Matura 2012: biologia (poziom rozszerzony) przykładowe odpowiedzi: Zadanie 1. F, P, F Zadanie 2. Schemat RODZAJ TRANSPORTU OPIS TRANSPORTU A 1 BIERNY III B 2 AKTYWNY I Zadanie 3. WNĘTRZE CIAŁA PIERWOTNIAKÓW SŁODKOWODNYCH ZAWIERA LICZNE ROZPUSZCZONE SUBSTANCJE W STĘŻENIU WYŻSZYM NIŻ W OTACZAJĄCYM JE ŚRODOWISKU, CO SPRAWIA, ŻE WNĘTRZE ICH CIAŁA JEST HIPERTONICZNE WZGLĘDEM OTACZJĄCEGO JE ŚRODOWISKA, KTÓRE JEST HIPOTONICZNE. W WYNIKU TAKIEJ SYTUACJI WODA MA TENDENCJĘ DO STAŁEGO WNIKA DO WNĘTRZA ICH CIAŁA. BEZ OBECNOŚCI WODNICZEK TĘTNIĄCYCH PIERWOTNIAK PĘCZNIAŁBY I PĘKAŁ OD NADMIARU WODY, DLATEGO OBECNOŚĆ TYCH STRUKTUR JEST ADAPTACJĄ DO ŻYCIA W ŚRODOWISKU WODY SŁODKIEJ, PONIEWAŻ POZWALA POZBYWAĆ SIĘ NADMIARU NAPŁYWAJĄCEJ WODY. Zadanie 4. A PROMIENIOWANIE UV ZABURZA METABOLIZM BAKTERII, PONIEWAŻ ZWIĄZKI UCZESTNICZĄCE W PROCESACH ŻYCIOWYCH MOGĄ ULEGAĆ ZNISZCZENIU LUB SĄ NA TYLE USZKODZONE, ŻE NIE PEŁNIĄ JUŻ SWOJEJ FUNKCJI. B PROMIENIOWANIE UV HAMUJE ROZMNAŻANIE BAKTERII, PONIEWAŻ USZKADZA ONO MATERIAŁ GENETYCZNY BAKTERII I TYM SAMYM UNIEMOŻLIWIA PRAWIDŁOWY PRZEBIEG PROCESU PODZIAŁU KOMÓRKOWEGO.
Zadanie 5. NAJBARZDIEJ ZEWNĘTRZNĄ CZĘŚCIĄ SKÓRY JEST NASKÓREK, KTÓREGO KOMÓRKI SĄ GĘSTO UPAKOWANE I PODLEGAJĄ NIEUSTANNEJ WYMIANIE ZŁUSZCZANIU SIĘ. TA CECHA SKÓRY STANOWI WAŻNĄ MECHANICZNĄ BARIERĘ DLA KURZU I CZYNNIKÓW CHOROBOTWÓRCZYCH. Zadanie 6. a A,E b - C Zadanie 7. 1 - PRZY WZROŚCIE TEMPERATURY POWYŻEJ OPTYMALNEJ NASTĘPUJE GWAŁTOWNE OBNIŻENIE SZYBKOŚCI REAKCJI, CO JEST ZWIĄZANE Z DENATURACJĄ CIEPLNĄ BIAŁKA ENZYMU. 2 - NISKA TEMPERATURA HAMUJE DZIAŁANIE ENZYMÓW Z POWODU NISKIEJ ENERGII KINETYCZNEJ REAGUJĄCYCH CZĄSTECZEK. Zadanie 8. CZY WĄTROBA ZAWIERA ENZYMY KATALIZUJĄCE ROZKŁAD NADTLENKU WODORU? / WPŁYW ENZYMÓW ZAWARTYCH W WĄTROBIE NA ROZKŁAD NADTLENKU WODORU / CZY W WĄTROBIE ZNAJDUJĄ SIĘ ENZYMY ROZKŁADAJĄCE NADTLENEK WODORU? W KOMÓRKACH WĄTROBY SSAKA ZNAJDUJĄ SIĘ PEROKSYSOMY ZAWIERAJĄCE ENZYM KATALAZĘ ODPOWIEDZIALNĄ ZA PRZYSPIESZENIE ROZKŁADU NADTLENKU WODORU (TOKSYCZNEGO PRODUKTU PRZEMIAN METABOLICZNYCH W KOMÓRKACH) DO WODY I TLENU PRODUKTÓW NIESZKODLIWYCH. Zadanie 9. A 1 ZDOLNOŚĆ DO PRZENIKANIA PRZEZ ŚCIANY NACZYŃ KRWIONOŚNYCH DIAPEDEZA; 2- ZDOLNOŚĆ DO FAGOCYTOZY B NIESWOISTA, WRODZONA
Zadanie 10. B, D Zadanie 11. a B ZAZNACZONO PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY, KTÓRY ODPOWIEDZIALNY JEST ZA GROMADZENIE I ZAGĘSZCZANIE ŻÓŁCI DO MOMENTU KIEDY BĘDZIE ONA POTRZEBNA DO TRAWIENIA POKARMU b C TO TRZUSTKA PRODUKUJĄCA DO DWUNASTNICY ENZYMY TRAWIENNE Zadanie 12. W PRZEŁYKU ZNAJDUJĄ SIĘ MIĘŚNIE W DWÓCH WARSTWACH OKRĘŻNEJ I PODŁUŻNEJ KTÓRE DZIEKI SKOORDYNOWANYM RUCHOM, TZW. RUCHOM PERYSTALTYCZNYM MOGĄ PRZESUWAĆ POKARM DO ŻOŁĄDKA NAWET JEŻELI CZŁOWIEK STOI NA GŁOWIE. PERYSTALTYKA MIĘŚNIÓWKI JEST WYWOŁYWANA PRZEZ POKARM I NAWET POZYCJA STANIA NA GŁOWIE NIE JEST W STANIE JEJ ZAHAMOWAĆ. Zadanie 13. DOŁEK ŚRODKOWY, CZYLI PLAMKA ŻÓŁTA TO MIEJSCE WYSTĘPOWANIA NAJWIĘKSZEGO ZAGĘSZCZENIA CZOPKÓW I NAJMNIEJSZEGO ZAGĘSZCZENIA PRĘCIKÓW (PRAKTYCZNIE BRAK PRĘCIKÓW). ZNAJDUJE SIĘ NA ŚRODKU OSI OKA X TO PLAMKA ŚLEPA, MIEJSCE NA SIATKÓWCE, W KTÓRYM NERW WZROKOWY OPUSZCZA GAŁKĘ OCZNĄ I BIEGNIE W STRONE MÓZGU, NIE MA TAM ŻADNYCH PRĘCIKÓW I CZOPKÓW, JEST TO MIEJSCE NIEWRAŻLIWE ŚWIATŁO. NAJWIĘCEJ W SIATKÓWCE JEST PRĘCIKÓW ODPOWIADAJĄ ONE ZA WIDZENIE CZARNO BIAŁE, SĄ WRAŻLIWE NA NATĘŻENIE ŚWIATŁA, ODPOWIADAJĄ ZA POSTRZEGANIE KSZTAŁTÓW I RUCHU, SĄ BARDZIE WRAŻLIWE NIŻ CZOPKI. Zadanie 14. C
Zadanie 15. PROWADZENIE POJAZDÓW PO ZAŻYCIU LEKÓW PSYCHOTROPOWYCH NIE JEST WSKAZANE, PONIEWAŻ ICH DZIAŁANIE ZMNIEJSZA ILOŚĆ AKTYWNYCH NA NEUROTRANSMITERY RECEPTORÓW, CO W KONSEKWENCJI PROWADZIĆ MOŻE DO SŁABSZEGO PRZEWODZENIA IMPULSÓW NERWOWOYCH, WOLNIEJSZEJ REAKCJI NA BODZIEC I MOŻE DOPROWADZIĆ DO NIEPRAWIDŁOWEJ LUB OPÓŹNIONEJ REAKCJI KIERUJĄCEGO POJAZDEM. Zadanie 16. INSULINA I GLUKAGON ODPOWIADAJĄ ZA REGULACJĘ POZIOMU CUKRU WE KRWI INSULINA WYDZIELANA JEST POD WPŁYWEM WYSOKIEGO STĘŻENIA GLUKOZY WE KRWI, CO JEST SPOWODOWANE WCHŁANIANIEM WĘGLOWODANÓW ZAWARTYCH W STRAWIONYM POKARMIE, ODPOWIADA ZA ZWIĘKSZONĄ SYNTEZĘ GLIKOGENU Z GLUKOZY W WĄTROBIE I MIĘŚNIACH. GLUKAGON DZIAŁA GŁÓWNIE NA WĄTROBĘ I POWODUJE ROZKŁAD GLIKOGENU, STYMULUJE GLUKONEOGENEZĘ I UWALNIANIE GLUKOZY DO KRWI, WZROST WYDZIELANIA GLUKAGONU WZRASTA W STANIE GŁODU. Zadanie 17. MEDUZY ROZMNAŻAJĄ SIĘ PŁCIOWO (WYKRESLMY BEZPŁCIOWO) ZAPŁODNIENIE JEST ZEWNĘTRZNE (WYKRESLAMY WEWNĘTRZNE) OBA POKOLENIA MEDUZA I POLIP SĄ DIPLOIDALNE (WYKRESLAMY HAPLOIDALNE) Zadanie 18. A 1,3 OPŁYWOWY KSZAŁT CIAŁA I ŚLUZ B 6 PĘCHERZ PŁAWNY Zadanie 19. GRZEBIEŃ NA MOSTKU WYSTĘPUJE U MYSZOŁOWA, KTÓRY JEST PTAKIEM LATAJĄCYM, GRZEBIEŃ JEST MIEJSCEM, DO KTÓREGO PRZYCZEPIAJĄ SIĘ MIĘŚNIE ODPOWIEDZIALNE ZA PORUSZANIE SKRZYDŁAMI W LOCIE. PTAKI, KTÓRE SĄ NIELOTAMI GRZEBIENIA TAKIEGO NIE POSIADAJĄ, LUB JEST ON BARDZO MOCNO ZREDUKOWANY(PONIEWAŻ NIE POSIADAJĄ ZDOLNOŚCI DO LOTU).
Zadanie 20. DZIOBAK I KOLCZATKA WYSTĘPUJĄ W AUSTRALII. OBA SĄ JAJORODNE. Zadanie 21. PRZEOBRAŻENIE ZUPEŁNE ZAPŁODNIONE JAJO BEZNOGIE, RUCHLIWE LARWY LARWA LARWA POCZWARKA IMAGO (POSTAĆ DOROSŁA) Zadanie 22. B, E Zadanie 23. HIPOTEZA PODWYŻSZONA TEMEPERATURA POWIETRZA PRZYSPIESZA PROCES TRANSPIRACJI WODY Z POWIERZCHNI LIŚCI WARSTWA OLEJU UMIESZCZONA NA POWIERZCHNI WODY MA UNIEMOZLIWIĆ BEZPOŚREDNIE PAROWANIE WODY ZE SŁOIKA, CO MOGŁOBY ZNACZĄCO ZAKŁÓCIĆ PRZEBIEG DOŚWIADCZENIA I DAĆ BŁĘDNE WYNIKI. Zadanie 24. BUDOWA DREWNA DWULIŚCIENNYCH JEST BARDZIEJ ZŁOŻONA W PORÓWNANIU Z DREWNEM IGLASTYCH. SKŁADA SIĘ ONO Z NACZYŃ, CEWEK, WŁÓKIEN I MIĘKISZU. NACZYNIA SĄ Z REGUŁY SZERSZE OD POZOSTAŁYCH ELEMENTÓW, STĄD OBRAZ MIKROSKOPOWY DREWNA DWULIŚCIENNYCH RÓŻNI SIĘ OD OBRAZU DREWNA IGLASTYCH, DLATEGO PRZEWODZENIE WODY U ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH JEST SZYBSZE NIŻ U IGLASTYCH.
Zadanie 25. 62 wysokość ponów buraków cukrowych t/ha 60 58 56 54 52 50 48 46 44 brak azotu 80kg/ha 160kg/ha 240 kg/ha 120 kg/ha azotu 180 kg/ha azotu Zadanie 26. NIEDOBÓR AZOTU POWODUJE ZABURZENIE POWSTAWANIA CHLOROFILU, KTÓRY JEST NIEZBĘDNY W PROCESIE FOTOSYNTEZY, JEGO MNIEJSZA ILOŚĆ WPŁYWA NEGATYWNIE NA SYNTEZĘ ZWIĄZKÓW ORGANIZCNYCH - CUKRÓW I JEST ICH MNIEJ NP. W KORZENIACH BURAKA CUKROWEGO Zadanie 27. PRÓBA KONTROLNA TO TERMOS WYPEŁNIONY SUCHYMI, NIEKIEŁKUJACYMI NASIONAMI, SZCZELNIE ZAMKNIETY KORKIEM, W KORKU MUSI SIĘ ZNAJDOWAĆ TERMOMETR PODOBNIE JAK W PRÓBIE BADAWCZEJ BŁĘDNA ODPOWIEDŹ C Zadanie 28. P, P, F AUG PORY JĄDROWE W OTOCZCE POZWALAJĄ NA TRANSPORT mrna DO CYTOPLAZMY, GDZIE ZACHODZI PROCES TRANSLACJI
Zadanie 29. MUTACJA W OBRĘBIE INTRONU NIE WPŁYWAJĄCA NA JEGO WYCINANIE NIE MOŻE WPŁYNĄĆ NA ZMIANĘ WŁAŚCIWOŚCI BIAŁKA KODOWANEGO PRZEZ TEN GEN, PONIEWAŻ INTRONY W TRAKCIE OBRÓBKI POSTTRANSKRYPCYJNEJ ZOSTAJĄ USUNIETE. Zadanie 30. AaBB, AaBb ODPOWIEDŹ D AB AB ab AaBB AaBB ab AaBb AaBb Zadanie 31. CECHA NIE JEST SPRZĘŻONA Z PŁCIĄ, PONIEWAŻ W PRZYPADKU POTOMSTWA ZDROWOEGO MĘŻCZYZNY I CHOREJ KOBIETY NIE MA POTOMKÓW CHORYCH. GDYBY CECHA TA BYŁA SPRZĘŻONA Z PŁCIĄ POJAWILIBY SIĘ CHORZY CHŁOPCY. Zadanie 32. 2:1 (MYSZY ŻOŁTE: MYSZY CZARNE) ALLEL BY JEST RECESYWNY WZGLĘDEM CECHY LETALNOŚCI, PONIEWAŻ TYLKO POJAWIENIE SIĘ DWÓCH TAKICH SAMYCH ALLELI POWODUJE UJAWNIENIE SIĘ CECHY TZN. OBUMIERANIE ZARODKÓW. Zadanie 33. POWIERZCHNIA UPRAW GMO WZRASTA SZCZEGÓLNIE W PRZYPADKU ROŚLIN ODPORNYCH NA HERBICYDY. PRZYCZYNĄ MOŻE BYĆ ICH UODPORNIENIE SIĘ NA SZKODNIKI, JAK RÓWNIEŻ ZGODNA NA UPRAWĘ TAKICH ROŚLIN (ICH WIĘKSZA WYDAJNOŚĆ).
Zadanie 34. ZALETĄ KOJARZENIA KREWNIACZEGO W HODOWLACH SZTUCZNYCH JEST POZYSKIWANIE OSOBNIKÓW O PORZĄDANYCH CECHACH, KTÓRE CHCEMY UZYSKAĆ NP. OKRESLONY WYGLĄD. WŚRÓD ZWIERZĄT ŻYJĄCYCH NA WOLNOŚCI CHÓW WSOBNY NIE JEST KORZYSTNY PONIEWAŻ MOGĄ SIĘ W JEGO WYNIKU UJAWNIAĆ NIEKORZYSTNE, A NAEWT LETALNE CECHY. Zadanie 35. WARIANT A ORZĘSKI GATUNKU 1 NIE ZNALAZŁY SCHRONIENIA ORZĘSKI DRAPIEŻNE ŻYWIĄ SIĘ ORZESKAMI GATUNKU 1, KIEDY TE NIE MOGŁY ZNALEŹĆ SCHRONIENIA STAWAŁY SIĘ POKARMEM DLA DRAPIEŻNYCH I ICH ILOŚĆ WZRASTAŁA, Z CZASEM JEDNAK KIEDY ILOŚĆ OFIAR SIĘ ZMNIEJSZAŁA, BO BYŁY ZJADANE RÓWNIEŻ ILOŚĆ DRAPIEŻNYCH ORZĘSKÓW SPADAŁA. CAŁKOWICIE ZNIKNĘŁY ONE PO TYM JAK NIE BYŁO JUŻ POKARMU, KTÓRYM MOGŁY SIĘ POŻYWIĆ. ILOŚĆ OFIAR DETERMINOWAŁA ILOŚĆ DRAPIEŻNIKÓW Zadanie 36. KONSUMENT I i II RZĘDU Zadanie 37. PAŁKA WĄSKOLISTNA W OBECNOŚCI PAŁKI SZEROKOLISTNEJ ROSNIE W GŁĘBSZEJ WODZIE PONIEWAŻ PRZEGRYWA KONKURENCJĘ Z PAŁKĄ SZEROKOLISTNĄ O NISZĘ EKOLOGICZNĄ Zadanie 38. W ŚWIETLE PRZEDSTAWIONYCH INFORMACJI NIE MOŻNA UZNAĆ elpistostegidy ZA PRZODKÓW TETRAPODÓW, PONIEWAŻ ŻYŁY JUŻ PO POJAWIENIU SIĘ PIERWSZYCH CZWORONOGÓW. PRZYPUSZCZA SIĘ NAWET, ŻE NIE BYŁY ONE FORMĄ PRZEJŚCIOWĄ, TYLKO RELIKTEM.