Rechnungslegungsgesetz Ustawa o rachunkowoêci

Zweisprachige Textausgabe Tekst dwuj zyczny Rechnungslegungsgesetz Ustawa o rachunkowoêci T umaczenie Rödl & Partner Wydanie IV

Rechnungslegungsgesetz Ustawa o rachunkowoêci

Tłumacze/Übersetzer: Ekkehard Grube Anna Koper El bieta Suchocka

Wydanie IV Zweisprachige Textausgabe Tekst dwuj zyczny Rechnungslegungsgesetz Ustawa o rachunkowoêci We wspó pracy z / In Zusammenarbeit mit WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016

Ustawa o rachunkowości Rechnungslegungsgesetz Stan prawny: / Rechtsstand: styczeń 2016 / Januar 2016 Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów oraz opracowania redakcyjnego. Urheberrechtlicher Schutz: die Übersetzungen der amtlichen Texte einschließlich der Einarbeitung von Aktualisierungen stehen unter dem Schutz des nationalen und internationalen Urheberrechts. Dies gilt auch für die nicht amtlichen Artikelüberschriften, für Anmerkungen in nicht amtlichen Fußnoten und für die sonstige redaktionelle Bearbeitung. Produkt Manager-Wydawca: Anna Wieczorek Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Projekt layoutu: Jacek Bociąg Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00 203 Warszawa Skład i łamanie: DM Quadro Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: 978-83-255-7841-1 ISBN ebook: 978-83-255-7842-8

Spis treści/ Inhaltsübersicht Wstęp... VI Einleitung... VII Ustawa o rachunkowości... 2 Rechnungslegungsgesetz... 3 V

Wstęp Oddajemy w Państwa ręce kolejne zaktualizowane tłumaczenie na język niemiecki polskiej ustawy o rachunkowości ze stanem prawnym na dzień 01.01.2016. Przekład stanowi kontynuację serii tłumaczeń polskich ustaw na język niemiecki, którą specjaliści Rödl & Partner zapoczątkowali w 2004 roku. Jest on również efektem ponad 20 letniego doświadczenia Rödl & Partner w Polsce w doradztwie na rzecz klientów. W 2015 roku, ze względu na zmiany wprowadzone ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych, w ustawie o rachunkowości doprecyzowano stosowanie przepisów odnośnie spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich. Ponadto wprowadzono obligatoryjne zgłaszanie do sądu rejestrowego prowadzącego Krajowy Rejestr Sądowy informacji o braku obowiązku sporządzania i składania sprawozdań finansowych przez podmioty określone w art. 2 ust. 2a. Zmiana ta jest skorelowana z modyfikacją ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Znowelizowany art. 40 tejże ustawy przewiduje obowiązek wpisywania do KRS okresu, za jaki złożono sprawozdanie finansowe, informacji o braku obowiązku sporządzania i składania sprawozdań finansowych, a także informacji o dacie końcowej roku obrotowego. Docelowo umożliwi to automatyczne generowanie przez system teleinformatyczny informacji o braku wywiązania się z obowiązku złożenia sprawozdania przez podmioty wpisane do rejestru w obowiązującym terminie, a tym samym ułatwi egzekwowanie przez sądy rejestrowe tego obowiązku. Zmiana ustawy obowiązująca od dnia 13.09.2015 dotyczy publikacji sprawozdań finansowych spółdzielni. Podobnie jak w przypadku pozostałych jednostek, będą one ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a nie jak do tej pory w Monitorze Spółdzielczym. Mamy nadzieję, że tłumaczenie, które właśnie Państwo otrzymują jak również tłumaczenia pozostałych aktów prawnych, które ukazały się w naszej serii, przyczynią się do lepszej znajomości polskiego ustawodawstwa wśród inwestorów zagranicznych a tym samym zwiększenia ich zainteresowania Polską jako krajem, w którym warto zainwestować kapitał. Przyjemnej lektury! Magdalena Ludwiczak Biegły rewident Warszawa, listopad 2015 VI

Einleitung Hiermit überreichen wir Ihnen eine weitere aktualisierte deutsche Übersetzung des polnischen Rechnungslegungsgesetzes gemäß dem Rechtsstand zum 1. Januar 2016. Diese Übersetzung ist eine Fortsetzung der Übersetzungsreihe polnischer Gesetze ins Deutsche, mit welcher die Spezialisten von Rödl & Partner im Jahre 2004 begonnen haben. Sie ist ebenfalls das Ergebnis der über 20 jährigen Erfahrung von Rödl & Partner in der Beratung von Mandanten. Änderungen aufgrund des Gesetzes vom 28. November 2014 über die Änderung des Gesetzbuches über die Handelsgesellschaften hatten zur Folge, dass im Jahre 2015 die Anwendung der Vorschriften im Hinblick auf offene Handelsgesellschaften natürlicher Personen sowie Partnerschaftsgesellschaften im Rechnungslegungsgesetz präzisiert wurde. Des Weiteren wurde eine Pflicht aufgenommen, wonach beim Registergericht, welches das Landesgerichtsregister führt, anzumelden ist, dass die in Art. 2 Abs. 2a genannten Rechtsträger nicht verpflichtet sind, Jahresabschlüsse zu erstellen und einzureichen. Diese Änderung korrespondiert mit der Novellierung des Gesetzes über das Landesgerichtsregister. Der geänderte Art. 40 dieses Gesetzes sieht die Pflicht vor, in das Landesgerichtsregister den Zeitraum, für den der Jahresabschluss eingereicht wurde, bzw. die Information, dass kein Jahresabschluss erstellt und eingereicht werden muss, sowie das Datum der Beendigung des Geschäftsjahres einzutragen. Im Endergebnis wird dadurch die automatische Generierung einer Information aus dem EDV-System ermöglicht, lt. der die im Register eingetragenen Rechtsträger ihrer Pflicht nicht nachgekommen sind, den Jahresabschluss fristgerecht einzureichen. Dies wird es den Registergerichten letztendlich erleichtern, die Erfüllung dieser Pflicht durchzusetzen. Die seit dem 13. September 2015 geltende Gesetzesänderung betrifft die Veröffentlichung der Jahresabschlüsse von Genossenschaften. Ähnlich wie im Falle anderer Unternehmen, werden diese im polnischen Amtsblatt Monitor Sądowy i Gospodarczy bekannt gegeben, und nicht wie bisher im Monitor Spółdzielczy. Wir hoffen, dass diese Übersetzung, die Sie gerade in den Händen halten, und auch andere in dieser Reihe erschienenen Übersetzungen polnischer Rechtsakte dazu beitragen werden, dass ausländische Investoren die polnische Gesetzgebung dadurch besser kennenlernen, und so ihr Interesse an Polen als Investitionsstandort steigern. Wir wünschen eine angenehme Lektüre! Magdalena Ludwiczak Wirtschaftsprüferin (PL) Warschau, November 2015 VII

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (tekst jednolity z dnia 30 stycznia 2013 r.; Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.) Rechnungslegungsgesetz vom 29.09.1994 (konsolidierte Fassung vom 30.01.2013; Dz.U. [polnisches Gesetzblatt] aus 2013 Pos. 330 m.ä.) 1

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 591) (tekst jednolity z dnia 30 stycznia 2013 r. ; Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.) Spis treści 2 Rozdział 1. Przepisy ogólne... 1 8 Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych... 9 25 Rozdział 3. Inwentaryzacja... 26 27 Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego... 28 44 Rozdział 4a. Łączenie się spółek... 44a 44d Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki... 45 54 Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej... 55 63d Rozdział 6a. Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej... 63e 63j Rozdział 7. Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych... 64 70a Rozdział 8. Ochrona danych... 71 76 Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych... 76a 76i Rozdział 9. Odpowiedzialność karna... 77 79 Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe... 80 83 Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe... 84 86 Załącznik 1 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji

Rechnungslegungsgesetz vom 29.09.1994 (Dz.U. Nr. 121, Pos. 591) (konsolidierte Fassung vom 30.01.2013; Dz.U. aus 2013 Pos. 330 m.ä.) Inhaltsübersicht Abschnitt 1. Allgemeine Vorschriften... 1 8 Abschnitt 2. Führung der Handelsbücher... 9 25 Abschnitt 3. Inventur... 26 27 Abschnitt 4. Bewertung der Aktiva und Passiva sowie Ermittlung des Jahresergebnisses... 28 44 Abschnitt 4a. Verschmelzung von Gesellschaften... 44a 44d Abschnitt 5. Jahresabschluss einer Einheit... 45 54 Abschnitt 6. Konzernabschlüsse... 55 63d Abschnitt 6a. Bericht über Zahlungen an Behörden der öffentlichen Verwaltung... 63e 63j Abschnitt 7. Prüfung von Jahresabschlüssen, deren Einreichung beim zuständigen Gerichtsregister sowie Zurverfügungstellung und Veröffentlichung... 64 70a Abschnitt 8. Datenschutz... 71 76 Abschnitt 8a. Buchhaltungsdienstleistungen... 76a 76i Abschnitt 9. Strafrechtliche Verantwortung... 77 79 Abschnitt 10. Sonder- und Übergangsvorschriften... 80 83 Abschnitt 11. Änderungen geltender Vorschriften, Schlussvorschriften... 84 86 Anlage 1. Umfang der Informationen, die in dem in Art. 45 des Gesetzes genannten Jahresabschluss auszuweisen sind, für Einheiten, bei denen es sich nicht um Banken, Versicherungs- und Rückversicherungsunternehmen handelt 3

Spis treści Załącznik 2 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla banków Załącznik 3 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji Załącznik 4 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek mikro Załącznik 5 Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek małych korzystających z uproszczeń odnoszących się do sprawozdania finansowego 4

Inhaltsübersicht Anlage 2. Umfang der Informationen, die in dem in Art. 45 des Gesetzes genannten Jahresabschluss auszuweisen sind, für Banken Anlage 3. Umfang der Informationen, die in dem in Art. 45 des Gesetzes genannten Jahresabschluss auszuweisen sind, für Versicherungsund Rückversicherungsunternehmen Anlage 4. Umfang der Informationen, die in dem in Art. 45 des Gesetzes genannten Jahresabschluss auszuweisen sind, für Kleinstunternehmen Anlage 5. Umfang der Informationen, die in dem in Art. 45 des Gesetzes genannten Jahresabschluss auszuweisen sind, für Kleinunternehmen, die Vereinfachungen bezüglich des Jahresabschlusses in Anspruch nehmen 5

1 2 Rozdział 1. Przepisy ogólne Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1 Art. 2 Przedmiot Ustawa określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zakres przedmiotowy 1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej ustawą, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego; 2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro; 3) jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów; 4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także: a) państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych, b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych; c) (uchylona) 5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2; 6) oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej; 6

Abschnitt 1. Allgemeine Vorschriften 1 2 Abschnitt 1. Allgemeine Vorschriften Gegenstand Art. 1 Dieses Gesetz legt die Grundsätze der Rechnungslegung, das Verfahren der Prüfung von Jahresabschlüssen durch Wirtschaftsprüfer sowie die Grundsätze für die Ausübung einer Dienstleistungstätigkeit im Bereich Buchführung fest. Anwendungsbereich Art. 2 1. Die Vorschriften des Rechnungslegungsgesetzes, im Folgenden Gesetz genannt, finden, vorbehaltlich Abs. 3, auf folgende Einheiten Anwendung, die ihren Sitz oder ihren Ort der Leitung in der Republik Polen haben: 1) Handelsgesellschaften (Personen- und Kapitalgesellschaften, darunter auch solche in Gründung) sowie Gesellschaften bürgerlichen Rechts, vorbehaltlich Pkt. 2, wie auch andere juristische Personen, mit Ausnahme des Fiskus und der Polnischen Nationalbank; 2) natürliche Personen, Gesellschaften bürgerlichen Rechts, deren Gesellschafter natürliche Personen sind, offene Handelsgesellschaften, deren Gesellschafter natürliche Personen sind, und Partnerschaftsgesellschaften, wenn ihre Erträge aus dem Verkauf von Waren und Erzeugnissen sowie aus Finanzgeschäften für das vorausgegangene Geschäftsjahr sich mindestens auf den Gegenwert von EUR 1,2 Mio. in polnischer Währung beliefen; 3) Organisationseinheiten, deren Tätigkeit auf der Grundlage des Bankengesetzes, des Wertpapiergesetzes, des Investmentfondsgesetzes, des Versicherungs- und Rückversicherungsgesetzes, der Vorschriften über die genossenschaftlichen Spar- und Kreditkassen sowie des Altersrentenfondsgesetzes erfolgt, unabhängig von der Höhe der Erträge; 4) Gemeinden, Kreise, Woiwodschaften und Zusammenschlüsse dieser Verwaltungseinheiten sowie: a) von der öffentlichen Hand finanzierte Rechtsträger, die vom Staat, von den Gemeinden, den Kreisen und den Woiwodschaften eingerichtet wurden, b) von der öffentlichen Hand finanzierte Anstalten, die von den Gemeinden, den Kreisen und den Woiwodschaften eingerichtet wurden; c) (aufgehoben) 5) Organisationseinheiten ohne Rechtspersönlichkeit, mit Ausnahme der unter Pkt. 1 und 2 genannten Gesellschaften; 6) Niederlassungen und Repräsentanzen ausländischer Unternehmer, im Sinne der Vorschriften über die Gewerbefreiheit; 7

3 Art. 3 Rozdział 1. Przepisy ogólne 7) jednostek niewymienionych w pkt 1 6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane. 2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym. 2a. Do spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły mniej niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro i które nie stosują zasad rachunkowości określonych ustawą na podstawie ust. 2, stosuje się art. 70a. 3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej MSR, stosują przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR. 4. Kościelne osoby prawne nieprowadzące działalności gospodarczej prowadzą rachunkowość zgodnie z przepisami wewnętrznymi tych osób. 5. Jednostki, o których mowa w art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2014 r. poz. 1118, z późn. zm.), mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów na zasadach i warunkach określonych w tej ustawie. Słowniczek 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) jednostce rozumie się przez to podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1; 8

Abschnitt 1. Allgemeine Vorschriften 3 7) Einheiten, die unter Pkt. 1 bis 6 nicht genannt sind, sofern sie für die Erfüllung ihnen übertragener Aufgaben Zuschüsse oder Subventionen aus dem Staatshaushalt, den Haushalten von Gebietskörperschaften sowie zweckgebundenen Fonds erhalten ab Beginn desjenigen Geschäftsjahres, in dem die Zuschüsse oder Subventionen diesen Einheiten zuerkannt wurden. 2. Natürliche Personen, Gesellschaften bürgerlichen Rechts, deren Gesellschafter natürliche Personen sind, offene Handelsgesellschaften, deren Gesellschafter natürliche Personen sind, und Partnerschaftsgesellschaften können die im Gesetz enthaltenen Rechnungslegungsgrundsätze auch ab dem folgenden Geschäftsjahr anwenden, sofern ihre Erträge aus dem Verkauf von Waren und Erzeugnissen sowie aus Finanzgeschäften für das vorausgegangene Geschäftsjahr unter dem Gegenwert von EUR 1,2 Mio. in polnischer Währung liegen. In diesem Fall sind diese Personen oder ihre Gesellschafter verpflichtet, vor Beginn des Geschäftsjahres das für die einkommen-/körperschaftsteuerliche Veranlagung zuständige Finanzamt darüber zu informieren. 2a. Für offene Handelsgesellschaften, deren Gesellschafter natürliche Personen sind, und Partnerschaftsgesellschaften, wenn ihre Erträge aus dem Verkauf von Waren und Erzeugnissen sowie aus Finanzgeschäften für das vorausgegangene Geschäftsjahr unter dem Gegenwert von EUR 1,2 Mio. in polnischer Währung liegen und wenn sie nicht die in Abs. 2 des Gesetzes niedergelegten Rechnungslegungsgrundsätze anwenden, gilt Art. 70a. 3. Die Einheiten, die Jahresabschlüsse nach den International Accounting Standards, International Financial Reporting Standards und den damit verbundenen Interpretationen erstellen, die in Form von Verordnungen der Europäischen Kommission veröffentlicht wurden, im Folgenden IAS genannt, haben auf von den IAS nicht geregelte Sachverhalte die Vorschriften des Gesetzes und die auf dessen Grundlage erlassenen Durchführungsvorschriften anzuwenden. 4. Kirchliche juristische Personen, die keine Gewerbetätigkeit ausüben, führen ihre Rechnungslegung gemäß den internen Vorschriften dieser Personen. 5. Einheiten, von denen in Art. 10a Abs. 1 des Gesetzes vom 24.04.2003 über gemeinnützige Tätigkeit und das Volontariat (Dz.U. aus 2014, Pos. 1118, m.ä.) die Rede ist, können eine vereinfachte Erfassung von Erträgen und Aufwendungen zu den in diesem Gesetz festgelegten Grundsätzen und Bedingungen führen. Begriffsbestimmungen Art. 3 1. Im Sinne des Gesetzes gelten als: 1) Einheit die in Art. 2 Abs. 1 genannten Rechtsträger und Personen; 9

3 Rozdział 1. Przepisy ogólne 2) banku rozumie się przez to jednostkę działającą na podstawie przepisów Prawa bankowego; 3) zakładzie ubezpieczeń rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działalność ubezpieczeniową na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej; 3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi rozumie się przez to przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych; 3b) zakładzie reasekuracji rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działalność reasekuracyjną na podstawie przepisów o działalności reasekuracyjnej; 4) udziałach lub udziałowcach rozumie się przez to również odpowiednio akcje lub akcjonariuszy; 5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcych i dewizach rozumie się przez to krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy, o których mowa w przepisach Prawa dewizowego; 5a) członku organu jednostki rozumie się przez to osobę fizyczną, pełniącą funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu administrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z postanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę przepisami prawa; 6) kierowniku jednostki rozumie się przez to członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; do osób wykonujących wolne zawody przepis ten stosuje się odpowiednio. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu restrukturyzacyjnym; 10