Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 085 742-53-78 faks. 085 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl OCENA WYNIKÓW BADAŃ HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO WYKONANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W 2016 ROKU WIOŚ Białystok, czerwiec 2017 1
2
Według Dyrektywy Hałasowej 2002/49/WE odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu - hałas w środowisku to niepożądane lub szkodliwe dźwięki powodowane przez działalność człowieka na wolnym powietrzu, w tym hałas emitowany przez środki transportu, ruch drogowy, ruch kolejowy, ruch samolotowy, oraz hałas pochodzący z obszarów działalności przemysłowej. Na terenie województwa podlaskiego najistotniejszym źródłem hałasu jest transport drogowy, na który wpływa dynamiczny rozwój motoryzacji. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że od lat obserwuje się systematyczny wzrost ilości pojazdów (wykres 1). Od 2003 roku ich liczba wzrosła o ok. 70%. Wykres 1. Zmiany liczby pojazdów samochodowych i ciągników w województwie podlaskim 2003-2015 (dane: GUS, opracowanie: WIOŚ Białystok) Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego, lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku wykonuje pomiary hałasu w ramach realizacji zadań Programu Państwowego Monitoringu Środowiska woj. podlaskiego na lata 2016-2020. Celem badań było określenie uciążliwości akustycznej dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez wybrane miejscowości: Mońki, Szypliszki, Kolno. Zastosowana metodyka pomiarów była zgodna z rozporządzeniem Ministra Środowiska 1 oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, których głównym założeniem było wykonanie badań hałasu drogowego w odniesieniu do obszarów, na których mapy akustyczne nie są wykonywane obligatoryjnie. Dopuszczalne poziomy hałasu określa rozporządzenie Ministra Środowiska, w którym wartości graniczne hałasu uzależniono od rodzaju źródeł emisji, zabudowy terenu oraz pór doby (tabela 1). 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linia kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). 3
Tabela 1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L AeqD i L AeqN, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby oraz L DWN i L N, które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem. Dopuszczalny poziom hałasu w [db] / Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku Lp. Przeznaczenie terenu Pozostałe obiekty i działalność drogi lub linie kolejowe będąca źródłem hałasu L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N L Aeq D / L DWN L Aeq N / L N 1. a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem 50 / 50 45 / 45 45 / 45 40 / 40 2. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wczasowym pobytem dzieci i młodzieży 61 / 64 56 / 59 50 / 50 40 / 40 c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej 65 / 68 56 / 59 55 / 55 45 / 45 c) Tereny rekreacyjno wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo - usługowe 4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 68 / 70 60 / 65 55 / 55 45 / 45 OMÓWIENIE WYNIKÓW POMIARÓW W roku 2016 Inspektorat przeprowadził pomiary hałasu drogowego w 3 miejscowościach województwa podlaskiego. Na ich podstawie, w Mońkach, Szypliszkach i Kolnie, wyznaczono wartości wskaźników długookresowych (L DWN i L N ) mających zastosowanie przy prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem, oraz wartości wskaźników krótkookresowych (L AeqD i L AeqN ) mających zastosowanie w odniesieniu do wartości dopuszczalnych hałasu w ciągu jednej doby. W każdej badanej miejscowości (w obszarze) wyznaczono jeden punkt pomiarowy, w którym badano wskaźniki długookresowe oraz dodatkowo po 4 punkty do badań poziomów krótkookresowych. Czas pomiarów długookresowych w każdym obszarze wynosił łącznie 8 dób pomiarowych w następujących cyklach: 2 ul. Ełcka 23 ul. Ełcka 20 Lokalizacja punktów pomiarowych - Mońki doby w dni powszednie oraz 1 doba podczas weekendu w okresie wiosennym, 2 doby w dni powszednie oraz 1 doba podczas weekendu w okresie jesiennym, 1 doba w dni powszednie w porze letniej, 1 doba w weekend w porze letniej. Pomiary krótkookresowe wykonywano w ciągu 1 doby w każdym z 4 punktów w danym obszarze badań. L DWN/L N ul. Białostocka 25 ul. Białostocka 36 ul. Białostocka 63 restauracja RUBICON 4
ul. Kościuszki 47 ul. Słobódka 44 ul. Suwalska 29 L DWN/L N ul. Suwalska 17 ul. Suwalska 7 Lokalizacja punktów pomiarowych - Szypliszki ul. Wojska Polskiego 38A ul. Witosa 11 ul. Sobieskiego 17 ul. Sienkiewicza 24 L DWN/L N ul. Ks. Janusza 27 Lokalizacja punktów pomiarowych - Kolno Wyniki pomiarów i wielkości przekroczeń norm dopuszczalnych zestawiono w poniższej tabeli: 5
Tabela 2. Zestawienie punktów pomiarowych i wyników badań hałasu komunikacyjnego wykonanych na terenie województwa podlaskiego w roku 2016. POMIARY DŁUGOOKRESOWE Adres punktu pomiarowego L DWN Wartość przekroczenia Wartość przekroczenia L [db] N [db] L DWN [db] L N [db] Mońki, ul. Białostocka 25 67,6 59,6 0 0,6 Szypliszki, ul. Suwalska 17 75,8 68,6 11,8 9,6 Kolno, ul. Ks. Janusza 27 69 58,5 5 0 POMIARY KRÓTKOOKRESOWE Adres punktu pomiarowego Data pomiaru L AeqD L AeqN Wartość przekroczenia Wartość przekroczenia [db] [db] L AeqD [db] L AeqN [db] Mońki, ul. Ełcka 23 04-05.05.2016 65,6 56,4 0,6 0,4 Mońki, ul. Białostocka 36 27-28.10.2016 69,4 62,6 4,4 6,6 Mońki, ul. Białostocka 63 31.03-01.04.2016 66,3 58,3 1,3 2,3 Mońki, ul. Ełcka 20 10-11.05.2016 66 57,8 1 1,8 Szypliszki - Suwalska 29 08-09.11.2016 72,1 71,1 7,1 15,1 Szypliszki - Słobódka 44 12-13.10.2016 70,5 68,3 5,5 12,3 Szypliszki, ul. Kościuszki 47 26-27.09.2016 60,2 49,5 0 0 Szypliszki, ul. Suwalska 7 27-28.04.2016 74,7 71,5 13,7 15,5 Kolno, ul. Witosa 11 22-23.11.2016 58,6 55,1 0 0 Kolno, ul. Sobieskiego 17 15-16.09.2016 63 56,4 2 0,4 Kolno, ul. Wojska Polskiego 38a 24-25.08.2016 65,4 57,1 4,4 1,1 Kolno, ul. Sienkiewicza 24 27-28.07.2016 61,7 56,5 0,7 0,5 źródło: WIOŚ, PMŚ POZIOMY DŁUGOOKRESOWE (L DWN, L N ) Pomiary poziomów długookresowych (dzienno wieczorno nocne oraz nocne) prowadzono przy drogach krajowych. W Mońkach przy drodze krajowej nr 65, w Szypliszkach przy drodze krajowej nr 8, w Kolnie przy drodze krajowej nr 63. W Mońkach punkt pomiarowy usytuowano przy ul. Białostockiej 25 (N 53 o 24 15,2 E 022 o 47 52,4 ). Pomiary hałasu wykonywano przez 8 dób w porach: wiosennej, letniej i jesienno zimowej. Na podstawie uzyskanych wyników cząstkowych wyliczono poziom L DWN oraz L N. Poziom dzienno wieczorno nocny wyniósł 67,6 db, co przy poziomie dopuszczalnym dla tego obszaru wynoszącym 68 db nie dało w tym punkcie przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu. Wyliczony poziom nocny wyniósł 59,6 db. Zgodnie z zagospodarowaniem przestrzennym tego obszaru normy hałasu w tym punkcie pomiarowym wynoszą 59 db. Dało to przekroczenie poziomu dopuszczalnego o 0,6 db. W Szypliszkach pomiary prowadzono przy drodze krajowej nr 8 prowadzącej do przejścia granicznego z Litwą. Punkt pomiarowy zlokalizowano przy ul. Suwalskiej 17 (N 54 o 15 05,4 E 023 o 04 29,0 ). Na podstawie wykonanych pomiarów cząstkowych wyliczono poziomy długookresowe L DWN i L N. Poziom dzienno wieczorno nocny w tym punkcie wyniósł 75,8 db, natomiast poziom nocny 68,6 db. Przyrównując wyliczone poziomy hałasu do wartości dopuszczalnych (64 db dla L DWN, 59 db dla L N ) uzyskuje się w tym punkcie przekroczenia poziomów dopuszczalnych w wysokości 11,8 db dla wskaźnika L DWN i 9,6 db dla wskaźnika L N. W Kolnie punkt pomiarowy zlokalizowany przy ul. Ks. Janusza 27 (N 53 o 24 05,8 E 021 o 56 22,7 ). Wyliczony na podstawie wykonanych pomiarów cząstkowych poziom L DWN wyniósł 69 db, a poziom L N 58,5 db. W punkcie tym poziomy dopuszczalne, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska, wynosiły 64 db dla L DWN i 59 db dla L N. W punkcie tym zanotowano przekroczenie w wysokości 5 db dla wskaźnika L DWN. Nie zanotowano przekroczeń poziomów dopuszczalnych hałasu dla wskaźnika L N. Wyżej opisane wyniki badań zobrazowano na wykresie 2. Podczas pomiarów każdorazowo prowadzono rejestrację natężenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów ciężkich (wykres 3). Z danych wynika, że największy ruch pojazdów lekkich w ciągu dób pomiarowych panował w Mońkach. Natomiast największy ruch 6
pojazdów ciężkich w ciągu dób pomiarowych panował w Szypliszkach, co niewątpliwie miało wpływ na uzyskane wyniki badań hałasu komunikacyjnego. Wykres 2. Wartości wskaźników poziomów długookresowych L DWN i L N Wykres 3. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L DWN, L N ) POZIOMY KRÓTKOOKRESOWE (L AeqD, L AeqN ) W każdym z wyznaczonych do badań obszarów (Mońki, Szypliszki i Kolno) poza pomiarami służącymi do wyliczenia poziomów długookresowych, wyznaczono po 4 punkty, w których wykonano pomiary 1 dobowe i wyznaczono wskaźniki krótkookresowe L AeqD, L AeqN. Miało to na celu ułatwienie identyfikacji obszarów szczególnego zagrożenia hałasem. Ponadto wykonane pomiary krótkookresowe mogą posłużyć do kalibracji modelu obliczeniowego przy wykonywaniu map akustycznych. Szczegółowe zestawienie punktów pomiarowych i wyników badań przedstawiono w tabeli nr 2. Przeprowadzone pomiary pokazały prawie we wszystkich wytypowanych do badań punktach przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu (w porze dziennej i nocnej). Jedynie w Szypliszkach przy ul. Kościuszki 47 oraz 7
w Kolnie przy ul. Witosa 11 nie odnotowano występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych dla pory dnia i nocy. W odniesieniu do norm przypisanych dla jednej doby, najwyższe przekroczenia dla pory dziennej odnotowano w Szypliszkach w punkcie przy ul. Suwalskiej 7 (przekroczenie poziomu dopuszczalnego o 13,7 db) i w punkcie przy ul. Suwalskiej 29 (przekroczenie o 7,1 db). W pozostałych miejscowościach przekroczenia norm dopuszczalnych mieściły się w zakresie 0,6 5,5 db. W porze nocnej największe przekroczenia uzyskano również w Szypliszkach. W punkcie przy ul. Suwalskiej 7 przekroczono poziom dopuszczalny o 15,5 db, w punkcie przy ul. Suwalskiej 29 przekroczenie w wysokości 15,1 db, w punkcie Słobódka 44 przekroczenie 12,3 db. W pozostałych punktach pomiarowych przekroczenia norm dla pory nocy wynosiły od 0,4 db do 6,6 db. (wykresy 4 i 5). W trakcie mierzenia poziomu hałasu, prowadzono każdorazowo rejestrację natężenia ruchu w danym punkcie (z wyszczególnieniem pojazdów ciężkich) (wykres 6). Wyniki prowadzonej rejestracji pokazały, że najwięcej pojazdów ciężkich przejeżdżało drogą krajową nr 8 i drogą wojewódzką 651 przez Szypliszki, co niewątpliwie wpłynęło na uzyskane przekroczenia natężenia hałasu w tej miejscowości. Wykres 4. Wartości wskaźników poziomów krótkookresowych dla pory dziennej L AeqD Wykres 5. Wartości wskaźników poziomów krótkookresowych dla pory nocnej L AeqN 8
Wykres 6. Natężenie ruchu pojazdów w punktach pomiarowych monitoringu hałasu (L AeqD, L AeqN ) WNIOSKI 1. Przeprowadzone w 2016 roku pomiary hałasu komunikacyjnego (Mońki, Szypliszki, Kolno) wykazały występowanie przekroczeń wartości dopuszczalnych hałasu zarówno w porze dziennej i nocnej. 2. Wyniki pomiarów krótkookresowych (pora dzienna) wykazały przekroczenia w 10 spośród 12 punktów pomiarowych położonych: - w Mońkach: ul. Ełcka 23, ul. Białostocka 36, ul. Białostocka 63, ul. Ełcka 20; - w Szypliszkach: ul. Suwalska 29, Słobódka 44, ul. Suwalska 7; - w Kolnie: ul. Sobieskiego 17, ul. Wojska Polskiego 38a, ul. Sienkiewicza 24. 3. Nie stwierdzono przekroczeń w 2 punktach pomiarowych: w Szypliszkach przy ul. Kościuszki 47 oraz w Kolnie przy ul. Witosa 11. 4. Wyniki pomiarów krótkookresowych (pora nocna) wykazały najbardziej uciążliwe przekroczenia w tych samych 10 punktach pomiarowych co w porze dziennej. Przekroczeń nie stwierdzono w Szypliszkach przy ul. Kościuszki 47 oraz Kolnie przy ul. Witosa 11. 5. Ocena wskaźników poziomów długookresowych L DWN (dla pory dzienno wieczorno nocnej) i L N ( dla pory nocnej) mających zastosowanie w prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem wykazała że: - wskaźnik L DWN został przekroczony w Szypliszkach o 11,8 db, a w Kolnie o 5 db. W Mońkach nie stwierdzono przekroczenia. - wskaźnik L N został przekroczony w Szypliszkach o 9,6 db, a w Mońkach o 0,6 db. W Kolnie nie stwierdzono przekroczeń dla wskaźnika pory nocnej. Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska czerwiec 2017 r. 9
Potwierdzam zgodność kopii wydruku z dokumentem elektronicznym: Identyfikator dokumentu 96284.154326.140821 Nazwa dokumentu Tytuł dokumentu Sygnatura dokumentu Wyniki badań hałasu komunikacyjnego na terenie woj. podlaskiego w 2016 r OK.pdf Wyniki badań hałasu komunikacyjnego na terenie woj. podlaskiego w 2016 r OK.pdf WM.7011.4.8.2017 Data dokumentu 2017-06-22 Skrót dokumentu 0F9CE62EBF6B609E3662FBE9F7B950265E8E5F2F Wersja dokumentu 1.1 Data podpisu 2017-06-22 08:28:47 Podpisane przez Grażyna Żyła-Pietkiewicz Wojewódzki InspektorOchrony Środowiska EZD 3.17.1457.1936.7339 Data wydruku: 2017-06-22 Autor wydruku: Panasewicz Anna (Główny Specjalista ds. hałasu i pól elektromagnetycznych WYDZIAŁ MONITORINGU ŚRODOWISKA)