Prgram Cmenius Część 9: Wytyczne dtyczące radzenia sbie w sytuacjach kryzyswych Radzenie sbie w sytuacjach kryzyswych 3 Celem niniejszeg dkumentu na temat Radzenia sbie w sytuacjach kryzyswych jest zapewnienie wszystkim strnm i sbm birącym udział w akcji Cmeniusa pzytywnych dświadczeń. Wytyczne zapewniają infrmacje na temat teg, c stanwi sytuację kryzyswą (Rzdział 1), kt pwinien brać udział w zapbieganiu i radzeniu sbie z sytuacją kryzyswą (Rzdział 2), jak zapbiegać pwstawaniu sytuacji kryzyswych (Rzdział 3) raz jak radzić sbie w sytuacjach kryzyswych raz mieć gwarancję, że uczniwie, nauczyciele dpwiedzialni za mbilnść, rdziny gszczące i rdzice mają wspólne ramy dniesienia w takich sytuacjach (Rzdział 4). Ten dkument pwinien stanwić zapewnienie, że ptencjalna sytuacja kryzyswa zstanie rzstrzygnięta w spsób skuteczny raz, że nie djdzie d jej nasilenia. Niniejszy dkument Radzenie sbie w sytuacjach kryzyswych wraz z Przewdnikiem dtyczącym kwestii ubezpieczenia i dpwiednią częścią Przewdnika p krajach zstanie przekazany wszystkim sbm zaangażwanym w wymianę nauczycielwi kntaktwemu w szkle wysyłającej, mentrwi w szkle przyjmującej, rdzinie gszczącej, uczniwi raz jeg rdzicm/piekunm. Każda ze strn pwinna również trzymać Plan działania w sytuacjach kryzyswych raz Zasady zachwania ustalne przez szkły. Każda ze strn pwinna mieć świadmść teg, że wszelkie pufne infrmacje dtyczące ucznia muszą pzstać pufne i mgą być ujawnine wyłącznie w razie ptrzeby sbm, które są bezpśredni zaangażwane w radzenie sbie z sytuacją kryzyswą. 1. C stanwi sytuację kryzyswą? Sytuację kryzyswą mżna kreślić jak sytuację skrajną, która mże dprwadzić d pważneg zakłócenia w mbilnści raz która wymaga pdjęcia szybkieg działania. Sytuacje kryzyswe mżna dróżnić d prblemów, które nie są skrajne i nie wymagają pdjęcia szybkieg działania. Jednak prblemy mgą przerdzić się w sytuacje kryzyswe, jeśli nie zstaną dpwiedni ptraktwane. Sytuacje kryzyswe wymagają pilneg pdjęcia działania, ale w miarę mżliwści należy im zapbiegać. Zapbieganie ryzyku raz radzenie sbie w sytuacjach kryzyswych jest prawie tak sam ważne. Pmim zastswania wszystkich śrdków zapbiegawczych, sytuacje kryzyswe mgą się pjawić. W takim wypadku, ważne jest, aby wszystkie uczestniczące strny wiedziały, jak reagwać i z kim się skntaktwać. Pniższa lista sytuacji kryzyswych, jakie mgą się przydarzyć w czasie trwania mbilnści nie jest wyczerpująca, ale mże pmóc w ukazaniu różnych prblemów i scenariuszy ich rzwiązań. 3 Treść teg tekstu piera się na pdręczniku dtyczącym radzenia sbie w sytuacjach kryzyswych Wlntariatu Eurpejskieg. 40
Prgram Cmenius Prblemy medyczne pważna chrba lub alergia pważne brażenia wypadki (np. wypadek drgwy) niechciana ciąża Śmierć ucznia Prblemy psychlgiczne depresja knsekwencje psychlgiczne bycia fiarą przemcy / gwałtu prblemy związane ze spżywaniem alkhlu lub zażywaniem narktyków zaburzenia dżywiania przemc psychiczna i/lub fizyczna wbec ucznia przemc seksualna / fizyczna tyranizwanie rasizm / ksenfbia pbyt u rdziny gszczącej i/lub na terenie, na którym warunki życia są niezdrwe lub niebezpieczne Uczeń stanie się fiarą przestępstwa Złamanie zasad zachwania raz prblemy prawne spwdwane przez ucznia ryzykwne zachwanie zaginięcie ucznia aresztwanie lub zatrzymanie przez plicję agresywne zachwanie kradzież picie alkhlu lub zażywanie narktyków Inne presja ze strny rdziny nalegającej na pwrót d dmu śmierć/pważna chrba człnka rdziny knflikty z rdziną gszczącą knflikty z mentrem 2. Kt pwinien brać udział w zapbieganiu sytuacjm kryzyswym i radzeniu sbie z nimi? Mentr i rdzina gszcząca dgrywają kluczwą rlę w zapbieganiu sytuacji kryzyswej raz radzeniu sbie z nią w czasie pbytu ucznia w ich kraju w ramach prgramu Cmenius. Ich wydajna współpraca raz kmunikacja jest ważna przy zapbieganiu i zarządzaniu sytuacjami kryzyswymi. Mentr musi nawiązać z uczniem relację plegającą na pełnym wsparciu ucznia. Jest t mżliwe dzięki regularnym kntaktm sbistym. Mentr pwinien być d dyspzycji, aby zająć się wszelkimi sprawami jakie uczeń lub rdzina gszcząca chcieliby pruszyć, pwinien być również łatw siągalny w nagłych wypadkach. Na wypadek, gdyby mentr był niebecny lub nie był w stanie wyknywać swich zadań pwinna zstać pwłana sba zastępująca g. Szkła musi mieć pewnść, że uczeń mże zawsze skntaktwać się z kimś w nagłych wypadkach. Uczeń musi psiadać kpię Planu 41
Prgram Cmenius działania w sytuacjach kryzyswych wraz z numerami telefnów, pd które mże zadzwnić w nagłych wypadkach. Rdzina gszcząca sprawuje nadzór rdzicielski nad uczniem. Rdzina gszcząca pwinna nawiązać sprawną i skuteczną kmunikację z uczniem i mentrem. Jeżeli uczeń wykazuje znaki pważnych trudnści (np. pważne prblemy sbiste lub trudnści w adaptacji w kraju gszczącym), mentr i rdzina gszcząca pwinni być w stanie działać szybk, aby zapbiec wszelkim niebezpiecznym sytuacjm. Mże t wymagać bjęcia ucznia bardziej intensywnym pradnictwem lub pmcy mu w pknaniu prblemów emcjnalnych. Jednak zarówn mentr, jak i rdzina gszcząca pwinni pszukiwać pmcy specjalistów, jeśli uczeń zdradza znaki pważnych trudnści, a nie próbwać rzwiązać je samdzielnie. Mentr i rdzina gszcząca pwinni wykazywać czujnść wbec znak złeg sampczucia ucznia raz zachęcać g d szczerej rzmwy swich uczuciach. Przegląd ról i bwiązków wszystkich zaangażwanych strn i sób znajduje się w Części 2 Rle i bwiązki. 3. Jak zapbiegać sytuacjm kryzyswym? Rekrutacja i wybór uczniów pwinien być zgdny ze wskazówkami zawartymi w Wytycznych dla szkół wysyłających dtyczących wybru uczniów. Mentr pwinien rzumieć swje zadania i bwiązki i wyknywać je zgdnie z dkumentem Wytyczne dla mentrów. Odpwiedni wybór rdziny gszczącej, zgdnie z dkumentem Wytyczne dla szkół przyjmujących dtyczące wybru rdzin gszczących jest jednym z kluczwych elementów zapbiegania sytuacjm kryzyswym. Uczniwie i nauczyciele kntaktwi w szkle wysyłającej muszą uczestniczyć w szkleniu przed wyjazdem rganizwanym przez wysyłającą Nardwą Agencję. Uczniwie i mentrzy w szkle przyjmującej muszą wziąć udział w szkleniu p przyjeździe rganizwanym przez gszczącą Nardwą Agencję. Uczniwie muszą znać i przestrzegać zasad zachwania zawartych w Frmularzu zgdy rdziców/piekunów, a także tych wyznacznych przez szkłę wysyłającą i przyjmującą (wzór Zasad zachwania jest załączny w Części 10). Uczniwie pwinni również znać i przestrzegać przepisy prawne kraju gszcząceg (pisane w Przewdniku p krajach). Uczniwie muszą zawsze wcześniej wiedzieć, d kg mgą się zwrócić w razie prblemów. W zasadzie, pwinien t być mentr raz rdzina gszcząca. Dane kntaktwe tych sób raz numery alarmwe są pdane w Planie działania w sytuacjach kryzyswych pracwanym przez szkły. Obydwie szkły muszą pczynić dpwiednie ustalenia, aby upewnić się, że uczniwie nie pdróżują sami z ltniska, stacji klejwej lub innych miejsc d dmu rdziny gszczącej raz na bwiązkwe szklenia i z pwrtem. Każda ze strn musi wypełniać swje rle i bwiązki wyszczególnine w Części 2. 42
Prgram Cmenius 4. Jak radzić sbie w sytuacjach kryzyswych? 4.1 Stwrzenie przez szkły Planu działania w sytuacjach kryzyswych Szkła przyjmująca krdynuje przygtwanie szczegółweg Planu działania w sytuacjach kryzyswych przed przyjazdem ucznia. Wzór znajduje się w Części 10. Wszystkie strny i sby zaangażwane w mbilnść, łącznie z rdziną gszczącą, mentrem, szkłą wysyłającą, rdzicami i uczniem, pwinny psiadać egzemplarz Planu działania w sytuacjach kryzyswych,aby wiedzieć, kt jest dpwiedzialny w nagłych wypadkach, jakie są dane kntaktwe tej sby raz czeg czekuje się d każdej ze strn. 4.2 Pdstawwa prcedura pstępwania w nagłych wypadkach Ot pdstawwa prcedura, której należy przestrzegać w sytuacjach kryzyswych: Pierwsze działanie mające na celu rzwiązanie sytuacji musi zstać pdjęte przez mentra lub rdzinę gszczącą, w zależnści d teg, kt dwie się sytuacji pierwszy (tzn. telefn na pgtwie, pmc specjalisty). Rdzina gszcząca/mentr natychmiast infrmują się nawzajem tym, c się stał. Jeśli mentr i rdzina gszcząca nie są w stanie lub nie mają dpwiednich kmpetencji d rzwiązania prblemu ucznia na pzimie lkalnym, pwinni zgłsić się d Nardwej Agencji w kraju gszczącym p pmc i pradę. Mentr kntaktuje się z rdzicami/piekunami ucznia. P sytuacji kryzyswej należy uszanwać decyzję ucznia dtyczącą kntynuacji udziału w mbilnści, pza przypadkami, gdy t zachwanie ucznia wpłynęł na niewielkie szanse pwdzenia pbytu. W bardz pilnych przypadkach, mentr mże zdecydwać zakńczeniu pbytu ucznia. Jednak, jeśli t mżliwe, pwinien n skntaktwać się z gszczącą Nardwą Agencją (która pinfrmuje wysyłającą Nardwą Agencję) przed pdjęciem decyzji. Jeśli nie ma takiej mżliwści, gszcząca Nardwa Agencja pwinna zstać pinfrmwana tak szybk, jak t mżliwe p pdjęciu takiej decyzji. Pd kniec sytuacji kryzyswej, mentr pwinien sprządzić szczegółwy raprt, pdsumwujący klicznści raz knsekwencje sprawy i zawierający wskazówki, c należy zrbić w przyszłści (np. zalecenia, w jaki spsób uniknąć pdbnych sytuacji raz jak pstępwać na wypadek pdbnej sytuacji kryzyswej). Ten raprt mże być knieczny d celów ubezpieczeniwych, w celu pdjęcia działań prawnych lub innych prcedur administracyjnych. Raprt pwinien również zstać wysłany d Nardwej Agencji kraju gszcząceg w celach infrmacyjnych. Ta pdstawwa prcedura pwinna zstać zastswana w każdym nagłym wypadku. Pnadt istnieją prcedury szczegółwe, mające zastswanie d pewnych rdzajów nagłych wypadków, zgdnie z tym, c pisan pniżej. 43
Prgram Cmenius 4.2.1 Nagłe wypadki natury medycznej Nagłym wypadkiem natury medycznej mże być każda sytuacja związana ze zdrwiem i dbrym sampczuciem ucznia. D takich sytuacji należą: pważna chrba, alergie, niechciana ciąża, wypadek, fizyczne knsekwencje przemcy, zażywanie narktyków lub picie alkhlu. Pdstawwa prcedura pstępwania w nagłych wypadkach pwinna być przestrzegana zgdnie z pwyższym pisem. Następujące dkumenty należy przechwywać i udstępnić w nagłych wypadkach: Frmularz zgdy rdziców, kpię Eurpejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrwtneg ucznia (ryginał trzymuje uczeń), kpię certyfikatu Systemu Ubezpieczeń Grupwych Cmeniusa raz kpię Karty Identyfikacyjnej z danymi kntaktwymi twarzystw ubezpieczeniwych raz zapewniających ubezpieczenie Assistance (ryginał trzymuje uczeń), Przewdnik dla uczniów p systemie ubezpieczeń grupwych, a także tłumaczenia Frmularza stanie zdrwia i Frmularza zgdy rdziców/piekunów. Mentr pwinien przechwywać ryginał Frmularza zgdy rdziców/piekunów raz kpie wszystkich pzstałych dkumentów wymieninych pwyżej. Rdzina gszcząca pwinna przechwywać kpie wszystkich wyżej wymieninych dkumentów. Uczeń pwinien przechwywać swój Frmularz stanie zdrwia w zaklejnej kpercie. Pierwsze działanie pwinn zstać pdjęte przez mentra lub rdzinę gszczącą, zgdnie z pwyższym pisem. Mentr lub rdzina gszcząca pwinni być w stanie szybk zebrać następujące infrmacje (wszelkie infrmacje pwinny być traktwane jak pufne): Dkładne infrmacje stanie i bezpieczeństwie ucznia Pprawne imię, nazwisk i datę urdzenia ucznia Objawy i kmplikacje Infrmacje leczeniu udzielnym d tej pry i sbie, która g udzieliła Dkumenty ptrzebne w nagłych wypadkach medycznych (zgdnie z pwyższymi infrmacjami) Na wypadek śmierci, należy sprawdzić następujące fakty: Oklicznści śmierci (czas, miejsce, wydarzenie) Kt zstał pwiadminy Gdzie znajduje się ciał Kntakt z plicją raz pwiadmienie dpwiedniej ambasady, jeśli t knieczne Zebranie wszystkich raprtów medycznych, aktu zgnu raz raprtów plicyjnych Kntakt z twarzystwem ubezpieczeniwym AXA Assistance dnśnie wydania i przewzu ciała raz pgrzebu 44
Prgram Cmenius 4.2.2 Nagłe wypadki natury psychlgicznej Ta kategria uwzględnia sytuacje, które wymagają specjalneg leczenia psychlgiczneg lub bserwacji psychlgicznej, takie jak chrba, niechciana ciąża, psychlgiczne knsekwencje przestępstwa, picie alkhlu i zażywanie narktyków, depresja, zaburzenia dżywiania, itd. Interwencja w przypadku prblemów z tej kategrii mże zstać wywłana przez sameg ucznia lub, jeśli zajdzie taka kniecznść, sygnały strzegawcze pwinny zstać wykryte przez rdzinę gszczącą, mentra, innych nauczycieli lub uczniów. Jeśli zajdzie taka ptrzeba, mentr we współpracy z rdziną gszczącą pwinien pmóc w znalezieniu sby mgącej zapewnić wsparcie psychlgiczne uczniwi, np. wśród specjalistów ze szkły przyjmującej. Jeżeli sytuacja również jest związana z prblemami zdrwtnymi, raz jeśli wystąpi pważna sytuacja kryzyswa, należy zastswać te same prcedury, c w przypadku nagłych wypadków natury medycznej. Zaleca się skntaktwanie z lkalnymi instytucjami specjalistycznymi. 4.2.3 Na wypadek przestępstwa ppełnineg wbec ucznia Ta kategria mże uwzględniać sytuacje, w których uczeń jest fiarą przestępstwa takieg jak przemc, gwałt, kradzież lub rzbój. Należy pstępwać zgdnie z następującą prcedurą: Uczeń niezwłcznie kntaktuje się z plicją lub zawiadamia mentra, który pmaga w sprawach związanych z plicją raz ubezpieczeniem. Jeśli uczeń skntaktuje się z plicją samdzielnie (lub jeśli zrbi t rdzina gszcząca) mentr musi zstać pwiadminy tak szybk, jak t mżliwe. Rdzina gszcząca raz rdzic (rdzice)/piekun (piekunwie) są zawiadamiani przez mentra raz ewentualnie zaangażwani w sprawę, jeśli istnieje taka ptrzeba. Mentr pmaga uczniwi w zgłszeniu sprawy dpwiednim władzm. Mentr pmaga uczniwi w skntaktwaniu się z twarzystwem ubezpieczeniwym AXA Assistance zawsze w sytuacji, kiedy ptrzebna jest pmc psychlgiczna. Niektóre działania wymienine w części nagłe wypadki natury psychlgicznej mgą kazać się knieczne w celu zapewnienia uczniwi wsparcia psychlgiczneg. 45
Prgram Cmenius 4.2.4 Złamanie zasad zachwania raz prblemy natury prawnej spwdwane przez ucznia Ta kategria mże uwzględniać naruszenia zasad zachwania raz prblemy natury prawnej spwdwane przez ucznia, takie jak przemc, zażywanie narktyków i picie alkhlu, wypadki lub aresztwanie i zatrzymanie przez plicję. Należy zastswać pdstawwą prcedurę pstępwania w nagłych wypadkach. Mentr/rdzina gszcząca pwinni również być w stanie: Szybk ustalić pwdy aresztwania lub stawiane zarzuty i nałżną karę Dwiedzieć się, czy uczeń zstał zatrzymany, i jeśli tak, t gdzie Zdbyć dane pracwników plicji zajmujących się sprawą Skntaktwać się z uczniem i z plicją Pinfrmwać gszczącą Nardwą Agencję (za pśrednictwem mentra) W przypadku pważneg naruszenia zasad/przepisów prawnych daneg kraju, mentr mże zadecydwać zakńczeniu pbytu ucznia, w miarę mżliwści p knsultacji z gszczącą Nardwą Agencją. 4.2.5 Presja ze strny rdziny d pwrtu d dmu Uczeń/rdzina gszcząca infrmuje mentra, że rdzina chce, aby uczeń wrócił d dmu Mentr w szkle przyjmującej/nauczyciel kntaktwy w szkle wysyłającej mawia pwdy z rdziną O ile pwód nie jest związany z pważną chrbą lub śmiercią w rdzinie, mentr/nauczyciel kntaktwy pwinien najpierw spróbwać przeknać rdzinę ucznia d teg, że uczeń pwinien kntynuwać pbyt za granicą Jeżeli rdzina nadal chce, aby uczeń wrócił d dmu, mentr i wysyłająca Nardwa Agencja mgą zadecydwać zakńczeniu pbytu. Wydatki na pdróż pnsi rdzina ucznia. 4.2.6 Pważna chrba/śmierć w rdzinie Uczeń infrmuje mentra pważnej chrbie/śmierci w rdzinie Mentr kntaktuje się z twarzystwem ubezpieczeniwym AXA Assistance krzystając ze specjalneg numeru telefnu i prsi pmc w zrganizwaniu pdróży ucznia d dmu. Wszelkie ustalenia z tym związane raz płatnści dknane przez mentra/szkłę/rdzinę gszczącą/ucznia bez umwy z twarzystwem ubezpieczeniwym AXA Assistance nie będą zwracane. 46
Prgram Cmenius 4.2.7 Knflikty z rdziną gszczącą Uczeń/rdzina gszcząca infrmuje mentra knflikcie W przypadku drbneg knfliktu, mentr pdejmuje próbę mediacji Jeśli knflikty pmiędzy rdziną gszczącą a uczniem są niemżliwe d zażegnania raz jeśli zastswana mediacja nie dnisła pżądanych skutków, szkła przyjmująca musi zapewnić uczniwi inne zakwaterwanie lub desłać g d kraju w ciągu maksymalnie 3 dni W przypadku pważneg naruszenia zasad przez ucznia, rdzina gszcząca mże pprsić natychmiastwe zakńczenie pbytu ucznia raz zwrócić się d szkły przyjmującej zapewnienie inneg zakwaterwania lub zrganizwanie pwrtu ucznia d kraju. W przypadku desłania ucznia d kraju, kszty pdróży pnszą rdzice/piekunwie ucznia W przypadku jakichklwiek wątpliwści w związku z rdziną gszczącą dnśnie prblemów związanych z pieką nad dzieckiem, mentr niezwłcznie zabierze ucznia z tej rdziny i zapewni mu inne zakwaterwanie. W przypadku pważneg knfliktu należy skntaktwać się z Nardwą Agencją kraju gszcząceg 4.2.8 Knflikt z mentrem Uczeń/rdzina gszcząca/nauczyciel kntaktwy w szkle wysyłającej infrmuje dyrektra szkły przyjmującej prblemie W przypadku drbneg knfliktu, dyrektr pwinien pdjąć próbę mediacji W przypadku knfliktu, któreg nie da się zażegnać lub utraty zaufania, pwłuje się nweg mentra W przypadku pważneg knfliktu należy skntaktwać się z Nardwą Agencją kraju gszcząceg 47
Prgram Cmenius Ubezpieczenie dla uczniów Cmeniusa 1. Indywidualne ubezpieczenie zdrwtne ucznia Wszyscy uczniwie uczestniczący w prjekcie pwinni przed wyjazdem być bjęci świadczeniami Nardweg Funduszu Zdrwia. Ubezpieczenie t uprawnia ich d trzymania Eurpejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrwtneg 4. Uczeń/rdzic (rdzice) / piekun (piekunwie) pwinni zgrmadzić dkumentację związaną z państwwym lub innym ubezpieczeniem zdrwtnym raz upewnić się, że uczeń psiada Eurpejską Kartę Ubezpieczenia Zdrwtneg. Kpie tych dkumentów pwinny zstać przekazane mentrwi. 2. Eurpejski System Ubezpieczeń Grupwych Cmeniusa dla uczestników akcji Wyjazdy Indywidualne Uczniów Cmeniusa, który zapewnia twarzystw ubezpieczeniwe AXA w imieniu Kmisji Eurpejskiej zagwarantuje, że wszyscy uczniwie uczestniczący w akcji będą bjęci takim samym ubezpieczeniem w czasie trwania mbilnści/wyjazdu. Kpie dkumentacji związanej z Systemem Ubezpieczeń Grupwych Cmeniusa (certyfikat ubezpieczenia raz Karta Identyfikacyjna) pwinny być przekazane mentrwi. Przewdnik dla uczniów p systemie ubezpieczeń grupwych jest dstępny na strnie internetwej administratra systemu ubezpieczenia: www.eurpeanbenefits.cm (sekcja Eurpean Cmmissin/Cmenius). 4 Szczegóły dtyczące Eurpejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrwtneg mżna znaleźć pd adresem http://ec.eurpa.eu/scial/main.jsp?catid=559&langid=en. Uczestnicy z Turcji i krajów EFTA pwinni skntaktwać się ze swją Nardwą Agencją w celu trzymania infrmacji ubezpieczeniu. 48