PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA NA LEKCJACH CHEMII Rok szkolny 2011/2012 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Legnicy Gimnazjum nr 2 w Legnicy Nauczycielki chemii: mgr Anna Wolna oraz mgr Ewelina Sierżęga
PODSTAWA PRAWNA: Przedmiotowe zasady oceniania (w skrócie PZO) jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 maja 2009 w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 323 oraz późniejszymi zmianami) oraz z rozporządzeniem z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. PZO jest zgodny z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 3 w Legnicy. Przedmiotowe Zasady Oceniania uwzględniają główne ramy i systemy wartości określone Wewnątrzszkolnym Zestawem Oceniania. Obejmuje ocenę wiadomości, umiejętności i postaw uczniów. Przedmiotowe Zasady Oceniania z chemii przygotowany został w oparciu o Program nauczania chemii w klasach I III gimnazjum dla nowej Podstawy Programowej. Nauczanie chemii w gimnazjum odbywa się według programu Program nauczania chemii w klasach I III gimnazjum dla nowej Podstawy Programowej. 1. CELE EDUKACYJNE Z CHEMII: a) pogłębianie wiedzy o procesach w otaczającym nas świecie, b) zrozumienie znaczenia chemii w rozwoju cywilizacji, c) rozbudzenie zainteresowania chemią poprzez interpretację jej osiągnięć, d) rozwijanie zainteresowań poznawczych i postaw twórczych, e) umiejętne planowanie i wykonywanie eksperymentów, f) interpretacja wyników doświadczeń, g) wykształcenie umiejętności samokształcenia poprzez zdobywanie informacji z różnych źródeł, h) bezpieczne posługiwanie się substancjami w laboratorium i w życiu codziennym. 2
2. CELE KSZTAŁCENIA: a) kształcenie umiejętności myślenia prowadzącego do rozumienia przez ucznia poznawanej wiedzy, jak i nabycia umiejętności posługiwania się nią, b) ukazanie użyteczności wiedzy chemicznej w życiu codziennym, jej powiązania z innymi naukami oraz kształtowanie podstaw w zakresie ochrony środowiska w tym również własnego zdrowia i bezpieczeństwa. c) Treści nauczania: - Substancje i ich przemiany. - Wewnętrzna budowa materii, - Woda i roztwory wodne, - Kwasy, - Wodorotlenki, - Sole, - Węgiel i jego związki z wodorem, - Pochodne węglowodorów, - Substancje o znaczeniu biologicznym. 3. FORMY DIAGNOZOWANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI: - Odpowiedź ustna, - Sprawdzian, test, - Kartkówka, - Kartkówka powtórzeniowa (w klasie drugiej i trzeciej), - Zadania domowe, - Aktywność na lekcji, - Praca samodzielna (referaty, plakaty, plansze, rysunki, prezentacje), - Udział w konkursach, 3
- Test na wejściu i wyjściu, - Diagnoza zewnętrzna, - Dokumentacja przeprowadzonego samodzielnie doświadczenia dla zainteresowanych (chętnych). 4. FORMY I CZĘSTOTLIWOŚC SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW: a) Odpowiedź ustna - przynajmniej raz w semestrze, pod względem rzeczowości, stosowania języka przedmiotu, umiejętności formułowania dłuższych wypowiedzi, - Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, - W przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu; b) Kartkówka - obejmująca materiał z trzech ostatnich lekcji, nie wymagająca wcześniejszego zapowiadania, co najmniej jeden raz w semestrze; c) Kartkówka powtórzeniowa (w klasach drugich i trzecich) obejmująca materiał zrealizowany w klasach programowo niższych, zapowiadana z minimum dwutygodniowym wyprzedzeniem, co najmniej dwa razy w semestrze, oceny wpisywane na zielono do dziennika; d) Sprawdzian odpowiedź pisemna przeprowadzana po zakończeniu każdego działu, zapowiadany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Sprawdziany mogą zawierać dodatkowe pytania na ocenę celującą. W semestrze uczniowie powinni posiadać ocenę z minimum jednego sprawdzianu. Jeżeli nie jest możliwe zrealizowanie działu w semestrze, to uczniowie powinni posiadać minimum trzy oceny z kartkówek, obejmujących omawiane zagadnienia; e) Ocena zadań domowych w zeszytach ćwiczeń lub zeszytach przedmiotowych, przynajmniej dwa razy w semestrze; f) Aktywność na lekcji - Uczeń otrzymuje za udział w lekcji plusy i minusy na jednaj lekcji można otrzymać tylko jednego plusa i jednego minusa; g) Ocena zeszytu przedmiotowego - pod koniec każdego semestru w przypadku osób z oceną minimum dopuszczającą sprawdzenie, czy uczeń ma wszystkie tematy; 4
h) Prace dodatkowe - Ocena pracy wykonanej przez ucznia (referaty, plakaty, plansze, rysunki, prezentacje), co najmniej raz w roku; i) Dokumentacja przeprowadzonego samodzielnie doświadczenia dla zainteresowanych (chętnych) - pod koniec każdego semestru, co najmniej raz w roku, uczeń zobowiązany jest do przedstawienia nauczycielowi dokumentacji - albumu, prezentacji, filmu itp. z przeprowadzonego samodzielnie doświadczenia w domu (z listy podanej przez nauczyciela na początku roku szkolnego). W przypadku sprawdzianów pisemnych lub kartkówek przyjmuje się skalę punktową przeliczaną na oceny cyfrowe wg kryteriów: 100% - 90% - ocena bardzo dobra 89% - 75% - ocena dobra 74% - 51% - ocena dostateczna 50% - 34% - ocena dopuszczająca 33% - 0% - ocena niedostateczna Ocenę celującą uczeń uzyskuje w przypadku, gdy osiągnie 100% punktów i rozwiąże zadanie dodatkowe. Uczeń z dysfunkcjami ma obniżoną skalę liczbową 0% - 24% niedostateczny 25% - 50% dopuszczający Pozostałe jak u uczniów bez dysfunkcji W przypadku kartkówki w klasie I ze znajomości symboli pierwiastków stosuje się inną skalę punktową przeliczaną na oceny cyfrowe. Na kartkówce uczeń może otrzymać maksymalnie 15 pkt 15 pkt bdb 14 pkt db 13 pkt dst 12 pkt dop 11 pkt i mniej - ndst DLA UCZNIÓW Z DYSFUNKCJAMI 5
uczniowi z dysleksją - wydłuża się czas na wykonanie zadania, pracy pisemnej (docenia się przede wszystkim wysiłek włożony w wykonanie różnych zadań) ucznia z dysgrafią - w większym stopniu ocenia się na podstawie wypowiedzi ustnych, w pracach pisemnych ocenia się przede wszystkim ich treść (stronę merytoryczną) innego typu schorzenia - zgodnie z zaleceniami Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej. PRACA Z UCZNIEM ZDOLNYM Na lekcji: - zróżnicowanie treści nauczania, - udział w projekcie uczniowskim, - udział w zleconych zadaniach indywidualnych, - praca nad rozszerzonymi listami zadań, - analiza literatury przedmiotowej, Poza lekcją: - praca w kole zainteresowań, - kontakt indywidualny z nauczycielem przed konkursem, - udział w konkursach, olimpiadach, - udział w sesjach popularno naukowych, Poza szkołą: - udział w zawodach międzyszkolnych, - udział w wycieczce edukacyjnej, Zaangażowanie ucznia, jego inicjatywa w indywidualnym pogłębianiu własnych wiadomości będą brane pod uwagę przy wystawianiu oceny semestralnej i końcoworocznej. 5. FORMY POPRAWY OCENY, WYSTAWIANIE OCENY SEMESTRALNEJ I ROCZNEJ: a) nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie dwóch tygodni, b) uczeń ma możliwość jednorazowej poprawy oceny niedostatecznej, do maksymalnie oceny dobrej, ze sprawdzianu w formie i terminie ustalonym z nauczycielem, c) dla wszystkich chętnych ustala się jeden termin poprawy sprawdzianu, 6
d) do dziennika obok oceny uzyskanej poprzednio ze sprawdzianu wpisuje się ocenę poprawioną, przy wystawianiu oceny klasyfikacyjnej nauczyciel bierze pod uwagę obie oceny, e) wystawienie oceny semestralnej i na koniec roku szkolnego dokonywane jest na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większą wagę mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Pozostałe oceny są wspomagające, f) uczeń, który chce otrzymać wyższą niż przewidywana roczną ocenę klasyfikacyjną zdaje przed nauczycielem sprawdzian z wiadomości i umiejętności, g) jeśli uczeń otrzyma na semestr ocenę niedostateczną jest zobowiązany do zaliczenia zaległego materiału w terminie: - do końca marca, h) nie ma możliwości poprawiania odpowiedzi, kartkówek i zadań domowych 6. SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW: a) uczniowie są zapoznawani z PZO na pierwszej godzinie lekcyjnej w nowym roku szkolnym, b) wymagania na poszczególne oceny są udostępniane wszystkim uczniom, c) wszystkie oceny oparte o opracowane kryteria są jawne zarówno dla ucznia jak i jego rodziców, d) sprawdziany i inne prace pisemne są przechowywane w szkole do końca danego roku szkolnego, e) wpisy ocen do zeszytu przedmiotowego. 7. SPOSOBY INFORMOWANIA RODZICÓW: a) o ocenach cząstkowych informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami, udostępniając zestawienie ocen, b) najpóźniej na dwa tygodnie przed rocznym klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej nauczyciel informuje w formie ustnej i za jego pośrednictwem rodziców o przewidywanej dla niego ocenie klasyfikacyjnej, 7
c) na miesiąc przed klasyfikacją uczeń i rodzic są informowani o proponowanej ocenie niedostatecznej, d) wpisy ocen do zeszytu przedmiotowego. 8. KRYTERIA DLA DANEJ OCENY: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - stosuje wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - formułuje problemy oraz dokonuje analizy i syntezy nowych zjawisk, - proponuje rozwiązana nietypowe, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych szczebla wyższego niż szkolny; Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków chemicznych, wykresów, tablic chemicznych, encyklopedii, Internetu, - planuje (projektuje) i bezpiecznie przeprowadza eksperymenty chemiczne, - biegle zapisuje i bilansuje równania reakcji chemicznych oraz samodzielnie rozwiązuje zadania obliczeniowe o dużym stopniu trudności; Dobrą ocenę otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, - bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne, - zapisuje i bilansuje równania reakcji chemicznych, 8
- samodzielnie rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, - korzysta z układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic i innych źródeł wiedzy chemicznej; Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone w programie, które są konieczne do dalszego kształcenia, - z pomocą nauczyciela korzysta ze źródeł wiedzy, takich jak: układ okresowy pierwiastków chemicznych, wykresy, tablice chemiczne, - z pomocą nauczyciela poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności przy rozwiązywaniu typowych zadań i problemów, - z pomocą nauczyciela bezpiecznie wykonuje doświadczenia chemiczne, - z pomocą nauczyciela pisze i uzgadnia równania reakcji chemicznych oraz rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności; Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma pewne braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem,, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela bezpiecznie wykonuje proste doświadczenia chemiczne, zapisuje proste wzory i równania reakcji chemicznych, - z pomocą nauczyciela pisze proste wzory chemiczne i równania reakcji chemicznych; Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - nie zna symboliki chemicznej, - nawet z pomocą nauczyciela nie pisze prostych wzorów chemicznych, - nie potrafi bezpiecznie posługiwać się prosty sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi. 9. SPOSOBY EWALUACJI PZO: 9
a) na podstawie rozmów, wymiany doświadczeń i opinii nauczycieli uczących chemii, b) zmiany w PZO mogą być ustalane na zebraniach Zespołu Przedmiotowego. 10. KONTRAKT ZAWARTY MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM: 1. Nauczyciel informuje ucznia o wymaganiach z przedmiotu: przedstawia cały PZO na pierwszej lekcji w danym roku szkolnym, przedstawia wymagania na poszczególne oceny z danego działu programowego przed rozpoczęciem jego realizacji. 2. Uczeń jest oceniany zgodnie z przyjętymi wymaganiami. 3. Ocenie przez nauczyciela podlegają: odpowiedzi ustne, kartkówki, kartkówki powtórkowe (w klasie drugiej i trzeciej), sprawdziany po zakończeniu działu, prace domowe, aktywność ucznia na lekcji, udział w konkursach przedmiotowych, wykonanie pomocy naukowych, dokumentacja przeprowadzonego samodzielnie doświadczenia dla zainteresowanych (chętnych), stosunek do przedmiotu. 4. Uczniowie z opinią Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej mają dostosowany poziom wymagań edukacyjnych, zgodnie z zaleceniami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 5. Sprawdziany, testy są obowiązkowe. Nauczyciel zapowiada je co najmniej dwa tygodnie wcześniej, wpisuje do dziennika. 10
6. Zagadnienia i kryteria wymagań do sprawdzianu omawiane są na lekcji powtórzeniowej, która odbywa się tydzień przed planowanym sprawdzianem. 7. Sprawdziany całolekcyjne są obowiązkowe. - osoby nieobecne (z przyczyn losowych) na sprawdzianie muszą napisać sprawdzian w ciągu dwóch tygodni od jego terminu. - w pozostałych przypadkach (nieobecność nieusprawiedliwiona) nauczyciel ma prawo w wybranym przez siebie momencie i w wybranej formie egzekwować wiedzę. 8. Uczeń nieobecny na pisemnym sprawdzeniu wiedzy (sprawdziany, kartkówki) ma obowiązek zaliczenia sprawdzanej partii materiału w terminie maksymalnie do dwóch tygodni. Jeżeli uczeń nie wywiąże się z zaliczenia sprawdzanej partii materiału w terminie maksymalnie do dwóch tygodni, nauczyciel automatycznie wpisuje dla ucznia do dziennika ocenę niedostateczną z danej pisemnej formy sprawdzania wiedzy. 9. Dla ucznia, który celowo opuścił zajęcia (ucieczka), na których zaplanowano wcześniej zapowiedziane pisemne sprawdzenie wiedzy (sprawdziany, kartkówki), nauczyciel automatycznie wpisuje do dziennika ocenę niedostateczną z danej pisemnej formy sprawdzania wiedzy. 10. Nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia z przygotowania się do lekcji i możliwości odpowiedzi ustnej lub pisania kartkówki niezapowiedzianej. 11. W przypadku niesamodzielnej pracy na kartkówce, sprawdzianie czy teście uczeń, po wcześniejszym ostrzeżeniu, otrzymuje ocenę niedostateczną. 12. Uczeń ma prawo, po uzgodnieniu z nauczycielem, poprawić ocenę niedostateczną ze sprawdzianu, testu w czasie nie dłuższym niż 2 tygodnie od rozdania prac: - poprawiać można tylko raz i tylko oceny niedostateczne, do maksymalnie oceny dobrej, - poprawioną ocenę wpisuje się obok oceny poprawianej, - przy wystawianiu oceny końcowej na semestr pod uwagę brane są obie oceny, - termin poprawy ustala nauczyciel poprawa nie może odbywać się na lekcji z daną klasą. 11
13. Uczeń ma prawo znać wynik sprawdzianu, testu w ciągu 2 tygodni. 14. Kartkówki (15-20 min.) są obowiązkowe, mogą być niezapowiedziane i nie mogą być poprawiane. Kartkówka obejmuje materiał z co najwyżej 3 ostatnich lekcji. Jeżeli kartkówka obejmuje więcej niż 3 ostatnie zajęcia lekcyjne, nauczyciel ma obowiązek poinformowania o tym uczniów. 15. Kartkówki powtórkowe (w klasie drugiej i trzeciej) są obowiązkowe i zapowiadanie z minimum dwutygodniowym wyprzedzeniem. Kartkówka obejmuje materiał zrealizowany w klasach programowo niższych, który nauczyciel wyznacza do powtórzenia. W semestrze uczniowie powinni posiadać oceny (wpisywane do dziennika na zielono) z minimum dwóch kartkówek powtórzeniowych. Uczeń nieobecny na kartkówce powtórzeniowej ma obowiązek zaliczenia sprawdzanej partii materiału w terminie maksymalnie do dwóch tygodni. Jeżeli uczeń nie wywiąże się z zaliczenia sprawdzanej partii materiału w terminie maksymalnie do dwóch tygodni, nauczyciel automatycznie wpisuje dla ucznia do dziennika ocenę niedostateczną z danej pisemnej formy sprawdzania wiedzy. Dla ucznia, który celowo opuścił zajęcia (ucieczka), na których zaplanowano wcześniej kartkówkę powtórzeniową nauczyciel automatycznie wpisuje do dziennika ocenę niedostateczną z danej pisemnej formy sprawdzania wiedzy. 16. W semestrze uczniowie powinni posiadać ocenę z minimum jednego sprawdzianu. Jeżeli nie jest możliwe zrealizowanie działu w semestrze, to uczniowie powinni posiadać minimum trzy oceny z kartkówek, obejmujących omawiane zagadnienia. 17. Uczeń otrzymuje za udział w lekcji plusy i minusy, na jednaj lekcji można otrzymać tylko jednego plusa, - ocenę bardzo dobrą uzyskuje się po zgromadzeniu: * trzech plusów przy jednej godzinie w tygodniu, * pięciu plusów przy dwóch godzinach w tygodniu. - gdy uczeń uzyska ich mniej, w końcu semestru zostają one zamienione odpowiednio: * przy dwóch plusach na ocenę dobrą, a przy jednym na dostateczną przy jednej godzinie w tygodniu, 12
* przy czterech plusach na ocenę dobrą, a przy trzech na dostateczną przy dwóch godzinach w tygodniu. na jednaj lekcji można otrzymać tylko jednego minusa, - ocenę niedostateczną uzyskuje się po zgromadzeniu: * trzech minusów przy jednej godzinie w tygodniu, * pięciu minusów przy dwóch godzinach w tygodniu. 18. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń jest obowiązkowe. W przypadku nieobecności na lekcji uczeń ma obowiązek uzupełnić notatki i wykonać pracę domową. 19. Uczeń jest zobowiązany do samodzielnego wypełniania zeszytu ćwiczeń z tematu zrealizowanego na lekcji. 20. Uczeń może być nie przygotowany do zajęć: - raz w semestrze przy jednej godzinie w tygodniu, - dwa razy w semestrze przy dwóch godzinach w tygodniu. Nieprzygotowanie do zajęć należy zgłosić nauczycielowi przed rozpoczęciem zajęć, obejmuje ono: odpowiedź, niezapowiedzianą kartkówkę. Nie obejmuje zaś: sprawdzianów i zapowiedzianych kartkówek. Dodatkowo uczeń może zgłosić jeden raz w semestrze brak zeszytu, jeden raz w semestrze brak ćwiczeń oraz jeden raz w semestrze brak książki. Nieprzygotowanie to należy zgłosić nauczycielowi najpóźniej przy sprawdzaniu obecności. 21. Inne nieprzygotowania do lekcji mogą być honorowane na pisemną lub ustną prośbę rodziców. 22. Nieprzygotowania nie wykorzystane w pierwszym semestrze nie przechodzą na semestr drugi. 23. Zgłoszenia nieprzygotowania, gdy nie jest to już możliwe (po wykorzystaniu liczby nie przygotowań na dany semestr) równe jest wpisaniu oceny niedostatecznej do dziennika. 24. Nie ocenia się ucznia przez 3 dni po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności w szkole, uczeń ma obowiązek taki fakt zgłosić nauczycielowi przed rozpoczęciem zajęć. 13
25. Za nie odrobienie pracy domowej zadanej na poprzedniej lekcji uczeń otrzymuje minusa lub ocenę niedostateczną (za 3 minusy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną). Zadanie domowe musi być odrobione w całości. Uczeń ma obowiązek uzupełnić nieodrobione zadanie domowe i przedstawić je nauczycielowi na kolejnej lekcji. 26. Każda ocena wystawiona przez nauczyciela jest jawna i uzasadniona. 27. Uczeń ma prawo obejrzeć swoje ocenione prace pisemne, które następnie zwraca nauczycielowi. Są one przechowywane do końca roku szkolnego; mogą być udostępnione do wglądu rodzicom. 28. Oceny z odpowiedzi ustnych, kartkówek, prac domowych nie mogą być poprawiane. 29. Uczniowie otrzymujący ocenę niedostateczną na semestr powinni zaliczyć zaległy materiał najpóźniej do: - końca marca. 30. W razie kłopotów z opanowaniem wiadomości i umiejętności uczeń może zwrócić się do nauczyciela o pomoc. Nauczyciel wyznacza dodatkowe prace, dostosowuje trudność zadań do możliwości ucznia i organizuje pomoc koleżeńską. 31. Oceny semestralne i roczne wystawiane są ze wszystkich ocen cząstkowych (praca przez cały semestr), nie są średnią arytmetyczną, bez możliwości poprawy oceny na koniec semestru. 32. Uczniowie nie mogą spóźniać się na lekcje oraz korzystać z telefonów komórkowych podczas lekcji. 33. Dłuższa nieobecność nieusprawiedliwiona brak możliwości wystawienia oceny. 34. Poprawianie oceny rocznej jest zgodne ze Statutem Szkoły i Wewnątrzszkolnym Zestawem Oceniania. 14