PANEL I RYNEK PRACY WYZWANIA DLA POLSKI I EUROPY Wprowadzenie i moderowanie Dr Jacek Męcina 1 Uczestnicy panelu K. Mrzygłocka, Posłanka na Sejm RP, Szefowa naszej Podkomisji M. Stalpińska Dyrektor Personalna firmy REAL, zatrudniającej ponad 10.000 pracowników J. Mironowicz Szefowa WUP Białystok z innowacyjnymi pomysłami W. Adach Szefa największego urzędu pracy w Polsce, czyli Warszawy Dr M. Bukowski z IBS, z najbardziej aktualnymi badaniami rynku pracy S. Fietz Menadżer ds. Operacyjnych INGEUS Berlin 2
2 Bezrobocie i PKB 20 19,4 20,0 20,0 19,0 17,6 1 12,2 14,3 16,4 16,0 14,9 13,2 10,3 10,4 13,1 1,1 14,9 11,4 9, 11,9 10 6, 3,7,2 7 6,2 7,1 4, 4,3 3,9,3 3,6 6,2 6,6,3 2, 1,2 1,4 1,7 0-1990 1991 1992 1993 1994 199 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009-7 -10-9,6-1 stopa bezrobocia wzrost PKB 3 Pracujący według sektorów własności w latach 1990 2008 (%) Sektor 1990 199 1999 2000 2002 200 2006 2007 2008 Publiczny 4,9 37,3 27,7 26,3 30, 28,4 27, 26,3 2,8 Prywatny 4,1 62,8 72,3 73,7 69, 71,6 72, 73,7 74,2 4 2011 PKPP Lewiatan
Przedsiębiorstwa aktywne według wielkości zatrudnienia Rok Przedsiębiorstwa aktywne (w liczbach bezwzględnych) 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 Ogółem Mikro Małe Średnie Duże 1 766 073 1 748 77 14 227 3 071 1 67 630 1 641 403 13 419 2 808 1 73 424 1 719 61 13 086 2 723 1 726 36 1 666 696 42 770 14 368 2 702 1 714 983 1 63 86 44 369 14 003 2 74 1 666 679 1 60 276 44 326 14 24 2 832 1 704 262 1 642 2 44 034 14 698 2 978 1 777 076 1 713 194 4 184 1 42 3 246 Pracujący według sektorów 6
Udział zatrudnionych w przemyśle w ogólnej liczbie osób pracujących (%) 7 Zmiany udziału poszczególnych grup społeczno-zawodowych (% ogółu pracujących) 8 2011 PKPP Lewiatan
Udział procentowy osób z umowami na czas określony według płci 9 Udział osób samozatrudnionych w ogólnej liczbie pracujących 3 30 2 20 1 10 0 199 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 EU27 Ogółem EU27 Mężczyźni EU27 Kobiety Polska Ogółem Polska Mężczyźni Polska Kobiety 10
3 Udział osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze w krajach (UE 27) i w Polsce 30 2 20 1 10 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 EU27 ogółem EU27 mężczyźni EU27 kobiety Polska ogółem Polska mężczyźni Polska kobiety 11 Aktywna polityka rynku pracy 12
GRUPY SZCZEGÓLNIE ZAGROŻONE NA RYNKU PRACY (udział w %) MŁODZIEŻ - 21,9% OSOBY 0+ - 21,6% OSOBY DŁUGOTRWALE BEZROBOTNE - 46,4% OSOBY BEZ KWALIFIKACJI - 26,4% OSOBY BEZ DOŚWIADCZENIA - 27% OSOBY SAMOTNIE WYCHOWUJĄCE DZIECI - 8% NIEPEŁNOSPRAWNI - % 13 TEZY DO DYSKUSJI POLSKA GOSPODARKA ZMIENILA W OKRESIE OSTATNICH LAT BARDZO MOCNO POD WZGLĘDEM STRUKTURALNYM, FORM DZIAŁALNOŚCI; GLOBALIZACJA, INTEGRACJA I INFORMATYZACJA WYWARŁA OGROMNY WPŁYW NA GOSPODARKĘ I RYNEK PRACY RYNEK PRACY STAŁ SIĘ BARDZIEJ ELASTYCZNY, UJAWNIŁY SIĘ PROBLEMY STRUKTURALNEGO NIEDOPASOWANIA I TRWAŁEGO BEZROBOCIA STRUKTURA BEZROBOCIA JEST NIEKORZYSTNA I MIMO POPRAWY SYTUACJI W LATACH KONIUNKTURY NIE RADZIMY SOBIE Z AKTYWIZACJĄ GRUP SZCZEGÓLNIE ZAGROŻONYCH I Z REGIONALNYM I LOKALNYM ZRÓŻNICOWANIEM PUBLICZBNE SŁUZBY ZATRUDNIENIA PO DECENTRALIZACJI NIE ZMIENIŁY PODSTAWOWYCH FORM DZIAŁANIA, MIMO ZMIAN W BIERNEJ I AKTYWNEJ POLITYCE RYNKU PRACY, WDROŻENIA PROGRAMÓW STRUKTURALNYCH EFS, SĄ OBCIĄŻONE DZIAŁANIAMI BIUROKRATYCZNYMI I SOCJALNYMI, NIE ZAWSZE MAJĄ WARUNKI ZWIĘKSZANIA DZIAŁAŃ AKTYWIZACYJNYCH ROLA INNYCH PODMIOTÓW W AKTYWIZACJI BEZROBOTNYCH JEST NIEWIELKA I BRAK ROZWIĄŻAŃ SYSTEMOWYCH W TYM ZAKRESIE PRACODAWCY, ZWŁASZCZA NA ROZWINIĘTYCH RYNKACH PRACY NIE ZAWSZE CHĘTNIE KORZYSTAJĄ Z USŁUG PSZ, NIE SĄ ZAINTERESOWANI AKTYWIZACJĄ DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH 14
Pytania do panelistów runda I Czy polska perspektywa i polskie problemy wydają się różne od problemów niemieckiego rynku pracy? Co zaskakuje w przedstawionej diagnozie i warunkach pracy PSZ? Jak w ostatnich latach zmienił się niemiecki rynek pracy i PSZ? Co identyfikujecie jako najważniejsze wyzwanie dla polskiego rynku pracy? Dlaczego mimo tak głębokich zmian rynku pracy i otoczenia gospodarczego PSZ zmieniają się tak powoli? Czy obecne formy aktywizacji zawodowej są skuteczne w kontekście wyzwań rynku pracy i grup zagrożonych? Jak pracodawcy postrzegają obecny system i co ich zdaniem powinno ulec zmianie? 1 16 Pytania do panelistów runda II Jak wygląda system aktywizacji trudnych grup na rynku pracy w Niemczech? Jak wygląda technologia pracy z bezrobotnymi podział na łatwe i trudne grupy aktywizacji? Jakie metody i instrumenty stosuje firma? Jak wygląda współpraca z urzędem pracy i pracodawcami? Jakie są wskaźniki efektywności? Jak powinna wyglądać modelowa współpraca urzędów pracy z pracodawcami i agencjami zatrudnienia (instytucjami rynku pracy) i bezrobotnymi w Polsce? Jakie zmiany są konieczne w funkcjonowaniu modelu PSZ i zasad realizacji polityki rynku pracy w kontekście wyzwań dla Polski? Jak urzędy pracy postrzegają efektywność i zasady współpracy z instytucjami rynku pracy (NGO, firmy) jakie zadania mogłyby być wspólnie realizowane? Czy zlecanie usług rynku pracy w polskich warunkach się sprawdzi? Podział na ubezpieczenie zdrowotne i socjalne funkcje urzędów pracy i zadania aktywizujące; podział populacji bezrobotnych i zadań pomiędzy instrumenty i projekty aktywizacji; podział pracodawców na realizację ofert pracy i projekty aktywizacyjne z różnymi podmiotami (NGO, firmy doradcze, inne instytucje rynku pracy) opartych na wskaźnikach efektywności czy takie rozwiązania są potrzebne i możliwe? Jakie zmiany są potrzebne w sferze prawnej i organizacyjnej?