BEZ GRANIC - NOWY WYMIAR HANDLU INTERNETOWEGO sierpień 2017 WSTĘP W ciągu ostatnich lat internet zrewolucjonizował życie na ziemi, w tym sprzedaż i kupno towarów oraz usług. Handel online to nowy światowy fenomen. Każdego dnia w sieci dochodzi do milionów transakcji, a zamówiony towar dostarczany jest prosto do kupującego. Czas i koszt dostawy spadają sprawiając, że - skoro dla internetu nie ma granic - e- commerce również staje się globalny. Jesteśmy w stanie zamówić online towar ze sklepu na drugim końcu świata i już po paru dniach mieć go u siebie w domu. Właśnie handel transgraniczny to dziś najszybciej rosnąca i najbardziej perspektywiczna gałąź e-commerce. Obecnie już co siódmy zakup w internecie to właśnie transakcja typu cross-border (transgraniczna). Trend zagranicznych e-zakupów przybiera na sile odciskając swoje piętno nie tylko na branży online, ale również na całym
handlu detalicznym, wymuszając przy tym zmiany w sektorze pocztowokurierskim (KEP - kurier, ekspress, paczka), a także finansowym. Dotychczas dla branży KEP przesyłki transgraniczne w dominującej części wiązały się z typowymi dostawami B2B. Od kilku lat przybierający na sile trend e-commerce cross-border sprawia, że przesyłki transgraniczne tracą swoją specyfikę business-to-business na rzecz B2C i w coraz większym stopniu zaczynają się rządzić wymogami znanymi z lokalnego e-commerce. E-COMMERCE Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 80,1 proc. gospodarstw domowych w Polsce ma komputer. Odsetek ten pokrywa się z odsetkiem gospodarstw posiadających dostęp do internetu (80,4 proc.). Badania NetTrack 2016 firmy badawczej Kantar MillwardBrown wskazują podobną statystykę: z internetu korzysta 77,6 proc. Polaków, czyli 23,5 mln mieszkańców naszego kraju. 50,3 proc. polskich internautów to kobiety. Co ciekawe, najwięcej w sieci jest mieszkańców wsi (37,4 proc.) i miast liczących od 20 do 49 tys. mieszkańców (12 proc.). Niecałe 12 proc. internautów stanowią mieszkańcy największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców). Przeciętny rodzimy internauta ma od 25 do 39 lat (36,4 proc.) lub 40-59 lat (34,5 proc.) i wykształcenie średnie (38,8 proc.), bądź wyższe (30,1 proc.). Codzienne lub prawie codzienne korzystanie z komputera deklaruje 56,6 proc. Polaków. Z kolei 73,3 proc. z nas przynajmniej raz w ciągu ostatnich trzech miesięcy surfowało w internecie. Jak podaje GUS z tej grupy 56,6 proc. osób wyszukuje online informacji o produktach i usługach a 52,9 proc. dokonuje e-zakupów.
30,7 proc. badanych deklaruje, że zrobiło zakupy online przynajmniej raz w ciągu ostatnich trzech miesięcy. W tej grupie najczęściej takim czynnościom oddają się osoby młode (40,8 proc. to internauci w wieku 16-24 lata, a 52,7 proc. w wieku 25-34 lata). Jak podaje Eurostat w ostatnich latach liczba e-kupujących w Polsce rosła o 1-2 pkt proc. rocznie. W 2016 r. okazał się jednak pod tym względem przełomowy - wzrost wyniósł aż 7 pkt proc., co dało naszemu krajowi pozycję lidera pod względem dynamiki wśród państw unijnych. Ale odsetek kupujących online jest u nas wciąż niższy niż w innych krajach UE. Z danych Eurostatu wynika, że już ⅔ Europejczyków robi e- zakupy przez internet (w 2013 r. 61 proc.). W Polsce to tylko nieco ponad połowa internautów. To jednak i tak stanowi pokaźną grupę ponad 16 mln konsumentów.
Perspektywy wzrostu grupy kupujących online są niezwykle obiecujące. Światowy odsetek osób dokonujących e-zakupów szybko bowiem rośnie. Według danych Retail Research: Online Retailing Britain, Europe, US and Canada 2016 udział rynkowy sprzedaży internetowej w handlu detalicznym w ciągu ostatnich dwóch lat skoczył o prawie 1 punkt proc. - z 2,8 proc. w 2014 r. do 3,7 proc. w roku 2016, a sama dynamika e-sprzedaży w Polsce w 2015 r. sięgnęła w sumie 21 proc., zaś w 2016 r. - prawie 18 proc.
Pod względem handlu online Polska generuje już niemal 3-proc. europejskich wydatków na rynku e-commerce. W 2016 r. w sklepach internetowych zostawiliśmy w sumie 6,03 mld euro., czyli porównywalnie z ze Szwedami (5,74 mld euro), Holendrami (8,19 mld euro), czy Włochami (8,78 mld euro). Wciąż daleko nam jednak Hiszpanów czy Francuzów (odpowiednio 11,45 mld euro i 42,63 mld euro), nie wspominając już o Niemcach, czy Brytyjczykach (odpowiednio 62,45 mld euro oraz 71,05 mld euro). Wraz z popularnością e-zakupów rosną również nasze wydatki online. Rocznie w sklepach internetowych zostawiamy średnio 226 euro. To jednak wciąż niewiele w porównaniu na z Brytyjczykami, czy Niemcami, którzy na e-zakupy wydają odpowiednio 1118 i 676 euro. Jak pokazują badania Gemiusa online kupujemy głównie odzież, akcesoria i dodatki (72 proc.), książki, płyty i filmy (68 proc.), a także telefony, smartfony, akcesoria GSM i tablety (56 proc.) oraz wybieramy oferty turystyczne i rezerwujemy hotele (40 proc.). Najwięcej wydajemy jednak na sprzęt RTV/AGD - średnio 98 zł na pół roku. W rozliczeniu miesięcznym dominuje jednak kategoria odzież - przeznaczamy na nią średnio 83 zł. Z kolei 37 zł miesięcznie wydajemy na zakup książek, płyt i filmów, zaś 36 zł na bilety do kina lub teatru.
Z raportu Comarch i Kantar TNS wynika, że od zakupów online nie ma już odwrotu, co boleśnie odczują tradycyjne sklepy. Szacuje się, że szczególnie dotkliwe będzie to dla branży AGD i RTV. Według raportu tam blisko połowa biznesu (odpowiednio 48 proc. i 47 proc.) przeniesie się do sieci. CROSS-BORDER W Polsce dwucyfrowe wzrosty sprzedaży online z pewnością utrzymają się w kolejnych latach. Ciągle niewykorzystany potencjał jednak tkwi w rynku transgranicznym. Jak podaje Izba Gospodarki Elektronicznej internetowy cross-border stanowi obecnie ledwie 10 proc. naszych e- zakupów. Dziś średnio 15 proc. obywateli UE dokonuje zakupów w innych krajach. Z badań firmy Pitney Bowes wynika, że na świecie dwie trzecie konsumentów (66 proc.), którzy są częstymi kupującymi online na rynku krajowym, ma na koncie przynajmniej jeden zakup w zagranicznym e-sklepie. To średnia dla rozwiniętych rynków handlu internetowego. Wśród liderów ten odsetek jest jednak jeszcze wyższy - w Singapurze sięga 89 proc., w Australii 86 proc. a w Hong Kongu 85 proc. Większość internautów z innych krajów dopiero jednak poznaje uroki zakupów transgranicznych. Nawet na takich rynkach jak Japonia, czy USA odsetek ten to odpowiednio 34 i 45 proc.
Według badania Barometr E-shopper przeprowadzonego przez DPDgroup, ponad połowa Europejczyków przynajmniej raz dokonała zakupów online w zagranicznym sklepie internetowym. Międzynarodowe e-zakupy szczególnie popularne są w mniejszych krajach, gdzie występuje większa potrzeba dostępu do zdywersyfikowanej oferty produktów online. Dlatego cross-border popularny jest na Łotwie (82 proc.), w Portugalii (81 proc.), czy Szwajcarii i Chorwacji (po 79 proc.). Na drugim biegunie znajdują się duże kraje, z rozwiniętym rynkiem wewnętrznym, jak Niemcy, Wlk. Brytania, Francja, czy właśnie Polska. Nasz kraj pod tym względem wyróżnia się na tle regionu. Dane KPMG International pokazują, że kraje Europy Środkowo-Wschodniej należą do liderów pod względem udziału zakupów importowanych. Aż 43% transakcji internetowych wykonanych przez mieszkańców tego regionu miało miejsce w sklepach zagranicznych, podczas gdy w Europie Zachodniej czy Ameryce Północnej takich transakcji było 15%. W naszym kraju zakupy transgraniczne wciąż nie zyskały popularności nie tylko z powodu dużego rynku wewnętrznego. To również efekt siły m.in. rodzimego Allegro, a w konsekwencji stosunkowo słabej pozycji międzynarodowych graczy e-commerce. Jak pokazują badania International Post Corporation (IPC - międzynarodowy związek
zrzeszający operatorów pocztowych) wiodącą rolę w segmencie transgranicznego e-handlu odgrywają trzy potężne korporacje: amerykańskie Amazon i ebay oraz chiński Alibaba. Odpowiadają one za dwie trzecie globalnych zakupów cross-border - podaje IPC. Według agencji badań rynkowych Veraart Research w Europie pierwsze miejsce pod względem transgranicznej popularności zajmuje Amazon (z obrotem w wysokości 24,23 mld euro). Polacy stają się coraz bardziej otwarci na zakupy w innych krajach. Raport DPDgroup wskazuje, że taką możliwość dopuszcza 69 proc. z nas. Ci, którzy kupują za granicą decydują się na taki ruch głównie z uwagi na bogatszą ofertę. Według badań 65% osób korzystających z transgranicznego e-commerce poszukuje produktów niedostępnych lokalnie, a 59% szuka interesujących nowości. Okazja wyszukiwane są najczęściej w e-sklepach chińskich, brytyjskich i amerykańskich. Europejczycy najczęściej kupują za granicą odzież (19% ostatnio dokonanych zakupów), elektronikę (14%) i książki (10%). Polacy napędzający handel transgraniczny to - jak wynika z danych Gemiusa - przede wszystkim osoby młode, dobrze wykształcone, mające ponadprzeciętne dochody (powyżej 5000 zł), zamieszkujące średnie i większe miasta. Ponadto, osoby te w zauważalnie większym stopniu korzystają z urządzeń mobilnych podczas odwiedzania sklepów
zagranicznych. Stąd można założyć, że są to osoby mające większą świadomość konsumencką. Jak pokazują badania opracowane przez Komisję Europejską, wśród czynników, które zniechęcają Europejczyków do dokonywania e- zakupów w zagranicznych e-sklepach, wymieniane są m.in. wysokie koszty wysyłki. Powód? 2-5 razy wyższe opłaty za paczki transgraniczne niż krajowe. Do tego dochodzą: skomplikowany proces zwrotów, ewentualne trudności w sytuacji problemowej w tym na przykład reklamacji oraz zbyt długi czas dostawy. Nic dziwnego więc, że - jak wynika z raportu KE - aż 61 proc. konsumentów czuje się pewniej robiąc zakupy online w granicach swojego państwa. Działając lokalnie bezpieczniej czują się też sami sprzedawcy. Firmy e-commerce badane przez PayPal wskazują takie bariery w rozwoju działalności transgranicznej, jak: kwestie logistyczne (26%), brak zaufania do sprzedawcy wśród konsumentów (19%), obsługa zwrotów (13%) i bariera językowa (10%). Nie ma wątpliwości, że internetowy handel transgraniczny jest dopiero na początkowym etapie rozwoju. Prognozy DHL Express wskazują, że w najbliższych latach ten segment rynku będzie rósł w tempie 25 proc.
rocznie, czyli dwukrotnie szybciej niż lokalne rynki e-commerce, i globalnie do 2020 r. osiągnie wartość 900 mld dol. Na podstawie przeprowadzonych przez ebay badań prognozuje się, że w ciągu czterech lat sprzedaż transgraniczna ma stanowić jedną trzecią handlu internetowego na świecie. Z pewnością cross-border będzie zyskiwał pod względem wartości zakupów. Według raportu DHL internauci wydają bowiem więcej na zakupy transgraniczne - ich średnia wartość sięga ponad 200 dol., co oznacza, że są nawet 2-3-krotnie wyższe niż zakupy lokalne, np. we Włoszech, Hiszpanii, czy Indiach. Ale e-commerce to nie tylko strona kupująca, ale również sprzedająca. Wyniki badań FedEx SME Export Report pokazują, że zdecydowana większość polskich firm-eksporterów z sektora MŚP (78%) generuje przychody właśnie dzięki gospodarce cyfrowej. 95% z nich wysyła swoje towary na rynki europejskie. Co czwarta badana firma odnotowała w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrost przychodów pochodzących eksportu. Duża część przedsiębiorców optymistycznie zapatruje się na najbliższą przyszłość prawie co trzeci (32%) przewiduje wzrost przychodów ze sprzedaży towarów za granicę. NARZĘDZIA ZAKUPOWE I PŁATNOŚCI Badania IPC pokazują, że coraz większe znaczenie w e-zakupach odgrywają urządzenia mobilne. To właśnie z poziomu smartfona czy tabletu coraz chętniej podejmujemy nasze decyzje zakupowe. Robi tak
połowa kupujących online w Singapurze (51%), Indiach (50%), Meksyku (49%) i Chinach (47%). Udział urządzeń mobilnych w polskim e-handlu wynosi dziś 17% - podaje Criteo. Według badań tej firmy 75% transakcji mobile w Polsce zostało sfinalizowanych na smartfonach, a 25% na tabletach. Jasne określenie ścieżki zakupowej nie jest jednak wcale proste. Spółka podaje, że 38% wszystkich transakcji e-commerce w branży retail w naszym kraju dokonano przy użyciu dwóch lub więcej urządzeń. Nadal jednak większość konsumentów woli kupować przy pomocy laptopa lub komputera stacjonarnego. Taką tendencję widać szczególnie wyraźnie w naszym regionie, gdzie dla 71% badanych komputer jest preferowanym narzędziem do robienia zakupów online. W pozostałych regionach świata urządzenia mobilne także nie są wybierane często, za wyjątkiem Azji, w której używa ich do tego celu 27% konsumentów badanych przez KPMG. W transakcjach cross-broder internauci wykorzystują różne metody płatności. ORC International podaje, że nie ma jednej dominującej metody. Globalnie najwięcej transakcji finalizowanych jest z użyciem kart kredytowych (45 proc.) - na to wskazują Brytyjczycy, Francuzi, Hiszpanie oraz mieszkańcy krajów nordyckich. Ale duże znaczenie w transgranicznych płatnościach online odgrywają też tzw. cyfrowe portfele, jak PayU, PayPal, czy Alipay. W ten sposób opłacanych jest 34
proc. e-transakcji cross-border. W Polsce popularny jest system płatności internetowych i płatności gotówką przy odbiorze. WARTO ZAPAMIĘTAĆ Szacuje się, że w 2018 roku transakcje cross-border w e- commerce obejmą ponad 130 mln konsumentów Unii Europejskiej. Trzy kraje o największym udziale w handlu transgranicznym to Stany Zjednoczone (45 proc.), Wielka Brytania (37 proc.) oraz Chiny (26 proc.). Najchętniej internetowych zakupów transgranicznych dokonują obywatele Australii (63 proc.), Kanady (54 proc.) i Rosji (54 proc.). W Europie wartość rynku cross-border e-commerce wynosi ok. 44 mld euro. Dynamika transakcji transgranicznych w Polsce sięga 145 proc. Kontakt: Roman Góralski Dyrektor tel. 537 887 299 r.goralski@e-gospodarka.org.pl
Źródła: 2016 Pitney Bowes Global Online Shopping Study - badanie przeprowadzone przez ORC International na 13 tys. dorosłych internautów z 13 krajów. http://apparel.edgl.com/news/cross-border-e-comm-is-big- Business107455 KPMG International The truth about online consumers Rozwój transgranicznego e-commerce szansą na wzrost rynku przesyłek zagranicznych KEP, Poczta Polska, styczeń 2017 E-commerce w Polsce 2016, Gemius FedEx SME Export Report Retail Research: Online Retailing Britain, Europe, US and Canada 2016 Accenture, Cross-Border Ecommerce, 2016 Przyszłość zakupów. Najważniejsze trendy w retail dziś i w roku 2030, Comarch, Kantar TNS DHL Express Crossborder Report Barometr e-commerce 2016, Sociomantic Labs Społeczeństwo informacyjne Eurostat Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2016 roku, GUS http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwoinformacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/wykorzystanie-technologii-
informacyjno-telekomunikacyjnych-w-przedsiebiorstwach-igospodarstwach-domowych-w-2016-roku,3,14.html NetTrack 2016, Kantar MillwardBrown DPDgroup: Barometr E-shopper