ZESÓŁ B-D ELEKTOTECHNIKI Laboratorium Elktrotchniki i Elktroniki Samochodowj Tmat ćwicznia: Badani rozrusznika Opracowani: dr hab. inż. S. DUE
1. Instrukcja Laboratoryjna 2 omiary wykonan: a) omiar napięcia na zaciskach akumulatora; b) omiar napięcia na zaciskach rozrusznika; c) omiar tmpratura rozrusznika; d) omiar natężnia prądu zasilającgo rozrusznik (prąd I ), ) omiar prędkości obrotowj. 2. Sposób uruchamiania stanowiska laboratoryjngo: odłączamy autotransformator do stanowiska laboratoryjngo (ys. 1), Stanowisko podłączamy pod zasilani siciow, Uruchamiamy włącznik główny Autotransformator ustawiamy na napięci nominaln 14,4[V] Odczytujmy poszczgóln paramtry i zapisujmy j w tabli pomiarowj 1 2 4 3 ys.1. Stanowisko laboratoryjn do badania rozrusznika, gdzi: 1-aparatura pomiarowa, 2-autotr, ansformator,3-włącznik główny, 4-śruba mikromtryczna którą rguluj się docisk siły hamowania.
3 3. Schmat lktryczny układu pomiarowgo który służy do badania rozrusznika (ys. 2). ys. 2. Schmat lktryczny układu zasilania rozrusznika 4. Badani oraz wykrślani charaktrystyk pracy rozrusznika samochodowgo na podstawi zbudowango stanowiska laboratoryjngo 4.1. Wyznaczni momntu rozruchowgo rozrusznika 1. ołączyć układ pomiarowy zgodni z schmatm (ys.1). 2. Załączyć zasilani obwodu wzbudznia i nastawić podaną przz prowadzącgo wartość prądu wzbudznia I. 3. Dokonujmy pomiarów wilkości badanych w układzi rozrusznika przy ustalonym dużym momnci rozruchowym po osiągnięciu prędkości nominalnj przz koło zamachow (prędkość obrotową nominalną rozrusznika ustala prowadzący n nom =..obr/min, 4. Następni nalży zmnijszać momnt hamujący. Momnt hamujący jst wyskalowany od 0 do 10 obrotów układu obciążnia, czyli do maksymalngo momntu przy zablokowaniu kola zamachowgo. 5. Dla tych 10 momntów hamujących dokonuj się pomiaru wilkości lktrycznych zasilających rozrusznik. 6. Wyniki pomiarów wpisać w tabli 1.1. Tabla 1.1. Tabla do rgulacji prędkości obrotowj poprzz zmianę wartości napięcia twornika U t. Wyniki pomiarow Wyniki obliczniow Lp. T I U n M ω M H η [ C] [A] [V] [obr/min N m rad/s [W] [W] N m - 1 10
4 7. W czasi pomiarów nalży ocniać wilkość tmpratury rozrusznika, Uwaga tmpratura bzpiczna rozrusznika podczas pracy to 60 C. 8. Na podstawi uzyskanych wyników pomiarowych nalży obliczyć następując wilkości: a) sprawność rozrusznika (silnika) na podstawi zalżności b) moc lktromagntyczna: η = (1.1) [ kw ] = U I (1.2) gdzi: - moc lktromagntyczna pobirana przz silnik z sici, c) moc pobiran ą moc na wal rozrusznika: = M ϖ [ W ] lub η [ kw] = (1.3) gdzi: π n rad = 30 s ϖ. gdzi: - moc na wal rozrusznika (silnika), d) momnt obrotowy na wal rozrusznika (silnika) M wykorzystując zalżność M = ϖ [ N m] (1.4) ) momnt rozruchowy (hamujący) rozrusznika (silnika) M H wykorzystując zalżność M H zw = M [ N m] (1.5) z z gdzi: z w liczba zębów wińca koła zamachowgo, z z - liczba zębów zębnika. 9. Na podstawi wyników pomiarowych i obliczń wykrślić charaktrystyki mchaniczn rozrusznika: 1) Charaktrystykę napięcia rozruchowgo w zalżności od prądu rozruchu U = f (I ). 2) Charaktrystyka prędkości obrotowj w zalżności od prądu rozruchu, n = f(i ) oraz n = f(m H ). 3) Charaktrystyka mocy lktromagntycznj w zalżności od prądu rozruchowgo, = f (I ), 4) Charaktrystyka mocy na wal rozrusznika w zalżności od prądu rozruchu, = f (I ), 5) Zalżność momntu rozruchowgo w funkcji prądu rozruchu, M H = f (I ),
5 10. rzdstawić wnioski i spostrzżnia. Litratura 1. S. Dur, Laboratorium Elktrotchniki samochodowj. T.I. Wyd. olitchniki Koszalińskij 2009. 2. S. Dur, K. Zajkowski, Laboratorium Elktrotchniki samochodowj. T.II. Wyd. olitchniki Koszalińskij 2010. 3. S. Dur, Laboratorium mchatroniki samochodowj. Wyd. olitchniki Koszalińskij 2015. 4. Elktrotchnika i lktronika dla nilktryków (praca zbiorowa) WN 1996. 5. Bolkowski S.: Elktrotchnika tortyczna. WNT 1995. 6. Krakowski M.: Elktrotchnika tortyczna. WN 1999. 7. Kurdzil.: odstawy lktrotchniki. WNT 1972. 8. Osiowski J., Szabatin J.: odstawy torii obwodów. Tom 1. WNT 1992 9. Laboratorium lktrotchniki i lktroniki, pod rd. W. awliny Wyd. WSI Koszalin 1994. 10. Laboratorium lktrotchniki i lktroniki cz. I., pod rd. J. Smyczka Wyd. olitchniki Koszalińskij, Koszalin 2007. 1.3.1. Litratura uzupłniająca 1. Barlik., Nowak M.: Układy strowania i rgulacji urządzń nrgolktronicznych. Wszi 1998. 2. Cholwicki T.: Analiza obwodów lktrycznych. WNT 1967 3. Cholwicki T.: Elktrotchnika tortyczna. WNT 1972 4. Dirctor S.W., ohrr.a.: odstawy torii układów lktrycznych. WN 1976 5. Klonowicz Z., Zubrzycki Z.: Toria obwodów. WN 1991 6. Kosmol J.: Srwonapędy obrabiark strowanych numryczni. WNT 1998. 7. Kozij E., Sochoń B.: Elktrotchnika i lktronika 8. Kurzawa. S: Liniow obwody lktryczn. WN 1972 9. Mikołajuk K., Trzaska Z.: Elktrotchnika tortyczna. WN 1984 10. Mikołajuk K.: odstawy analizy obwodów nrgolktronicznych. WN 1998