Kujawsko-Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko pomorskim Pszenżyto ozime WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKA IZBA ROLNICZA STACJA DOŚWIADCZALNA OCENY ODMIAN W CHRZĄSTOWIE Chrząstowo, styczeń 2017
Przewodniczący Kujawsko-Pomorskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego prof. dr hab. Franciszek Rudnicki Dyrektor SDOO w Chrząstowie mgr inż. Beata Kaliska Stacja Koordynująca PDO w woj. kujawsko-pomorskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Chrząstowie 89-100 Nakło n. Notecią tel/fax 52 385-23-45; tel. 52 385-32-28; 52 385-20-52 e-mail : sdoo.chrzastowo@coboru.pl www.chrzastowo.coboru.pl Opracowała: dr inż. Małgorzata Woropaj-Janczak Redakcja merytoryczna: mgr inż. Beata Kaliska Wydawca: SDOO w Chrząstowie Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy 1
Pszenżyto ozime Uwagi ogólne W roku w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadzono 5 doświadczeń z pszenżytem ozimym, zlokalizowanych w SDOO Chrząstowo, Farol Falęcin, DANKO HR Zakład Nasienno Rolny Sobiejuchy, HZ Zamarte - Grupa IHAR i ZDOO Głodowo. W roku w Krajowym rejestrze znajdowało się 47 odmian pszenżyta ozimego, z których w doświadczeniach badano 15. Po zimie z powodu wymarznięcia odmian (średnio w 80% martwych roślin) zakończono doświadczenie w HZ Zamarte - Grupa IHAR. W pozostałych punktach doświadczenia były kontynuowane. Doświadczenia prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki, wykonano je prawidłowo, a ich wyniki włączono do opracowania. Wyniki doświadczeń W opracowaniu zamieszczono wyniki przezimowania odmian wyrażone w % martwych roślin. Ocenę oszacowano 2-3 tygodnie po ruszeniu wegetacji. W miejscowościach, w których doświadczenia były kontynuowane największe nieodwracalne uszkodzenia po zimie wystąpiły u odmiany Torino. Najmniejsze straty roślin odnotowano u odmiany Transfer. W roku średni plon pszenżyta ozimego na przeciętnym poziomie agrotechniki wyniósł 80.0 dt/ha. Efektywność wysokiego poziomu agrotechniki wyniosła 14% i była wyższa niż w roku ubiegłym. W roku na plonowanie odmian znaczny wpływ miały wymarznięcia roślin, które w zależności od odmiany wystąpiły w różnym nasileniu. Na przeciętnym poziomie agrotechniki z odmian badanych trzy lata wysokimi plonami wyróżniły się Transfer i Tomko. Z badanych dwa lata Meloman i Rotondo. Najwyższe plony uzyskała badana pierwszy rok odmiana Trapero. Wysoko plonowała także będąca pierwszy rok w doświadczeniach odmiana Panteon. Najniższe plony ziarna ze względu na największe wymarznięcie odnotowano u odmiany Torino. Nisko plonowała także Twingo, pomimo, że w porównaniu do innych odmian nie wymarzła w tak dużym stopniu. W roku wystąpiło niewielkie porażenie odmian chorobami. Najbardziej podatne na mączniaka prawdziwego były odmiany Twingo, Palermo, Transfer i Fredro; na rdzę brunatną Fredro, Torino oraz Pigmej, natomiast największe porażenie rdzą żółtą odnotowano u odmian Rotondo, Borowik i Tomko. Odmiana Torino była w największym stopniu porażona przez septoriozy liści, natomiast Borowik, Twingo i Panteon przez septoriozę plew. 3
Tabela 1 Pszenżyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego rejestru Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Adres hodowcy, a w przypadku odmiany zagranicznej - reprezentanta w Polsce 1 Pigmej 2008 PL 2 Pizarro 2008 2011 PL 3 Fredro 2010 2013 PL 4 Borowik 2011 2013 PL 5 Tomko 2012 2014 PL 6 Torino 2012 PL 7 Twingo 2012 2015 PL 8 Palermo 2013 PL 9 Transfer 2013 PL 10 Meloman 2014 PL 11 Rotondo 2014 PL 12 Lombardo 2015 NL 13 Panteon 2015 PL 14 Trapero 2015 PL 15 Trefl 2015 PL Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa 4
Tabela 2 Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Chrząstowo Falęcin Sobiejuchy Głodowo Zamarte Powiat nakielski chełmiński żniński lipnowski sępoleński Kompleks rolniczej przydatności gleby 2 2 5 4 5 Klasa bonitacyjna gleby III a III a IV a IV a IV b ph gleby w KCl 6.1 6.4 6.7 6.2 5.6 Przedplon łubin wąskolistny rzepak ozimy pszenica jara groch siewny rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) 23.09.2015 03.10.2015 25.09.2015 24.09.2015 24.09.2015 Obsada nasion 1/ (szt./m 2 ) 300-350 300-350 350 300-400 300-400 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 10.08. 07.08. 26.07. 24.07. Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 93 100 104 90 50 N na poziomie a 2 (kg/ha) 133 140 144 130 60 P 2 O 5 (kg/ha) 38 60 63 30 K 2 O (kg/ha) 102 80 94 80 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (dawka/ha) Agravita Complete - 3 kg Agravita Complete - 3 kg Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Herbicyd Insektycyd Fungicyd - pierwszy zabieg Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Komplet 560 SC - 0,5 l (nazwa, Karate Zeon 050 CS - 0,1 l dawka/ha) Fury 100 EW - 0,1 l (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) Artea 330 EC - 0,4 l + Amistar 250 SC - 0,6 l Zboża - 1 l Środki ochrony roślin Zaprawa Nasienna T 75 DS/WS Mustang 306 SE - 0,4 l + Atlantis 12 OD - 0,2 l - (tylko na poziomie a 2 ) Agravita Complete Fast - 2 kg + Siarczan Magnezu - 10 kg Agravita Complete Fast - 2 kg Celest Trio 060 FS Funaben Plus 02 WS Vitavax 200 FS Lentipur FLO 500 SC- 1,5 l + Stakato 500 SC - 0,25 l + Galmet 20 SG - 15 g + Asystent - 50 ml Danadim 400 EC - 0,5 l Bi 58 Nowy 400 EC - 0,5 l Legato Plus 600 SC - 1,5 l Fury 100 EW - 0,1 l Artea 330 EC - 1 l Wirtuoz 520 EC - 1 l Wirtuoz 520 EC - 1,25 l Expert Met 56 WG - 0,23 kg + Alister Grande 190 OD - 0,33 l Fandango 200 EC - 1 l Tilt Turbo 575 EC - 1 l Safir 125 SC - 1 l Prosaro 250 EC - 1 l Cerone 480 SL - 1 l Moddus 250 EC - 0,6 l Antywylegacz Płynny 675 SL - 1,5 l Cerone 480 SL - 1 l - nie stosowano 1/ - zależna od kompleksu rolniczej przydatności gleby i jednakowa dla odmian: 1,2,10-350 szt./m 2, pozostałe - 400 szt./m 2. Dla odmian Pizarro, Rotondo i Twingo obsada 300 szt./m 2 na wszystkich kompleksach glebowych. 5
Tabela 3 Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Lp. Cecha Chrząstowo Falęcin Sobiejuchy Głodowo Zamarte 2/ a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan przed zimą (skala 9 o ) 8.5 8.8 9.0 7.9 8.2 2 Stan po zimie (skala 9 o ) 6.4 6.7 6.8 7.0 3.0 3 Martwe rośliny (%) 24.2 35.4 23.7 6.7 80.4 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 22.05 23.05 20.05 24.05 27.05 30.05 20.05 21.05 5 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 11.07 13.07 20.07 20.07 08.07 11.07 01.07 02.07 6 Wysokość roślin (cm) 106 98 95 85 99 93 97 90 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 8 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 5.8 7.4 7.9 8.6 9.0 9.0 7.5 8.3 Porażenie roślin przez choroby: (skala 9 o ) 9 - rdza brunatna 8.7 9.0 7.4 7.6 9.0 9.0 8.3 9.0 10 - rdza żółta 8.5 8.9 9.0 9.0 8.5 9.0 9.0 9.0 11 - septoriozy liści 1/ 6.0 7.0 7.5 8.5 6.6 9.0 6.9 9.0 12 - septorioza plew 7.3 8.1 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 9.0 13 - rynchosporioza 7.5 8.6 8.4 8.8 9.0 9.0 9.0 9.0 14 - mączniak prawdziwy 5.7 7.0 7.1 7.5 8.1 9.0 7.7 9.0 15 Masa 1000 ziaren (g) 44.5 48.4 53.4 54.0 51.9 55.3 48.8 49.8 16 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13.8 14.2 15.3 16.0 13.8 13.6 13.2 13.3 17 Plon ziarna (dt/ha) 81.4 102.9 72.6 75.8 90.2 98.6 75.8 87.7 wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 - przeciętny poziom agrotechniki, a 2 - wysoki poziom agrotechniki skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny 1/ - septoriozy liści - Septoria tritici i Stagonospora nodorum 2/ - ze względu na duże wymarznięcia roślin doświadczenie zakończono po zimie 6
Tabela 4 Pszenżyto ozime. Procent martwych roślin w miejscowościach. Rok Lp. Odmiana Zimotrwałość (skala 9 ) Chrząstowo Zamarte Falęcin Głodowo Sobiejuchy wzorzec (%) 24 80 35 7 24 1 Pigmej 5.5 14 89 19 0 18 2 Pizarro 5.0 27 98 43 6 25 3 Fredro 4.5 31 96 41 14 20 4 Borowik 5.0 45 98 62 7 28 5 Tomko 6.0 12 98 12 0 20 6 Torino 2.5 80 100 100 64 90 7 Twingo 6.5 15 55 17 0 15 8 Palermo 6.0 10 43 18 0 10 9 Transfer 6.5 8 25 2 0 0 10 Meloman 5.5 20 99 47 0 28 11 Rotondo 5.5 29 99 41 4 20 12 Lombardo 5.0 26 99 41 3 38 13 Panteon 6.0 15 48 3 0 0 14 Trapero 6.0 10 61 20 0 10 15 Trefl 5.0 25 99 66 4 35 wzorzec - wszystkie badane odmiany zimotrwałość: 9 - bardzo duża; 5 - średnia; 1 - bardzo mała (wg COBORU) 7
Tabela 5 Pszenżyto ozime. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Chrząstowo Falęcin Sobiejuchy Głodowo Chrząstowo Falęcin Sobiejuchy Głodowo Martwe rośliny po zimie r. (%) wzorzec, dt/ha 81.4 72.6 90.2 75.8 102.9 75.8 98.6 87.7 34 1 Pigmej 102 105 109 96 101 102 114 104 28 2 Pizarro 92 119 94 103 92 118 95 92 40 3 Fredro 90 100 101 92 91 104 100 100 40 4 Borowik 102 100 96 91 89 106 97 92 48 5 Tomko 104 115 111 103 103 114 110 115 28 6 Torino 76 0 57 62 71 0 54 57 87 7 Twingo 97 83 102 91 104 90 112 97 20 8 Palermo 96 99 100 105 96 101 109 112 16 9 Transfer 108 111 114 103 113 99 113 103 7 10 Meloman 109 111 106 116 110 112 97 110 39 11 Rotondo 103 106 109 111 100 106 96 96 39 12 Lombardo 102 107 93 98 99 108 90 94 41 13 Panteon 105 113 108 115 110 110 107 114 13 14 Trapero 120 119 113 110 121 126 113 110 20 15 Trefl 95 113 88 104 99 104 93 105 46 wzorzec - wszystkie badane odmian 8
Tabela 6 Pszenżyto ozime. Plon ziarna (% wzorca). Lata zbioru:, 2015, 2014 Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 2015 2014 2015-2014- 2015 2014 2015-2014- wzorzec, dt/ha 80.0 88.4 81.8 84.2 83.4 91.3 95.7 98.3 93.5 95.1 Zimotrwałość (skala 9 0 ) 1 Pigmej 103 94 104 98 100 106 94 99 100 100 5.5 2 Pizarro 101 103 105 102 103 98 101 99 100 100 5.0 3 Fredro 96 101 102 99 100 98 97 98 98 98 4.5 4 Borowik 97 100 110 99 102 95 99 108 98 101 5.0 5 Tomko 108 99 104 103 103 110 97 102 103 103 6.0 6 Torino 50 99 107 84 91 48 98 105 82 90 2.5 7 Twingo 94 101 103 98 99 101 99 102 100 101 6.5 8 Palermo 100 95 98 97 97 104 101 98 103 101 6.0 9 Transfer 109 97 95 103 100 108 101 100 104 103 6.5 10 Meloman 110 107 109 107 106 107 5.5 11 Rotondo 107 101 104 99 101 100 5.5 12 Lombardo 100 97 5.0 13 Panteon 110 110 6.0 14 Trapero 115 117 6.0 15 Trefl 99 100 5.0 Liczba doświadczeń 4 5 5 9 14 4 5 5 9 14 wzorzec - wszystkie badane odmiany zimotrwałość: 9 - bardzo duża; 5 - średnia; 1 - bardzo mała (wg COBORU) poziom agrotechniki: a 1 - przeciętny poziom agrotechniki; a 2 - wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistnie preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami) 9
Tabela 7 Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2014- Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Rdza żółta Septoriozy liści 1/ Septorioza plew Rynchosporioza 2014-2014 - 2014-2014 - 2014-2014 - wzorzec, (skala 9 o ) 7.2 7.0 7.8 7.9 8.5 7.9 6.7 7.1 7.3 7.0 7.5 7.3 1 Pigmej 3-0.6-0.5-0.6 0.2 0.5 0.9-0.4 0.1 0.2-0.3-0.5-0.1 2 Pizarro 3 1.2 1.3-0.1 0.2 0.5 0.2 0.4 0.0 0.7 0.8-0.5-0.1 3 Fredro 3-1.1-0.5-0.8-0.4 0.3 0.5-0.5-0.2 0.7 0.5 0.0 0.2 4 Borowik 3 0.8 0.3 0.4 0.0-1.0 0.2 0.4 0.3-0.8-0.3 0.0 0.0 5 Tomko 3 0.3 0.6-0.3-0.1-1.0-0.2 0.3 0.2-0.3 0.0-0.5-0.1 6 Torino 3 0.1 0.1-0.8-0.5 0.5 0.0-0.7-0.2 0.2-0.3 0.5 0.0 7 Twingo 3-2.2-1.2-0.1 0.2 0.5 0.8-0.5-0.2-0.8-0.8 0.0 0.1 8 Palermo 3-1.9-1.2-0.1-0.3-0.3-0.2 0.3 0.0 0.2 0.5 0.0 0.0 9 Transfer 3-1.3-1.0-0.1 0.2-0.8-0.2 0.3 0.1-0.3 0.0 0.0-0.1 10 Meloman 2 1.2 0.7 0.5 0.0 0.2 0.0 11 Rotondo 2 0.7 0.2-1.5 0.1 0.2 0.0 12 Lombardo 1 0.6-0.3 0.5-0.5-0.3 0.0 13 Panteon 1 0.3 0.2 0.3 0.4-0.8 0.0 14 Trapero 1 0.8 0.9 0.5 0.3 0.2 0.5 15 Trefl 1 1.1 0.4 0.5 0.0 0.7 0.0 Liczba doświadczeń 4 14 2 8 2 9 4 12 1 2 1 8 wzorzec - wszystkie badane odmiany wyniki pochodzą z doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 1/ - septoriozy liści - Septoria tritici i Stagonospora nodorum 10
Tabela 8 Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2014- Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) w fazie dojrzałości mlecznej 1/ przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Wyleganie (skala 9 o ) w fazie dojrzałości mlecznej 1/ przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2014 2014-2014- 2014-2014 2014-2014- 2014- wzorzec 8.6 7.1 7.6 99 107 49.6 48.6 8.6 8.1 8.0 92 101 51.9 50.3 1 Pigmej 3 0.4 0.8 0.6-6 -9-5.3-3.9 0.4 0.7 0.7-6 -9-4.0-3.8 2 Pizarro 3-1.1-0.2-0.9 9 11 1.7 0.3-1.1-0.3-1.0 7 8 1.5-0.2 3 Fredro 3 0.1 0.1 0.1 1 6 3.0 1.9 0.2-0.8-0.3 0 5 1.8 1.8 4 Borowik 3 0.1 0.4 0.2 13 16 9.1 7.0-0.1 0.4 0.3 12 15 10.0 7.6 5 Tomko 3 0.4 0.4 0.7-0 -4-2.7-1.4 0.4 0.6 0.7 0-3 -2.7-1.6 6 Torino 3-0.1-0.5-0.4 1 7 2.7 0.8 0.2-0.6-0.4-2 5 1.2 0.2 7 Twingo 3 0.4 0.4 0.7-17 -18-1.3 0.7 0.2 0.6 0.6-15 -17-0.3 1.0 8 Palermo 3 0.4-0.2 0.1 8 8-2.6-1.7 0.2-0.4-0.1 9 9-2.6-1.2 9 Transfer 3 0.4 0.3 0.4-8 -10-2.3 0.1-0.1 0.2 0.4-7 -8-4.1-0.7 10 Meloman 2 0.1 0 1.8 0.2-2 1.9 11 Rotondo 2-0.2-14 0.3 0.1-12 0.3 12 Lombardo 1 0.1-5 3.5 0.1-7 3.0 13 Panteon 1-1.2 10-4.7-0.9 11-5.8 14 Trapero 1-0.6 9-4.9-0.1 10-4.3 15 Trefl 1-0.1 2 1.3-0.1 3 3.8 Liczba doświadczeń 2 3 11 4 14 4 14 2 3 9 4 14 4 14 wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą wzorzec - wszystkie badane odmiany 1/ - wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej w 2015 i roku nie wystąpiło 11
Pszenżyto ozime - odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA) Uwagi ogólne W roku w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadzono 2 doświadczenia z pszenżytem ozimym z udziałem odmian ze Wspólnotowego katalogu zlokalizowane w ZDOO Głodowo i Farol Falęcin. W doświadczeniach badano 1 odmianę w warunkach polowych identycznych jak w doświadczeniach PDO. Wzorcami wyznaczonymi przez COBORU dla odmiany z CCA były: Fredro, Meloman i Trefl. Doświadczenia prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki. Odmiana w czasie zimy 2015/ wymarzła. Tabela 1 Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana Wpis w innym kraju Jednostka zgłaszająca 1 Quatrevents 2011 (FR) Istera Central Europe Kft. 12