TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Ćwiczenie 1. Reakcja rozkładu KMnO 4 - suche! probówki w statywie - palnik gazowy - łuczywo - uchwyt na probówkę - krystaliczny KMnO 4 (manganian(vii) potasu) Do suchej probówki wsypujemy ok. 0,5g krystalicznego KMnO 4 (na wysokość 0.5cm). Podgrzewamy zawartość probówki nad palnikiem do momentu charakterystycznego dźwięku (trzasku) rozkładającego się manganianu(vii) potasu. Tlącym się łuczywem wprowadzonym do probówki sprawdzamy wydzielanie się tlenu. Po wyprażeniu zawartości, wsypujemy zawartość do parowniczki zwilżonej wodą destylowaną. Obserwujemy zielone zabarwienie roztworu spowodowane obecnością K 2 MnO 4. Krystaliczny KMnO 4 rozkłada się pod wpływem temperatury wg równania: 2KMnO 4 = K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 Ćwiczenie 2. Reakcja syntezy ZnS - blaszka żelazna - palnik gazowy - szczypce - cynk metaliczny sproszkowany - siarka (kwiat siarczany) Sproszkowaną mieszaninę cynku i siarki (w stosunku wagowym Zn : S = 2 : 1) w ilości ok. 0,5g umieszczamy na środku blaszki żelaznej i podgrzewamy nad palnikiem gazowym pod wyciągiem. Obserwujemy reakcję zachodząca podczas ogrzewania przebiegającą wg równania: Zn + S = ZnS
Ćwiczenie 3. Reakcje wymiany podwójnej - 1M roztwory BaCl 2, Pb(NO 3 ) 2-1M roztwory H 2 SO 4, NaOH, K 2 CrO 4 Do trzech próbówek nalewamy po ok. 1cm 3 roztworów H 2 SO 4, NaOH i K 2 CrO 4, a następnie do każdej z nich nalewamy po ok. 1cm 3 BaCl 2. Podobnie wykonujemy kolejne trzy reakcje dla Pb(NO 3 ) 2. Obserwujemy wydzielające się osady w wyniku reakcji wymiany podwójnej. Ćwiczenie 4. Reakcje wymiany pojedynczej - próbki z żelaza i cynku (pręcik/blaszka) - 1M HCl - 0,1M CuSO 4 Do pierwszej z probówek nalewamy ok. 2cm 3 roztworu HCl i wkładamy próbkę żelaza. Obserwujemy wydzielanie się wodoru. Po wyjęciu żelaza wkładamy próbkę cynku i podobnie obserwujemy reakcję. Do drugiej probówki wlewamy ok. 2cm 3 siarczanu(vi) miedzi(ii) i analogicznie wykonujemy eksperyment dla żelaza i cynku. Obserwujemy wydzielanie się miedzi na metalach. Ćwiczenie 5. Reakcje redoks - 0,02M manganian(vii) potasu, KMnO 4-0,05M wodorosiarczan(iv) sodu, NaHSO 3-12M (stężony!) kwas siarkowy(vi), H 2 SO 4-12M (stężony!) wodorotlenek sodu, NaOH
Do trzech probówek wprowadzamy po 5 kropli roztworu KMnO 4 : - do 1 dodajemy 5 kropli 12M H 2 SO 4, - do 2 dodajemy 5 kropli wody destylowanej, - do 3 dodajemy 5 kropli 12M NaOH, Do wszystkich probówek dodajemy po 5 kropli roztworu 0,05M NaHSO 3. Obserwujemy zmianę zabarwienia KMnO 4 w odpowiednim środowisku. Równania elektronowe reakcji jonów MnO - 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym można zapisać następująco: - w środowisku kwaśnym: MnO - 4 + 8H + + 5e = Mn 2+ + 4H 2 O (bezbarwny) - w środowisku obojętnym: MnO - 4 + H 2 O + e = MnO 2 + 2OH - (brunatny) - w środowisku zasadowym: MnO - 4 + e = MnO 2-4 (zielony). Ćwiczenie 6. Reakcja egzotermiczna - probówka - wiórki magnezu, Mg - 1M kwas octowy, CH 3 COOH Do próbówki wsypać szczyptę wiórek magnezu, następnie dodać około 3cm 3 1M kwasu octowego. Obserwować zmianę temperatury probówki.
20.../... Wydz. Nazwisko, imię: Podpis prowadzacego Gr. Temat: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Nazwa typu reakcji Przebieg reakcji Zmiana stopnia utlenienia Obserwacje i wnioski Ćwiczenie 6 - Reakcja rozkładu KMnO 4 analiza, redoks, reakcja heterogeniczna Ćwiczenie 7 - Reakcja syntezy ZnS 2 KMnO 4 K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 Zn + S = Ćwiczenie 8 - Reakcje wymiany podwójnej Mn +VII Mn +VI redukcja Mn +VII Mn +IV redukcja O -II O 0 utlenienie wydziela się tlen, tlące łuczywo zapala się 1.wymiana podwójna, r. heterogeniczna BaCl 2 + H 2 SO 4 = BaSO 4 + HCl wytrąca się biały osad 2. BaCl 2 + NaOH = 3. BaCl 2 + K 2 CrO 4 = 4. Pb(NO 3 ) 2 + H 2 SO 4 = 5. Pb(NO 3 ) 2 + NaOH = 6. Pb(NO 3 ) 2 + K 2 CrO 4 = Ćwiczenie 9- Reakcje wymiany pojedynczej 1. wymiana pojed., redoks, heterogenicz. Fe + HCl = FeCl 2 + H 2 2. Zn + HCl = 3. Fe + CuSO 4 = 4. Zn + CuSO 4 = Fe 0 Fe +II utl H + H 0 red wydziela się gaz palny Ćwiczenie 10 - Reakcje redoks 1.redoks, homogeniczna 2KMnO 4 + 5NaHSO 3 + 3H 2 SO 4 = =2MnSO 4 + K 2 SO 4 + 5NaHSO 4 + 3H 2 O Mn +VII Mn +II red. S +IV S +VI utl. malinowy roztwór odbarwia się
2. 3. KMnO 4 + NaHSO 3 + H 2 O = MnO 2 +NaHSO 4 + KOH (uzgodnić reakcję) KMnO 4 + NaHSO 3 + NaOH = K 2 MnO 4 + Na 2 MnO 4 + NaHSO 4 + H 2 O(uzgodnić reakcję) Ćwiczenie 11 - Reakcja redoks CH 3 COOH + Mg = Nazwa związku: Obserwacje i wnioski: