PLAN PRACY NAUCZYCIELA ETYKI W KLASIE DRUGIEJ I TRZECIEJ

PLAN PRACY NAUCZYCIELA ETYKI W KLASIE DRUGIEJ I TRZECIEJ Nr lek Temat 71/ Lekcja organizacyjn a. Wymagania edukacyjne, kryteria oceniania i program zajęć. Treści z podstawy programowej I. Kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych. II. Rozpoznawanie podstawowych wartości i dokonywanie właściwej ich hierarchizacji, dokonywanie wyboru wartości i tworzenie ich hierarchii. III. Poznanie specyficznych norm i wartości leżących u podstaw działalności publicznej w szkole (samorząd uczniowski), społeczności lokalnej w państwie demokratycznym; rozpoznawanie sytuacji naruszających te normy i wartości (np. korupcja); podejmowanie działań zgodnych z tymi normami i Wymagania i kryteria ocen Czynnościowe ujęcie celów omówienie organizacji pracy na lekcjach etyki zapoznanie uczniów z dokumentami, wymaganiami edukacyjnymi, systemem oceniania i programem zajęć. Poziom 2 3 4 5 6

wartościami w grupie rówieśniczej w szkole. IV. Podjęcie odpowiedzialności za siebie i innych oraz za dokonywane wybory moralne; rozstrzyganie wątpliwości i problemów moralnych zgodnie z przyjętą hierarchią wartości i dobrem wspólnym. V. Stosowanie zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem społecznym i przyrodniczym. 72, O wolności. rozumie pojęcie wolności przedstawia swój podgląd dotyczący pojmowania wolności wyjaśnia na czym polega złożoność wolności 73 Wolność i jej ograniczenia. 74 Droga do tolerancji i zna rodzaje wolności (negatywna, liberalna) omawia różnice między rodzajami wolności. zna pojęcie wolności pozytywnej omawia wolność w koncepcjach chrześcijańskich omawia wolność w koncepcjach stoików omawia wolność w koncepcjach egzystencjalistów porównuje pojęcie wolności w w/w koncepcjach. wyjaśnia pojęcie tolerancji podaje przykłady zachowań nietolerancyjnych z życia

szacunku wobec jednostki. codziennego zna rodzaje tolerancji (aktywna i pasywna); wskazuje różnice wyjaśnia różnicę między tolerancją a niewrażliwością moralną podaje przykłady niewrażliwości moralnej w społeczeństwie. 75 List o tolerancji - fragment. wie kim był J. Locke podaje przykład dzieła J. Locke a poświeconego tolerancji analizuje fragment Listu o tolerancji J. Locke a 76/ Tak pięknie się różnimy... - powtórzenie 77,78/ Czym jest fundamentali zm? 79/ O sensie sprawiedliwo ści. wyjaśnia komu i dlaczego J. Locke odmawia prawa do tolerancji podaje przykłady literatury, w której autorzy poruszają zagadnienie nietolerancji. wyjaśnia pojęcie fundamentalizmu podaje współczesne przykłady istoty fundamentalizmu przedstawienie podobieństw, różnic i niebezpieczeństw, jakie powstają przez nadinterpretację pism religijnych wskazuje na mapie świata obszary, na których występują konflikty zbrojne na tle religijnym. przedstawia podobieństwa i różnice w wybranych religiach z uwzględnieniem problemu tolerancji i niestosowania przemocy. potrafi zdefiniować pojęcie sprawiedliwości umie wskazać na przykładach życia codziennego realizację pojęcia sprawiedliwości szuka i odnajduje w życiu współczesnego człowieka przykłady sprawiedliwego postępowania i sprawiedliwego działania

80,81/ Sprawiedliwy człowiek w sprawiedliwy m państwie. 82,83/ Czym jest przyjaźń? rozumie subiektywny i obiektywny sens sprawiedliwości potrafi wskazać w co najmniej dwóch systemach religijnych realizację pojęcia sprawiedliwości. przedstawia postać Platona interpretuje mit jaskini rozumie i omawia dualizm platoński w opisie bytu człowieka przedstawia cztery podstawowe cnoty platońskie, do których należy umiarkowanie, odwaga, rozum i sprawiedliwość odnajduje przykłady postrzegania świata poprzez idee w życiu codziennym umie zdefiniować pojęcie przyjaźni rozważa różnicę między przyjaźnią, znajomością, koleżeństwem szuka i odnajduje we współczesnej kulturze przykłady przyjaźni rozważa, czy przyjaźń między osobami tej samej płci a osobami odmiennej płci jest możliwa uzasadnia swoje stanowisko na temat przyjaźni i roli jaką odgrywa we wzajemnych relacjach między ludźmi. 84/ Etyka w działaniu powtórzenie. 85,86/ Którędy do zna pojęcie dobrobytu dobrobytu? podaje przykłady dobrobytu z życia codziennego ( z Adamem uzasadnia swoją odpowiedź czy dobrobyt jako cel jest dla Smithem na wszystkich czy tylko dla niektórych? podstawie polemizuje czy dobrobyt daje szczęście? komiksu analizuje czy dobrobyt ma wartość moralną. Jarosława Kaźmierczaka) 87/ Praworządno wyjaśnia pojęcie praworządności

ść 88,89/ Cienie i blaski demokracji 90,91/ Umowa społeczna. 92 Prawo naturalne. definiuje pojęcie demokracja; wie, że kolebką demokracji były Ateny zna różnice między demokracją bezpośrednią, a demokracją przedstawicielską wie na jakich zasadach opiera się funkcjonowanie państwa demokratycznego definiuje pojęcia: agora, republika, trójpodział władzy, rządy prawa potrafi wskazać korzyści i niedogodności związane z funkcjonowaniem demokracji. przedstawia postaci J. Locke a, J. J. Rousseau, Woltera, K. Marksa przedstawia tezy oświeceniowego światopoglądu, przedstawia poglądy J. J. Rousseau na temat natury człowieka i cywilizacji opisuje wyzysk robotników wczesnego kapitalizmu umie odnieść pojęcie kapitalistycznego wyzysku do współczesnej rzeczywistości. zna i rozumie pojęcie prawo naturalne wie, jakie są przykłady stosowania prawa naturalnego i jego społeczne i etyczne konsekwencje potrafi wskazać problemy związane ze stosowaniem prawa naturalnego we współczesnym społeczeństwie potrafi omówić prawo naturalne w kontekście zmian społecznych i cywilizacyjnych współczesnego świata

93 Powtórzenie wiadomości o prawach społecznych 94,95/ Złoty środek Arystotelesa rozumie dylematy etyczne związane ze stosowaniem prawa naturalnego we współczesnych społeczeństwach Europy zachodniej. I,II,IV przedstawia postać Arystotelesa przedstawia poziomy duszy według Arystotelesa, hierarchizuje dobra omawia zasadę złotego środka i stosuje ją na przykładach podaje argumenty za zasadą złotego środka oraz przeciw niej 96,97 Rozum szukający wiary etyka św. Augustyna. Wiara poszukuje rozumu św. Tomasz z Akwinu. I,II,IV analizuje pojęcie eudajmonii, czyli szczęścia życiowego polegającego na pogodzeniu dobra moralnego z osobistym powodzeniem. przedstawia postać świętego Augustyna; przedstawia podstawową zasadę etyki chrześcijańskiej, jaką jest miłowanie Boga i Bliźniego, drugiego człowieka i samego siebie przedstawia życie wieczne jako wartość najwyższą chrześcijanina; opisuje koncepcję sumienia przed- i pouczynkowego; zna pojęcie prawa naturalnego i odróżnia je od prawa stanowionego analizuje etyczne aspekty pojęcia grzeszności analizuje wewnętrzną walkę w człowieku scharakteryzowaną przez świętego Augustyna, umie wskazać przyczyny trudności wcielania współcześnie zasady miłości bliźniego. 98/ Czy I,II,IV przedstawia postać I. Kanta

umielibyśmy żyć według etyki Immanuela Kanta? przedstawia dualizm człowieka według Kanta rozdwojenie między przyczynowością płynącą ze skłonności a płynącą z rozumu, opisuje skłonności i obowiązek moralny przedstawia imperatyw kategoryczny w jego dwóch wersjach stosuje pojęcia skłonności i obowiązku do życia codziennego 99,100/ Utylitaryzm jako narzędzie miary i wagi przy ocenie wartości. I,II,IV umie stosować pojęcie imperatywu kategorycznego do opisu życia codziennego. przedstawia J. Benthama i J. S. Milla jako twórców utylitaryzmu, definiuje utylitaryzm według J. Benthama i J. S. Milla rozróżnia przyjemności wyższe i niższe, analizuje sytuacje życiowe pod kątem zasady utylitaryzmu, 101,102/ Dobro kontra zło. I,II,IV określa wpływ utylitaryzmu na kulturę współczesną; argumentuje za utylitaryzmem i przeciw niemu. rozróżnia opis, ocenę oraz normę; rozróżnia terminy etyczny i moralny definiuje moralność, etykę, etykę normatywną i opisową, psychologię i socjologię moralności; przedstawia związek prawa z moralnością przedstawia związek prawa z moralnością analizuje wybrane przepisy prawne z etycznego punktu widzenia, opisuje rodzaje sądów i uzasadnień etycznych, podaje przykłady ich stosowania rozumie i charakteryzuje stanowiska metaetyczne, takie jak emotywizm i intuicjonizm, obiektywizm i subiektywizm,

absolutyzm i relatywizm etyczny; tworzy wypowiedzi opisujące i oceniające. odróżnia wypowiedzi etyki normatywnej od wypowiedzi empirycznych i matematycznych. 103 Elementy historii idei etycznych utrwalenie. 104,105 Wzajemne zaufanie 106/ Odpowiedzia lność, czyli o konsekwencj ach podejmowan ych decyzji. wyjaśnia pojęcie zaufania określa czemu ma służyć zaufanie określa rolę zaufania w stosunkach między ludźmi rozumie i wyjaśnia na czym polega symetryczność obowiązków oraz roszczeń wyraża swój pogląd w odniesieniu do sentencji A. Einsteina Jeśli ktoś nie dba zbytnio o prawdę w sprawach drobnych, nie można mu ufać w sprawach istotnych. opisuje różne rodzaje odpowiedzialności; rozróżnia odpowiedzialność jako strach przed karą i jako troskę o zagrożoną wartość definiuje pojęcie pola odpowiedzialności, czyli obszaru rzeczywistości, za który osoba może przyjąć odpowiedzialność; opisuje odpowiedzialność za siebie za swoje czyny i przekonania, za swoje życie; wyjaśnia cnotę jako skłonność i gotowość dokonywania czynów moralnie pozytywnych interpretuje pojęcie pola odpowiedzialności; dokonuje obserwacji przeżycia odpowiedzialności; omawia dumę moralną w wyniku podjęcia odpowiedzialności i jako powód podejmowania odpowiedzialności rozpoznaje warunki konieczne do ponoszenia odpowiedzialności; podaje przykłady relacji między obiektywnością wartości a ponoszeniem odpowiedzialności;

107,108 Etyka zawodowa. 109 Role społeczne w szkole. podaje przykłady z dziedziny samowychowania moralnego lustruje przykładami pojęcia niedorozwoju moralnego i demoralizacji; podaje przykłady winy i zasługi moralnej. zna pojęcie etyka zawodowa zapoznaje się z tekstem wybranego kodeksu etycznego; dostrzega kontekst aksjologiczny w rozważaniach o pracy urzędników państwowych zna pojęcia korupcja i nepotyzm omawia przykłady korupcji i nepotyzmu, opisuje ich uwarunkowania omawia znaczenie postawy wyrażającej sprzeciw wobec społecznej aprobaty. rozumie zasadność rozważań z zakresu etyki w odniesieniu do rzeczywistości szkolnej. Zna pojęcie etos szkoły rozumie, na czym polegają trudności w ustaleniu i przyjęciu zasad przyczyniających się do tworzenia wspólnoty uczniów i nauczycieli dostrzega uczciwość i szacunek jako elementy stanowiące podstawę systemu wartości łączącego społeczność szkolną dostrzega wartość i rolę odpowiedzialności nauczyciela w procesie rozwoju uczniów; rozważa kwestię odpowiedzialności moralnej uczniów analizuje problem ściągania w kontekście etycznym. 110,111 Źródła niezrozumien ia i konfliktów w szkole. Konflikt moralny definiuje w sposób słownikowy pojęcia konflikt i konflikt moralny wie w jakich sytuacjach może zaistnieć konflikt moralny potrafi omówić różne aspekty konfliktów moralnych na wybranych przykładach charakteryzuje postawy ludzkie w kontekście konfliktów moralnych

112 Wartości etyczne - powtórzenie 113 Być patriotą. Etyka wobec patriotyzmu. 114 Być obywatelem. potrafi wskazać problemy związane z oceną etyczna ludzkiego postępowania w fazie konfliktu moralnego. wskazuje istotę pojęcia patriotyzm zna różne odcienie znaczeniowe patriotyzmu definiuje pojęcia: szowinizm i nacjonalizm odwołując się do obserwacji i doświadczeń, podaje przykłady przejawów szowinizmu i nacjonalizmu; wyjaśnia (etyczną) istotę krytycznej oceny tych postaw prezentuje własne poglądy, stawiając tezy i argumentując; wykorzystuje poznane pojęcia; porównuje patriotyzm wczoraj i dziś. wyjaśnia pojęcie obywatel wyjaśnia czy być patriotą a być obywatelem to jest to samo? wymienia obowiązki obywatelskie omawia cnoty obywatelskie 115,116 Feministyczn a etyka troski. 117 Równość - być kobietą i być mężczyzną. wie co to znaczy być honorowym obywatelem; podaje honorowych obywateli w społeczeństwie. definiuje w sposób słownikowy pojęcie feminizmu zna wybrane zagadnienia z zakresu etyki feminizmu potrafi omówić problematykę roli kobiety w ujęciu etycznym potrafi scharakteryzować oczekiwania kobiet z różnych środowisk społecznych wskazuje zalety i wady etyki feminizmu. definiuje pojęcie równości w sposób słownikowy rozróżnia różne znaczenia pojęcia równość potrafi wyjaśnić pojęcie płci biologicznej i płci kulturowej potrafi dokonać charakterystyki zachowań ludzkich w

118 powtórzenie 119 Charakteryst yka głównych religii świata. kontekście równości uzasadnia swój pogląd czy odmienność ról kobiety i mężczyzny ma charakter naturalny czy kulturowy; wyciąga wnioski. wymienia główne religie świata; wyjaśnia pojęcia: religia monoteistyczna i religia politeistyczna wskazuje na fizycznej mapie świata obszary zamieszkiwane przez największą liczbę wyznawców danej religii; dokonuje podziału na systemy Dalekiego i Bliskiego Wschodu określa jaki procent ludności świata stanowią wyznawcy danej religii omawia charakterystyczne cechy danej religii 120,121 Etyka hinduistyczna uzasadnia, czy dialog między religiami jest możliwy? wie skąd wywodzi się hinduizm zna najważniejsze założenia hinduizmu zna tradycje i obyczaje związane z religią, wierzeniami, miejscem kultu wyjaśnia, na czym polega politeistyczność hinduizmu 122,123 Etyka buddyjska. rozumie potrzebę poznawania innych kultur i religii. wie skąd wywodzi się buddyzm, kto był prekursorem buddyzmu zna najważniejsze założenia buddyzmu zna tradycje i obyczaje związane z religią, wierzeniami, miejscem kultu wyjaśnia, dlaczego niektóre źródła kwestionują nazywanie buddyzmu religią rozumie potrzebę poznawania innych kultur i religii.

124,125 Etyka judaistyczna. wie skąd wywodzi się judaizm, kto był założycielem tej religii wyjaśnia pojęcia: Tora, Jahwe, Diaspora, szabat, koszerność, synagoga, rabin, menora zna najważniejsze założenia judaizmu podaje podobieństwa i różnice między judaizmem i chrześcijaństwem jakie znaczenie miała religia dla Żydów wczasach Diaspory 126,127 Etyka zna główne wskazania moralne chrześcijaństwo chrześcijańsk wskazuje na fizycznej mapie świata obszary zamieszkiwane a. przez chrześcijan omawia proces prześladowań chrześcijan w kontekście historycznym przedstawia normy społeczne wynikające z nauki społecznej kościoła potrafi przyjmować postawę dialogu wobec wyznawców innych religii. 128,129 Etyka islamu wie skąd wywodzi się islam, kto był prekursorem islamu zna najważniejsze założenia islamu zna tradycje i obyczaje związane z religią, wierzeniami, miejscem kultu wyjaśnia zjawisko fundamentalizmu islamskiego rozumie potrzebę poznawania innych kultur i religii. 130 Religijne systemy etyczne powtórzenie. 131,132 Kryzys etyki zna znaczenie pojęcie etyki tradycyjnej tradycyjnej. wie, jak przejawia się w życiu codziennym kryzys etyki

133,134 Życie i śmierć. 135,136 Człowiek wobec przyrody. 137,138 Dylematy etyczne. Eutanazja. tradycyjnej potrafi wymienić i uzasadnić elementy etyki tradycyjnej i innych etyk potrafi rozróżnić konkretne przykłady etyki tradycyjnej od etyki alternatywnej potrafi scharakteryzować inne od etyki tradycyjnej etyki alternatywne wie i umie uargumentować znaczenie życia i momentu śmierci w kontekście etycznym wie, jakie znaczenie ma życie i śmierć w etyce współczesnego człowieka potrafi wskazać pozytywne i negatywne aspekty śmierci człowieka w kontekście całokształtu zagadnień społecznych potrafi omówić znaczenie życia i śmierci w różnych kulturach świata potrafi odnaleźć kontekst etyczny w życiu codziennym współczesnego człowieka. rozumie słuszność podejmowania dyskusji na temat stosunku człowieka do przyrody, wykorzystuje argumenty aksjologiczne i etyczne. rozumie pojęcie odpowiedzialność człowieka w odniesieniu do przyrody. rozważa podane przykłady odpowiedzialności i braku odpowiedzialności człowieka wobec przyrody. analizuje własną postawę wobec przyrody. zna pojęcia: dylemat etyczny, eutanazja, stan terminalny potrafi wskazać różnice między wyborem a dylematem etycznym. rozumie istotę aksjologicznego i etycznego poglądu na świat; rozważa pojęcie jakość życia, wymienia warunki, jakie się na nie składają

139/ Utrwalenie wiadomości nabytych w klasie II i III. 140/ Usystematyz owanie wiadomości nabytych w klasie II i III. zna odmiany eutanazji; analizuje sytuacje życiowe, które skłaniają do myślenia o eutanazji. dostrzega konflikt między etyką lekarską a eutanazją (przysięga Hipokratesa).