Marketing wewnątrzbiblioteczny Informowanie pracowników na bieżąco w fazie planowania Szkolenia dla pracowników Każdy pracownik powinien wypożyczyć jeden e- book Każdy pracownik powinien umieć posługiwać się urządzeniami mobilnymi
Marketing
Marketing Prezentacja dla mediów Prezentacja dla użytkowników Jak zainteresować użytkowników biblioteki ofertą e-booków? np. rozmowy połączone z informowaniem, ulotki, kalendarz z informacją o ofercie e- booków, roadshows: prezentacja procesu wypożyczania e-booków, informacja o ofercie e- booków na terenie biblioteki
Po zakończeniu fazy startowej Wprowadzenie i szkolenie dla użytkowników Bieżące informacje i szkolenie dla pracowników Permanentny marketing: przy każdej okazji
Zarządzanie zbiorami Tworzenie zbiorów Udostępnianie zbiorów Controlling zbiorów
Tworzenie zbiorów Granice oferty mediów elektronicznych wyznaczają przepisy prawne ale przecież także zbiory fizyczne są ograniczone, m.in. przez warunki lokalowe
Tworzenie zbiorów Przetestowanie doboru treści: Co spotyka się z dobrym przyjęciem użytkowników: Controlling zbiorów Zbiory elektroniczne różnią się od zbiorów fizycznych Systematycznie poszerzać ofertę o nowe publikacje elektroniczne
Udostępnianie zbiorów Publikacje elektroniczne muszą stać się widoczne: Komunikacja z użytkownikami bowiem zbiory fizyczne mogą być postrzegane namacalnie
Controlling zbiorów Wyznaczyć cele Obserwować korzystanie Nutzung Ziele setzen Dostosować ofertę
Organizacja tworzenia zbiorów Podział pracy: Uczestniczą wszyscy pracownicy merytoryczni Specjalizacja: Specjalny dział ds. mediów elektronicznych Zalety Wady
Stadtbüchereien 11
Stadtbüchereien 12
Stadtbüchereien 13
Koszty związane z e-mediami Budżet na nowe nabytki może zostać wydany tylko raz Koszty eksploatacji są przewidywalne Wyznaczyć priorytety
Korzystanie z e-booków w bibliotekach publicznych na przykładzie Stadtbüchereien Düsseldorf
Na czym polega dobre wykorzystywanie e-booków? Oferta biblioteczna powinna być dobrze wykorzystywana Liczby są cierpliwe, zatem powinno się ustalić kryteria Korzystanie z oferty należy oceniać w odniesieniu do warunków ramowych Oferta e-publikacji musi być dostatecznie duża Wyznaczyć i oszacować cele w zależności od warunków ramowych
Korzystanie z bibliotek W Niemczech onleihe wystartowała w maju 2007 w czterech bibliotekach Początek biblioteki on-line w Düsseldorfie: 17.12.2007 Pomimo braku doświadczeń odważnie wyznaczono cele na 2008 rok
Pierwsze cele określono w 2007 roku Na 2008 rok: 1.500 użytkowników, 25.000 wypożyczeń Na 2009 rok: 3.000 użytkowników, 50.000 wypożyczeń
Doświadczenia okresu początkowego Faktyczne korzystanie nie dorównuje oczekiwaniom e-booki nie gwarantują sukcesu automatycznie Istnieje potrzeba informowania Istnieje potrzeba zajmowania się i pomocy czyli: proces uczenia się: dostosowanie wyznaczonych celów
E-booki nie gwarantują sukcesu automatycznie Wzmocnić marketing, zwracając się bezpośrednio do użytkowników Roadshow Rejestracja Rozmowa i informacja Przy każdej okazji nawiązywać bezpośeredni kontakt
Korzystanie 2008: 2.586 użytkowników, 18.878 wypożyczeń 2009: 2.631 użytkowników, 28.725 wypożyczeń 2010: 2.803 użytkowników, 40.276 wypożyczeń 2011: 4.808 użytkowników, 60.792 wypożyczeń 2012: 5.832 użytkowników, 119.597 wypożyczeń 2013: 6.689 użytkowników, 186.083 wypożyczeń Cel na rok 2014: 8.000 użytkowników, 250.000 wypożyczeń
Wypożyczenia e-publikacji w bibliotekach
Wzrost liczby wypożyczeń Próba wyjaśnienia Nowe rozwiązania techniczne w ofercie oraz upowszechnienie tych rozwiązań wśród użytkowników epub, czytnik e-booków, Tablet PC E-booki i publikacje cyfrowe stały się tematami dnia powszedniego ale czynnikiem współdecydującym jest też: bogata i lepsza jakościowo oferta e-booków
Zmiany w korzystaniu W 2013 roku po raz pierwszy ponad 50 % wypożyczeń e-booków w dziedzinie beletrystyki Przesunięcie wypożyczeń e-booków na weekend (piątek, sobota, niedziela)
Korzystanie z e-booków w poszczególne dni tygodnia 29 000 28 248 28 000 27 000 26 077 26 204 26 738 27 413 27 132 26 000 25 000 24 246 24 000 23 000 22 000 Montag Dienstag Mittwoch Donnerstag Freitag Samstag Sonntag
Użytkownicy biblioteki on-line Trudno sprecyzować grupę użytkowników e- booków Dwie metody: Ankieta internetowa (październik 2011 w Nadrenii-Palatynacie) W ramach ankiety wśród czytelników (wrzesień 2012 w bibliotekach Stadtbüchereien Düsseldorf)
Ankieta przeprowadzona w 2011 roku w Nadrenii- Palatynacie 189 osób uczestniczyło w ankiecie on-line 70 % kobiet, 30 % mężczyzn 83 % powyżej 30 lat 52 % pomiędzy 30 i 49 rokiem życia 28 % pomiędzy 50 i 65 rokiem życia (źródło: http://www.lbz-rlp.de/fileadmin/user_upload/buechereistellen/onleihe/onleihe- Kundenumfrage-2011-Auswertung.pdf)
Ankieta przeprowadzona w 2012 roku w bibliotekach Od 1991 systematycznie prowadzi się ankiety wśród czytelników Od 2003 przeprowadza je Urząd ds. Statystyki i Wyborów W 2012 pierwszy raz w ankiecie zapytano o bibliotekę on-line
Wyniki Pytano użytkowników w wieku powyżej 12 lat Analizie poddano 4.625 kwestionariuszy 15 % użytkowników korzysta z biblioteki on-line 63 % kobiet, 37 % mężczyzn 83 % to użytkownicy w wieku 19 60 lat 40 % osoby w wieku 31 45 lat 28 % osoby w wieku 46 60 lat 15 % osoby w wieku 19 30 lat 10 % osoby w wieku powyżej 60 lat
0 10 20 30 40 50 12 bis 15 Jahre 2 5 16 bis 18 Jahre 3 3 19 bis 30 Jahre 12 15 31 bis 45 Jahre 32 40 46 bis 60 Jahre 28 28 61 Jahre und älter 11 18 nicht auswertbar 1 2 Nutzerinnen und Nutzer der onlinebibliothek insgesamt
0 10 20 30 40 50 60 Universitäts- oder Hochschulstudium mit Abschluss 40 53 Abschluss einer höheren Fachschule oder Fachhochschule 10 9 Abitur (allgemeine Hochschulreife) 19 21 Fachhochschulreife 5 7 Realschul-, M ittelschulabschluss oder mittlere Reife 8 14 Volksschul-, Hauptschulabschluss 3 6 Sonstigen Abschluss 1 1 Keinen Abschluss 1 1 nicht auswertbar 1 2 Nutzerinnen und Nutzer der onlinebibliothek insgesamt
Wyniki Użytkownicy biblioteki on-line to najczęściej osoby w wieku 31 45 lat, płci żeńskiej, pracujące zawodowo na pełnym etacie, z wyższym wykształceniem, mieszkające w Düsseldorfie. Należą one do grona stałych czytelników bibliotek Stadtbüchereien. 33 % użytkowników biblioteki on-line korzysta wyłącznie z e-booków 67 % to użytkownicy hybrydowi, wypożyczający także publikacje fizyczne
Użytkownicy korzystający wyłącznie z e-booków 55 % kobiet, 45 % mężczyzn 66 % osoby w wieku 31 60 lat 15 % ma powyżej 61 lat Najstarszy czytelnik korzystający wyłącznie z e- booków ma 89 lat
Ocena czytelnictwa e-booków W odniesieniu do globalnych wskaźników korzystania z całej biblioteki W Düsseldorfie biblioteka on-line zajmuje drugie miejsce po Bibliotece Centralnej jeśli chodzi o intensywność korzystania z ich oferty pod względem ilości użytkowników i ilości wypożyczeń
Korzystanie z Onleihe w Niemczech w świetle kilku liczb Początek w maju 2007 w czterech bibliotekach (Hamburg, Kolonia, Monachium, Würzburg) Do końca 2007 roku ok. 20 bibliotek Pod koniec 2013 roku prawie 1.600 bibliotek
Wypożyczenia e-booków w bibliotekach publicznych 2010: ponad 1 milion wypożyczeń 2011: ponad 1,6 miliona wypożyczeń 2012: ponad 4 miliony wypożyczeń 2013: ponad 8 milionów wypożyczeń
Szanse, problemy i prognozy albo Jak pod wpływem e-booków zmieniają się biblioteki publiczne
Szanse E-publikacje oznaczają Obecność na rynkach wzrostu Oferta biblioteczna 24/7 dostępna przez całą dobę, codziennie, z dowolnego miejsca, w którym jest dostęp do Internetu, tzn. czynna bez żadnych przerw Biblioteka jest postrzegana w nowy sposób: zyskuje nowoczesny wizerunek W polityce W administracji W opinii publicznej
Szanse Nowe ukierunkowanie koncepcji biblioteki: Biblioteka jako przestrzeń uwydatnia się w powszechnej świadomości Otwarcie na nowych użytkowników
Problemy Problemy techniczne Przekazywanie know-how Nabywanie e-publikacji jest niedostatecznie wyjaśnione od strony prawnej Mentalne problemy przy podejmowaniu nowych zadań
Problemy techniczne Użytkownicy oczekują dostępności porównywalnej z globalnymi graczami w Internecie: w zasadzie udało się to osiągnąć DRM: Zarządzanie prawami cyfrowymi: wydawnictwa są gotowe udzielać licencji na e- booki tylko z zabezpieczeniem DRM Pomoc w przypadku problemów: platforma userforum Onleihe
Przekazywanie know-how Decydujące znaczenie ma ustawiczne doskonalenie zawodowe pracowników Kształcenie ustawiczne dla wszystkich pracowników biblioteki Ale także: przekazywanie użytkownikom umiejętności korzystania z mediów
Zakup e-booków Fundamentalna różnica pomiędzy publikacjami fizycznymi i cyfrowymi Publikacje fizyczne: Kupując je, nabywa się także szerokie uprawnienia, zwłaszcza do wypożyczania i udostępniania. E-publikacje: Mogą być nabywane przez biblioteki w celu wypożyczania jedynie po wyrażeniu zgody przez właścicieli praw: Problem we wszystkich krajach
The right to e-read: Kampania EBLIDA Obecnie to wydawnictwa określają cyfrowe zasoby bibliotek: W przypadku publikacji fizycznych byłoby to nie do zaakceptowania!
Co oznacza zakup e-publikacji W 2009 roku Amazon wykasował zakupiony e- book Georga Orwella 1984 z czytników swoich klientów (źródło: The New York Times vom 18. Juli 2009: http://www.nytimes.com/2009/07/18/technology/companies/18amazon.html?_r=3&) W 2012 roku Amazon kasuje wszystkie e-booki klientki z Norwegii (źródło: Frankfurter Rundschau vom 23.10.2012: http://www.fr-online.de/wirtschaft/kindle-e-book-amazon-loescht-bibliothek----- und-schweigt,1472780,20686718.html) Kontrola sprzedającego po dokonaniu sprzedaży Zakup = Ograniczona licencja na użytkowanie
Problemy mentalne Przemiany technologiczne i idące z nimi w parze przemiany zachowań społecznych Zmienia się tradycyjna rola bibliotek Czym jest biblioteka przyszłości?
Prognozy Biblioteki przetrwają tylko wtedy, jeśli będą posiadały ofertę cyfrową Do niej zaliczają się przede wszystkim e-publikacje Do tego stanu rzeczy trzeba dostosować narzędzia kwerendy: Portal do wszystkiego > Discovery Systems to pierwszy krok ale ich czas życia jest ograniczony łatwo wykazać ich fałszywość są jednak niezbędne do celowego działania Stąd: Odwaga do konstruowania prognoz 48
Scenariusze Scenariusz 1: E-book jako szansa Scenariusz 2: E-book jako grabarz 49
Szenariusz 1: E-booki jako szansa W 2020 roku do 50 % wypożyczeń w bibliotekach publicznych będzie się odbywać elektronicznie Warunek: m.in. prawnie zabezpieczony zakup wszystkich ofert związanych z e-bookami Skutki dla Budżetu na zakup publikacji Personelu Pomieszczeń 50
Scenariusz 2: E-booki jako grabarze Oferta e-booków nie jest poszerzana (z jakichkolwiek powodów) Biblioteki publiczne staną się muzeami książek i instytucjami wspierającymi czytelnictwo Skutki dla Budżetu na zakup publikacji Personelu Pomieszczeń 51
Zmiana paradygmatu Niezależnie od tego, który scenariusz nastąpi, stoimy w obliczu zmiany paradygmatu ze skutkami haptyczne zbiory personel pomieszczenia E-book pojmować jako szansę 52
Czy taka będzie przyszłość? Księgarnia na Campo de Fiori, Rzym. Fot. Hommes Foto: Hommes 53
Czy taka będzie przyszłość? Publiczna szafa z książkami, Düsseldorf, Fot. Hommes Foto: 54
Czy taka będzie przyszłość? Foto: Hommes Biblioteka w Château de Fontainebleau. Fot. Hommes 55
Czy taka będzie przyszłość? Openbaare Bibliotheek Amsterdam. Fot. Foto: 56
Czy taka będzie przyszłość? Model Q-teka Biblioteka Miejska w Kolonii 57
Czy taka będzie przyszłość? Modell Bexar BiblioTech San Antonio 58
Czy taka będzie przyszłość? Cover-Sushi Projekt Anna-Maria Bahndholz / Maria Magdalena Vollmer 59
Czy taka będzie przyszłość? Biblioteka Uniwersytecka w Amsterdamie 60
Czy taka będzie przyszłość? Biblioteka Uniwersytecka w Amsterdamie 61
Czy taka będzie przyszłość? Library of Birmingham Stadtbüchereien 62
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie Stadtbüchereien 63
Podsumowanie Wiele rzeczy jest jeszcze niepewnych są obecnie przedmiotem debaty społecznej Ale kto jest decydentem? ustawodawca lobbyści globalni gracze biblioteki obywatele 64
Die Eisenbahnen sind wieder ein solches providenzielles Ereigniß, das der Menschheit einen neuen Umschwung giebt, das die Farbe und Gestalt des Lebens verändert; es beginnt ein neuer Abschnitt in der Weltgeschichte, und unsere Generazion darf sich rühmen, daß sie dabey gewesen. Welche Veränderungen müssen jetzt eintreten in unsrer Anschauungsweise und in unsern Vorstellungen! Sogar die Elementarbegriffe von Zeit und Raum sind schwankend geworden. Durch die Eisenbahnen wird der Raum getödtet, und es bleibt uns nur noch die Zeit übrig. Hätten wir nur Geld genug, um auch letztere anständig zu tödten! Heinrich Heine am 5.5.1843 in der Augsburger Allgemeinen Zeitung 65
Die E-Medien sind wieder ein solches providenzielles Ereigniß, das der Menschheit einen neuen Umschwung giebt, das die Farbe und Gestalt des Lebens verändert; es beginnt ein neuer Abschnitt in der Weltgeschichte, und unsere Generazion darf sich rühmen, daß sie dabey gewesen. Welche Veränderungen müssen jetzt eintreten in unsrer Anschauungsweise und in unsern Vorstellungen! Sogar die Elementarbegriffe von Zeit und Raum sind schwankend geworden. Durch die E-Medien wird der Raum getödtet, und es bleibt uns nur noch die Zeit übrig. Hätten wir nur Geld genug, um auch letztere anständig zu tödten! Heinrich Heine am 5.5.1843 in der Augsburger Allgemeinen Zeitung über die Eisenbahn 66
Dziękuję za uwagę! Pytania proszę kierować pod adresem klauspeter.hommes@duesseldorf.de Tel. + 49 211 89 94401 Stadtbüchereien 67