Szanowny Pan Michał BONI Warszawa, dnia 31 października 2013 r. Minister Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27 00-060 Warszawa Niniejszym Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji [KIGEiT], Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji [PIIT] oraz Polska Izba Komunikacji Elektronicznej [PIKE] pragną przedstawić wspólne stanowisko dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych. W pierwszej kolejności, Izby pragną podziękować Ministerstwu Administracji i Cyfryzacji za możliwość zajęcia stanowiska w ramach bieżących pracach nad ww. Projektem Rozporządzenia. Izby pozytywnie odnoszą się względem inicjatywy prowadzenia działań w kierunku uregulowania nowych zobowiązań nałożonych nowelizacją ustawy Prawo telekomunikacyjne, niemniej jednak identyfikujemy obszary wymagające dalszej, pogłębionej analizy. Pragniemy jednocześnie podkreślić, że członkowie naszych Izb prowadzą działania mające na celu zapewnienie równoważnego dostępu dla osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem zasady efektywności oraz celowości podejmowanych działań. Naszym celem jest, zatem wypracowanie takich rozwiązań, które uwzględnią zarówno potrzeby osób niepełnosprawnych jak i ograniczenia ekonomiczne związane z wprowadzaniem określonych zmian w istniejących sieciach sprzedaży oraz procesach funkcjonujących u przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Takie podejście znajduje odzwierciedlenie w przepisach prawa unijnego oraz polskiej ustawy Prawo telekomunikacyjne. Tylko taki sposób rozumowania zapewni w pełni funkcjonowanie w pełni zasady proporcjonalności. Izby pragną zwrócić uwagę, że w trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. zostały podniesione zagadnienia, których rozstrzygnięcie ma zasadnicze znaczenie dla określenia potencjalnych kosztów, które poniosą przedsiębiorcy telekomunikacyjni. Dlatego tak ważne 1
naszym zdaniem jest merytoryczne oraz szczegółowe wyjaśnienie zagadnień, które przedstawiamy poniżej. W szczególności wnosimy o zorganizowanie spotkania, na którym zagadnienia opisane w niniejszym stanowisku zostaną ponownie omówione. W trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. przedsiębiorcom telekomunikacyjnym została przekazana informacja, że Ministerstwo wspólnie z organizacjami reprezentującymi Osoby niepełnosprawne pracowało nad projektem rozporządzenia od stycznia 2013 r. Natomiast przedsiębiorcy mieli możliwość wyrażenia swojego stanowiska na piśmie dopiero w miesiącu wrześniu oraz uczestniczenia w jednym spotkaniu z przedstawicielami Ministerstwa oraz organizacji reprezentujących Osoby niepełnosprawne. Dopiero na spotkaniu w dniu 22 października 2013 r. zaistniała możliwość realnego omówienia projektowanych rozwiązań, z których większość nie została poparta oceną skutków regulacji oraz dodatkowo po uwagach organizacji osób niepełnosprawnych pojawiły się nowe, nieznane dotychczas postulaty. Ponawiamy, zatem prośbę o pilne spotkanie w celu omówienia argumentów oraz propozycji przedstawionych poniżej przez Izby. Brak dyskusji ze środowiskiem przedsiębiorców telekomunikacyjnych może doprowadzić do przyjęcia przepisów rozporządzenia, których wdrożenie będzie po prostu niemożliwe oraz pociągnie za sobą bardzo wysokie koszty [które do tej pory nie zostały nawet oszacowane przez MAiC]. Izby dostosują się do terminu zaproponowanego przez Pana Ministra. Jesteśmy jednocześnie przekonani, że wspólna analiza poniższych uwag i propozycji doprowadzi do wypracowania prawidłowego modelu wdrożenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Dla zapewnienia ekonomiki poprowadzonych prac wnosimy również o przekazanie przez MAiC aktualnego Projektu Rozporządzenia, uwzgledniającego zmiany w treści projektu, jakie zostały dotychczas zaakceptowane przez Ministerstwo, a o których wspomniano na spotkaniu w dniu 22 października 2013 r. [UWAGA OGÓLNA NAKŁADANIE OBOWIĄZKÓW NA PRZEDSIĘBIORCÓW W ROZPORZĄDZENIU] Zgodnie z art. 22 Konstytucji RP Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. 2
Oznacza to, że wszelkie obowiązki / regulacje przedsiębiorców [również przedsiębiorców telekomunikacyjnych] związane z prowadzeniem przez nich działalności gospodarczej mogą być ustalone wyłącznie w ustawie, a nie w akcie niższego rzędu, jakim jest rozporządzenie. Naruszenie tej zasady niesie poważne ryzyko, że przepisy wprowadzone zgodnie z Projektem Rozporządzenia, będą niekonstytucyjne. W tym kontekście przykładowo zwracamy uwagę na nową ustawę Prawo pocztowe [art. 62], gdzie obowiązki przedsiębiorcy wyznaczonego przez Prezesa UKE do świadczenia usługi powszechnej w przedmiocie obowiązków dotyczących zapewnienia udogodnień dla osób niepełnosprawnych, zostały ustalone na poziomie ustawowym. Zwracamy również uwagę, że udogodnienia dla osób niepełnosprawnych na rynku pocztowym objęte są dopłatą do kosztu netto. Zatem są finansowane przez sektor. Inną rzeczą jest, że naszym zdaniem powinno to być finansowane ze środków publicznych. Na rynku telekomunikacyjnym to przedsiębiorcy telekomunikacyjni według Projektu Rozporządzenia mają finansować zadania publiczne Państwa. Tymczasem należy podkreślić, że zgodnie z art. 69 Konstytucji RP: Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. Przepis ten jest traktowany, jako norma programowa wyznaczająca ustawodawcy obowiązek stworzenia rozwiązań zapewniających efektywne wsparcie osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia społecznego. Innymi słowy, jest to obowiązek Państwa. Realizacji tych celów służy m. in. powoływanie Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych. W tym kontekście zwracamy uwagę, że przedsiębiorcy telekomunikacyjni działają w kierunku realizacji Europejskiej Agendy Cyfrowej 2020. W wielu dokumentach Państwo deklaruje wsparcie w realizacji tych celów [np. deklarując zmniejszanie barier administracyjnych lub zmniejszanie kosztów inwestycyjnych]. Jednocześnie Państwo nakłada na przedsiębiorców telekomunikacyjnych kosztowne obowiązki [w nieznanej nawet wysokości], przerzucając na podmioty prywatne realizację zadań, do których samo jest zobowiązane. Takie działanie jest, co najmniej niekonsekwentne. 3
Inna rzecz jest również taka, że regulacja ta nie ustanawia bezpośrednio żadnych konkretnych praw podmiotowych dla jednostek, ale przewiduje ich ustalenie w ustawie [potwierdza to zresztą wyraźna dyspozycja art. 81 Konstytucji, zgodnie, z którą praw określonych w omawianym przepisie można dochodzić w granicach określonych w ustawie]. Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny: Artykuł 69 odsyła do ustawy (zarówno, jeśli chodzi o poziom zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych, jak i przedmiot regulacji w tym zakresie). ( ) Wskazany wzorzec konstytucyjny należy odczytywać, jako zobowiązanie władzy publicznej do wykreowania mechanizmu realizacji zadań w nim wskazanych. Mechanizm ten musi zapewniać efektywne osiągnięcie celu [wyrok TK z 23 października 2007 r., sygn. P 28/07, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 106]. Tymczasem, jak wskazano powyżej uprawnienia Osób niepełnosprawnych związane z dostępem do usług telefonicznych oraz obowiązki przedsiębiorców telekomunikacyjnych [inaczej niż np. na gruncie Prawa pocztowego] miałyby zostać z znacznej mierze określone w rozporządzeniu. [UWAGA OGÓLNA NAKŁADANIE OBOWIĄZKÓW WYŁĄCZNIE NA DOSTAWCÓW USŁUG TELEKOMUNIKACYJNYCH] Projekt Rozporządzenia stanowi obowiązki dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych. Sformułowanie obowiązków we wskazany sposób rodzi istotne wątpliwości odnośnie faktycznego zakresu objętych nim podmiotów. W szczególności niejasne jest, czy objęte nim będą podmioty świadczące usługi wyłącznie w charakterze agentów przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Przyjęcie przedmiotowej interpretacji prowadziłoby do wniosku nie tylko o nierównoprawnym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w stosunku do innych podmiotów oferujących publicznie dostępne usługi telefoniczne, ale także wskazuje na brak ich kategorycznego charakteru. Obowiązki nakładane Projektowanym Rozporządzeniem, jako ograniczające zakres swobody prowadzonej działalności telekomunikacyjnej, winny podlegać wykładni zwężającej. W niniejszym przypadku oznacza to literalne traktowanie przedmiotowego wskazania, jako nałożenie obowiązku na dostawcę usług. Nieracjonalne byłoby oczekiwanie, iż zakres Rozporządzenia obejmuje obowiązek wydzielania przez dostawcę usług stanowisk w placówkach podmiotów trzecich, do których nie przysługują mu żadne prawa. Szczególnie jednoznaczne są powyższe zastrzeżenia w przypadku placówek obsługujących użytkowników końcowych różnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Niewyobrażalne jest, bowiem, by w takim przypadku przedsiębiorca telekomunikacyjny ponosił odpowiedzialność za sposób prowadzenia działalności gospodarczej przez podmiot trzeci, z nim niezwiązany. Przyjęcie 4
wskazanej, literalnej wykładni zakresu podmiotów zobowiązanych mocą Projektowanego Rozporządzenia prowadziłoby także do wniosku, iż w opinii projektodawcy obowiązki te nie są na tyle istotne, by przewidywać ich nałożenie także na podmioty inne, niż tylko bezpośrednio dostawcy usług telefonicznych. W przypadku dostawców nieposiadających własnej sieci placówek może, bowiem dojść do sytuacji, w której mimo nałożenia obowiązków mocą Projektowanego Rozporządzenia, użytkownicy końcowi wciąż nie będą dysponowali możliwością skorzystania z przewidzianych w nim udogodnień. Rozwiązanie takie jako potencjalnie premiujące podmioty omijające regulacje nie może znaleźć uznania. [UWAGA OGÓLNA BRAK ANALIZ KOSZTÓW WDROŻENIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Ocena Skutków Regulacji zawarta w uzasadnieniu Projektu Rozporządzenia w zakresie kosztów opiera się na jednym zdaniu: Jednocześnie koszty związane z zapewnieniem tego rodzaju udogodnień nie wydają się znacząco zwiększać kosztów prowadzenia działalności telekomunikacyjnej, zapewniając szereg korzyści przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, takich jak przykładowo poszerzenie bazy klientów czy budowanie pozytywnego wizerunku społecznie odpowiedzialnej firmy. OSR ma na celu wskazanie, jakie koszty, zagrożenia korzyści społeczne i ekonomiczne niesie ze sobą wprowadzenie nowego aktu normatywnego do polskiego systemu prawnego. Zgodnie z Regulaminem pracy Rady Ministrów Ocena Skutków Regulacji jest jednym z istotnych elementów każdego projektu aktu normatywnego. Odnosząc się wprost do przygotowanego OSR dla projektowanego Rozporządzenia, Izby wskazują, iż pominięto istotny element, jakim są koszty implementacji Rozporządzenia. Należy podkreślić, iż wskazane poniżej koszty wynikają z przedstawionego Izbom brzmienia Projektu Rozporządzenia i propozycji strony społecznej wskazanych na spotkaniu w dniu 22 października 2013r. Ponownie podkreślamy, iż konieczność adaptacji placówek dostawcy usług, wdrożenia zmian systemowych w zakresie obsługi procesu indywidualnych zapytań czy prób cyklicznych związanych z przekazaniem abonentowi wymaganej dokumentacji, czy choćby zmian w samym systemach drukujących, wiąże się z niepodanym przez MAiC i nieznanym przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych kosztem. 5
Nie wiemy, czy każda placówka powinna posiadać drukarkę umożliwiającą przygotowanie dokumentów w języku Braille a co będzie kolejnym elementem generującym koszty [vide obecne brzmienie 2 ust 2 Projektu Rozporządzenia]. W przypadku konieczności zakupu drukarek potrafiących wydrukować tekst w języku Braille ich ceny kształtują się na poziomie ok. 20 000-50 000 zł, zaś cena profesjonalnych drukarek kształtuje się na poziomie 80 000 zł. W trakcie spotkania pojawił się postulat instalowania pętli indukcyjnych dla osób niedosłyszących i słabosłyszących. Koszt zakupu urządzeń wynosi 1000 1500 zł, ale w przypadku profesjonalnych urządzeń będzie zapewne wyższy, o czym szerzej piszemy poniżej. Następnym elementem niepoddanym analizie w OSR jest koszt zapewnienia tłumacza migowego on line, bez uwzględnienia kosztów związanych zapewnieniem instalacji i sprzętu komputerowego niezbędnego do realizacji ww. obowiązku. Nie poruszając w tym miejscu kwestii podniesionych poniżej, Izby podkreślają, iż koszt tłumacza języka migowego kształtuje się obecnie w widełkach 250 400 zł per usługa/placówka [jednak nie wiemy, czy za taką kwotę dostaniemy tłumacza na 10-12 godzin dziennie, przez siedem dni w tygodniu a tak są otwarte placówki np. w centrach handlowych]. Izby wskazują także na inne ewentualne koszty, które obecnie są badane po stronie dostawców usług. W związku z wymogiem dostosowania kart telefonicznych mogą pojawić się dodatkowe koszty wymiany aparatów publicznych ze względu na zmianę grubości karty do automatu. Niejasne jest również czy w kontekście par. 2 ust. 1 Projektu Rozporządzenia, nakazującego oferowanie odpowiednio przystosowanych telekomunikacyjnych urządzeń końcowych przy zawieraniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych lub na każde żądanie osoby niepełnosprawnej, należy stwierdzić nałożenie nowego obowiązku na dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych posiadania w swojej ofercie aparatów telefonicznych, także w sytuacji, gdy dostawcy nie dystrybuowali dotychczas tego typu urządzeń? Kolejną kwestią, która wymaga dodatkowego zaangażowania po stronie przedsiębiorcy, a która w ogóle nie została wskazana, jako źródło kosztów to konieczność przeprowadzenia poprawnej adaptacji tekstu dokumentów przedsiębiorcy telekomunikacyjnego na alfabet Braille a. Pragniemy przykładowo przywołać dostępne informacje obrazujące zakres prac, jakie należałoby wykonywać w sposób ciągły z uwagi na wprowadzanie nowych ofert, a co za tym idzie nowych regulaminów, cenników itp. dokumentów. Główna zasada redakcji tekstu brajlowskiego polega na tym, aby mając na uwadze specyfikę pisma Braille a i czytania 6
dotykowego, maksymalnie zwiększyć jego czytelność dla osób niewidomych. Jednym z rozwiązań jest modyfikacja skomplikowanych zdań składających się z wielu podpunktów, które zawierają w sobie kolejne podpunkty. W takim wypadku należy podzielić zdanie na kilka mniejszych. Chodzi tu głównie o integrację treści przez niewidomego czytelnika. W czytaniu wzrokowym i dotykowym procesy integrowania treści nie zachodzą w tych samych miejscach dla obu sposobów czytania1. Pełny obraz koniecznego przekształcenia tekstu dokumentów przedsiębiorcy obrazuje przywołana, a dostępna na stronie internetowej Uniwersytetu Warszawskiego Biura ds. Osób Niepełnosprawnych publikacja Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych do wersji brajlowskiej 2 Zapoznanie się z tym przykładowym dokumentem, prezentującym konieczne elementy, jakie wymaga formatowanie tekstu na alfabet Braille a poczynając m.in.: od numeracji stron, formatowania tekstu ciągłego, elementów wykorzystujących cyfry, wymogów, co do zmiany czcionki, formatowania tabel, ramek, materiałów w kolumnach, list, elementów graficznych, daje podstawę do stwierdzenia, że obowiązek zapewnienia dokumentacji przedsiębiorcy sporządzonej w alfabecie Braille a, wymaga gigantycznego wkładu finansowego i ludzkiego po stronie przedsiębiorcy KIGEiT, PIIT i PIKE wnoszą o prawidłowe sporządzenie Oceny Skutków Regulacji, ze szczególnym uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez dostawców usług w zakresie konieczności dostosowania się do postanowień Projektu Rozporządzenia. W przypadku, w którym MAiC kwestionowałby przedstawione koszty wnosimy o rzetelne przedstawienie kosztów przez Autorów Projektu Rozporządzenia. [ 1 UST. 1 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Izby proponują następujące brzmienie 1 ust. 1 pkt 1 Projektu Rozporządzenia: Dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych w placówce obsługującej użytkowników końcowych: 1) zapewnia obsługę osób niepełnosprawnych na stanowisku oznaczonym znakiem, którego wzór określa załącznik Nr 1 do rozporządzenia, w szczególności wyposażone w urządzenie ułatwiające komunikację z Osobą słabowidzącą; 2) udostępnia w sposób jednoznaczny, łatwy i zrozumiały ( ). 1 http://www.adaptacje.uw.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=55&itemid=24 2 http://www.ore.edu.pl/stronaore//images/files/pdf/zasady%20adaptacji%20materia%c4%b9%e2%80%9a%c4%82%c5%82w%2 0dydaktycznych%20do%20wersji%20brajlowskiej.pdf 7
Powyższa propozycja zgodna jest z argumentami przedstawionymi przez Izby w trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. Określenie obowiązku zapewnienia obsługi Osoby niepełnosprawnej na oznaczonym stanowisku umożliwi przedsiębiorcom telekomunikacyjnym sprawne oraz efektywne dostosowane do danej placówki obsługującej użytkowników końcowych zaplanowanie obsługi Niepełnosprawnych w konkretnej lokalizacji, która może posiadać różną powierzchnię oraz aranżację, co może bezpośrednio wpływać na możliwość wydzielania stanowiska. W wielu przypadkach wydzielenie stanowiska wiązałoby się z nadmiernymi kosztami, ze zmniejszeniem liczby stanowisk w danej placówce lub nawet gruntowną przebudową danej placówki. Najlepszym rozwiązaniem jest, zatem zapewnienie obsługi poprzez odpowiednie oznaczenie miejsc i zapewnienie funkcjonalności dla Osób niepełnosprawnych oraz faktyczne wprowadzenie procedur, które mają do tej obsługi doprowadzić. Szczególną uwagę należy zwrócić na sytuację stanowisk przeznaczonych do zawierania umów o świadczenie publicznie dostępnych usług telefonicznych, ulokowanych wewnątrz pomieszczeń podmiotów trzecich, takich jak sklepy prowadzące sprzedaż urządzeń elektronicznych. W takim wypadku nie tylko występują punkty sprzedaży dysponujące wyłącznie jednym stanowiskiem, z którego wydzielanie innych stanowisk nie jest fizycznie możliwe, lecz także niemożliwe jest zaopatrywanie takich stanowisk w skomplikowane urządzenia. Należy, bowiem zwrócić uwagę, iż placówka obsługująca użytkowników końcowych nie musi stanowić miejsca sprzedaży wyłącznie usług telefonicznych, czy też nawet wszelkich usług oferowanych wyłącznie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zawierającego umowę o świadczenie usług. Projekt Rozporządzenia nie rozstrzyga ponadto, czy przypadku takich stanowisk, umieszczonych wewnątrz lokali podmiotów trzecich, wymagania w nim określone winno spełniać wyłącznie to stanowisko, czy cały lokal. Powyższe uwagi pozostają szczególnie zasadne w przypadku stoisk, umieszczanych w lokalach podmiotów trzecich wyłącznie czasowo. [ 1 UST. 1 PKT 1) LIT. A PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Nawiązując do zgłoszonego przez przedstawicieli organizacji zrzeszających Osoby niepełnosprawne postulatu dodania zwrotu i niewidomą w treści 1 ust. 1 pkt 1) lit. a Projektu Rozporządzenia, potwierdzamy zgłoszone przez przedstawicieli przedsiębiorców telekomunikacyjnych wątpliwości odnośnie możliwości praktycznego zastosowania takiego rozwiązania. 8
Podkreślamy, że w przypadku uwzględnienia przedmiotowego postulatu konieczne byłoby zainstalowanie na systemach informatycznych przedsiębiorców telekomunikacyjnych specjalnej aplikacji tzw. syntezatora mowy [koszty takiego rozwiązania są na razie nieznane i nie zostały przedstawione przez Autorów Projektu Rozporządzenia]. Osoba niewidoma powinna słyszeć tekst, który sprzedawca wpisuje do systemów sprzedażowych operatorów telekomunikacyjnych, ponieważ jedynie takie zastosowanie tego narzędzia wydaje się racjonalnie uzasadnione. Biorąc pod uwagę powyższe warunki w naszej ocenie dodanie zwrotu i niewidomą skutkowałoby: 1. Koniecznością poniesienia potencjalnie dużych nakładów finansowych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie zmian w architekturze swoich systemów sprzedażowych [każda tak poważna zmiana w zakresie systemu IT oznacza milionowe koszty po stronie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego]. Funkcjonalność powinna być związana z możliwościami systemu sprzedażowego i nie ma możliwości wykorzystania obecnie funkcjonujących na rynku syntezatorów mowy. 2. Powstaniem ryzyka związanego z naruszeniem bezpieczeństwa informacji oraz tajemnicy przedsiębiorstwa oraz w szczególności ryzyko naruszenia danych osobowych lub tajemnicy telekomunikacyjnej w przypadku publicznego udostępnienia informacji objętych ochroną Ustawy o ochronie danych osobowych oraz Ustawy Prawo telekomunikacyjne [syntezator mowy umieszczony byłby w publicznie dostępnej placówce wśród innych klientów i sprzedawców]. Mając na uwadze powyższe, zwracamy się o nie dodawanie zwrotu i niewidomą. [ 1 UST. 1 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA KWESTIA PĘTLI INDUKCYJNEJ W PUNKTACH OBSŁUGI UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO] Izby pragną przedstawić poniżej wstępną analizę wprowadzenia rozwiązania, do którego Ministerstwo odniosło się pozytywnie w trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. W ramach prac zaproponowano instalację pętli indukcyjnej w placówkach operatorów. Podany koszt jednej pętli to około 1000 1500 zł [według szacunków przedstawionych w trakcie spotkania przez przedstawicieli organizacji Osób niepełnosprawnych]. 9
W uzasadnieniu do przedmiotowej uwagi nie przedstawiono uzasadnienia jej wprowadzenia oraz relacji tej propozycji do regulacji wynikających z 1 ust. 1 pkt 1 Projektu Rozporządzenia. Wstępna analiza przeprowadzona przez Izby [oraz zrzeszonych w Izbach przedsiębiorców telekomunikacyjnych] wskazuje na następujące ograniczenia związane z instalacją systemów pętli indukcyjnej w placówkach obsługi klientów przedsiębiorców telekomunikacyjnych: 1. Instalacja petli indukcyjnej to nie tylko prosty zakup urządzenia. Instalacja pętli indukcyjnej to w praktyce zakup oraz zaprojektowanie systemu / instalacji pętli indukcyjnej. Jednakże zwracamy uwagę, że: Tak, jest kilka sytuacji, w których stosowanie pętli jest ograniczone. Jeśli w pomieszczeniu są silne zakłócenia pola magnetycznego od instalacji elektrycznej, może się okazać, że sygnał z pętli indukcyjnej jest zagłuszany właśnie przez ten magnetyczny hałas i odebranie czystego dźwięku będzie niemożliwe. Drugi problem stwarza fakt, że pole magnetyczne z łatwością przenika nawet przez grube, betonowe ściany. W miejscach, w których wymagana jest prywatność, instalacja staje się utrudniona, ze względu na wyciek sygnału do sąsiednich pomieszczeń. Nie eliminuje to jednak stosowania pętli w tego typu sytuacjach. Aby wyeliminować efekt wycieku, stosuje się skomplikowane instalacje macierzowe. Wszelkie projekty i instalacje systemów z pętlą indukcyjną powinny być wykonywane tylko przez doświadczone i odpowiednio przeszkolone osoby, zgodnie z obowiązującą normą IEC 60118-4. http://www.petleindukcyjne.pl/jak-dziala 2. Instalacja pętli indukcyjnej byłaby, zatem narzuceniem instalacji urządzeń zgodnie z określonym standardem, co z pewnością nie będzie oscylowało w okolicach kwoty 1000-1500 zł [zakładamy, że taka kwota byłaby możliwa przy zakupie pętli przez osoby fizyczne a nie przez podmioty, które muszą wykonać instalację z określonym pomieszczeniu]. Innymi słowy, nieznane są koszty instalacji takiego systemu. 3. Przykładowy opis firmy zajmującej się instalacjami pętli indukcyjnej wygląda następująco: Prawidłowo zainstalowany system z pętlą indukcyjną jest całkowicie niewidoczny, aby nie wzbudzał dodatkowego zainteresowania oraz, aby był maksymalnie odporny na wszelkie uszkodzenia. Przewód jest układany na (w) podłodze, lub odpowiednio wysoko na ścianie lub pod sufitem. Z uwagi na charakter pola magnetycznego niedopuszczalna jest instalacja w ścianie, na wysokości 0,5-2m. Taka instalacja może być w niektórych przypadkach szkodliwa dla zdrowia, charakteryzuje się bardzo silnym polem magnetycznym w pobliżu ściany oraz nie daje możliwości osiągnięcia normy instalacyjnej. Najlepiej, aby planowanie instalacji pętli indukcyjnej zbiegło się w czasie remontem pomieszczenia. Instalacja w wykończonych 10
obiektach jest oczywiście możliwa, natomiast wymaga od instalatora więcej pracy. http://www.petleindukcyjne.pl/wazne-informacje-0 Zwracamy również uwagę na mapę obiektów wyposażonych w instalacje pętli indukcyjnych: http://www.petleindukcyjne.pl/miejsca-mapa Z powyższej analizy wynika, że Ministerstwo uznało, że możliwe jest wykonanie ponad 5 tysięcy instalacji (projekt, wykonanie, pomiary) bez analizy kosztów oraz całego procesu związanego z takim przedsięwzięciem. Dodatkowo obecnie firmy zajmujące się profesjonalnie instalacją systemów pętli indukcyjnych wskazują na 15 lokalizacji gdzie te systemy zostały profesjonalnie wykonane. Tymczasem Ministerstwo proponuje wykonanie takich instalacji w całym kraju, na koszt operatorów, w ponad 5 tysiącach placówek, w okresie 3 miesięcy [kompromisowo, według MAiC, 6 miesięcy]. Naszym zdaniem to jest po prostu niemożliwe. Wnosimy, zatem o nie rozszerzanie przedmiotu projektu o kolejne formy obciążeń przedsiębiorców, w szczególności, gdy poszczególne elementy składowe przewidzianych w projekcie zobowiązań nie zostały od strony kosztowej zdefiniowane. Konsekwencją wprowadzenia obowiązku instalacji pętli indukcyjnych przez dostawców usług będzie: 1. w wielu przypadkach utrzymanie obowiązku wydzielania stanowisk może doprowadzić do zmniejszenia liczby stanowisk w danej placówce, co w obecnych realiach rynkowych należy ocenić negatywnie; 2. w wielu przypadkach [w zależności od modelu biznesowego] wystrój lub aranżacja wnętrza może być związana z aranżacją całego kompleksu handlowego [lady sprzedażowe itp]; 3. wykonanie systemów petli indukcyjnej- mając na uwadze powyższe argumenty może wymagać prac, których skomplikowania nawet nie jesteśmy w stanie obecnie ocenić. [ 1 UST. 1 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA LICZBA PLACÓWEK OBJĘTYCH REŻIMEM ROZPORZĄDZENIA] W kontekście obowiązku dostosowania wszystkich placówek dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych do warunków określonych w Projekcie Rozporządzenia, zwracamy uwagę na uprawnienia osób niepełnosprawnych określone dla przykładu w ustawie Kodeks wyborczy. 11
W pierwszej kolejności zwracamy uwagę, że nawet przy realizowaniu tak podstawowego prawa obywatelskiego, jakim jest czynne prawo wyborcze, nie wszystkie lokale, w których znajdują się obwodowe komisje wyborcze, są dostosowywane do potrzeb osób niepełnosprawnych [vide art. 186 ust. 1 ustawy Kodeks wyborczy]. Wójt ma obowiązek dostosować zaledwie 1/3 lokali. Naszym zdaniem, nakazując dostosowanie wszystkich, lub prawie wszystkich placówek obsługujących użytkowników końcowych, Państwo próbuje nałożyć na przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązki, jakich samo nie jest w stanie wypełnić. Mając na uwadze powyższe, zwracamy się o ograniczenie liczby placówek obsługujących użytkowników końcowych, które będą miały wypełnić obowiązki określone w Projekcie Rozporządzenia. Proponujemy następujące rozwiązanie: W 1 Projektu Rozporządzenia po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu. Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych zapewnia, w co najmniej 1/6 placówek obsługujących użytkowników końcowych. Odnosząc się jednocześnie do propozycji Ministerstwa przekazanej w trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. informujemy, że ustalenie limitu placówek w postaci nie więcej niż 5 placówek, które muszą oferować wszystkie udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w każdej miejscowości, [jeżeli więcej niż 5 to tylko 5, jeżeli mniej to wszystkie], oznacza, że w praktyce od 90% do 100% placówek należy dostosować do wymogów Rozporządzenia. Takie rozwiązanie może okazać się bardzo kosztowne przede wszystkim dla mniejszych przedsiębiorców, których sieci sprzedaży będą musiały zostać dostosowane w całości. [ 1 UST. 1 PKT 1 LIT. B PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Zgodnie z literalnym brzmieniem Projektu Rozporządzenia, dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych zostali zobowiązani do zapewnienia w każdej placówce obsługującej użytkowników końcowych, urządzenia zapewniającego komunikację audiowizualną Osoby niesłyszącej lub niemówiącej z tłumaczem języka migowego w czasie rzeczywistym. W praktyce oznacza to konieczność wykupienia dla każdego salonu 12
abonamentu umożliwiającego dostęp do tłumacza języka migowego on-line, we wszystkich godzinach otwarcia salonu sprzedaży usług telefonicznych. Naszym zdaniem przedmiotowa regulacja jest nieproporcjonalna. Państwo, wypełniając zadania zapewnienia dostępności usług wobec osób niepełnosprawnych, nakłada na przedsiębiorców telekomunikacyjnych większe obowiązki, niż zostały nałożone wobec organów administracji. Pojawia się wobec tego pytanie, co jest ważniejsze: możliwość kontaktu z administracją czy też możliwość zapewnienia usług telefonicznych? W tym kontekście zwracamy uwagę na art. 12 ust. 1 ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się: Osoba uprawniona, o której mowa w art. 11 ust. 3, jest zobowiązana zgłosić chęć skorzystania ze świadczenia ze wskazaniem wybranej metody komunikowania się, do właściwego ze względu na właściwość sprawy organu administracji publicznej, co najmniej na 3 dni robocze przed tym zdarzeniem, z wyłączeniem sytuacji nagłych. Organy administracji są obowiązane obsłużyć Osobę niepełnosprawną po trzydniowych przygotowaniach, dlaczego zatem prywatni przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają być zobowiązani do zapewnienia obsługi on-line, nawet gdyby nigdy nie pojawiła się taka osoba? Wnosimy, zatem o wprowadzenie do Rozporządzenia analogicznej [jak w ustawie o języku migowym i innych środkach komunikacji] zasady wskazującej, że dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych zapewnia komunikację audiowizualną Osoby niesłyszącej lub niemówiącej z tłumaczem języka migowego w czasie rzeczywistym, po tym jak Osoba uprawniona zgłosi chęć skorzystania z takiej możliwości komunikowania się, co najmniej na trzy dni robocze przed tym zdarzeniem. Wymaga zaznaczenia fakt, potwierdzenia przez Ministrowo w trakcie spotkania w dniu 22 października 2013 r. odejścia od idei zapewnienia urządzenia wyposażone w symetryczne łącze dla usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu o przepływności nie mniejszej niż 1 Mbit/s na rzecz łącza zapewniającego wymaganą funkcjonalność. Różnorodność technologiczna realizacji usługi dostępu do Internetu nie może podlegać proponowanym w projekcie nieuzasadnionym ograniczeniom. W tym kontekście zwracamy również uwagę, że brak jest przedstawionych przez Autorów Projektu Rozporządzenia rzetelnych analiz wskazujących, jakie są realne koszty zapewnienia tłumacza języka migowego. Autorzy Projektu Rozporządzenia nie przeanalizowali również, czy w Polsce istnieje wystarczająca liczba tłumaczy, którzy mogliby obsłużyć wszystkie 13
placówki dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych, w szczególności w soboty oraz niedziele, a także w późnych godzinach wieczornych [placówki mogą być czynne nawet do godziny 21]. [ 1 UST. 2 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Pragniemy również zwrócić uwagę na delegację ustawową określoną w art. 79c ust. 3 Pt oraz 1 ust. 2 Projektu Rozporządzenia. Obawiamy się, że Projekt Rozporządzenia wykracza poza delegację określoną w art. 79c ust. 3 Pt, a także wkracza w dział budownictwo, który powinien być regulowany przez Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Naszym zdaniem, Minister właściwy do spraw administracji publicznej, informatyzacji, łączności oraz wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych nie jest właściwy do wydawania rozporządzeń w zakresie wymagań budowlanych. Regulacja zagadnień związanych z budownictwem przez Ministra Administracji i Cyfryzacji naszym zdaniem jest naruszeniem ustawy o działach administracji rządowej [art. 4], ustawy o Radzie Ministrów [art. 33 i n.], a także Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie utworzenia Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. W tym kontekście wskazujemy na art. 7 ustawy Prawo budowlane, w którym została zawarta delegacja ustawowa w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie, oraz warunków technicznych użytkowania obiektów budowlanych. Ewentualna dodatkowa regulacja, prowadzona przez podmiot nieuprawniony, nie sprzyja porządkowaniu przepisów prawnych związanych z wymaganiami prawnymi wobec budynków. Co więcej, taka regulacja tworzy nowy reżim prawny, któremu podlegać mają wyłącznie dostawcy publicznie dostępnych usług telefonicznych. Zwracamy w tym zakresie uwagę na powoływany już Kodeks wyborczy. Podkreślamy, że warunki techniczne, jakim powinien odpowiadać lokal obwodowej komisji wyborczej, tak, aby został dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych określa Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego oraz Państwowej Komisji Wyborczej [vide art. 186 ust. 2 Kodeksu wyborczego], a nie Minister Administracji i Cyfryzacji. 14
Naszym zdaniem, regulacja zawarta w 1 ust. 2 Projektu Rozporządzenia, powinna zostać wykreślona. Regulacje związane z dostępem do budynków umożliwiające dostęp dla osób niepełnosprawnych zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [vide np. 16 ust. 1, 54 ust. 2, 74 tego rozporządzenia]. Niezrozumiałym jest, dlaczego w Projekcie Rozporządzenia zmieniono regulację zawartą w ww. Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury. W Projekcie Rozporządzenia nie wyjaśniono także, jakie są relacje pomiędzy tymi dwoma aktami prawnymi: który z nich jest lex specialis. Konsekwencje utrzymania projektowanego przepisu: 1. przedsiębiorcy telekomunikacyjni zostaną obciążeni w sposób szczególny obowiązkami, które ustawodawca kieruje w stosunku do budynków oraz uczestników procesu budowalnego; 2. przykładowo spośród punktów sprzedaży dostawców usług masowych [telekomunikacja, finanse, energia] usytuowanych na jednej ulicy tylko przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie miał obowiązek z tytułu świadczonej działalności dostosowania budynku; 3. obowiązywanie przepisu w proponowanej treści może doprowadzić np. do przerzucania przez inwestora w trakcie procesu budowalnego dotyczącego nowego budynku kosztów dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego [w nowych budynkach najemcy są znani już w trakcie procesu budowalnego); przedsiębiorcy telekomunikacyjni będą jedynymi rodzajowo (z uwagi na świadczoną działalność) wskazanymi podmiotami, które będą miały obowiązki, o których rozstrzyga na dzień dzisiejszy wskazane Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 15 czerwca 2002 r.); 4. brak rozwiązania w sytuacji braku możliwości dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych punktów zlokalizowanych w zabytkowych lub starszych budynkach, w następstwie nie uzyskania zgody właściciela obiektu, a nierzadko także konserwatora zabytków. Analizując 1 ust. 2 Projektu Rozporządzenia zwracamy uwagę na niedookreślone sformułowanie duża czcionka. Zwracamy się o jednoznaczne sformułowanie tego określenia i zdefiniowanie, że na potrzeby Rozporządzenia, duża czcionka oznacza tekst napisany czcionką o rozmiarze 16. Brak jednoznacznej definicji znacząco utrudni oraz podniesie koszty realizacji obowiązków wynikających z Projektu Rozporządzenia. 15
Mając na uwadze znaczną wysokość kosztów, których poniesienia wymagałaby realizacja obowiązków wynikających z Projektu Rozporządzenia, szczególnie istotne jest ich ograniczenie w przypadkach podmiotów świadczących usługi na rzecz bardzo małej liczby użytkowników końcowych. Nie tylko podmioty te z uwagi na ograniczony zakres działalności świadczą usługi na rzecz niewielkiej liczby osób niepełnosprawnych, lecz także zawsze konkurują z przynajmniej jednym, większym podmiotem oferującym publicznie dostępne usługi telefoniczne. Proponuje się, więc nadanie projektowanemu 3 oznaczenia 4 oraz dodanie 3 po dotychczasowym 2 w brzmieniu: Obowiązkom opisanym w 1 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2, jak również obowiązkom sporządzania lub udostępniania dokumentów sporządzonych w alfabecie Braille a nie podlega dostawca świadczący publicznie dostępne usługi telefoniczne nie więcej niż 5000 użytkowników końcowych. Analogiczne regulacje, ograniczające zakres obowiązków podmiotu, w zależności od liczby obsługiwanych użytkowników końcowych przewidziane są choćby w projekcie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wymagań i sposobu zapewnienia warunków dostępu i utrwalania przekazów telekomunikacyjnych i danych oraz rodzajów działalności telekomunikacyjnej lub rodzajów przedsiębiorców telekomunikacyjnych niepodlegających temu obowiązkowi. [ 1 UST. 3 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Niezmiernie ważnym zagadnieniem opisanym w Projekcie Rozporządzenia jest regulacja dotycząca Publicznych Aparatów Samoinkasujących [tzw. PASów]. Zgodnie z Projektem Rozporządzenia wszystkie, również już istniejące PASy [czyli budki telefoniczne] powinny zostać dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zwracamy uwagę, że aktualnie PASy nie generują przedsiębiorcom telekomunikacyjnym znacznych dochodów. Jednakże nadal istnieje dla nich zapotrzebowanie społeczne, w szczególności w takich miejscach jak więzienia lub szpitale. Obawiamy się, że konieczność dostosowania wszystkich istniejących PASów do wymagań określonych w Projekcie Rozporządzenia w praktyce przełoży się podejmowaną przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych decyzję o likwidacji PASów. Będzie to spowodowane brakiem możliwości odzyskania kosztów poniesionych na dostosowanie PASów do wymogów Projektu Rozporządzenia. 16
Tym samym należy się zastanowić, czy istnienie PASów, nawet bez dostosowania do wymogów określonych w Projekcie Rozporządzenia, jest społecznie potrzebne. Naszym zdaniem odpowiedź twierdząca jest oczywista, a likwidacja PASów pociągnie znaczne koszty społeczne. Wymagania związane z udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych spowodują likwidację PASów, z których korzystają inni użytkownicy usług telefonicznych, których nie stać na korzystanie z umownych i nieumownych form komunikacji. Nie sposób również pominąć faktu, że w decyzji Prezesa UKE z dnia 15 listopada 2006 r. nr DRTD-WUD-6070-3/06(6) TP była zobowiązana do instalacji 1 PAS na 950 mieszkańców, lecz tylko 1 PAS przystosowanego dla potrzeb osób niepełnosprawnych na 2000 mieszkańców. Autorzy Projektu Rozporządzenia nie uzasadnili, czym jest uzasadniona zmiana stanu prawnego nakazująca dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych wszystkich PASów, a nie, około co drugiego, w szczególności w kontekście znacznie większego [niż w 2006 r.] nasycenia rynku telekomunikacyjnego usługami mobilnymi. Mając na uwadze powyższe, zwracamy się o modyfikację Projektu Rozporządzenia i ustalenie, że obowiązki określone w Projekcie Rozporządzenia dotyczą wyłącznie nowobudowanych PASów. Dodatkowo chcielibyśmy zauważyć, iż np. TP, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom osób niedowidzących, w porozumieniu z Polskim Związkiem Niewidomych, dokonała stosownego oznakowania PAS-ów. Ponoszenie kolejnych nakładów na dostosowanie nierentownych budek telefonicznych spowoduje ich likwidację. Zwracamy również uwagę na 1 ust. 3 pkt 5) Projektu Rozporządzenia, zgodnie, z którym karty telefoniczne powinny być oznakowane w sposób pozwalający na samodzielne posługiwanie się nimi przez Osoby niewidome lub słabowidzące. Uważamy, iż dotychczasowa realizacja tego obowiązku była wystarczająca. Oznakowanie karty chipem pozwala na jej użycie zgodnie z przeznaczeniem. Dodatkowo zwracamy uwagę, iż nie produkuje się kart z nadrukiem w języku Braille`a. Jedyny znany nam przypadek, to wydruk w USA karty okolicznościowej dla Raya Charlesa. Prosimy, zatem Ministerstwo o podanie przykładów, w których państwach Unii takie karty są użytkowane. 17
Zwracamy ponadto uwagę, że umieszczenie na karcie telefonicznej informacji w języku Braille a spowoduje, że nie będzie ona obsługiwana przez istniejące publiczne aparaty telefoniczne. Wloty czytników kart są bardzo ściśle dopasowane do wymiaru karty telefonicznej, zwłaszcza, jeżeli chodzi o grubość karty, a wydruk wypukły/wklęsły zwiększy ten wymiar. Gdyby Ministerstwo zdecydowało się na wprowadzenie takich regulacji, to ewentualna konieczność wymiany urządzeń, tak, aby obsługiwały wypukłe karty telefoniczne z pewnością wpłynie na możliwość dalszego utrzymywania PASów w Polsce. Zwracamy się, zatem o rozważenie, czy nie należy zrezygnować z wprowadzenia przedmiotowego obowiązku w zakresie regulacji PASów. Jednocześnie, zwracamy się do MAiC o dokonanie analiz, czy ww. katalog informacji zmieści się na karcie telefonicznej. Poniżej prezentujemy alfabet Braille a: Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę, że nawet na dowodach osobistych, przygotowywanych przez organy Państwa, nie ma zindywidualizowanych informacji napisanych w alfabecie Braille a. 18
[ 2 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Zwracamy się o modyfikację Projektu Rozporządzenia przez jednoznaczne wskazanie, że obowiązki wynikające z Projektu Rozporządzenia odnoszą się wyłącznie do osób, które udokumentują niepełnosprawność. Wniosek ten uzasadniamy wysokimi kosztami, jakie przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają ponosić w związku z zapewnieniem udogodnień dla osób niepełnosprawnych. W tym kontekście wskazujemy, że w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia usługi powszechnej oraz wymagań dotyczących świadczenia usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu dla jednostek uprawnionych z 2005 r. [ 5 pkt 4)]: na żądanie osoby niewidomej oraz słabowidzącej informacje o danych zawartych na fakturze wraz z podstawowym wykazem wykonanych usług telekomunikacyjnych powinny być sporządzane w alfabecie Braille'a lub przy użyciu dużej czcionki albo powinny być one wysyłane pocztą elektroniczną w formacie tekstowym; żądanie powinno być potwierdzone okazaniem przez osobę niepełnosprawną dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność, z tym, że w przypadku zgłoszenia żądania: a) przed rozpoczęciem lub w trakcie okresu rozliczeniowego, za który będzie wystawiona faktura - żądanie realizuje się niezwłocznie po wystawieniu faktury, b) dotyczącego okresu rozliczeniowego, za który została już wystawiona faktura - żądanie realizuje się w terminie 31 dni od dnia jego zgłoszenia; Zwracamy również uwagę, że np. w ustawie o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego przewidziano [art. 7] delegację do wydania rozporządzenia, w którym określono dokumenty, uprawniające do ulgowych przejazdów. Analogiczne rozwiązanie, tj. określenie katalogu dokumentów uprawniających do korzystania z udogodnień określonych w Projekcie Rozporządzenia powinno znaleźć się w omawianej regulacji. Podobna sytuacja dotyczy Osób niepełnosprawnych wnioskujących o Kartę Parkingową uprawniającą do nie stosowania się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju. Zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym: Kartę parkingową osobie, o której mowa w ust. 1, wydaje się na podstawie wydanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności: 1) orzeczenia o niepełnosprawności, 2) orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, 3) orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień 19
- wraz ze wskazaniem, o którym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.). Z powyższego wynika, że aby Osoba niepełnosprawna mogła korzystać z ww. Karty parkingowej, musi przed odpowiednim organem wylegitymować się odpowiednim dokumentem, potwierdzającym możliwość skorzystania z uprawnienia. W tym kontekście zwracamy uwagę, że na stronie PZN możemy przeczytać, iż legitymacja PZN jest dokumentem potwierdzającym prawo do korzystania z ulgowych przejazdów komunikacją miejską, na terenie wielu miast w Polsce. Na przykład w Warszawie osoby niewidome ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności posiadające legitymację PZN, mają prawo do darmowych przejazdów komunikacją miejską wraz z przewodnikiem. Należy podkreślić, że na terenie każdego miasta w Polsce kwestia honorowania legitymacji PZN może wyglądać inaczej. Legitymacja jest również honorowana przy udokumentowaniu prawa do zwolnienia z opłat abonamentowych. Mając na uwadze powyższe, możliwość żądania przez dostawcę usług telefonicznych przedstawienia dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność jest w pełni uzasadniona. [ 2 UST. 1 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Za co najmniej niejasną należy uznać treść 2 ust. 1 Projektu Rozporządzenia z uwagi na poniższe wątpliwości: 1. Czy intencją MAiC jest nałożenie na przedsiębiorców telekomunikacyjnych nieposiadających w swojej ofercie sprzedaży aparatów telefonicznych, obowiązków ich zapewnienia przy zawarciu umowy lub na każde żądanie osoby niepełnosprawnej? W sytuacji zobowiązania przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do oferowania przy zawarciu umowy przez osobę niepełnosprawną dodatkowo telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, przystosowanego do używania osoby niepełnosprawnej, tj. rozumianego, jako aparat telefoniczny uznać należy ww. obowiązek za sprzeczny z zasadą swobodnego prowadzenia działalności telekomunikacyjnej. Sprzedaż aparatów telefonicznych nie stanowi usługi telekomunikacyjnej, ani nie może być traktowana, jako działalność czy przychód z działalności telekomunikacyjnej tym samym brak podstaw do wymagania od podmiotu prowadzącego działalność gospodarcza do oferowania konkretnego produktu do sprzedaży. Produkt ten jest ogólnodostępny, do sprzedaży, którego niewymagane są żadne uprawnienia, zatem w pełnie niezrozumiałe 20
jest nakładanie zobowiązania na przedsiębiorcę nieadekwatnego do zakresu jego działalności telekomunikacyjnej. 2. Zgodnie z definicją telekomunikacyjnego urządzenia końcowego ujętą w art. 2 pkt 43 ustawy Prawo telekomunikacyjne, to: urządzenie telekomunikacyjne przeznaczone do podłączenia bezpośrednio lub pośrednio do zakończenia sieci. Uwzględniając różnorodne technologie realizacji usług telekomunikacyjnych definicja ta w praktyce ma szerszy zakres aniżeli aparat telefoniczny stosowany w sieci stacjonarnej czy komórkowej. Przykładem takiego urządzenia końcowego może być choćby modem wykorzystywany do jednoczesnego świadczenia usług telefonicznych, internetowych czy też telewizyjnych. Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w opiniach komentatorów do ustawy Prawo telekomunikacyjne typowymi urządzeniami końcowymi pośredniczącymi w procesie przekazu są również routery końcowe i dekodery. 3 Tym samym sformułowanie telekomunikacyjne urządzenie końcowe obejmujące swym zakresem nie tylko aparaty telefoniczne, ale również telefaksy, modemy, routery, odbiorniki telewizyjne i dekodery tworzy niecodzienną sytuację zapewnienia przez przedsiębiorcę wszystkich tych urządzeń przystosowanych do używania przez osoby niepełnosprawne, jeżeli zawierałyby komponenty umożliwiające świadczenie publicznie dostępnych usług telefonicznych. O ile w przypadku urządzenia końcowego, jakim jest aparat telefoniczny istnieją rozwiązania ułatwiające posługiwanie się danym urządzeniem o tyle w zakresie modemu kablowego nie są nam znane analogiczne metody. W związku z powyższym wnioskujemy o odpowiednia modyfikacje projektu Rozporządzenia ww. zakresie. Poniżej propozycja Izb dotycząca brzmienia 2 ust. 1 pkt 1) 2.1. Dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych przy zawieraniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz na każde żądanie osoby niepełnosprawnej oferuje: 1) aparaty telefoniczne, niezbędne do zapewnienia jej dostępu doświadczonej usługi telefonicznej oraz przystosowane, w zakresie określonym w załączniku Nr 4 do rozporządzenia, do używania przez osoby niepełnosprawne, z zastrzeżeniem, że obowiązek ten nie dotyczy dostawców nieposiadających w swojej ofercie aparatów telefonicznych; ( ) W tym miejscu należy zwrócić uwagę na nieprawidłowe odesłanie do Załącznika Nr 3 przedstawiającego zakres przystosowania aparatów publicznych do używania przez osoby niepełnosprawne. Zasadne wydaje się odesłanie do Załącznika nr 4 dot. zakresu przystosowania urządzenia końcowego do używania przez osoby niepełnosprawne. W przypadku uwzględnienia przedstawionej powyżej poprawki, dot. zastąpienia pojęcia telekomunikacyjne urządzenie końcowe zwrotem aparat telefoniczny, konieczne byłoby 3 S. Piątek. Prawo telekomunikacyjne komentarz 3. Wydanie. Warszawa 2013, s. 99. 21
również odpowiednie przeredagowanie treści Załącznika nr 4, w celu uspójnienia terminologii użytej w projekcie. [ 2 UST. 2 PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA] Wątpliwości podmiotów funkcjonujących na rynku telekomunikacyjnym budzi również 2 ust. 2 Projektu Rozporządzenia, w szczególności w zakresie konieczności zapewnienia dokumentacji związanej ze świadczonymi usługami telefonicznymi w alfabecie Braille a. W pierwszej kolejności zwracamy się z wnioskiem o jednoznaczne określenie: 1) Czy dostawcy usług mają zapewniać wyłącznie formularze umowy, regulaminy i cenniki w alfabecie Braille a? 2) Czy każda zindywidualizowana umowa powinna być zapewniona w alfabecie Braille a [oczywiście na żądanie Osoby niepełnosprawnej]? 3) Jaka jest relacja projektowanego przepisu do przepisów Kodeksu Cywilnego tj. jak od strony praktycznej wygląda forma pisemna w alfabecie Braille a? 4) Jaki jest cel udostępnienia wzorca? Czy udostępnienie ma charakter wyłącznie informacyjny czy zmierza do zawarcia umowy w formie pisemnej, która nie jest sporządzona w alfabecie Braille a? Ewentualna konieczność przygotowywania każdej indywidualnej umowy w alfabecie Braille a znacząco wydłużyłaby proces zawierania umowy, gdyż każda taka umowa musiałaby być drukowana na zewnątrz placówki na specjalnej drukarce [co stanowi dodatkowy, znaczący, koszt operacyjny] lub zlecana innym podmiotom np. PZN? Koszty tej działalności dostawcy usług telefonicznych, realizującego i finansującego zadania Państwa, w praktyce będą pokrywane przez pozostałych Abonentów. Zawarcie umowy w alfabecie Braille a rodzi także szereg pytań [które wymagają wyjaśnienia]: 1) Która wersja umowy, w przypadku rozbieżności, ma pierwszeństwo: spisana w alfabecie łacińskim czy też w alfabecie Braille a [zagadnienie dotyczy również regulaminów świadczenia usług przetłumaczonych na język Braille a]? 2) W jaki sposób Osoba niepełnosprawna może zgłosić uwagi do umowy, a pracownik placówki je uwzględnić? 3) Zgodnie z art. 56 ust. 2 Pt Umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawiera się w formie pisemnej lub elektronicznej za pomocą formularza udostępnionego na 22