5. Bazy danych Base 5.1. Okno bazy danych Podobnie jak inne aplikacje środowiska OpenOffice, program do tworzenia baz danych uruchamia się po wybraniu polecenia Start/Programy/OpenOffice.org 2.4/OpenOffice.org Base. Powoduje to wyświetlenie pierwszego okna kreatora (rysunek 5.1). Rysunek 5.1. Pierwsze okno kreatora bazy danych Kolejne okno kreatora służy do zapisania bazy i umożliwia kontynuację prac. Nowo otwarte okno bazy danych wygląda podobnie, jak na rysunku 5.2. Pasek tytułu Przyciski: Minimalizuj, Maksymalizuj, Zamknij Obiekty bazy danych Opcje dotyczące tabel Pasek statusu Rysunek 5.2. Okno bazy danych Z lewej strony okna widoczne są obiekty bazy: Tabele, Kwerendy, Formularze i Raporty. Tabele służą do przechowywania danych. Kwerendy służą do wybierania danych spełniających zadany warunek, łączenia pól, wykonywania obliczeń, uzupełniania, dołączania lub usuwania rekordów. W jednej bazie danych można sporządzić wiele kwerend. Można je konstruować na podstawie jednej lub wielu tabel oraz na podstawie innych kwerend. Formularze służą do przeglądania, wprowadzania i aktualizowania informacji. Raporty to przejrzyste zestawienia wybranych danych, umożliwiające ich grupowanie i podsumowywanie, przygotowywane w celu wydruku.
5.2. Tworzenie tabel Wybranie opcji spowoduje wyświetlenie kreatora tabeli (rysunek 5.3). Istnieje możliwość zmiany nazw pól (rysunek 5.5) Rysunek 5.3. Okno kreatora w trakcie dodawania wybranych pól do tabeli Kreator umożliwia wybranie nazwy tabeli i dodanie do niej przyciskiem wybranych pól. Po ustaleniu nazw pól i wciśnięciu przycisku Dalej, kolejne okno kreatora umożliwia określenie typu i formatu każdego pola. Na przykład dla pola Numer Telefonu typem pola będzie Liczba. Odpowiedni typ należy odszukać i zaznaczyć na liście rozwijalnej Typ pola (rysunek 5.4). Rysunek 5.4. Określanie typów i formatów pól Zwróć uwagę, że niektóre nazwy pól sugerowane przez kreatora nie zawierają polskich znaków, na przykład Imie czy Miejscowosc Program umożliwia zmianę sugerowanej przez kreatora nazwy pola Rysunek 5.5. Zmiana nazwy pola Po wciśnięciu przycisku Zakończ tabela gotowa jest do wpisywania danych (rysunek 5.6).
Rysunek 5.6. Tabela gotowa do wpisywania danych Po wpisaniu danych do tabeli warto je posortować według określonego kryterium. Jeśli mają być na przykład posortowane nazwiska rosnąco, należy zaznaczyć tę kolumnę i wcisnąć ikonę sortowania rosnącego (rysunek 5.7). Rysunek 5.7. Sortowanie według nazwisk rosnąco Po zamknięciu i zapisaniu tabeli można przystąpić do tworzenia kolejnego obiektu kwerendy. 5.3. Operacje na bazie danych Po otworzeniu tabeli można przystąpić do operacji na bazie danych. W dolnej części tabeli znajdują się przyciski nawigacyjne (rysunek 5.8). Przejście do poprzedniego rekordu Przejście do pierwszego rekordu Przejście do następnego rekordu Przejście do ostatniego rekordu Rysunek 5.8. Przyciski nawigacyjne w tabeli bazy danych Dodanie do nowego rekordu 5.3.1. Wyszukiwanie danych Aby wyszukać dane w tabeli bazy danych, należy wcisnąć przycisk i w oknie Wyszukiwanie rekordów zaznaczyć odpowiednie opcje (rysunek 5.9). Po zatwierdzeniu przyciskiem Szukaj zostanie wyróżniony wynik wyszukiwania.
Rysunek 5.9. Wyszukiwanie rekordów w tabeli bazy danych 5.3.2. Sortowanie danych w tabeli bazy danych Sortowanie w tabeli bazy danych umożliwiają przyciski (Sortuj rosnąco) i (Sortuj malejąco). Najpierw należy jednak zdecydować, według którego z pól mają być posortowane rekordy. Po zaznaczeniu danej kolumny, na przykład nazwisk, i wciśnięciu jednego z przycisków sortowania, rekordy zostaną odpowiednio posortowane (rysunek 5.10). Rysunek 5.10. Sortowanie rekordów rosnąco według nazwisk 5.3.3. Stosowanie filtru standardowego Rekordy tabeli bazy danych można wyfiltrować według określonego kryterium. Po wciśnięciu przycisku (Filtr standardowy), szczegółowym określeniu kryteriów i potwierdzeniu operacji zostaną wyświetlone rekordy zgodne z wpisanym kryterium (rysunek 5.11). Rysunek 5.11. Określanie warunków filtrowania danych Ponowne wyświetlenie całej tabeli nastąpi po wciśnięciu przycisku Dane można filtrować według kilku kryteriów (Usuń filtr/sortowanie).
5.4. Tworzenie kwerend Kwerendy tworzymy w celu wyświetlenia danych, połączenia informacji z kilku tabel, uporządkowania czy wykonania obliczeń na określonych danych. Za pomocą kwerend można również zmieniać wybrane wartości w wierszach, usuwać lub dołączać wiersze. Aby utworzyć kwerendę, należy zaznaczyć w oknie bazy danych wśród wszystkich obiektów Kwerendy i wybrać opcję. Wyświetli się okno pokazane na rysunku 5.12. Wciśnięcie przycisku Dodaj spowoduje dodanie tabeli Pracownicy do siatki projektowej. Wciśnięcie przycisku Zamknij spowoduje zamknięcie okna Dodaj tabelę lub kwerendę. Rysunek 5.12. Siatka projektowa kwerendy Po dodaniu tabeli do siatki projektowej należy zdecydować, jakie dane mają znaleźć się w siatce projektowej. Podwójne kliknięcie nazwy spowoduje wyświetlenie jej w polu kwerendy (rysunek 5.13). Rysunek 5.13. Określanie nazw pól w siatce projektowej kwerendy Następnie można zdecydować, według którego pola mają być posortowane rekordy i określić kryterium filtrowania (rysunek 5.14). Rysunek 5.14. Siatka projektowa z określonym kryterium sortowania i filtrowania
Wciśnięcie przycisku (Wykonaj kwerendę) umożliwi (po wcześniejszym zapisaniu) wyświetlenie danego rekordów spełniających warunki kryterium. 5.5. Tworzenie formularzy Aby rozpocząć tworzenie formularza, wśród obiektów należy odnaleźć Formularz, a następnie wybrać polecenie. W oknie kreatora należy wybrać tabelę lub kwerendę, z której za pomocą przycisku zostaną pobrane nazwy pól formularza (rysunek 5.15). Rysunek 5.15. Okno Kreator formularzy W kolejnych oknach kreatora należy podjąć decyzję o rozmieszczeniu pól, układzie formularza, trybie wprowadzania danych i stylu. Przechodzenie do kolejnych okien umożliwia przycisk Dalej. Po określeniu w ostatnim oknie nazwy i wciśnięciu przycisku Zakończ wyświetli się okno utworzonego formularza (rysunek 5.16). Rysunek 5.16. Gotowy formularz 5.6. Tworzenie raportów Raport służy do prezentacji danych na wydruku. Projektując raport, masz możliwość ustalenia jego wyglądu przez wybór odpowiednich opcji. W raportach informacje mogą być grupowane lub porządkowane według określonego kryterium. Szybkim sposobem tworzenia raportów jest podobnie jak w przypadku formularzy użycie kreatora. W pierwszym oknie kreatora raportów należy określić, czy dane będą pobierane z kwerendy, czy z tabeli. Za pomocą przycisku trzeba także określić, jakie pola ma zawierać raport (rysunek 5.17).
Rysunek 5.17. Pierwszy etap tworzenia raportu w kreatorze W kolejnych oknach należy ustalić: jak będą się nazywać poszczególne pola, według których pól mają być grupowane dane, według którego pola będą posortowane dane, jaki wygląd ma przybrać raport, jakie ma być ustawienie strony, jaki ma być tytuł raportu. Wciśnięcie przycisku Zakończ spowoduje wyświetlenie utworzonego raportu (rysunek 5.18). Rysunek 5.18. Fragment utworzonego raportu z wybranymi polami Ćwiczenia 1. Jakie obiekty bazy danych można utworzyć w programie Base? 2. Na czym polega sortowanie rekordów? 3. Czym różnią się kwerendy od formularzy? Test 1. Program Base zawarty w pakiecie OpenOffice: a. służy do wykonywania obliczeń
b. służy do tworzenia baz danych c. jest programem graficznym 2. Do wyszukiwania danych w tabeli bazy danych służy ikona: a. b. c. 3. Kwerendy służą do: a. tworzenia obrazów, które można wykorzystać w tworzonej bazie danych b. wybierania danych spełniających zadany warunek, łączenia pól, wykonywania obliczeń, uzupełniania, dołączania lub usuwania rekordów c. tworzenia nowych rekordów 4. Dane można sortować: a. tylko według jednego kryterium b. według kilku kryteriów c. po wciśnięciu przycisku 5. Ikona służy do: a. filtrowania standardowego b. wyszukiwania danych c. usuwania danych