22 Wynikowy plan nauczania Przedmiot nauczania: Przyroda Klasa: IV Miesiąc: kwiecień / maj / czerwiec Opracował: mgr Jarosław Garbowski Program nauczania przyrody w klasach IV VI Tajemnice przyrody Wydawnictwo Nowa Era, 2011 Nr Liczba lekcji zajęć Temat zajęć 73 1 Podział wód na kuli ziemskiej, czyli wody słone i słodkie. 74 1 Przystosowania budowy zewnętrznej ryb do w wodzie. 75 1 Przystosowania budowy wewnętrznej ryb do w wodzie. 76 1 Z nurtem rzeki od źródła do jej ujścia. 77/78 2 Glony organizmy jednokomórkowe i kolonijne. Wymagania programowe i poziomy wymagań (P poziom podstawowy; PP poziom ponad podstawowy) dokona podziału wód na Ziemi na: słodkie i słone rozróżni wody podziemne i powierzchniowe wyjaśni pojęcia: rzeka, jezioro, bagno, lodowiec, morze, ocean, kontynent wskaże na schemacie (szkielecie) odcinki cała ryby dokona podziału płetw ryb i określi ich funkcję podczas poruszania się zwierzęcia w wodzie wyjaśni pojęcia: promienie kostne, linia naboczna, łuski dowiedzie, iż dachówkowate ułożenie łusek na ciele ryby i pokrycie ich śluzem ułatwia rybie pływanie określi funkcję pęcherza pławnego omówi mechanizm oddychania ryby w wodzie wyliczy cechy przystosowujące rybę do w wodzie doświadczalnie dowiedzie znaczenie pęcherza pławnego podczas poruszania się ryb w wodzie wyjaśni pojęcia: rzeka, jezioro, bagno, lodowiec, morze, ocean, kontynent omówi budowę rzeki określi warunki dla roślin i zwierząt panujące w poszczególnych odcinkach rzeki wyliczy organizmy roślinne i zwierzęce bytujące w poszczególnych odcinkach rzeki zdefiniuje pojęcia: organizm jednokomórkowy, organizm wielokomórkowy wykryje, że organizm jednokomórkowy pomimo prostej budowy wykazuje cechy typowe dla każdego żywego organizmu rozpozna środowiska występowania glonów jednokomórkowych wyliczy kilka gatunków glonów jednokomórkowych, żyjących w różnych środowiskach (okrzemki, chlorella, pantofelek, euglena, itp.) wywnioskuje, dlaczego organizmy jednokomórkowe mogą zamieszkiwać prawie wszystkie środowiska potrafi za pomocą mikroskopu świetlnego prowadzić obserwacje różnych Podstawa programowa Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa Krajobrazy nizinne, wyżynne i górskie krajobrazy naturalne i przekształcone przez człowieka Krajobrazy nizinne, wyżynne i górskie krajobrazy naturalne i przekształcone przez człowieka Uwagi
23 79/80 2 Przystosowania roślin i zwierząt do w jeziorze. 81/82 2 Czy łatwo jest żyć zwierzętom w oceanie? właściwości wody morskiej. jednokomórkowych zdefiniuje pojęcie: glony, kolonia, organizm jednokomórkowy, plecha wymieni kilka gatunków glonów wymieni środowiska występowania glonów na schemacie opisze budowę morszczyna pęcherzykowatego wskazując na: przylgę, nibyłodygę, nibyliście narysuje schemat morszczyna pęcherzykowatego i opisze go wyliczy i omówi właściwości wody wyliczy przystosowania wybranych gatunków roślin do w jeziorze rozpozna gatunki roślin żyjące w jeziorze omówi przystosowania wybranych gatunków roślin do w jeziorze wymieni przystosowania zwierząt morskich do w oceanie (morzu) wyjaśni, jaka jest różnica między morzem a oceanem wyliczy, od czego zależy zasolenie wody oceanicznej wyjaśni, od czego zależy temperatura wód oceanu 83 1 Pływy i prądy morskie. wymieni, jakie mogą być ruchy wody oceanicznej (pływy księżyca) wyjaśni, co to są przypływy i odpływy wód oceanicznych i czym są spowodowane określi, co to są prądy morskie i czym są spowodowane wskaże na mapie świata drogę największych zimnych i ciepłych prądów morskich określi, jakie zmiany klimatyczne warunkują prądy oceaniczne na świecie 84 1 Jakie jest znaczenie oceanów? omówi znaczenie oceanów dla klimatu, gospodarki człowieka wskaże na mapie wędrówki ryb oceanicznych (łososia, pstrąga, śledzia, tuńczyka) wskaże źródła zanieczyszczeń oceanów 85 1 Powtórzenie wiadomości i Tajemnice w wodzie. 86 1 Sprawdzian wiadomości i Tajemnice w wodzie. 87/88 2 Jak powstały skały? dokona podziału skał na: lite, zwięzłe i sypkie poda przykłady skał zwięzłych, litych i sypkich podzieli skały ze względu na ich pochodzenie: osadowe, magmowe, przeobrażone Pogoda, klimat, obserwacje meteorologiczne Pogoda, klimat, obserwacje meteorologiczne Właściwości różnych substancji i ich zastosowanie przemiany chemiczne znane z codziennego
24 wyjaśni jak powstały skały: osadowe, magmowe i przeobrażone poda przykłady skał osadowych, magmowych i przeobrażonych omówi właściwości skał wapiennych: kruchość, odporność na wietrzenie chemiczne przeprowadzi reakcję charakterystyczną dla skał wapiennych działanie kwasu wyjaśni na czym polega wietrzenie chemiczne skał wapiennych wyjaśni, na czym polega wietrzenie chemiczne skał wyliczy zastosowanie skał wapiennych w życiu i gospodarce człowieka poda przykłady skał wapiennych: kreda, wapień, gips, marmur 89/90 2 Jak powstaje gleba? omówi warstwową budowę gleby wyjaśni pojęcia: skała macierzysta, warstwa próchnicza, profil glebowy omówi na czym polega: erozja wietrzna, termiczna, wodna rozróżni sukcesję pierwotną od wtórnej omówi kolejność roślinnych i zwierzęcych w zasiedlaniu nowej warstwy gleby w jej powstawianiu wymieni gatunki pionierskie zasiedlające nową glebę 91/92 2 Bogactwo przyrodnicze lasu. rozpozna poszczególne warstwy budowy pionowej lasu: warstwa ściółki, warstwa runa, warstwa podszytu, warstwa drzew wyliczy gatunki roślin charakterystyczne dla poszczególnych pięter lasu wyliczy gatunki zwierząt charakterystyczne dla poszczególnych pięter lasu na podstawie kluczy do oznaczania roślin, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki roślin (mszaki, paprotniki, rośliny zielne, drzewa i krzewy) występujących w lesie na podstawie kluczy do oznaczania zwierząt, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki zwierząt (owady, płazy, gady, ptaki) występujących w lesie określi środowisko bezkręgowców wyjaśni pojęcia: las, bezkręgowce, owady, pajęczaki, runo, ściółka, podszyt określi jakie warunki (wilgotność, temperatura, nasłonecznienie) występują w lesie na podstawie zaobserwowanych gatunków roślin i zwierząt ułoży łańcuch zależności pokarmowych między organizmami występującymi w lesie wykryje od czego zależy rozmieszczenie gatunków roślin i zwierząt w lesie wskaże elementy biotyczne i abiotyczne występujące ekosystemie leśnym omówi zasady zachowania się w lesie określi rodzaj gleby wykona zielnik roślin występujących w lesie wskaże kilka przykładów zależności występujących pomiędzy roślinami, grzybami, zwierzętami zamieszkującymi las na różnych przykładach omówi przystosowania w budowie morfologicznej roślin Właściwości różnych substancji i ich zastosowanie przemiany chemiczne znane z codziennego
25 wyższych i zwierząt (bezkręgowych i kręgowców ) do określonych warunków ich 93/94 2 Tropem drzew i krzewów. rozpozna poszczególne gatunki drzew występujące w okolicy szkoły rozróżni gatunki drzew po wyglądzie kory i morfologii liści rozpozna poszczególne gatunki krzewów występujące w okolicy szkoły rozróżni gatunki krzewów po morfologii liści wykona zielnik z liści drzew i krzewów 95 1 Jak wygląda życie na polu? 96/97 2 Co w trawie piszczy, czyli życie na łące? wyliczy gatunki roślin charakterystyczne dla pól wyliczy gatunki zwierząt charakterystyczne dla pól na podstawie kluczy do oznaczania roślin, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki roślin (mszaki, paprotniki, rośliny zielne, drzewa i krzewy) występujących na polach na podstawie kluczy do oznaczania zwierząt, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki zwierząt (owady, płazy, gady, ptaki) występujących na polu wyjaśni pojęcia: pole, chwasty określi jakie warunki (wilgotność, temperatura, nasłonecznienie) występują na polu na podstawie zaobserwowanych gatunków roślin i zwierząt ułoży łańcuch zależności pokarmowych między organizmami występującymi na polu wykryje od czego zależy rozmieszczenie gatunków roślin i zwierząt na polu wskaże elementy biotyczne i abiotyczne występujące ekosystemie pola określi rodzaj gleby wykona zielnik roślin występujących na polu przesunięte na maj porówna ekosystem leśny z łąkowym oraz polnym pod względem występujących gatunków roślin i zwierząt, wilgotności, nasłonecznienia, temperatury na różnych przykładach omówi przystosowania w budowie morfologicznej roślin wyższych i zwierząt (bezkręgowych i kręgowców ) do określonych warunków ich wyliczy gatunki roślin charakterystyczne dla ekosystemu łąkowego wyliczy gatunki zwierząt charakterystyczne dla ekosystemu łąkowego na podstawie kluczy do oznaczania roślin, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki roślin (mszaki, paprotniki, rośliny zielne, drzewa i krzewy) występujących na łące na podstawie kluczy do oznaczania zwierząt, ilustrowanych przewodników sklasyfikuje poszczególne gatunki zwierząt (owady, płazy, gady, ptaki) występujących na łące wyjaśni pojęcia: łąka, chwasty określi jakie warunki (wilgotność, temperatura, nasłonecznienie) występują na łące
26 98 1 Kilka słów o torfowiskach i bagnach. na podstawie zaobserwowanych gatunków roślin i zwierząt ułoży łańcuch zależności pokarmowych między organizmami występującymi na łące wykryje od czego zależy rozmieszczenie gatunków roślin i zwierząt na łące wskaże elementy biotyczne i abiotyczne występujące ekosystemie łąkowym określi rodzaj gleby wykona zielnik roślin występujących na łące porówna ekosystem leśny z łąkowym pod względem występujących gatunków roślin i zwierząt, wilgotności, nasłonecznienia, temperatury wskaże kilka przykładów zależności występujących pomiędzy roślinami i zwierzętami na łące na różnych przykładach omówi przystosowania w budowie morfologicznej i roślin wyższych i zwierząt (bezkręgowych i kręgowców ) do określonych warunków ich zdefiniuje pojęcia: torfowisko, turzycowisko, bagno i szuwar wyliczy kilka gatunków roślin charakterystycznych dla poszczególnych zbiorowisk rozpozna kilka gatunków roślin charakterystycznych dla poszczególnych zbiorowisk omówi poszczególne zbiorowiska pod względem składu gatunkowego omówi poszczególne zbiorowiska pod względem miejsca ich występowania wyliczy typy torfowisk i turzycowisk występujących w regionie 99 1 Różnorodność lasów Polski zdefiniuje pojęcia: zbiorowisko roślinne, zbiorowisko leśne, klimaks wymieni podstawowe zbiorowiska roślinne: bór sosnowy, świerkowy, grąd, łęg, ols, buczyna, dąbrowa na podstawie zdjęć rozpozna poszczególne zbiorowiska oceni zależności pomiędzy cechami klimatu Polski a rozmieszczeniem poszczególnych zbiorowisk wykryje różnice siedliskowe pomiędzy poszczególnymi zbiorowiskami omówi poszczególne zbiorowiska pod względem składu gatunkowego roślin omówi poszczególne zbiorowiska pod względem miejsca ich występowania rozróżni na zdjęciach poszczególne zbiorowiska leśne wyliczy typy zbiorowisk leśnych występujących w regionie 100 1 Jakie rośliny warto uprawiać? zboża, rośliny motylkowe, okopowe i oleiste wyjaśni pojęcia: roślina uprawna, roślina ozdobna wyliczy gatunki roślin uprawianych przez człowieka oraz ich znaczenie w gospodarce i życiu człowieka rozpozna na naturalnych okazach lub zdjęciach gatunki roślin uprawianych przez człowieka wyliczy kilka gatunków roślin spożywanych przez człowieka wyliczy kilka gatunków roślin dających surowce dla przemysłu oceni znaczenie roślin uprawnych dla zapewnienia pożywienia ludziom i Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze Krajobraz najbliższej okolicy obserwacje i opisy: sposoby zagospodarowania obszaru Warunki ludzi w najbliższym otoczeniu
27 101/102 2 Wykonujemy zielnik roślin zielnych. 103 1 Powtórzenie wiadomości i Tajemnice na lądzie. 104 1 Sprawdzian wiadomości i Tajemnice na lądzie. zwierzętom hodowlanym wymienia kilka gatunków drzew owocowych, warzyw, krzewów owocowych, itp. wyliczy gatunki roślin włóknistych, oleistych, motylkowych, okopowych, zbóż wyjaśni znaczenie uprawy roślin motylkowych dla biocenozy pola wykona zielnik roślin zielnych rozpoznaje podstawowe gatunki roślin zielnych wyliczy podstawowe gatunki roślin zielnych