Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń wie: co to jest pole magnetyczne; jak oddziałują na siebie bieguny magnetyczne; co to jest magnes trwały; jaki kształt mają linie pola magnetycznego; co to jest ferromagnetyk i jak jest zbudowany oraz na czym polega namagnesowanie ferromagnetyka; jaki jest kształt linii pola magnetycznego utworzonych przez magnes trwały (sztabkowy); że wokół przewodnika, przez który płynie prąd elektryczny, istnieje pole magnetyczne; jak wyznaczyć biegunowość pola magnetycznego wokół przewodnika, przez który płynie prąd elektryczny; jak oddziałują na siebie przewodniki, przez które płynie prąd elektryczny; jak jest zbudowany i jak działa elektromagnes; jakie zastosowanie ma elektromagnes; jak działa silnik elektryczny; co to jest siła elektrodynamiczna; od czego zależy wartość siły elektromotorycznej; na czym polega zjawisko indukcji elektromagnetycznej; jak wyznaczyć kierunek prądu indukcyjnego; jakie są sposoby otrzymywania prądu indukcyjnego. b) Umiejętności Uczeń umie: zademonstrować oddziaływanie biegunów magnetycznych; wskazać, że przewodnik, przez który płynie prąd elektryczny, wytwarza wokół siebie pole magnetyczne; określić kierunek i zwrot siły elektrodynamicznej. II. Metoda pracy Praca pisemna. III. Środki dydaktyczne Test IV. Przebieg lekcji 1) Faza przygotowawcza a) Sprawy organizacyjno porządkowe: sprawdzenie obecności; sprawdzenie, czy każdy uczeń siedzi osobno (przygotowano jedną wersję
testu); przypomnienie uczniom o konieczności wyciągnięcia przyborów do pisania; rozdanie arkuszy z instrukcją (załączniki) i przeczytanie ich głośno; zapytanie uczniów o zrozumienie instrukcji. 2) Faza realizacyjna a) Rozdanie testów (załączniki). b) Określenie czasu trwania testu (zapisanie na tablicy godziny rozpoczęcia i zakończenia testu). c) Stworzenie miłej atmosfery i pilnowanie uczniów. d) Przypomnienie o czasie, jaki pozostał do końca lekcji. 3) Faza podsumowująca a) Zebranie testów i sprawdzenie liczby oddanych prac. b) Wyjaśnienie ewentualnych niejasności zgłaszanych przez uczniów, podanie poprawnych odpowiedzi. V. Bibliografia 1) H. Kaczorek, Testy z fizyki dla gimnazjum, Wydawnictwo Zamkor, Kraków 2004. 2) G.Francuz - Ornat, T.Kulawik, M. Nowotny Różańska, Fizyka i astronomia dla gimnazjum, Nowa Era, Warszawa 1999 VI. Załączniki 1) Instrukcja do sprawdzianu (dla ucznia) Instrukcja do sprawdzianu Sprawdź, czy wyciągnąłeś/aś przybory do pisania. Przed Tobą leży sprawdzian wiadomości i umiejętności z działu magnetyzm. Składa się on z 25 zadań zamkniętych (zakreślasz tylko jedną odpowiedź spośród A, B, C, D), oraz 2 zadania otwarte, które rozwiązujesz. Jeśli stwierdzisz, że zakreśliłeś/aś złą odpowiedź i zamierzasz ją zmienić to zakreśl ją kółkiem i dokonaj ponownego wyboru. Nie używaj korektora. Pisz długopisem, a rysunki wykonuj ołówkiem. Postaraj się pisać i rysować starannie. 2) Test Imię i nazwisko.. Klasa Zad.1 Rysunek przedstawia wyróżnione bieguny 1,2,3 magnesów sztabkowych i linie pola magnetycznego z zaznaczonym zwrotem w ich pobliżu. Jakie to bieguny w kolejności 1,2,3? A) N,N,N
B) S,S,N C) S,S,S, D) N,N,S Zad.2 Rysunki przedstawiają linie pola magnetycznego wytwarzanego przez następujące źródła: a) magnes sztabkowy, (b) prostoliniowy przewodnik z prądem, (c) magnes podkowiasty. Przyporządkuj źródłom wytwarzane przez nie pola. A) (a) 3, (b) 2, (c) 1 B) (a) 3, (b) 1, (c) 2 C) (a) 2, (b) 1, (c) 3 D) (a) 1, (b) 3, (c) 2 Zad.3 Rysunek pokazuje sposób zastosowania reguły prawej dłoni. Co wskazuje kciuk, a co pozostałe palce? A) Kciuk siłę elektrodynamiczną, a palce przepływ prądu. B) Kciuk siłę elektrodynamiczną, a palce linie pola magnetycznego. C) Kciuk kierunek prądu, palce linie pola magnetycznego. D) Kciuk kierunek prądu, a palce linie pola elektrycznego. Zad.4 Rysunki przedstawiają pierścienie, w których płynie prąd I w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Który rysunek poprawnie pokazuje przebieg linii pola magnetycznego w środku pierścienia?
Zad.5 Który z rysunków poprawnie przedstawia kształt i zwrot linii pola magnetycznego między biegunami magnesów? Zad.6 Między biegunami dwóch magnesów znajduje się prostoliniowy przewodnik, w którym płynie prąd w stronę obserwatora (prostopadle do kartki).jaki jest kierunek i zwrot działającej na przewodnik siły elektromotorycznej? A) wskazuje go strzałka 1. B) wskazuje go strzałka 2. C) wskazuje go strzałka 3. D) wskazuje go strzałka 4. Zad.7 Za pomocą magnesu wzbudzano prąd indukcyjny w miedzianym pierścieniu. Który rysunek poprawnie przedstawia kierunek prądu w pierścieniu i linie pola magnetycznego magnesu?
Zad.8 W pobliżu zwojnicy ustawiono igiełki magnetyczne. Który z rysunków poprawnie przedstawia ustawienia się igiełek? Zad.9 W przewodniku P płynie prąd za płaszczyznę rysunku. Która strzałka poprawnie przedstawia kierunek i zwrot linii pola magnetycznego w punkcie A? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Zad.10 Przed trzema przewodnikami kołowymi z prądem I umieszczono identyczne magnesy. W którym układzie na przewodnik i magnes działa siła wzajemnego przyciągania? A) 1 B) 2 C) 3 D) 1 i 3 Zad.11 Jak jest zwrócona siła elektrodynamiczna działająca na element A B przewodu, którym płynie prąd w sytuacji przedstawionej na rysunku?
A) w dół B) w górę C) w lewo D) w prawo Zad.12 Zbliżając magnes do wiszącego na nici lekkiego miedzianego pierścienia, wzbudzamy w nim prąd elektryczny ( rysunek).w którą stronę płynie prąd w pierścieniu i jak zachowuje się pierścień? A) zgodnie ze wskazaniem strzałki 1, pierścień odchyla się w prawo B) zgodnie ze wskazaniem strzałki 1, pierścień odchyla się w lewo C) zgodnie ze wskazaniem strzałki 2, pierścień odchyla się w prawo D) zgodnie ze wskazaniem strzałki 2, pierścień odchyla się w lewo Zad.13 Ile wynosi natężenie prądu elektrycznego w korytku K (patrz rysunek) używanym do topienia cyny, jeżeli pominiemy straty energii w transformatorze? Zad.14 Jeżeli za pomocą transformatora obniżamy napięcie z 220V na 22V, to stosunek liczny zwojów uzwojenia wtórnego do pierwotnego wynosi?
3) Karta odpowiedzi VII. Czas trwania lekcji 45 minut