bieżącej d) umiejętności doskonalone w domu ( praca domowa). Będzie oceniana w skali, celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny, dopuszczający. e) prace dodatkowe (samodzielne opracowania oparte na innych źródłach niż podręcznik, plansze, rysunki, okazy wzbogacające zbiory i inne) w skali celującybardzo dobry-dobry lub za pomocą plusów analogicznie jak wkład pracy w przyswojenie wiedzy. Sposób oceniania: 1. Oceny cząstkowe wyrażane są cyfrowo w skali 1-6. 2, Ocena klasyfikacyjna wyrażana jest słownie wg skali: celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny, dopuszczający, niedostateczny. 3. W przypadku wypowiedzi pisemnych przyjmuje się skalę punktowa przeliczaną na oceny cyfrowe wg kryteriów: 99% - 88% ocena bardzo dobra 87% - 71% ocena dobra 70% - 50% ocena dostateczna 49 % - 36% ocena dopuszczająca 35% - 0% ocena niedostateczna Ocenę celującą uczeń uzyskuje w przypadku, gdy osiąga 100 % punktów i rozwiąże zadanie dodatkowe o wyższym stopniu trudności. 4. Nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie dwóch tygodni. 5. Sprawdziany, z których uczeń uzyskał ocenę niedostateczną ma prawo poprawić Do dziennika obok oceny uzyskanej poprzednio wpisuje się ocenę 20
poprawioną. Uczeń nieobecny na sprawdzianie ma obowiązek napisania sprawdzianu w ciągu tygodnia od daty powrotu do szkoły. 6. W przypadku, gdy uczeń zgłosi chęć uzupełnienia braków z przedmiotu, nauczyciel chętnie udzieli pomocy. 7. Klasyfikacji semestralnej i końcowo rocznej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większe znaczenie mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Inne oceny mają charakter wspomagający. Sposoby informowania uczniów i rodziców. - Na pierwszej godzinie lekcyjnej zapoznajemy uczniów z wymaganiami edukacyjnymi, - Oceny cząstkowe są jawne, oparte o opracowane kryteria. - Sprawdzone i ocenione sprawdziany i kartkówki uczeń otrzymuje do wglądu. - Prace pisemne są przechowywane w szkole do końca bieżącego roku szkolnego. - Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców o wymaganiach edukacyjnych z przedmiotu. - O ocenach cząstkowych lub końcowych za pierwszy semestr informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich udostępnia zestawienie ocen lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami, Wymagania edukacyjne, ogólne na poszczególne oceny szkolne: Ocenę celującą( 6) otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz - prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią biologiczną, - potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, - formuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy, - dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych, - wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach, - potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji, 21
- bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią, - w pracach pisemnych osiąga 100% punktów możliwych do zdobycia i w pełni odpowiada na dodatkowe pytania o wyższym stopniu trudności, - bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią, - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 86 % do 99 % punktów. Ocenę bardzo dobrą (5) otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dobrą oraz - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - wykazuje szczególne zainteresowania biologią, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach, - bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia i hodowle przyrodnicze, - sprawnie posługuje się mikroskopem i lupą oraz sprzętem laboratoryjnym, - potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i opisać je, - prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią biologiczną, - aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 88% do 99% punktów możliwych do zdobycia, - bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią, - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 86 % do 99 % punktów. Ocenę dobrą(4) otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dostateczną oraz: - opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela, - posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny, - wykonuje proste preparaty mikroskopowe, 22
- udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania, - jest aktywny na lekcji, - w pracach pisemnych osiąga od 71% do 87% punktów. - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 69 % do 85 % punktów. Ocenę dostateczną( 3) otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą oraz : - opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze w nauczaniu biologii, oraz takie, które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł wiedzy jak: słownik encyklopedie, tablice, wykresy, itp., - wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadawalającym, - w przypadku prac pisemnych osiąga od 50% do 70% punktów. - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 48% do 68 % punktów. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, - wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela, - z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia biologiczne, - wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej, - jest mało aktywny na lekcji, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 36% do 49% punktów, - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 30% do 47 % punktów 23
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową, koniecznymi do dalszego kształcenia, - nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi, - wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac domowych, - nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - w przypadku prac pisemnych osiąga od 0% do 35% punktów. - uczeń posiadający opinię z PPP o obniżeniu wymagań w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 0% do 29 % punktów Ewaluacja wymagań na oceny. Pod koniec roku szkolnego nauczyciel wspólnie z uczniami dokona analizy funkcjonowania przedmiotowego systemu oceniania na lekcjach biologii. Ewentualne zmiany będą obowiązywały od następnego roku szkolnego. 24