Wrocław, dnia 28 listopada 2008 r.

Podobne dokumenty
SPRAWOZDANIE O STANIE REALIZACJI ZADANIA z wykonania badań podstawowych na rzecz postępu biologicznego w produkcji roślinnej w 2011 roku

SPRAWOZDANIE O STANIE REALIZACJI ZADANIA z wykonania badań podstawowych na rzecz postępu biologicznego w produkcji roślinnej w 2013 roku

Wykorzystanie krajowych i światowych zasobów genowych w pracach badawczych oraz hodowlanych pszenicy

Zad. 2.2 Poszerzenie puli genetycznej jęczmienia

Program wieloletni: Tworzenie naukowych podstaw

PW Zadanie 3.3: Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji patogenów z kompleksu Stagonospora spp. / S.

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA

Źródła odporności na rdzę żółtą, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową w polskich materiałach hodowlanych pszenicy

SPRAWOZDANIE O STANIE REALIZACJI ZADANIA z wykonania badań podstawowych na rzecz postępu biologicznego w produkcji roślinnej w 2012 roku

CHARAKTERYSTYKA ODMIAN ZBÓŻ ZALECANYCH DO UPRAWY W KUJAWSKO-POMORSKIM W 2012 ROKU ZBOŻA OZIME

Prof. dr hab. Helena Kubicka- Matusiewicz Prof. dr hab. Jerzy PuchalskI Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Różnorodności

Charakterystyka materiałów hodowlanych pszenicy ozimej pod względem odporności na rdzę brunatną (Puccinia triticina)

OGRANICZENIE NASILENIA WYSTĘPOWANIA CHORÓB GRZYBOWYCH W MIESZANKACH ZBÓŻ JARYCH

PW : / S.

Hodowla roślin genetyka stosowana

Otrzymywanie nasion mieszańcowych pszenżyta ozimego w siewie pasowym linii cms i restorera oraz w mieszaninach tych form

Podatność polskich materiałów hodowlanych pszenicy na rdzę źdźbłową

WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ

Pszenżyto: w czym tkwi jego fenomen?

Pszenica ozima i jara opóźniony termin siewu mgr inż. Aneta Ferfecka- SDOO Przeclaw

Tabela 46. Pszenżyto jare odmiany badane w 2016 r.

Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego

Misją spółki jest wdrażanie postępu biologicznego w produkcji roślinnej oraz dostarczanie rolnikom na terenie całego kraju dobrej jakości nasion

Pszenica jara. Tabela 29. Pszenica jara odmiany badane w 2014 r. Rok wpisania do:

Zastosowanie nowych technologii genotypowania w nowoczesnej hodowli i bankach genów

Wpływ zróżnicowanych warunków środowiska na plonowanie pszenżyta ozimego w latach 2003 i 2004

PSZENŻYTO JARE WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Lista odmian zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2016

7. Owies W 2012 roku owies zajmował 6,7 % ogólnej powierzchni zasiewów zbóż w Polsce. W województwie łódzkim uprawiany był na powierzchni blisko 50

Krystian Kłysewicz, Krzysztof Springer Żyto ozime Uwagi ogólne

Lista Odmian Zalecanych do uprawy na obszarze Województwa Małopolskiego na rok 2016

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Mieszanki odmian jako alternatywa uprawy zbóż w rolnictwie zrównoważonym i ekologicznym

Charakterystyka wybranych odmian i linii Triticum durum pod względem odporności na rdzę brunatną (Puccinia recondita f. sp.

Pszenżyto jare/żyto jare

Halina Wiśniewska, Michał Kwiatek, Magdalena Gawłowska, Marek Korbas, Maciej Majka, Jolanta Belter oraz 2 pracowników pomocniczych

Poszukiwanie źródeł odporności u pszenic na wirus odglebowej mozaiki zbóż (Soil-borne cereal mosaic virus, SBCMV)

Działania prowadzone w ramach zadania

Monitoring występowania i zmian patogeniczności w populacjach nekrotroficznych patogenów zbóż

Lista Odmian Zalecanych do uprawy na obszarze województwa małopolskiego na rok 2015

Pszenżyto ozime i jare - opóźniony termin siewu mgr inż. Aneta Ferfecka - SDOO Przecław

Poletka doświadczalne w Pokazowym Gospodarstwie Ekologicznym w Chwałowicach działającym przy Centrum Doradztwa Rolniczego w Radomiu.

Struktura plonu wybranych linii wsobnych żyta ozimego

VIII Owies. Tabela 41. Owies badane odmiany w 2012 roku. Rok wpisania do

Pszenice ozime siewne

Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji

Warszawa, dnia 23 maja 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 15 maja 2017 r.

Masa 1000 ziaren wynosiła średnio na przeciętnym poziomie agrotechniki 32,0g w 3-leciu i 30,0g w ostatnim roku. Na poziomie intensywnym notowano jej

Pszenżyta ozime siewne

Pozostałe odmiany siewnych zbóż ozimych 2018 w ofercie DABEST. Jęczmień, Pszenżyto, Żyto, Pszenica

Tabela 42. Owies odmiany badane w 2013 r.

NR 253 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2009

Pszenżyto jare. Uwagi ogólne

Zadanie nr Kierownik tematu: prof. dr hab. Anna Nadolska-Orczyk

Wykorzystanie heterozji w hodowli pszenicy

w kłosie przeciętna, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego.

Wyższa sztuka walki z mączniakiem

Evaluation of Fusarium head blight resistance types in winter triticale using phenotypic and metabolic markers

Rozdział 8 Pszenżyto jare

Charakterystyka zmienności cech użytkowych na przykładzie kolekcji pszenżyta

6. Pszenżyto jare/żyto jare

Wpływ różnych substancji aktywnych fungicydów na plonowanie odmian jęczmienia jarego o zróżnicowanej genetycznej odporności na mączniaka prawdziwego

1.1. Pszenica jara. Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) Grupa, jakości. Ostka Smolicka 1) SMH 87 2 ) 2011

1.4 PROWADZENIE CENTRALNEJ DŁUGOTERMINOWEJ PRZECHOWALNI NASION ZASOBÓW GENETYCZNYCH ROŚLIN UŻYTKOWYCH, PROWADZENIE HERBARIUM Grzegorz Gryziak

Zależność plonu ziarna pszenicy ozimej o skróconym źdźble od jego składowych

4. Żyto ozime 1. BRASETTO 4. DOMIR 7. STANKO 2. DAŃ. AMBER 5. MINELLO 8. VISELLO 3. DAŃ. DIAMENT 6. PALAZZO

KARTA PRZEDMIOTU. Genetyka, hodowla roślin i nasiennictwo R.C4

6. Pszenżyto ozime. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Soja. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Tab.1 Powierzchnia i liczba ankietowanych pól

Pszenżyto ozime. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Orkisz ozimy. Uwagi ogólne

Ocena interakcji rodów pszenżyta jarego i żyta jarego ze środowiskiem Komunikat

Kraków, 26 marca 2014

Przedmowa 9 Początki hodowli i oceny odmian roślin warzywnych w Polsce Hodowla roślin kapustnych Znaczenie gospodarcze Systematy

Opracowała: Krystyna Bruździak SDOO Przecław. 13. Soja

Pszenica ozima i jara opóźniony termin siewu - mgr Mirosław Helowicz Wstęp. Wyniki.

Pszenżyto jare. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń. Tabela 1 Odmiany badane. Rok zbioru: Odmiana. Lp. Dublet Milewo Nagano Mazur PL PL PL PL

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku PSZENŻYTO JARE

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku PSZENŻYTO JARE 2018 ( )

Charakterystyka odmian żyta po względem wartości odżywczej i prozdrowotnej Danuta Boros

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku PSZENŻYTO JARE 2016 ( )

Materiał siewny: PSZENŻYTO Odmiany : JARE I OZIME Producent : Hodowla Roślin Strzelce. Hurtownia Materiałów Przemysłowych

Pszenica zwyczajna jara - Krzysztof Springer - ZDOO Nowy Lubliniec Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego

PSZENŻYTO JARE WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

PSZENŻYTO OZIME WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Pszenica jara. Tabela 29. Pszenica jara odmiany badane w 2015 r. Rok wpisania do: KRO LOZ

Owies. 1. Bingo 2. Komfort

Owies. Tabela 40. Owies odmiany badane w 2014 r. Rok wpisania do KRO LOZ

Frekwencja genotypów dopełniających i restorujących dla systemu cms-t. timopheevi u pszenżyta ozimego

Wykorzystanie zasobów genowych w hodowli roślin i pracach badawczych

Zależność plonu rodów pszenicy ozimej od stopnia porażenia przez Stagonospora nodorum i Puccinia triticina w zróżnicowanych warunkach polowych

Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku PSZENŻYTO JARE 2017( )

Wartościowe komponenty rodzicielskie dla hodowli mieszańców żyta

GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Pszenica ozima Kerubino: jakością odwdzięcza się za agrotechnikę

BADANIA PODSTAWOWE NA RZECZ POSTĘPU BIOLOGICZNEGO W PRODUKCJI ROŚLINNEJ.

Genetyczne uwarunkowania mrozoodporności pszenicy i jej współdziałanie z wybranymi cechami użytkowymi

Lista Odmian Zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2015

Lista Odmian Zalecanych do uprawy w województwie lubelskim w roku 2019 Bobowate grubonasienne, Bobik, Groch siewny, Łubin żółty, Soja

Transkrypt:

Dr hab. Henryk Bujak, prof. nadzw. UP Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa Wrocław, dnia 28 listopada 2008 r. SPRAWOZDANIE z badań finansowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi pt. Identyfikacja źródeł genetycznej odporności na mączniaka w kolekcji linii, rodów i odmian żyta za 2008 rok Mączniak prawdziwy zbóż jest jedną z najbardziej dewastacyjnych i powszechnie występujących chorób w uprawie zbóż. W niektórych latach mączniak jest groźną chorobą żyta w Polsce. Negatywny wpływ porażenia roślin przez mączniaka na plonowanie odmian jest istotny zwłaszcza dla odmian i linii o skróconym źdźble. Wraz ze skracaniem źdźbła wzrasta bowiem udział liści w ogólnym bilansie asymilacyji żyta (Bojarczuk, 1995). Spośród ośmiu rozpoznanych w populacji gatunku Blumeria graminis form specjalnych, zboża są porażane przez cztery z nich: B. graminis f. sp. hordei, B. graminis f. sp. tritici,b. graminis f. sp. secalis, B. graminis f. sp. avenae. Formy te są wyspecjalizowane do porażania odpowiednio gatunków z rodzaju: Hordeum, Triticum, Secale i Avena (Wakuliński i wsp. 2005, 2007). Regulacja odporności żyta na mączniaka nie jest tak dokładnie poznana jak u pszenicy lub jęczmienia (Rzepka-Plevnes i Bojarczuk, 1995). Jak dotąd u żyta rozpoznano osiem genów warunkujących odporność na porażenie przez mączniaka prawdziwego (Schlegel i Melez 1996). Są to Pm1(1RS), Pm2(2RL), Pm3(3RS), Pm4(5RL), Pm5(6RL). Ponadto opisano Pm6, Pm7 i Pm8, które występują odpowiednio na 3., 1. i 2. chromosomie, lecz nieznane jest ich położenie, oraz działające bardzo efektywnie i warunkujące pełną odporność żyta na wszystkie rasy fizjologiczne patogenna geny Pm17 i Pm20 (Bojarczuk, 1995; Wakuliński i wsp. 2007). Dziedziczenie się cechy odporności na mączniaka u żyta jest bardziej skomplikowane niż u innych gatunków zbóż. Wyodrębniono formy, u których stwierdzono monogeniczne 1

(recesywne, dominujące lub częściowo dominujące) dziedziczenie się odporności żyta na mączniaka. Ponieważ żyto uprawiane jest w Polsce ciągle na dużym areale podjęto próbę oceny odporności oraz identyfikacji źródeł genetycznej odporności na mączniaka prawdziwego w kolekcji linii, rodów i odmian żyta. Ponadto celem podjętych badań jest również wyprowadzenie form odpornych na tego patogenna i przekazanie ich do kolekcji materiałów wyjściowych. MATERIAŁ I METODY BADAŃ Materiał badawczy stanowiły przekazane przez hodowców materiały hodowlane żyta ozimego (linie, linie męskosterylne i rody) oraz odmiany wzorcowe Agrikolo, Balistic, Bosmo, Dańkowskie Diament, Fernando, Hellvus, Motto, Rostockie, Słowiańskie. Formy żyta ozimego przekazane przez: 1/ DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. CHD Ma 1 CHD Ma 32 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Oddział w Choryni LAD Ma1 LAD Ma 3 - DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Oddział w Laskach 2/ Hodowlę Roślin Smolice: rody SMH oraz HRSM 3/ Rody z doświadczeń wstępnych z Choryni, Nagradowic i Smolic. Łącznie przebadano 122 obiekty. Ocenę podatności genotypów żyta na porażenie przez Blumeria graminis przeprowadzono w doświadczeniu szklarniowym zgodnie z metodyką przedstawioną w pracy Zamorski i wsp. (1994). Posługiwano się czterostopniową skalą porażenia (0 3), gdzie 0 oznaczało brak objawów natomiast 3 bardzo silne porażenie z koloniami mączniaka zajmującymi 75 100% powierzchni blaszek liściowych. Szklarniowe doświadczenia infekcyjne przeprowadzano wykorzystując do tego celu polową populację patogena utrzymywaną na siewkach wrażliwej odmiany żyta otrzymane z Hodowli Roślin Smolice Sp. z o. o. Grupa IHAR. Inokulację przeprowadzano w fazie trzech liści metodą miotełkową. Następnie rośliny umieszczano w kamerze o wysokiej wilgotności. Stopień porażenia roślin oceniano po siedmiu dniach od inokulacji, posługując się wspomnianą skalą porażenia roślin. Otrzymane z Hodowli DANKO oraz Hodowli Smolice odporne na mączniaka formy próbowano przekrzyżować z własnymi materiałami żyta posiadanymi w kolekcji Katedry w celu otrzymania mieszańców, z których można byłoby wyprowadzić wartościowe odporne materiały wyjściowe. Jednak z powodu zbyt późnego wysiewu w szklarni nie udało się tego 2

wykonać, ponieważ uzyskane rośliny nie przeszły w pełni cyklu jarowizacji i w większości przypadków nie wykształciły kłosów lub wykształciły kłosy niepłodne. W bieżącym roku wysiano w polu otrzymane materiały w celu ich rozmnożenia oraz sprawdzenia odporności polowej na mączniaka oraz przeprowadzenia programu krzyżowań. Założono również pierwsze doświadczenie szklarniowe w celu oceny podatności genotypów żyta na porażenie przez Blumeria graminis. Ponadto z potencjalnie odpornych oraz podatnych form żyta ozimego na porażenie przez mączniaka prawdziwego wyizolowano DNA genomowe, które posłuży do poszukiwania markerów molekularnych odporności na tego patogenna. Do izolacji DNA genomowego żyta ozimego zastosowano metodę oczyszczania fenolem i chloroformem opracowaną przez Junghansa i Metzlaffa (1990). Metoda została sprawdzono wcześniej w badaniach prowadzonych w Katedrze i uznana za najbardziej optymalną dla materiałów żyta. Materiał do izolacji stanowiły liście siewek roślin żyta. Fragmenty liści po pobraniu zamrażane były ciekłym azotem i przechowywane w temperaturze -70 ºC. Do ekstrakcji pobrane zostały po 2 gramy liści każdej formy. Izolacja wykonywana była zgodnie z protokołami dla wybranej metody. Ocenę ilościową i jakościową wyizolowanego DNA przeprowadzono przy użyciu biofotometru firmy Eppendorff. WYNIKI BADAŃ Realizacja badań przebiegała zgodnie z harmonogramem. W przeprowadzonym teście szklarniowym oceną podatności na porażenie przez Blumeria graminis objęto ogółem 122 genotypy pochodzące z czterech stacji hodowli roślin (Choryń, Laski, Nagradowice, Smolice). Średni stopień porażenia badanych materiałów żyta był istotnie różny i wynosił od 0,3 do 2 (zgodnie z przyjętą czterostopniową skalą podaną wcześniej). Wyniki oceny badanych genotypów przedstawiono w tabeli 1. Wśród badanych materiałów można wyróżnić formy odporne na porażenie przez mączniaka, które oceniono średnio na 0,3 tzn., że w dwóch powtórzeniach nie zaobserwowano żadnych śladów porażenia, natomiast w jednym wystąpiły niewielkie jego objawy. Do genotypów odpornych można zaliczyć CHD Ma 1, CHD Ma 9, CHD Ma 19 oraz CHD Ma 24. Pozostałe badane genotypy żyta były w mniejszym stopniu odporne na porażenie przez mączniaka prawdziwego. Spośród badanych odmian użytych w doświadczeniu jako wzorce najwyższą odpornością na porażenie charakteryzowały się odmiany Hellvus, Agrikolo i Bosmo, które uzyskały oceny 1. Pozostałe odmiany charakteryzowały się mniejszą tolerancją na porażenie i ich oceny wynosiły od 1,3 do 1,7. 3

Jedynie odmiana mieszańcowa Balistic (ocena 2) posiadała większą warażliwość na mączniaka prawdziwego. Przeprowadzono również analizę wariancji w celu sprawdzenia istotności zróżnicowania pod względem odporności na mączniaka badanych materiałów żyta. Ocenę stopnia porażenia przeprowadzono w czterostopniowej skali bonitacyjnej, dlatego otrzymane wyniki nie spełniały warunków koniecznych do wykonania analizy wariancji. W celu uzyskania ciągłości rozkładu oraz rozkładu normalnego wyniki surowe poddano transformacji. Dopiero otrzymane po transformacji wyniki poddano obliczeniom statystycznym. Wykonana analiza wariancji pozwoliła na odrzucenie hipotezy zerowej. Stwierdzono, zatem różną podatność badanych genotypów żyta ozimego na porażenie przez mączniaka prawdziwego (tabela 2). Na podstawie średnich wartości z oceny porażenia przez mączniaka podzielono genotypy żyta na grupy jednorodne przy pomocy testu Duncana. Wyodrębnienie grup jednorodnych genotypów odbywało się na wartościach przetransponowanych, natomiast w tabeli 3 zestawiano również wartości po ponownym przejściu na skalę oceny. Przy pomocy testu Duncana genotypy podzielono na trzy zachodzące na siebie grupy jednorodne. Na wyróżnienie zasługują formy CHD Ma 1, CHD Ma 9, CHD Ma 19 oraz CHD Ma 24, które znalazły się jedynie w pierwszej grupie jednorodnej genotypów o najwyższej odporności na mączniaka prawdziwego. W grupie odmian o najsłabszej odporności znalazły się CHD 534 SMH 7272, SMH 7277 i odmiana Balistic zaliczone do trzeciej grupy jednorodnej. Wśród badanych materiałów żyta nie stwierdzono występowania form całkowicie odpornych na mącznika prawdziwego (Blumeria graminis), jednak na uwagę jako źródło odporności, które nie obniżają wartości cech użytkowych mogą być wykorzystane w programach krzyżowań formy CHD Ma 1, CHD Ma 9, CHD Ma 19 oraz CHD Ma 24. Do wprowadzania genów odporności na mączniaka można używać również dzikich gatunków żyta, takich jak Secale montanum i Secale kupiranovii. Jednak w takim przypadku należy liczyć się z przeniesieniem wielu niekorzystnych właściwości, a zwłaszcza obniżonej plenności i podatności na wyleganie, dlatego należy poszukiwać źródeł odporności w populacjach plennych i odpornych na wyleganie. Aby uzyskać postawiony w projekcie cel zamierza się, w dalszej kolejności realizacji tematu, zidentyfikować geny odporności na mączniaka prawdziwego w materiałach będących w posiadaniu Katedry i hodowców, przeprowadzić ich charakterystyki molekularne oraz spróbować opracować skuteczny system weryfikacji tych materiałów przy pomocy markerów molekularnych. 4

Dr hab. Henryk Bujak prof. nadzw. Arseniuk E., Oleksiak T., Strzębicka A., Reszka E., Poznań W. 2006. Occurrence and relative importance of triticale diseases in Poland. 6th International Triticale Symposium. Stellenbosch, South Africa, 3 7 September 2006, Programme and Abstracts, 22 ss. Bowen K.L., Everts K.L., Leath S. 1991. Reduction in yield of winter wheat in North Carolina due to powdery mildew and leaf rust. Phytopathology 81: 503 511. Griffey C.A., Das M.K. 1994. Inheritance of adult-plant resistance to powdery mildew in Knox 62 and Massey winter wheats. Crop Sci. 34: 641 646. Imani Y., Ouassou A., Griffey C.A. 2002. Review of investigations of Erysiphe graminis Dc. Ex Merat f. sp. tritici Em. Marchal population in Yugoslavia. Plant Dis. 86 (4): 383 388. Leath S., Bowen K.L. 1989. Effects of powdery mildew, triadimenol seed treatment and triadimefon foliar sprays on yield of winter wheat in North Carolina. Phytopathology 79: 152 155. Menzies J.G., MacNeill B.H., Gang P. 1989. Virulence spectrum of Erysiphe graminis f. sp. tritici in southern Ontario in 1986 and 1987. Can. J. Pl. Pathol. 11 (2): 148 152. Ralski E., Woźniak-Strzębicka A. 1972. Studia nad mączniakiem pszenicy (Erysiphe graminis DC. f. sp. tritici) I. Biologiczne zróżnicowanie patogena. II. Formy odporne. Biul. IHAR 3 4: 21 28. Roelfs A.P., Singh R.P., Saari E.E. 1992. Rust diseases of wheat; concepts and methods of disease management. Mexico D.F., CIMMYT, 81 ss. Schlegel R., Melz G. 1996. Genetic linkage map of ray (Secale cereale L.). Vortr. Pflanzenzuchtg. 35: 311 321. Stojanovic S., Stojanovic J., Ognjanovic R. 1990.Virulence spectrum of Erysiphe graminis f. sp. graminis in southtern Ontario in 1986 and 1987. Zaštita Bilja 41 (4): 463 473. Strzębicka A. 2007. Występowanie mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis sp.) na pszenżycie w Polsce. Konferencja Naukowa Nauka dla hodowli roślin uprawnych. Zakopane, 29.01. 02.02.2007, Streszczenia, s. 42. Wakuliński W., Zamorski Cz., Nowicki B., Schollenberger M., Mirzwa-Mróz E., Mikulski W., Konieczny M. 2005. Grzyb Blumeria graminis (DC) Speer poważnym zagrożeniem dla pszenżyta. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 45: 505 510. Zamorski Cz., Schollenberger M., Nowicki B. 1994. The role of Triticale as host of wheat and rye pathogens. Genet. Pol. 35B: 143 155. 5

Wakuliński W., Zamorski Cz., Nowicki B. 2007. Podatność odmian i linii hodowlanych pszenżyta na porażenie przez Blumeria graminis (DC) Speer. Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47: 361-365. Bojarczuk M., Bojarczuk J. 1985. Breeding of rye resistance to foungous diseases. Proc Eucarpia Meet Cereal Sect. On Rye, Svalov, Sveden., 351-364. Rzepka D., Łapiński M., Bojarczuk J. 1990. Odporność na mączniaka prawdziwego (Erysiphe graminis D.C. f. Sp. Secalis Marschal) mieszańców międzygatunkowych żyta. Hod. Rośl. Akl. Nas., 34, 5/6, 73-85. Rzepka Plevnes D., Bojarczuk J. 1995. Trwałość odporności na mączniaka prawdziwego (Erysiphe graminis D.C. f. sp. secalis Marschal) w populacjach mieszańców międzygatunkowych żyta. Hod. Rośl. Akl. Nas., 39, 6, 51-65. 6