Gospodarka lekami w szpitalu Walenty Zajdel Kierownik Apteki Szpitalnej SP ZOZ MSW w Krakowie Przewodniczący Komisji ds. Aptek Szpitalnych OIA w Krakowie Katowice, 7 maja 2014 r.
Agenda Segment szpitalny na rynku farmaceutycznym Zarządzanie gospodarką lekową w szpitalu Zakupy grupowe leków przez szpitale? Leki biologiczne czy leki biopodobne?
Rynek szpitalny w Polsce Wartość zakupów leków na rynku szpitalnym w 2013 roku wynosiła 3 091 235 244 zł wyrażona w cenach hurtowych netto stanowiło to 16% całego rynku leków w Polsce Ilość zakupionych leków na rynku szpitalnym w 2013 roku wynosiła 67 948 318 opakowań NFZ policzył koszty drogich pacjentów w Polsce w 2012 roku, czyli takich których leczenie kosztowało powyżej 100 000 zł w 2012 roku drogich pacjentów było 14 000 ich leczenie kosztowało 2,2 mld zł leczenie najdroższego pacjenta w Polsce w 2012 r. kosztowało 3,4 mln zł w tym koszt farmakoterapii 2,8 mln zł - było to dziecko z mukopolisacharydozą typu II (zespół Huntera) W 2012 roku został zarejestrowany najdroższy lek na świecie: Glybera pierwszy lek genowy modyfikujący ludzkie DNA, koszt terapii jednego pacjenta z zespołem chylomikronemii wynosi 1,2 mln euro
Koszty świadczeń zdrowotnych w Polsce w 2012 roku finansowane przez NFZ Rodzaj świadczenia Wartość [zł] % Leczenie szpitalne 29 437 144 652 50% Podstawowa opieka zdrowotna 7 554 497 563 13% Refundacja cen leków 6 863 070 516 12% Ambulatoryjna opieka specjalistyczna 5 046 360 674 8% Opieka psychiatryczna 2 158 551 339 4% Rehabilitacja lecznicza 1 997 101 714 3% Ratownictwo medyczne 1 823 691 054 3% Leczenie stomatologiczne 1 771 376 022 3% Inne 2 806 233 155 5% Razem 59 458 026 689 100%
Liczba hospitalizacji w Polsce w 2012 roku w podziale na poszczególne kategorie szpitali Szpital Liczba hospitalizacji Powiatowy, Miejski 2 923 486 Wojewódzki 2 517 962 Kliniczny 1 512 443 MSW, Wojskowy 203 069 Niepubliczne 956 701 Suma dla Polski 8 113 661
Średnia wartość hospitalizacji w Polsce w 2012 roku w podziale na poszczególne kategorie szpitali Szpital Powiatowy, Miejski Niepubliczny MSW, Wojskowy Wojewódzki Kliniczny Średnia dla Polski Średnia wartość hospitalizacji 2 663 zł 2 825 zł 3 203 zł 3 432 zł 4 512 zł 3 279 zł
Krajowy rynek szpitalny średnia cena leku w zł w 2013 roku w podziale na województwa (źródło: IMS Poland Ltd.) POLSKA kujawsko-pomorskie świętokrzyskie mazowieckie pomorskie wielkopolskie małopolskie podlaskie łódzkie śląskie dolnośląskie podkarpackie zachodniopomorskie lubuskie lubelskie warmińsko-mazurskie opolskie 0 10 20 30 40 50 60
Zakup leków w 2012 roku w podziale na klasy ATC procentowy udział w ogólnopolskim rynku szpitalnym wartościowo A - przewód pokarmowy i metabolizm B - krew i układ krwiotwórczy C - układ sersowo naczyniowy D - dermatologia G - układ moczowo płciowy H - endokrynologia J - zakażenia K - płyny infuzyjne L - onkologia i immunologia M - układ mięśniowo szkieletowy N - ośrodkowy układ nerwowy P - parazytologia R - układ oddechowy S - narządy wzroku i słuchu T - preparaty diagnostyczne V - inne 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0%
10 leków generujących najwyższe koszty w mln zł w ramach programów terapeutycznych (lekowych) w 2012 roku Trastuzumab 117,4 Imatinib 88,5 Interferon beta-1b Peginterferon alfa-2a Rituximab Sunitinib Etanercept Gemcytabina 43,1 39,7 39,1 36,1 34,8 34,1 Imigluceraza Idursulfaza 27,1 26,1 0 20 40 60 80 100 120
Zarządzanie gospodarką lekową w szpitalu Szczegółowe zadania wykonywane przez aptekę szpitalną są określone w ustawie Prawo farmaceutyczne kilkanaście zadań między innymi: 1. Organizowanie zaopatrzenia szpitala w produkty lecznicze i wyroby medyczne 2. Udział w racjonalizacji farmakoterapii 3. Współuczestniczenie w prowadzeniu gospodarki lekami w szpitalu Farmaceuta szpitalny wchodzi w skład: Komitetu kontroli zakażeń szpitalnych zasady działania określa ustawa z 2008 r. o zapobieganiu zakażeń Zespołu żywieniowego zasady określa rozporządzenie MZ z 2011 r. o świadczeniach gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego Komitetu terapeutycznego jest powoływany przez Dyrektora Szpitala Głównym zadaniem Komitetu terapeutycznego jest redagowanie, modyfikacja oraz aktualizacja receptariusza szpitalnego Głównym celem receptariusza szpitalnego jest racjonalizacja farmakoterapii oraz jej dostosowanie do profilu oddziałów wchodzących w skład szpitala
Farmacja szpitalna w Polsce według stanu na 31.12.2012 roku W polskich szpitalach pracuje 1 721 farmaceutów Nazwa Ilość w Polsce Apteka Szpitalna 583 Dział Farmacji Szpitalnej 292 Pracownia Leku Cytotoksycznego 78 Pracownia Żywienia Pozajelitowego 45
Ankieta Europejskiego Stowarzyszenia Farmacji Szpitalnej
Farmacja szpitalna w Europie Ilość farmaceutów na 100 łóżek w szpitalu Wielka Brytania: 4,3 farmaceutów na 100 łóżek w szpitalu Portugalia Norwegia Irlandia Szwecja Włochy Czechy Belgia Szwajcaria Słowacja Francja Polska Austria Bułgaria Serbia 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
Farmacja szpitalna w Europie Nazwa kraju Zakupy bezpośrednie u producenta Zakupy w hurtowni farmaceutycznej Niemcy, Francja, Belgia, Austria, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Luksemburg, Grecja 90-95% 5-10% Węgry, Czechy, Polska, Słowacja, Litwa, Estonia, Chorwacja Finlandia, Irlandia 5-20% 80-95%
Farmacja szpitalna w Europie Receptariusze szpitalne są prawie we wszystkich aptekach szpitalnych w Europie za wyjątkiem: Chorwacji, Słowenii, Grecji, Irlandii gdzie receptariusze są w około 50 % aptek szpitalnych Ilość leków w receptariuszach szpitalnych: średnio 960 leków dla Europy od 246 leków w Bośni i Hercegowine do 1982 leków w Wielkiej Brytanii 56% aptek szpitalnych w Europie ma w swoim asortymencie wyroby medyczne Leki w dawkach indywidualnych (unit-dose) przygotowuje 23% aptek szpitalnych w Europie Roboty (cytoroboty) zostały wprowadzone w kilku krajach Europejskich głównie w Holandii, Hiszpanii i Portugalii
Zakupy grupowe leków przez szpitale? W 2012 roku w polskich szpitalach była następująca ilość przetargów: 8 900 na wyroby medyczne 5 300 na leki 3 600 na aparaturę medyczną Obecnie w Polsce funkcjonują trzy firmy jako komercyjni operatorzy grup zakupowych: Medical Sourcing Synergy Platform Supra Holding Podstawowe zasady zakupów grupowych: Wykorzystanie efektu skali - odpowiedni efekt skali jest trudno osiągnąć ponieważ muszą to być szpitale o bardzo zbliżonej specyfice oraz muszą być w podobnej sytuacji finansowej Ujednolicenie zamówienia poprzez standaryzację asortymentu - powyższa zasada może powodować poważne problemy, ponieważ realizowane zakupy mogą nie odpowiadać praktycznym potrzebom poszczególnych szpitali gdyż asortyment leków może być zbyt ograniczony i niewystarczający dla niektórych szpitali w grupie Grupa zakupowa nie może wygenerować żadnego zmniejszenia kosztów zakupu leków, które znajdują się na listach leków refundowanych, ponieważ mają one ceny urzędowe, dotyczy to 3 425 pozycji asortymentowych leków
Leki biologiczne czy leki biopodobne? Leki biologiczne są wytwarzane za pomocą metod inżynierii genetycznej, wpływają na reakcję i odpowiedź immunologiczną organizmu, sterując wytwarzanymi białkami, aktywując lub osłabiając ich reakcję biologiczną Główne grupy leków biologicznych: przeciwciała monoklonalne (-mab) białka fuzyjne (-cept) rekombinowane białka ludzkie ( rh-) Leki biopodobne określenie biopodobne zostało wprowadzone w 2003 r. przez Europejską Agencję Leków (EMA). Leki biopodobne są podobnymi wersjami istniejących leków biologicznych, których ochrona patentowa wygasła W 2013 roku wygasł patent leku infliximab (Remicade) W 2014 roku wygaśnie patent leku cetuximab (Erbitux) W 2015 roku wygaśnie patent leku trastuzumab (Herceptin) W lutym 2014 roku wygasł patent leku chemicznego imatinib (Glivec) inhibitor kinaz tyrozynowych - w marcu na rynek weszło 9 leków generycznych
19 Kongres Europejskiego Stowarzyszenia Farmaceutów Szpitalnych Nowoczesny farmaceuta szpitalny wyobraźnia, umiejętności i organizacja W Kongresie uczestniczyło 3 500 farmaceutów z 47 krajów
Sesja Satelitarna: Nowa era biopodobnych przeciwciał monoklonalnych
Sesja Satelitarna: Wprowadzenie biopodobnych przeciwciał monoklonalnych do praktyki w szpitalu
Europejska Konferencja Farmacji Onkologicznej
Zarządzenie Prezesa NFZ z dnia 23 stycznia 2014 roku w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej Zostało wprowadzone nowe kryterium jakości Zakres Ilość punktów jednostkowych Szpital posiada Aptekę Szpitalną 5 Apteka Szpitalna posiada Pracownię Leku Cytotoksycznego 5 Prowadzenie punktowych badań epidemiologicznych zgodnie z Narodowym Programem Ochrony Antybiotyków Szpital posiada i stosuje własną standardową procedurę w zakresie antybiotykowej profilaktyki okołooperacyjnej Szpital posiada i stosuje własny program racjonalnej polityki antybiotykowej Zespół kontroli zakażeń szpitalnych sporządza coroczną analizę mikrobiologiczną oddziałów w postaci raportu 3 2 1 1