ROLA WOLONTARIATU W KSZTAŁTOWANIU SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO - znaczenie - praktyka - nadzieje GDAŃSK, 24 listopada 2010 Dr hab. Witold Toczyski Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego według wiarygodnych szacunków ponad 100 mln obywateli UE jest wolontariuszami gospodarczy udział organizacji w PKB wynosi 5% na każde 1 EUR wydane przez te organizacje na wspieranie wolontariuszy uzyskały one średnio przychód w wysokości od 3 do 8 EUR
dla pomyślnego wdrożenia programu zasadnicze znaczenie mieli lokalni mieszkańcy i wysiłek wolontariuszy działalność wolontariacka stanowi uzupełnienie usług dostarczanych przez służby publiczne, lecz ich nie zastępuje wolontariat przyczynia się do osobistego i społecznego rozwoju wolontariuszy ma pozytywny wpływ na społeczność, na przykład na relacje międzyosobowe istnieje znaczna liczba osób starszych będących potencjalnymi wolontariuszami Wyzwania uznanie uczenia się poprzez wolontariat jako elementu uczenia się przez całe życie; wolontariat i działalność wolontariacka nie powinny zastępować płatnej pracy organizowanie pracy wolontariackiej w sposób możliwy do pogodzenia z życiem rodzinnym i pracą zawodową; wspieranie wolontariatu jako przejaw działań na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (biznesu)
wolontariat prowadzi do bezpośredniego zaangażowania obywateli w rozwój lokalny, dzięki czemu mogą oni odgrywać ważną rolę w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego demokracji, Motywacja, która leży u podstaw wolontariatu z własnej woli przyczynić się dla dobra ogółu i je współtworzyć, sprzyjać takim wartościom- dobro wspólne i solidarność, tworzyć przeciwwagę dla egoizmu
Wolontariat - rezolucja ONZ z 2001 umożliwia obywatelom aktywny udział w procesie demokratycznym, przynosi korzyści wolontariuszowi, jednostkom, wspólnotom i społeczeństwu, przyczynia się do integracji społecznej, jest metodą uczenia się i kształcenia przez całe życie jak i zwiększa szanse zatrudnienia, jest łączącym ogniwem tworzącym partnerstwa, Wartość ekonomiczna pracy wolontariackiej jest ogromna Cechy wolontariatu 2006 jednostka pracuje dla innych, służąc dobru wspólnemu - warunek aktywnego obywatelstwa działalność wolontariacka sprzyja rozwojowi osobistemu, przyczynia się do wzrostu produktu krajowego może znacznie zwiększyć solidarność krzewi dialog międzykulturowy,
Formy działalności wolontariackiej (1) udział w życiu wspólnoty i zaangażowanie obywatelskie; zaangażowanie w sprawy publiczne, organizacja kampanii informacyjnych, aktywna pomoc prawna i ochrona konsumentów; dobroczynność, pomoc osobom w najbliższym otoczeniu, zwłaszcza osobom starszym i niepełnosprawnym, Formy działalności wolontariackiej (2) bezpośrednie występowanie na rzecz dobra ogólnego, np. w czasie katastrof naturalnych itp.; pomoc wzajemna i grupy samopomocy; zaangażowanie w stowarzyszenia o charakterze religijnym; angażowanie się w życie polityczne i naukowe lub aktywne wspieranie działalności małych stowarzyszeń czy związków sportowych.
FUNDAMENT MARZENIA EUROPEJSKIEGO dobrobyt, solidarność, spójność, integracja społeczna Kwintesencją europejskiego modelu społecznego jest integracja społeczna Rolą państwa jest promowanie działań w zakresie spójności i sprawiedliwości społecznej poprzez dążenie do wysokiego poziomu zatrudnienia i zapewnienie wysokiej jakości usług publicznych
UE PL STRATEGIA LIZBOŃSKA Spójność, wzrost, zatrudnienie Biała księga na temat europejskiego zarządzania SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE STRATEGIA ROZWOJU KRAJU NSRO/NSS Strategia wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego 2009-2015 Program Obywatele dla Europy Program Progress PO FIO 2009-2013 PO KL 2007-2013 EUROPA 2020 Polska 2030 Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Proces budowania strategii społeczeństwa obywatelskiego Wątpliwość! Czy traktat lizboński był akceptowany przez społeczeństwa obywatelskie Europy?
EUROPA 2020 - rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; - rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; - rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Cele EUROPY 2020 -zwiększenie stopy zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat z obecnych 69% do co najmniej 75%; osiągniecie poziom inwestycji w działalność badawczo+rozwojową równa 3% PKB; ograniczenie emisji dwutlenku węgla o co najmniej 20% (1990) oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20% i efektywności wykorzystania energii o 20% Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Cele EUROPY 2020 ograniczenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% z obecnych 15% oraz zwiększenie odsetka osób w wieku 30+34 lat posiadających wyższe wykształcenie z 31% do min. 40%; ograniczenie o 25% (20 mln) liczby Europejczyków żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego EUROPA 2020 Programy EUROPY 2020 Unia innowacji Młodzież w drodze Europejska agenda cyfrowa Europa efektywnie korzystająca z zasobów Polityka przemysłowa w erze globalizacji Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia Europejski program walki z ubóstwem Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Biała księga europejskiego zarządzania pięć zasad stanowiących podstawę dobrego zarządzania: otwartość, uczestnictwo, odpowiedzialność, skuteczność, spójność. Biała księga europejskiego zarządzania Zasada otwartości zakłada, że instytucje administracyjne powinny być maksymalnie transparentne przed obywatelami Zasada partycypacji wprowadza szeroki udział społeczeństwa pracach administracyjnych, na wszystkich poziomach władz publicznych (multilevel-partnership)
Program EUROPA DLA OBYWATELI - Aktywni obywatele dla Europy : partnerstwo miast, projekty obywatelskie i środki wsparcia, Aktywne społeczeństwo obywatelskie w Europie : wsparcie dla projektów inicjowanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego, Razem dla Europy : analizy i informacje, Aktywna pamięć europejska : upamiętnienie ofiar nazizmu i stalinizmu. 215 mln Euro 215 mln euro Poszukiwanie partnerów w programie EUROPA DLA OBYWATELI 1. http://english.tpf.hu/pages/partner 2. www.partners.mojforum.si 3. http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/eve 4. http://www.europadlaobywateli.pl/index.php 5. http://www.eurodesk.pl http://eacea.ec.europa.eu/citizenship/funding/2010/ - strona z informacjami na temat możliwości finansowania w ramach programu Europa dla Obywateli 2007-2013
Projekty w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 opis inicjatywy pod adresem: http://ec.europa.eu/citizenship/news/news1092_en.htm oraz Europejskiego Roku Wolontariatu : http://www.eyvolunteering.eu/ termin upłynął 12 listopada 2010 roku. 215 mln euro Program MŁODZIEŻ Akcja 2 Wolontariat europejski (European Evolutary Service EVS) Wolontariat polega na wyjazdach młodych ludzi do pracy społecznej w organizacjach w organizacjach w różnych krajach europejskich w celu poznania innej kultury, nauczenia się języka, zdobycia cennych doświadczeń i wiedzy oraz postawy przedsiębiorczej. Wolontariat trwa najdłużej 1 rok i nie można go powtórzyć.
Program MŁODZIEŻ Kto może zostać wolontariuszem EVS? (European Voluntary Service EVS) Każdy może zostać wolontariuszem. Wolontariusz nie musi mieć żadnych kwalifikacji ani doświadczenia, nie musi znać żadnego języka obcego na określonym poziomie (o ile nie wymaga tego Organizacja Goszcząca Jedynymi kryteriami są tu silna motywacja, wiek i obywatelstwo jednego z Krajów Programu. Od wolontariusza EVS nikt nie ma prawa pobierać żadnej opłaty za jego udział w projekcie! Przyszłość europejskiego modelu społecznego - większe zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego w dialogu społecznym demokracji uczestniczącej. - dialog społeczny jest bezpośrednio związany z rewolucją rozprzestrzeniania się wiedzy. Nowe systemy uczenia się przez całe życie będą stanowić specjalne wyzwanie dla rządów, samorządów terytorialnych i innych partnerów społecznych.
Przyszłość demokracji uczestniczącej STAŁY DIALOG z udziałem partnerów społecznych, MŚP, wyższych uczelni, innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji gospodarki społecznej oraz promujących spójność społeczną. Wątpliwość! Czy na polskiej scenie politycznej mamy sprzyjające warunki do prowadzenia STAŁEGO DIALOGU? z udziałem partnerów społecznych, MŚP, wyższych uczelni, innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji gospodarki społecznej oraz promujących spójność społeczną.
Pomorskie jest sukcesorem dwóch wielkich projektów DIALOGU PUBLICZNEGO 1. Areopag Gdański 2. Kongres Obywatelski w jakiej mierze to zaspokaja idee STAŁEGO DIALOGU? Kapitał społeczny jest rozstrzygającą areną rozwoju Kapitał społeczny jest zbiorem rzeczywistych i potencjalnych zasobów, jakie związane są z posiadaniem trwałej sieci mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych związków opartych na wzajemnej znajomości i znaniu.
Sześć wyznaczników kapitału społecznego - Uczestnictwo w sieciach - Wzajemność - Zaufanie - Normy społeczne - Wspólnota - Innowacje społeczne DOKTRYNY KULTURA RELIGIA ROZWÓJ SPOŁECZNY GMINY KOMPONENTY ROZWOJU SPOŁECZNEGO GMINY
Podstawy innowacyjności społecznej Kluczowe czynniki rozwoju lokalnego Złoty trójkąt innowacji IDEE NAUKA LUDZIE ZASOBY ADMINI STRA CJA BIZNES Proces tworzenia innowacji społecznych. NAUKA PROJEKT Mayday ADMINI STRA CJA BIZNES INNOWACYJNE SIECI REGIONU UCZĄCEGO SIĘ PROJEKT Na fali PROJEKT 3 ORGANIZACJE POZARZĄDOWE SPOLECZEŃSTWO OBYWATELSKIE WOLON TARIUSZE
Proces tworzenia innowacji społecznych. Strategiczne myslenie, lokalne akcje INNOWACYJNE SIECI REGIONU UCZĄCEGO SIĘ Przynależność i tożsamość Otwarta metoda koordynacji Partnerska współpraca sektorów ORGANIZACJE POZARZĄDOWE SPOLECZEŃSTWO OBYWATELSKIE WOLON TARIUSZE Kultura innowacji POLSKA 2030 Kapitał społeczny zorientowany na przetrwanie i adaptację Rekomendacje kierunkowe: poprawa jakości debaty publicznej, wzrost zdolności do współpracy, budowa i wzmacnianie klasy kreatywnej, lepsze wykorzystanie technologii cyfrowych w komunikacji i aktywizacji społecznej, maksymalne zwiększenie dostępu do zasobów dziedzictwa kulturowego udostępnieniu publicznie w postaci cyfrowej, stymulowanie rozwoju organizacji pozarządowych (wzrost udziału w realizacji usług publicznych) wzmacnianie więzi lokalnych kształtowanie przyjaznej ludziom przestrzeni publicznej i budowanie tożsamości lokalnej.
POLSKA 2030 Kapitał społeczny jako kapitał rozwoju Rekomendacje kierunkowe: zwiększenie poziomu zaufania między ludźmi do 35 40% z obecnych niespełna 12%, podwojenie wartości indeksu aktywności obywatelskiej do 26 30%, zwiększenie stałej frekwencji wyborczej do poziomu powyżej 60%, zmniejszenie odsetka obywateli nieuczestniczących w kulturze z obecnych 60% do 30%, zwiększenie wkładu sektora kultury w PKB do poziomu 8-10% PKB, zmniejszenie różnic regionalnych w liczbie organizacji pozarządowych na 10 tys. mieszkańców i osiągnięcie w skali całego kraju poziomu ok. 20 organizacji na 10 tys. m. Budowanie lokalnych sieci innowacji społecznych UŚPIONA LUB OCIĘŻAŁA SIEĆ WSPÓŁPRACY MIĘDZYSEKTOROWEJ Szkoła współdziałająca z gminą i rodzicami BIZNES Szkoły wyższe MOPS SIEC INNOWACJI Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe PUP Rady dzielnicowe Parafie Organizacje III sektora WOLONTARIUSZE
Dziękuję za uwagę! Dr hab. Witold Toczyski, http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/ Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego