SPIS TRE CI CZ I. SK ADKI ZUS... 33

SPIS TRE CI CZ I. SK ADKI ZUS... 33 ROZDZIA I. UBEZPIECZENIA SPO ECZNE I ZDROWOTNE PRACOWNIKÓW... 35 1. Osoby obj te ubezpieczeniem jako pracownik... 35 1.1. Poj cie pracownika... 35 1.2. ona zatrudniona przez m a na umow o prac... 36 1.3. Przekszta cenie spó ki wieloosobowej w jednoosobow spó k z ograniczon odpowiedzialno- ci a umowa o prac... 36 1.4. Wspólnik spó ki z o.o. b d cy jednocze nie jej pracownikiem... 39 1.5. Wykre lenie pracodawcy z ewidencji prowadzenia dzia alno ci gospodarczej... 40 1.6. Zatrudnienie ony wspólnika w spó ce jawnej... 41 1.7. Siostra zatrudniona na umow o prac... 42 1.8. Pozorno umowy o prac... 42 1.9. Fikcyjna umowa o prac... 43 1.10. Zawarcie pozornej umowy o prac... 45 1.11. Wa no fikcyjnej umowy o prac... 46 1.12. Umowa o dzie o czy umowa o prac... 46 1.13. Umowa o prac z rolnikiem... 46 1.14. Weryfikacja przez ZUS umów o prac zawieranych z osobami bliskimi... 47 2. Obowi zki pracodawców... 47 2.1. Obowi zki pracodawców wobec ZUS... 47 2.2. Zg oszenie do ubezpiecze... 47 2.3. Pracownik, a umowa zlecenia i obowi zek zg oszenia... 48 2.4. Obowi zek zg oszenia cz onków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego... 48 2.5. Zg oszenie matki do ubezpieczenia zdrowotnego... 49 2.6. Zg oszenie bezrobotnej ony pracownika do ubezpieczenia zdrowotnego... 50 2.7. Bezrobotny cz onek rodziny, a zg oszenie do ubezpieczenia zdrowotnego... 50 2.8. Dokumenty zg oszeniowe za cz onków rodzin w wyja nieniach ZUS... 51 2.9. Termin zg oszenia cz onków rodziny pracownika do ubezpieczenia zdrowotnego... 52 2.10. Zg oszenie do ubezpieczenia zdrowotnego dziecka pobieraj cego rent rodzinn... 52 2.11. Zg oszenie do ubezpieczenia zdrowotnego dziecka pobieraj cego rent socjaln... 52 2.12. Podpis pracownika na wyrejestrowaniu z ubezpiecze... 53 2.13. Wyrejestrowanie cz onków rodziny pracownika... 53 2.14. Korekta danych cz onków rodziny... 53 2.15. Termin zg oszenia do ubezpiecze... 53 2.16. Zmiana nazwiska i adresu zamieszkania... 54 2.17. Dowody potwierdzaj ce prawo do wiadcze zdrowotnych... 54 2.18. Wyrejestrowanie z ubezpiecze... 55 2.19. Obowi zki pracodawcy po przywróceniu pracownika do pracy... 55 3. Zasady finansowania sk adek... 56 3.1. Finansowanie sk adek... 56 3.2. Wysoko sk adki na ubezpieczenie rentowe... 57

6 3.3. Zmiana wysoko ci sk adki na ubezpieczenie rentowe... 57 3.4. Zaleg e wynagrodzenie za listopad 2011 r. wyp acone w styczniu 2017 r., a wysoko sk adki na ubezpieczenie rentowe... 58 3.5. Finansowanie sk adek za osoby przebywaj ce na urlopie wychowawczym... 59 4. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne i zdrowotne... 59 4.1. Zasady ogólne... 59 4.1.1. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne... 59 4.1.2. Data wyp aty wynagrodzenia, a data uj cia w raportach rozliczeniowych... 60 4.1.3. Wynagrodzenie wyp acone z opó nieniem, a podstawa sk adek ZUS... 61 4.1.4. Brak wyp aty wynagrodzenia a deklaracja... 61 4.1.5. Dwukrotna wyp ata wynagrodzenia w danym miesi cu kalendarzowym... 61 4.1.6. Zaliczka na poczet przysz ego wynagrodzenia... 63 4.1.7. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru sk adek... 63 4.1.8. Ograniczenie wysoko ci innych sk adek... 64 4.1.9. Przekroczenie kwoty ograniczenia, a op acenie sk adek na ubezpieczenia spo eczne... 65 4.1.10. Roczny limit podstawy wymiaru sk adek a wyp ata tzw. trzynastki... 66 4.1.11. Sposób informowania ZUS o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru sk adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe... 66 4.1.12. Brak informacji od pracownika o przekroczeniu podstawy wymiaru sk adek na ubezpieczenie spo eczne... 66 4.1.13. Przekroczenie rocznej kwoty ograniczenia, a kilku p atników... 67 4.1.14. Sposób liczenia podstawy wymiaru sk adek pracownika zatrudnionego u kilku pracodawców, a roczne ograniczenie podstawy wymiaru sk adek... 68 4.1.15. Podstawa wymiaru sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 70 4.1.16. wiadczenia w naturze a podstawa wymiaru sk adek ZUS... 70 4.1.17. Zasi ki z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, a podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne... 71 4.1.18. Wy czenia z podstawy wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne... 71 4.1.19. Dodatkowe umowy z w asnym pracodawc... 76 4.1.20. Prawa autorskie a umowa o prac... 77 4.1.21. Stworzenie utworu w ramach umowy o prac... 77 4.1.22. Dodatek j zykowy przys uguj cy za okres pobierania zasi ku... 77 4.2. By y pracownik a podstawa wymiaru sk adek... 78 4.2.1. Odszkodowanie z tytu u niewydania w terminie wiadectwa pracy... 78 4.2.2. Wynagrodzenie by ego pracownika... 78 4.2.3. Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy... 78 4.2.4. Pracownik przywrócony do pracy przez s d... 80 4.2.5. Wynagrodzenia uzyskane w drodze egzekucji komorniczej... 80 4.2.6. Odprawa pieni na... 82 4.2.7. Dobrowolna odprawa dla pracownika... 82 4.2.8. Odszkodowania wyp acane w zwi zku z rozwi zaniem stosunku pracy... 83 4.2.9. Jednorazowe odprawy w zwi zku z rozwi zaniem stosunku pracy... 83 4.2.10. Odszkodowania wyp acane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji... 84 4.2.11. Odprawy wyp acane pracownikom powo anym do zasadniczej s u by wojskowej... 84 4.2.12. Odprawa z tytu u rozwi zania umowy o prac w wyja nieniach ZUS... 85 4.3. Podró e s u bowe i jazdy lokalne... 86 4.3.1. Podró e s u bowe... 86 4.3.2. Koszty jazdy lokalnej dla pracownika... 86 4.3.3. Kilometrówka i rycza t w jazdach lokalnych... 87 4.3.4. Osk adkowanie rycza tu za u ywanie w asnego pojazdu dla celów s u bowych... 88

4.3.5. U ywanie samochodu s u bowego do celów prywatnych... 89 4.3.6. Zwrot pracownikowi kosztów dojazdu do pracy... 91 4.3.7. Diety wyp acone kierowcom od dnia 3 kwietnia 2010 r.... 91 4.3.8. Diety wyp acane kierowcom do dnia 2 kwietnia 2010 r... 92 4.3.9. Diety wyp acane kierowcom w wyroku Naczelnego S du Administracyjnego... 92 4.3.10. Dodatek za roz k a sk adki ZUS... 93 4.3.11. Zwrot kosztów wy ywienia w podró y s u bowej... 94 4.4. wiadczenia socjalne... 95 4.4.1. Dofinansowanie z ZF S do wypoczynku pracowników... 95 4.4.2. Dofinansowanie z ZF S do wypoczynku pracowników raz jeszcze... 95 4.4.3. Osk adkowanie paczek wi tecznych... 96 4.4.4. Paczki wi teczne cz ciowo sfinansowane z ZF S, a cz ciowo ze rodków obrotowych 97 4.4.5. Bony towarowe z ZF S... 97 4.4.6. Bony towarowe w firmie nietworz cej ZF S... 98 4.4.7. Umorzona po yczka z ZF S... 98 4.4.8. Wyp ata wiadczenia urlopowego... 99 4.4.9. wiadczenie urlopowe wyp acane w wy szej kwocie ni odpis podstawowy... 100 4.4.10. wiadczenie urlopowe wyp acane przez spó k zatrudniaj c co najmniej 20 pracowników 101 4.4.11. wiadczenia pieni ne z Zak adowego Funduszu wiadcze Socjalnych... 101 4.4.12. Zapomogi wolne od sk adek i podatku dochodowego... 102 4.4.13. Brak zró nicowania wiadcze z ZF S, a sk adki ZUS... 102 4.4.14. wiadczenia z funduszu socjalno-bytowego... 103 4.4.15. wiadczenia z funduszu socjalno-bytowego w wyja nieniach ZUS... 103 4.5. Dodatkowe wiadczenia na rzecz pracowników... 104 4.5.1. Posi ki profilaktyczne i napoje... 104 4.5.2. rodki higieny osobistej... 105 4.5.3. Odzie i obuwie robocze... 105 4.5.4. Odzie, jako prezent dla pracownika... 106 4.5.5. Ubiór s u bowy... 107 4.5.6. Napoje wydawane wszystkim pracownikom... 107 4.5.7. Karty ywieniowe... 107 4.5.8. Okulary koryguj ce wzrok na koszt pracodawcy... 108 4.5.9. Ponoszenie przez pracodawc kosztów wynaj tego pracownikowi mieszkania... 109 4.5.10. Kurs j zyka obcego dla pracownika... 110 4.5.11. Odst pienie od umowy ubezpieczenia na ycie... 111 4.5.12. Pakiety medyczne w wyja nieniach ZUS... 112 4.5.13. Obowi zkowe badanie lekarskie... 113 4.5.14. Szczepienia ochronne... 113 4.5.15. Przypadki, gdy pakiety medyczne s zwolnione z osk adkowania... 113 4.5.16. Nagrody jubileuszowe... 114 4.5.17. Nagroda z okazji jubileuszu istnienia firmy... 115 4.5.18. Nagroda jubileuszowa przys uguj ca na podstawie corocznego zarz dzenia... 116 4.5.19. Nagroda przyznana z okazji jubileuszu firmy... 116 4.5.20. Nagroda jubileuszowa przyznana na podstawie uchwa y Zarz du Spó ki... 117 4.5.21. Bezp atne lub cz ciowo odp atne przejazdy rodkami lokomocji... 117 4.5.22. Polisa ubezpieczenia od odpowiedzialno ci cywilnej... 118 4.5.23. Dofinansowanie karnetów na basen i si owni... 119 4.5.24. Nieodp atne udost pnienie kwatery dla pracownika... 119 4.5.25. Dokszta canie pracowników... 120 4.6. Zagadnienia pozosta e... 123 4.6.1. wiadczenia zwi zane z zapewnieniem opieki nad dzieckiem... 123 7

8 4.6.2. Ekwiwalent za u yte przy wykonywaniu pracy narz dzia lub materia y pracownika... 123 4.6.3. Ekwiwalent za pranie odzie y... 124 4.6.4. Zakup po ni szych cenach ni detaliczne niektórych artyku ów... 124 4.6.5. Bezp atne udost pnienie samochodów s u bowych do celów prywatnych... 124 4.6.6. Wynagrodzenie sfinansowane ze rodków PHARE... 125 4.6.7. Zas dzenie wynagrodzenia przez s d pracy... 125 4.6.8. Odsetki z tytu u nieterminowej wyp aty pracownikowi wynagrodzenia... 126 4.6.9. Nagroda dla pracownicy banku za wykrycie fa szywych banknotów... 126 4.6.10. Wyp aty po mierci pracownika... 127 4.6.11. Odwo anie pracownika z urlopu... 127 4.6.12. Nadp ata wynagrodzenia a sk adki ZUS... 127 4.6.13. Dodatek mieszkaniowy dla nauczyciela... 128 4.6.14. Zaleg e sk adki ZUS odprowadzone przez pracodawc... 129 5. Sk adka na ubezpieczenie zdrowotne pracowników... 130 5.1. Wysoko sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 130 5.2. Sk adka na ubezpieczenie zdrowotne, a podatek dochodowy... 133 5.3. Obni enie sk adki zdrowotnej do wysoko ci zaliczki... 133 5.4. Brak mo liwo ci obni enia sk adki na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku niektórych przychodów... 135 6. Wynagrodzenie za czas choroby a sk adki ZUS... 136 6.1. Wysoko wynagrodzenia za czas choroby... 136 6.2. Wynagrodzenie chorobowe dla pracowników po 50. roku ycia... 137 6.3. Brak prawa do zasi ku a wynagrodzenie chorobowe... 137 6.4. Przypadki, gdy nie przys uguje wynagrodzenie za czas choroby... 138 6.5. Wysoko wynagrodzenia za czas choroby... 139 6.6. Ustalanie podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby... 139 6.7. Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego wynagrodzenie wyp acone czy nale ne... 140 6.8. Termin wyp aty wynagrodzenia a podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego... 140 6.9. Pracownicy zatrudnieni krócej ni 12 miesi cy, a podstawa wymiaru... 141 6.10. Podstawa wymiaru wynagrodzenia za czas choroby... 141 6.11. Zmiana pracodawcy, a wynagrodzenie za czas choroby... 142 6.12. Niezdolno do pracy przed up ywem pe nego miesi ca... 142 6.13. Nieobecno ci usprawiedliwione, a podstawa wymiaru... 143 6.14. Zmiana umowy o prac a podstawa wymiaru... 144 6.15. Sk adniki wynagrodzenia niemaj ce wp ywu na podstaw wymiaru... 146 6.16. Premia, a podstawa wymiaru od dnia 12 listopada 2009 r.... 147 6.17. Premia, a podstawy wymiaru w wyroku Trybuna u Konstytucyjnego... 147 6.18. Przeliczenie podstawy wymiaru wiadcze chorobowych po wyroku Trybuna u Konstytucyjnego... 148 6.19. Sk adniki wynagrodzenia wliczane do podstawy wymiaru... 148 6.20. Ponowna niezdolno do pracy, a podstawa wymiaru... 149 6.21. Minimalna podstawa wymiaru... 149 6.22. Zwolnienie od pracy z prze omu dwóch miesi cy... 150 6.23. Choroba na prze omie roku... 150 6.24. Wynagrodzenie chorobowe nale ne za grudzie 2016 r. wyp acone w styczniu 2017 r... 151 6.25. Dodatki wyp acane pracownikom w okresie choroby... 152 6.26. Premia wyp acana podczas choroby... 152 6.27. Premia uznaniowa za czas choroby, a podstawa wymiaru sk adek ZUS... 153 6.28. Dodatek uzupe niaj cy 70% zasi ek chorobowy za pobyt w szpitalu... 153

6.29. Dokumenty potrzebne do wyp aty wynagrodzenia chorobowego... 154 6.30. Termin wystawienia zwolnienia lekarskiego... 154 6.31. Zwolnienia lekarskie w wyja nieniach ZUS... 155 6.32. Brak wyp aty wynagrodzenia dla chorego pracownika, a formularze ZUS... 156 6.33. Ca omiesi czne zwolnienie lekarskie, a raporty ZUS... 156 6.34. Rozliczenie pracownika, który pracowa jeden dzie w 31-dniowym miesi cu... 157 7. Polscy pracownicy zatrudnieni za granic lub u zagranicznych podmiotów... 157 7.1. Polscy pracownicy zatrudnieni za granic u polskiego pracodawcy... 157 7.2. Oddelegowanie polskiego pracownika do zagranicznego pracodawcy... 158 7.3. Dobrowolne ubezpieczenie w Polsce osób zatrudnionych za granic u zagranicznych podmiotów... 159 7.4. Polacy zatrudnieni bezpo rednio u zagranicznych podmiotów... 159 7.5. Zatrudnienie w Polsce u pracodawców z UE/EOG, niemaj cych w Polsce siedziby ani przedstawicielstwa... 159 7.6. Podstawa wymiaru u pracownika wys anego za granic... 160 7.7. Mo liwo obni enia postawy wymiaru sk adek ZUS dla pracowników oddelegowanych za granic... 162 7.8. Pracownicy zatrudnieni u polskiego pracodawcy oddelegowani za granic... 162 7.9. Sk adka zdrowotna od pracowników oddelegowanych do pracy za granic... 164 7.10. Dodatek za roz k... 164 7.11. Przeliczanie wynagrodzenia wyra onego w walucie obcej... 165 7.12. Obowi zki pracownika, który przej obowi zki p atnika... 165 7.13. Pracownik wys any do pracy za granic... 166 7.14. Zagraniczna podró s u bowa a praca za granic... 166 7.15. Pracownik zatrudniony w kilku krajach... 167 8. Dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych... 168 8.1. Niepe nosprawni pracownicy a sk adki ZUS... 168 8.2. Przepisy reguluj ce dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych... 168 8.3. Podmioty, którym przys uguje dofinansowanie... 168 8.4. Zasady ustalania stanu zatrudnienia... 169 8.5. Osoby, na które przys uguje dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych... 169 8.6. Wysoko dofinansowania od dnia 1 kwietnia 2014 r.... 170 8.7. Nieterminowa wyp ata wynagrodzenia a dofinansowanie z PFRON... 171 8.8. Maksymalne kwoty dofinansowania wynagrodzenia osób niepe nosprawnych... 172 8.9. Definicja niepe nosprawno ci dla potrzeb refundacji sk adek... 172 8.10. Pracodawcy nieosi gaj cy 6% wska nika zatrudnienia osób niepe nosprawnych... 173 8.11. Podmioty, którym nie przys uguje dofinansowanie z PFRON... 173 8.12. Pracownik zatrudniony na cz etatu... 173 8.13. Zasady ustalania okresu wliczania pracownika niepe nosprawnego do stanu zatrudnienia... 173 8.14. Zaleg o ci wobec PFRON a dofinansowanie wynagrodzenia osób niepe nosprawnych... 174 8.15. Nieprawid owo ci w wyp acie wynagrodze dla pracowników, a dofinansowanie... 174 8.16. Dofinansowanie wynagrodzenia osób niepe nosprawnych zatrudnionych u wi cej ni jednego pracodawcy... 174 8.17. Wniosek o dofinansowanie... 175 8.18. Post powanie PFRON po otrzymaniu wniosku o dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych... 175 8.19. Dodatkowe obowi zki pracodawcy zwi zane z przekazaniem pierwszego wniosku o dofinansowanie... 176 8.20. Sk adanie w formie elektronicznej wniosku do dofinansowanie wynagrodze z PFRON... 176 9

10 8.21. Dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych, a przechowywanie dokumentacji... 176 8.22. Przyrost zatrudnienia a dofinansowanie wynagrodze osób niepe nosprawnych... 177 8.23. Efekt zach ty a powstanie niepe nosprawno ci pracownika w trakcie zatrudnienia do dnia 30 czerwca 2016 r... 178 8.24. Efekt zach ty a powstanie niepe nosprawno ci pracownika w trakcie zatrudnienia od dnia 1 lipca 2016 r.... 178 8.25. Sposób ustalenia liczby pracowników dla celów ustalenia mo liwo ci korzystania z dofinansowania wynagrodzenia osób niepe nosprawnych... 179 8.26. Sposób ustalania liczby osób w przeliczeniu na pe ny etat... 180 8.27. Zmiana stanu zatrudnienia w trakcie miesi ca, a wyliczenie stanu zatrudnienia... 181 8.28. Pracownik pobieraj cy rent zaliczony do II grupy inwalidów... 181 8.29. Dofinansowanie do wynagrodzenia wyp acanego niepe nosprawnemu pracownikowi po wyga ni ciu umowy o prac... 182 8.30. Dofinansowanie do wynagrodze pracowników niepe nosprawnych jako pomoc de minimis 182 9. Pracownik na urlopie wychowawczym, macierzy skim lub rodzicielskim... 183 9.1. Pracownica na urlopie wychowawczym... 183 9.2. Pracownica na zasi ku macierzy skim... 183 9.3. Zg aszanie do ubezpiecze spo ecznych pracowników na urlopie macierzy skim lub wychowawczym... 184 9.4. Pracownica na urlopie wychowawczym posiadaj ca inny tytu ubezpiecze... 186 9.5. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym... 186 9.6. Zasady ustalania przeci tnego miesi cznego wynagrodzenia dla celów ustalenia podstawy wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym187 9.7. Zmiana wymiaru czasu pracy a podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie spo eczne osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym... 188 9.8. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie zdrowotne osób na urlopach wychowawczych 189 9.9. Pracownik na urlopie wychowawczym zatrudniony w dwóch firmach... 189 9.10. Pracownik na urlopie wychowawczym, a umowa o dzie o... 190 9.11. Umowa zlecenia z w asn pracownic na urlopie macierzy skim... 190 9.12. Rozliczenie przychodu wyp aconego pracownicy na urlopie macierzy skim... 191 9.13. Pracownica na urlopie macierzy skim w ma ej firmie... 193 9.14. Podstawa wymiaru sk adek pracownicy na urlopie macierzy skim... 193 9.15. Podwy szenie kwoty zasi ku macierzy skiego do minimalnej kwoty, a podstawa wymiaru sk adek... 194 9.16. Podleganie ubezpieczeniom osób na urlopie wychowawczym... 194 9.17. Urodzenie dziecka w trakcie urlopu wychowawczego... 195 9.18. Pracownik przebywaj cy na urlopie ojcowskim... 196 9.19. Pakiety medyczne przyznane w czasie przebywania na urlopie macierzy skim... 196 10. Rozliczenie sk adek ZUS za pracowników m odocianych... 197 10.1. M odociani pracownicy, a sk adki ZUS... 197 10.2. Pracownicy m odociani, a sk adka na Fundusz Pracy i FG P... 197 10.3. Rozliczenie sk adek ZUS za m odocianego w przypadku jego nieobecno ci... 198 11. Umowa o prac nak adcz, a sk adki ZUS... 198 11.1. Poj cie umowy o prac nak adcz... 198 11.2. Sk adki ZUS od umowy o prac nak adcz... 199 12. Zagadnienia pozosta e... 200 12.1. Obowi zek przekazywania ZUS RMUA... 200 12.2. Mo liwo przekazywania ZUS RMUA w formie elektronicznej... 201

12.3. Godziny nadliczbowe w ZUS RMUA... 201 12.4. Zerowy raport RCA... 201 12.5. Wyp ata premii po ustaniu zatrudnienia... 202 12.6. Wyp ata premii w tym samym miesi cu, w którym usta o zatrudnienie... 202 12.7. Kilkumiesi czny urlop bezp atny... 203 12.8. Przej cie p atnika sk adek przez innego p atnika... 203 12.9. Wynagrodzenie za pe nienie funkcji w zarz dzie spó ki z o.o... 204 12.10. Przej cie praw maj tkowych ze stosunku pracy po zmar ym pracowniku... 205 12.11. Brak zg oszenia pracowników... 205 12.12. Korekta rozliczenia sk adek za jednego pracownika... 206 12.13. Raport ZUS RCA za by ego pracownika przej tej spó ki... 206 12.14. Zg aszanie do ubezpiecze spo ecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym... 206 12.15. Sk adki ZUS a koszty uzyskania przychodów... 207 12.16. Wyegzekwowanie wynagrodzenia przez komornika... 208 12.17. Przerwy w op acaniu sk adek w raportach miesi cznych... 209 12.18. Nienale nie pobrane sk adki ZUS... 209 12.19. Zwrot pracownikowi nienale nie pobranych sk adek ZUS... 209 12.20. Wynagrodzenie po zmar ym pracowniku wyp acone jego onie... 210 12.21. Zwolnienia z osk adkowania a zwolnienia z podatku dochodowego... 211 ROZDZIA II. UBEZPIECZENIA ZLECENIOBIORCÓW I AGENTÓW... 216 1. Umowa zlecenia zawarta z innym podmiotem ni pracodawca... 216 2. Umowa o dzie o a ubezpieczenia spo eczne... 216 3. Umowy zlecenia ze studentami... 216 3.1. Umowa zlecenia zawarta ze studentem lub uczniem... 216 3.2. Status studenta, a sk adkowanie umowy zlecenia... 217 3.3. Poj cie ucznia a nauka w szkole policealnej... 218 3.4. Rodzaj szko y a umowa zlecenia ze studentem... 218 3.5. Dobrowolne ubezpieczenie studenta z tytu u umowy zlecenia... 219 3.6. Umowa zlecenia z uczniem w czasie wakacji... 219 3.7. Umowa zlecenia ze studentem po uko czeniu studiów licencjackich i przed rozpocz ciem studiów magisterskich... 220 3.8. Umowa zlecenia ze studentem b d cym jednocze nie pracownikiem... 220 3.9. Omy kowe zg oszenie studenta... 221 3.10. Umowa zlecenia z córk studentk... 221 3.11. Umowa zlecenia ze s uchaczem studiów podyplomowych... 222 3.12. Studia doktoranckie a umowa zlecenia... 222 3.13. Umowa zlecenia ze studentem cudzoziemcem... 222 3.14. Umowa zlecenia zawarta ze studentem, który jest jednocze nie pracownikiem... 223 4. Umowa zlecenia a umowa o prac... 223 4.1. Umowa zlecenia zawarta z w asnym pracodawc... 223 4.2. Umowa zlecenia z w asnym pracodawc, a urlop bezp atny... 224 4.3. Umowa zlecenia z pracownikiem innej firmy wykonuj cym prac na rzecz swojego pracodawcy 225 4.4. P atnik sk adek ZUS za osob wykonuj c zlecenie na rzecz w asnego pracodawcy... 225 4.5. Umowa zlecenia z pracownikiem i obowi zek zg oszenia... 226 4.6. Umowa o dzie o zawarta z pracownikiem w okresie urlopu bezp atnego... 227 5. Umowa zlecenia z emerytem lub rencist... 227 5.1. Umowy zlecenia zawarte z emerytami i rencistami... 227 11

12 5.2. Umowa zlecenia emeryta lub rencisty zawarta z w asnym pracodawc... 228 5.3. Zawieszona wyp ata wiadczenia dla emeryta lub rencisty, a ubezpieczenie z tytu u umowy zlecenia... 228 5.4. Umowa zlecenia z emerytem... 229 5.5. Umowy o dzie o zawierane z emerytami i rencistami... 229 5.6. Umowy o dzie o zawarte przez emeryta lub rencist przed dniem 1 lipca 2004 r.... 230 5.7. Samodzielna umowa o dzie o z emerytem... 230 5.8. Umowa zlecenia z osob na wiadczeniu przedemerytalnym... 230 6. Umowa wykonywana przez osoby na urlopie wychowawczym i bezp atnym... 231 7. Umowa zlecenia z osob na urlopie macierzy skim... 231 8. Umowa zlecenia wykonywana przez rolników... 231 9. Podleganie ubezpieczeniom spo ecznym zleceniobiorców... 232 10. Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy... 232 11. Sk adki ZUS i podatek dochodowy od drobnych umów zlecenia... 233 12. Zg oszenie do ubezpiecze i wyrejestrowanie zleceniobiorcy... 234 13. Termin zg oszenia do ubezpiecze... 234 14. Nieodp atne umowy zlecenia (wolontariusze), a ubezpieczenia spo eczne i zdrowotne... 234 15. Zg oszenie do niew a ciwych ubezpiecze... 235 16. Podstawa wymiaru sk adek do umowy zlecenia... 235 16.1. Ustalanie podstawy wymiaru sk adek przy umowie zlecenia... 235 16.2. Odp atno za wykonywanie umowy okre lonej kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnie... 236 16.3. Odp atno za wykonywanie umowy okre lona w innej formie... 237 16.4. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne zleceniobiorców w wyja nianiach ZUS... 237 16.5. Trwanie ubezpieczenia przez cz miesi ca, a podstawa wymiaru... 238 16.6. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru sk adki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe... 238 16.7. Ograniczenie wysoko ci innych sk adek... 239 16.8. Ograniczenie podstawy wymiaru sk adki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy w wyja nieniach ZUS... 240 16.9. Podstawa wymiaru sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 240 16.10. Umowa zlecenia a brak wyp aty w danym miesi cu... 240 16.11. Podstawa sk adki na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy... 241 16.12. Wy czenia z podstawy osk adkowania w przypadku umowy zlecenia... 241 16.13. Podstawa opodatkowania sk adek dla zleceniobiorców wyrok Trybuna u Konstytucyjnego 242 16.14. Umowa zlecenia zawarta z w asnym pracodawc, a wy czenia z osk adkowania... 242 16.15. Podró s u bowa zleceniobiorcy a sk adki na ubezpieczenia... 244 16.16. Podró s u bowa zleceniobiorcy b d cego jednocze nie pracownikiem firmy... 244 16.17. Sk adki ZUS za zleceniobiorc oddelegowanego do pracy za granic... 245 16.18. Podstawa wymiaru sk adek za zleceniobiorc wykonuj cego prac za granic w wyja nieniach ZUS... 246 17. Wysoko sk adek od zleceniobiorcy i ich finansowanie... 247 18. Wysoko sk adki na ubezpieczenie rentowe od umowy zlecenia... 248 19. Umowa zlecenia wykonywana w ramach dzia alno ci gospodarczej... 248 20. Kilka umów zlecenia, a ubezpieczenie spo eczne od dnia 1 stycznia 2016 r... 249 20.1. Zasady osk adkowania umów zlece w przypadku ich zbiegu od dnia 1 stycznia 2016 r.... 249 20.2. Umowy zlecenia z kilkoma p atnikami, a zasady podlegania ubezpieczeniom... 250

21. Umowa zlecenia i dzia alno gospodarcza, a sk adki ZUS... 251 22. Kilka umów zlecenia a ubezpieczenie zdrowotne... 255 23. Umowa o prac, a umowa zlecenia z ró nymi podmiotami... 255 24. W asny pracownik na urlopie bezp atnym, a umowa zlecenia... 256 25. Kolejne umowy zlecenia z t sam osob... 257 26. Krótkotrwa e umowy zlecenia, a dokumentacja ZUS... 258 27. Umowa zlecenia z obywatelem innego kraju UE... 259 28. Obj cie zleceniobiorcy ubezpieczeniem spo ecznym z dat wsteczn... 260 29. Nieodp atna umowa zlecenia... 261 30. Raporty ZUS za zleceniobiorc na macierzy skim... 261 31. Przekwalifikowywanie umów o dzie o w umowy zlecenia... 262 32. Umowa o dzie o na wyg oszenie wyk adu... 262 33. Umowa zlecenia od dnia 1 stycznia 2017 r.... 263 33.1. Minimalne wynagrodzenie w przypadku umów zlecenia od dnia 1 stycznia 2017 r.... 263 33.2. Obowi zek comiesi cznej wyp aty wynagrodzenia... 264 33.3. Umowa zlecenia a potwierdzanie ilo ci przepracowanych godzin... 265 33.4. Wyj tki od obowi zku stosowania stawki minimalnej... 267 33.5. Umowy zlecenia z wynagrodzeniem prowizyjnym... 268 ROZDZIA III. UBEZPIECZENIA SPO ECZNE I ZDROWOTNE OSÓB PROWADZ CYCH DZIA- ALNO GOSPODARCZ... 269 1. Osoba prowadz ca dzia alno gospodarcz i osoba wspó pracuj ca poj cia... 269 1.1. Definicja osoby prowadz cej pozarolnicz dzia alno gospodarcz... 269 1.2. Samozatrudnienie, a sk adki ZUS... 270 1.3. Komornik jako osoba prowadz ca dzia alno gospodarcz... 271 1.4. Twórcy i arty ci... 271 1.5. Wolne zawody... 272 1.6. Wspólnicy spó ek... 272 1.7. Obj cie komandytariusza obowi zkowym ubezpieczeniem spo ecznym... 273 1.8. Osoba wspó pracuj ca... 273 1.9. Poj cie prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego... 273 1.10. Zamieszkiwanie rodziców z dzie mi a pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym 274 1.11. Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego raz jeszcze... 274 1.12. ona zatrudniona przez m a na umow o prac... 275 1.13. Umowa o prac z ma onkiem jednego ze wspólników spó ki cywilnej... 275 1.14. Umowa o prac w celu przygotowania zawodowego z cz onkiem rodziny... 275 1.15. Zawarcie zwi zku ma e skiego z pracodawc w trakcie urlopu macierzy skiego... 275 1.16. Umowa zlecenia z on a definicja osoby wspó pracuj cej... 276 1.17. Umowa zlecenia z m em... 276 1.18. Umowa o prac z córk a poj cie osoby wspó pracuj cej... 277 1.19. Rozpocz cie dzia alno ci gospodarczej... 277 1.20. Umowy zlecenia zawierane w ramach dzia alno ci gospodarczej... 278 1.21. Pracownik spó ki cywilnej b d cy jednocze nie jej wspólnikiem... 279 1.22. Brak zg oszenia przedsi biorcy do ubezpiecze, a obowi zek zap aty... 280 1.23. Uznanie cz onka rodziny przedsi biorcy za osob wspó pracuj c... 281 2. Ubezpieczenia, którym podlegaj osoby prowadz ce dzia alno gospodarcz... 284 3. Kilka rodzajów pozarolniczej dzia alno ci, a ubezpieczenia spo eczne... 285 13

14 4. Wspó praca z kilkoma osobami prowadz cymi pozarolnicz dzia alno... 285 5. Sk adanie deklaracji przez osoby prowadz ce dzia alno gospodarcz niezatrudniaj ce pracowników 285 6. Podstawa wymiaru i zasady op acania sk adek na ubezpieczenia spo eczne... 285 6.1. Zasady ogólne... 285 6.2. Roczne ograniczenie podstawy wymiaru sk adek... 286 6.3. Przyst pienie do ubezpieczenia chorobowego w trakcie miesi ca, a podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie chorobowe... 286 6.4. Ograniczenie podstawy wymiaru sk adek na ubezpieczenie chorobowe... 286 6.5. Obj cie ubezpieczeniem w trakcie miesi ca, a podstawa wymiaru sk adek... 287 6.6. Wysoko sk adek... 287 6.7. Podstawa wymiaru sk adek dla osób prowadz cych dzia alno gospodarcz... 288 6.8. Podstawa wymiaru sk adek dla osób rozpoczynaj cych prowadzenie dzia alno ci gospodarczej... 288 6.9. Wysoko sk adek osób prowadz cych dzia alno gospodarcz w 2016 r.... 289 6.10. Wysoko sk adki rentowej... 289 6.11. Zasady finansowania sk adek... 289 6.12. Terminy p atno ci sk adek... 289 6.13. Jedyny pracownik na urlopie bezp atnym, a termin op acania sk adek... 290 7. Ubezpieczenie zdrowotne... 290 7.1. Ubezpieczenie zdrowotne osób prowadz cych dzia alno gospodarcz... 290 7.2. Wysoko sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 291 7.3. Podzielna czy niepodzielna sk adka na ubezpieczenie zdrowotne... 291 7.4. Zasi ek z ubezpieczenia spo ecznego, a zmniejszenie sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 291 7.5. Finansowanie sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 291 7.6. Wynagrodzenie za terminowe naliczanie i odprowadzanie sk adek na ubezpieczenie zdrowotne... 291 7.7. Ubezpieczenie zdrowotne, a inny tytu ubezpieczenia... 292 7.8. Sk adka zdrowotna w okresie choroby... 292 7.9. Odliczenie sk adki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego... 293 7.10. Osoba niepe nosprawna, a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne... 293 7.11. Kilka rodzajów dzia alno ci gospodarczych na podstawie jednego wpisu,a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne w wyja nieniach Ministerstwa Zdrowia... 294 8. Kilka rodzajów dzia alno ci gospodarczych, a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne... 295 8.1. Od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 26 wrze nia 2001 r.... 295 8.2. Od dnia 27 wrze nia 2001 r. do dnia 31 marca 2003 r... 295 8.3. Okres od dnia 1 kwietnia 2003 r.... 295 8.4. Okres od dnia 1 pa dziernika 2004 r. (dotyczy to równie 2017 r.)... 296 8.5. Spó ka i indywidualna dzia alno gospodarcza, a p atnik sk adek... 297 8.6. Sk adka zdrowotna z tytu u prowadzenia kilku rodzajów dzia alno ci gospodarczych... 298 8.7. Wspólnik kilku spó ek a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne... 298 8.8. Kilka rodzajów dzia alno ci gospodarczej, a zwolnienie lekarskie... 298 8.9. Sk adka zdrowotna a przekszta cenie spó ki cywilnej w spó k jawn... 299 9. Zasady op acania sk adek ZUS przez rencistów-przedsi biorców... 299 9.1. Zasady op acania sk adek ZUS przez rencistów... 299 9.2. Przepisy reguluj ce zwrot sk adek z PFRON niepe nosprawnym przedsi biorcom... 300 9.3. Renci ci-przedsi biorcy zobowi zani do p acenia sk adek ZUS... 300 9.4. Forma prowadzenia dzia alno ci gospodarczej przez rencistów, a op acanie sk adek ZUS... 300 9.5. Wysoko refundacji sk adek ZUS z PFRON... 301 9.5.1. Ogólne zasady ustalania wysoko ci refundacji sk adek z ZUS... 301

9.5.2. Wysoko refundacji sk adek ZUS w 2017 r.... 301 9.6. Wniosek o refundacj sk adek ZUS... 302 9.7. Emeryci, a refundacja sk adek ZUS... 303 9.8. Nieterminowa zap ata sk adek a refundacja sk adek ZUS... 303 9.9. Zasady post powania PFRON po otrzymaniu wniosku o refundacj sk adek... 303 9.10. Obowi zek przekazywania dokumentów dotycz cych refundacji... 303 9.11. Kody dla rencistów-przedsi biorców... 303 9.12. Renci ci, a korzystanie z mo liwo ci op acania preferencyjnych sk adek ZUS... 304 9.13. Renci ci a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne... 304 9.14. Refundacja sk adek ZUS jako pomoc de minimis... 305 9.15. Rencista, a prawo do op acania obni onych sk adek ZUS... 305 9.16. Renta z tytu u niezdolno ci do pracy, a sk adki ZUS... 306 10. Prowadzenie dzia alno ci gospodarczej przez emeryta... 306 10.1. Dzia alno gospodarcza prowadzona przez osob maj c ustalone prawo do emerytury... 306 10.2. Przychód czy dochód z dzia alno ci gospodarczej, a zwolnienie z op acania sk adki na ubezpieczenie zdrowotne przez emeryta... 307 10.3. Emeryt b d cy wspólnikiem jednoosobowej spó ki z o.o., a zwolnienie z op acania sk adek na ubezpieczenie zdrowotne... 308 10.4. Strata z dzia alno ci gospodarczej, a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne emeryta... 308 10.5. Nabycie prawa do emerytury w trakcie prowadzenia dzia alno ci gospodarczej... 308 10.6. Emeryt prowadz cy dzia alno gospodarcz opodatkowany w formie karty podatkowej... 309 11. Zg oszenie i wyrejestrowanie z ubezpiecze osoby prowadz cej dzia alno gospodarcz... 309 11.1. Zg oszenie osoby prowadz cej dzia alno jako p atnika... 309 11.2. Sposób wype niania dokumentów ZUS przez niewielkich przedsi biorców... 310 11.3. Wype nianie dokumentów przez pracowników ZUS za niektórych przedsi biorców... 310 11.4. Rejestracja, zawieszenie i wznowienie dzia alno ci, a rejestracja w ramach tzw. jednego okienka... 311 11.5. Rejestracja podmiotów podlegaj cych wpisowi do Krajowego Rejestru S dowego... 313 11.6. Zg oszenie do ubezpiecze osoby prowadz cej dzia alno gospodarcz... 314 11.7. Zmiana danych wykazanych w zg oszeniu... 314 11.8. Przekszta cenie spó ki cywilnej w jawn, a zmiana kodu ubezpiecze... 314 11.9. Zg oszenie cz onków rodziny osoby prowadz cej dzia alno gospodarcz... 314 11.10. Wyrejestrowanie z ubezpiecze... 315 11.11. Zg oszenie do ubezpiecze wspólników spó ek... 315 11.12. Ró ne daty na zg oszeniu do ubezpiecze... 317 11.13. Prawo do wiadcze zdrowotnych cz onków rodziny osoby prowadz cej dzia alno gospodarcz... 318 11.14. Kontynuacja ubezpiecze po zako czeniu dzia alno ci gospodarczej... 318 11.15. Zg oszenie przedsi biorcy do ubezpiecze za po rednictwem organu ewidencyjnego od dnia 19 maja 2016 r.... 319 12. Zawieszenie dzia alno ci gospodarczej... 320 12.1. Zg oszenie zawieszenia dzia alno ci gospodarczej... 320 12.1.1. Sk adki ZUS a zawieszenie dzia alno ci gospodarczej... 320 12.1.2. Wysoko podstawy wymiaru sk adek w przypadku zawieszenia dzia alno ci w trakcie miesi ca... 321 12.1.3. Zasady zawieszania dzia alno ci gospodarczej na podstawie ustawy o swobodzie dzia- alno ci gospodarczej... 321 12.1.4. Zawieszenie wykonywania dzia alno ci gospodarczej przez wspólnika spó ki cywilnej 321 15

16 12.1.5. Forma zawieszenia dzia alno ci gospodarczej przez osob prowadz c indywidualnie dzia alno gospodarcz... 322 12.1.6. Dobrowolne ubezpieczenie spo eczne w okresie zawieszenia dzia alno ci gospodarczej 322 12.1.7. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w okresie zawieszenia dzia alno ci gospodarczej 323 12.2. Data faktycznego rozpocz cia i zako czenia prowadzenia dzia alno ci gospodarczej... 324 12.3. Sk adki ZUS za okres przestoju firmy... 324 13. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe... 325 13.1. Zasady podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu... 325 13.2. Zg oszenie do ubezpieczenia chorobowego... 325 13.3. Utrata dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego... 326 13.4. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe orzecznictwo... 327 13.5. Ustanie ubezpieczenia chorobowego i ponowne do niego zg oszenie... 329 13.6. Forma zg oszenia wniosku o obj cie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym... 329 13.7. Niezap acenie sk adek w terminie, a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe... 329 13.8. Decyzja dotycz ca przywrócenia terminu op acenia sk adek na ubezpieczenie chorobowe... 330 13.9. Odroczenie terminu p atno ci sk adek, a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe... 332 13.10. Z o enie wniosku o obj cie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym razem ze zwolnieniem lekarskim... 333 13.11. Niedop ata sk adek na ubezpieczenie spo eczne, a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe... 333 13.12. Ubezpieczenie chorobowe za cz miesi ca... 334 13.13. Powiadomienie ZUS z opó nieniem o zmianie kodu ubezpieczenia, a ubezpieczenie chorobowe... 334 14. Osoby rozpoczynaj ce prowadzenie dzia alno ci gospodarczej... 335 14.1. Ni sze sk adki ZUS dla osób rozpoczynaj cych wykonywanie dzia alno ci gospodarczej... 335 14.2. Sprawdzanie przez ZUS warunków uprawniaj cych do op acania ni szych sk adek... 336 14.3. Wcze niejsze bycie wspólnikiem spó ki, a rozpocz cie indywidualnej dzia alno ci gospodarczej... 336 14.4. Wykonywanie czynno ci na rzecz pracodawcy... 337 14.5. Termin rozpocz cia korzystania z ulgi... 337 14.6. Wspó praca przy prowadzeniu dzia alno ci gospodarczej, a mo liwo korzystania z ulgi... 337 14.7. Skutki op acania ni szych sk adek ZUS... 338 14.8. Likwidacja firmy a op acanie ni szych sk adek z dzia alno ci gospodarczej... 338 14.9. Likwidacja i ponowne rozpocz cie dzia alno ci, a ulga w sk adkach ZUS... 338 14.10. Sposób liczenia 24 miesi cy korzystania z ulgi... 339 14.11. Przerwa w prowadzeniu dzia alno ci gospodarczej, a mo liwo op acania ni szych sk adek 339 14.12. Kilka rodzajów dzia alno ci gospodarczych, a mo liwo op acania ni szych sk adek ZUS 340 14.13. Forma prowadzenia dzia alno ci gospodarczej, a ulga w op acaniu sk adek ZUS... 341 14.14. Utrata prawa do op acania ni szych sk adek ZUS, a obowi zki ubezpieczonego... 341 14.15. Preferencyjne sk adki w wyja nieniach ZUS... 342 14.16. Preferencyjne sk adki w wyja nieniach ZUS raz jeszcze... 343 14.17. Cz ciowe pokrywanie si zakresu dzia alno ci gospodarczej z czynno ciami wykonywanymi wcze niej na podstawie stosunku pracy... 345 15. Dzia alno gospodarcza i umowa o prac... 346 16. Dzia alno gospodarcza, a umowa o prac nak adcz... 346 16.1. Umowa o prac nak adcz i dzia alno gospodarcza, a sk adki ZUS... 346 16.2. Umowa o prac nak adcz ze wspólnikiem spó ki jawnej lub twórc... 347 16.3. Przedsi biorcy wykonuj cy jednocze nie prac nak adcz w wyja nieniach Ministerstwa... 348 17. Zagadnienia pozosta e... 351 17.1. Choroba osoby prowadz cej dzia alno gospodarcz... 351

17.2. Zasi ek macierzy ski, a sk adka zdrowotna... 352 17.3. Obowi zek sk adania deklaracji ZUS... 353 17.4. Dokument p atniczy w przypadku braku deklaracji za dany miesi c... 353 17.5. Prowadzenie pozarolniczej dzia alno ci i przebywanie na urlopie wychowawczym... 354 17.6. Cudzoziemiec prowadz cy dzia alno gospodarcz... 354 17.7. Dzia alno gospodarcza w innym kraju UE... 355 17.8. Odliczenie od dochodu sk adki na ubezpieczenie spo eczne... 356 17.9. Odliczenie od podatku sk adki na ubezpieczenie zdrowotne... 356 ROZDZIA IV. UBEZPIECZENIA SPO ECZNE I ZDROWOTNE POZOSTA YCH OSÓB... 358 1. Umowa uaktywniaj ca dla niani... 358 1.1. Poj cie umowy uaktywniaj cej... 358 1.2. Poj cie rodzica samotnie wychowuj cego dziecko... 358 1.3. Umowa uaktywniaj ca a sk adki ZUS... 359 1.4. Umowa uaktywniaj ca i prawo do emerytury lub renty... 359 1.5. Zg oszenie niani do ubezpiecze... 359 1.6. Zasady op acania sk adek ZUS za niani... 360 1.7. Warunki finansowania sk adek niani przez ZUS... 361 1.8. Umowa uaktywniaj ca z kilkoma nianiami... 362 1.9. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie zdrowotne niani... 362 1.10. Nianie a sk adki na Fundusz Pracy i FG P... 362 1.11. Rozliczanie sk adek za niani... 362 1.12. Umowa z niani, a zwolnienie z obowi zku sk adania deklaracji ZUS... 363 2. Mened er, a ubezpieczenia spo eczne i zdrowotne... 364 2.1. Kontrakt mened erski, a ubezpieczenia spo eczne... 364 2.2. Sk adki ZUS za menad erów w uchwale S du Najwy szego... 364 2.3. Mened er prowadz cy jednoosobowo dzia alno gospodarcz... 366 2.4. B dne rozliczenie mened era... 366 3. Osoby przebywaj ce na urlopach wychowawczych... 367 3.1. Sk adki na ubezpieczenia osób przebywaj cych na urlopach wychowawczych... 367 3.2. Osoba na urlopie wychowawczym, a obowi zek zg oszenia do ubezpiecze... 368 4. Cz onkowie rad nadzorczych od dnia 1 stycznia 2015 r... 369 4.1. Zasady podlegania cz onków rad nadzorczych ubezpieczeniom spo ecznym... 369 4.2. Wyp ata po dniu 1 stycznia 2015 r. wynagrodzenia z tytu u pe nienia funkcji cz onka rady nadzorczej do dnia 31 grudnia 2014 r.... 370 4.3. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie zdrowotne cz onków rad nadzorczych... 370 4.4. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych... 371 4.5. Cz onkowie rady nadzorczej, a kody tytu u ubezpieczenia... 371 4.6. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o prac, b d ca jednocze nie cz onkiem rady nadzorczej... 371 4.7. Wyp ata wynagrodze za udzia w posiedzeniu rady nadzorczej... 372 4.8. Obni enie sk adki zdrowotnej do wysoko ci zaliczki na podatek dochodowy w przypadku cz onków rad nadzorczych... 372 4.9. Zwrot kosztów dojazdów dla cz onka rady nadzorczej... 372 5. Wolontariusze, a ubezpieczenia spo eczne i zdrowotne... 373 6. Absolwenci odbywaj cy praktyk... 373 7. Ubezpieczenia dobrowolne... 374 7.1. Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe... 374 17

18 7.2. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne... 375 8. Wspólnicy spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci... 376 8.1. Wspólnicy jednoosobowych spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci... 376 8.2. Wspólnik jednoosobowej spó ki z o.o. zatrudniony na umow o prac w spó ce... 376 8.3. Wspólnicy wieloosobowych spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci... 377 8.4. Wspólnik wieloosobowej spó ki z ograniczon odpowiedzialno ci z iluzorycznym udzia em jednego ze wspólników, zatrudniony na umow o prac... 377 9. Cz onkowie zarz du spó ek z ograniczon odpowiedzialno ci... 378 9.1. Cz onkowie zarz du, a sk adki ZUS... 378 9.2. Umowa o prac z cz onkiem zarz du, a sk adki ZUS... 378 10. Prokurent spó ki... 379 10.1. Prokurent spó ki, a sk adki ZUS... 379 10.2. Prokurent powo any przez zarz d spó ki, zatrudniony jednocze nie na umow o prac... 380 11. Syndyk masy upad o ciowej... 380 12. Diety wyp acone cz onkom komisji wyborczych... 381 13. awnicy s dowi... 381 14. Radca prawny, a sk adki ZUS... 381 15. Sk adka zdrowotna za awników s dowych w wyja nieniach ministerstwa zdrowia... 382 ROZDZIA V. ZBIEG TYTU ÓW UBEZPIECZE... 383 1. Zbieg tytu ów ubezpiecze spo ecznych... 383 1.1. Umowa o prac a inny tytu ubezpieczenia... 383 1.2. Umowa o prac, a wynagrodzenie ni sze od minimalnego... 384 1.3. Umowa o prac z wynagrodzeniem ni szym ni minimalne, a inne tytu y ubezpieczenia... 384 1.4. Kilka umów o prac... 385 1.5. Pracownik, a umowa zlecenia i obowi zek zg oszenia... 385 1.6. Kilka rodzajów pozarolniczej dzia alno ci, a ubezpieczenia spo eczne... 385 1.7. Umowa o prac, a dzia alno gospodarcza... 386 1.8. Prowadzenie dzia alno ci gospodarczej i zatrudnienie na podstawie umowy o prac... 387 1.9. Pracownik maj cy ustalone prawo do renty... 387 1.10. Umowa zlecenia emeryta lub rencisty zawarta z w asnym pracodawc... 387 1.11. Umowa o dzie o z emerytem b d cym pracownikiem... 388 1.12. Emeryt prowadz cy dzia alno gospodarcz... 388 1.13. Nabycie prawa do emerytury w trakcie prowadzenia dzia alno ci gospodarczej... 388 1.14. Rencista prowadz cy dzia alno gospodarcz... 389 1.15. Renta, dzia alno gospodarcza i umowa o prac... 389 1.16. Podleganie ubezpieczeniom osób na urlopie wychowawczym bez prawa do zasi ku... 390 1.17. Zbiegi ubezpiecze emerytalnych i rentowych, a ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe... 390 1.18. Wspó praca z kilkoma osobami prowadz cymi pozarolnicz dzia alno... 391 1.19. Umowa o prac nak adcz i dzia alno gospodarcza, a sk adki ZUS... 391 1.20. Urlop wychowawczy, a zbieg innych tytu ów ubezpiecze... 392 1.20.1. Ubezpieczenia spo eczne osób przebywaj cych na urlopach wychowawczych... 392 1.20.2. Ubezpieczenie zdrowotne osób na urlopach wychowawczych... 392 1.20.3. Pracownica na urlopie wychowawczym podejmuj ca zatrudnienie... 392 1.20.4. Urlop wychowawczy osoby maj cej ustalone prawo do emerytury lub renty... 393 1.20.5. Urlop wychowawczy osoby pobieraj cej stypendium sportowe... 393 1.20.6. Urlop wychowawczy a umowa zlecenia... 393 1.20.7. Urlop wychowawczy, a pozarolnicza dzia alno gospodarcza... 394

1.20.8. Urlop wychowawczy, a umowa o dzie o... 394 1.20.9. Zatrudnienie u dwóch pracodawców, a urlop wychowawczy... 394 1.20.10. Urodzenie kolejnego dziecka podczas urlopu wychowawczego... 395 1.20.11. Urlop wychowawczy osoby posiadaj cej gospodarstwo rolne... 395 1.20.12. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenia spo eczne osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym... 395 1.20.13. Podstawa wymiaru sk adek na ubezpieczenie zdrowotne osób przebywaj cych na urlopie wychowawczym... 396 1.21. Zg aszanie do ubezpiecze spo ecznych pracowników na urlopie macierzy skim lub wychowawczym... 396 2. Zbieg tytu ów do ubezpieczenia zdrowotnego... 398 2.1. Osoby podlegaj ce obowi zkowi ubezpieczenia zdrowotnego... 398 2.2. Kilka tytu ów do ubezpieczenia zdrowotnego... 401 2.3. Kilka róde w ramach tego samego tytu u ubezpiecze, a sk adka na ubezpieczenie zdrowotne 401 2.4. Kilka dzia alno ci gospodarczych a ubezpieczenie zdrowotne... 401 2.5. Dzia alno gospodarcza, a inny tytu ubezpieczenia... 402 2.6. Kilka umów zlecenia, a ubezpieczenie zdrowotne... 403 ROZDZIA VI. UBEZPIECZENIA SPO ECZNE I ZDROWOTNE ROLNIKÓW... 404 1. Ubezpieczenie spo eczne rolników prowadz cych równocze nie pozarolnicz dzia alno gospodarcz 404 1.1. Rozpocz cie dzia alno ci gospodarczej a ubezpieczenia spo eczne rolników... 404 1.2. Rozpocz cie, zako czenie lub zawieszenie prowadzenia dzia alno ci gospodarczej osób ubezpieczonych w KRUS... 406 1.3. Brak pouczenia rolnika o konieczno ci z o enia za wiadczenia o wysoko ci podatku dochodowego za poprzedni rok... 407 1.4. Brak 3-letniego okresu podlegania KRUS, a podj cie dzia alno ci gospodarczej... 407 1.5. Umowa zlecenia a wy czenie z ubezpiecze spo ecznych od dnia 1 stycznia 2015 r.... 408 1.6. Forma op acania podatku dochodowego z dzia alno ci gospodarczej, a mo liwo podlegania KRUS... 408 1.7. Mo liwo wstecznego powrotu do KRUS od dnia 1 pa dziernika 2004 r., wynikaj ca z wyroków Trybuna u Konstytucyjnego... 409 1.8. Zwrócone przez ZUS sk adki z dzia alno ci, a prawo do pozostania w KRUS... 410 1.9. Kontynuacja dzia alno ci gospodarczej w kolejnych latach, a ubezpieczenie spo eczne rolników 410 1.10. Wysoko sk adki na ubezpieczenie spo eczne rolników, op acanej przez osoby prowadz ce dzia alno gospodarcz... 411 1.11. Dodatkowe obowi zki rolnika prowadz cego dzia alno gospodarcz... 412 1.12. Status osób prowadz cych dzia alno pozarolnicz, a ubezpieczenie spo eczne rolników... 412 1.13. Wspólnik spó ki jawnej, a KRUS... 412 1.14. Rolnik b d cy wspólnikiem spó ki jawnej w wyroku SN... 413 1.15. Rolnik wspó pracuj cy przy prowadzeniu dzia alno ci gospodarczej... 413 1.16. Wznowienie dzia alno ci po przerwie... 413 1.17. Dokumentowanie wysoko ci podatku dochodowego... 414 1.18. Wolny zawód, a KRUS... 415 2. Zasady podlegania ubezpieczeniu spo ecznemu rolników... 416 2.1. Zasady ogólne... 416 2.2. Obowi zkowe ubezpieczenie spo eczne rolników... 417 2.2.1. Podmioty podlegaj ce obowi zkowemu ubezpieczeniu spo ecznemu rolników... 417 2.2.2. Niepodleganie innemu ubezpieczeniu spo ecznemu jako warunek podlegania obowi zkowemu ubezpieczeniu rolników... 417 2.2.3. Renta lub emerytura, a ubezpieczenie spo eczne rolników... 418 19

20 2.2.4. Prawo do wiadcze z ubezpiecze spo ecznych a ubezpieczenie spo eczne rolników... 418 2.2.5. Czas trwania obowi zkowego ubezpieczenia spo ecznego rolników... 418 2.2.6. Brak zg oszenia rolnika do ubezpieczenia obowi zkowego, a obj cie go ubezpieczeniem za okres wsteczny... 419 2.3. Dobrowolne ubezpieczenie spo eczne rolników... 419 2.3.1. Osoby podlegaj ce dobrowolnemu ubezpieczeniu rolników... 419 2.3.2. Czas trwania dobrowolnego ubezpieczenia spo ecznego rolników... 420 2.4. Zasady dokonywania zg oszenia do ubezpieczenia spo ecznego rolników... 421 2.5. Poj cie rolnika dla potrzeb ubezpieczenia spo ecznego rolników... 422 2.6. Dzier awca gospodarstwa rolnego... 422 2.7. Zarz dca gospodarstwa rolnego... 422 2.8. Ubezpieczenie spo eczne rolników, a posiadanie gospodarstwa rolnego bez tytu u prawnego... 423 2.9. Obj cie ubezpieczeniem spo ecznym rolników, ma onka rolnika... 423 2.10. Poj cie dzia alno ci rolniczej... 423 2.11. Posiadanie gospodarstwa rolnego, a prowadzenie dzia alno ci rolniczej... 423 2.12. Domniemania przy ustalaniu obowi zku ubezpieczenia... 424 2.13. Hektar przeliczeniowy... 424 2.14. Dzia y specjalne produkcji rolnej... 425 2.15. Poj cie domownika dla celów ubezpieczenia spo ecznego rolników... 426 2.16. Obowi zek op acania sk adek... 426 2.17. Wysoko sk adek do KRUS... 427 3. Ubezpieczenie zdrowotne rolników... 427 3.1. Zmiany w ubezpieczeniu zdrowotnym rolników od dnia 1 lutego 2012 r.... 427 3.2. Sposób finansowania sk adek zdrowotnych... 428 ROZDZIA VII. UBEZPIECZENIA WYPADKOWE... 430 1. Osoby podlegaj ce ubezpieczeniu wypadkowemu... 430 2. Obowi zkowe ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców... 430 3. Okres, za który ustala si sk adk na ubezpieczenie wypadkowe... 431 4. Ustalenie stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie zdrowotne przez podmioty okre laj ce j samodzielnie... 431 4.1. Ustalenie liczby ubezpieczonych... 432 4.2. Jedna osoba obj ta kilkoma tytu ami ubezpieczenia, a ustalanie liczby osób ubezpieczonych... 433 4.3. Osoby, których nie uwzgl dnia si ustalaj c liczb ubezpieczonych... 433 4.4. P atnik zg oszony w okresie od dnia 1 stycznia danego roku do dnia 31 marca nast pnego roku... 434 5. Wspólnicy spó ki cywilnej w liczbie ubezpieczonych... 435 6. Ustalenie stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie wypadkowe dla p atnika zg aszaj cego do ubezpieczenia wypadkowego nie wi cej ni 9 ubezpieczonych... 435 7. Ustalenie stopy sk adki wypadkowej przez ZUS... 436 7.1. Stopa sk adki wypadkowej dla du ych podmiotów... 436 7.2. Zasady ustalania sk adki wypadkowej przez ZUS... 436 8. Samodzielne ustalenie stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie wypadkowe przez p atników zatrudniaj cych powy ej 10 osób... 437 9. Sposób ustalenia grupy PKD do celów ustalenia wysoko ci stopy procentowej sk adki wypadkowej... 438 10. Ustalenie PKD, a REGON... 439 10.1. Ustalenie PKD... 439 10.2. Sk adka wypadkowa wspólników spó ki cywilnej... 439 11. Brak REGON, a sk adka na ubezpieczenie wypadkowe... 439

12. Podmioty niepodlegaj ce wpisowi do REGON, a ubezpieczenie wypadkowe... 440 13. Podwy szenie sk adki na ubezpieczenie wypadkowe... 440 14. Zawy enie lub zani enie sk adki na ubezpieczenie wypadkowe... 440 15. Informacja ZUS IWA... 441 15.1. P atnicy zobowi zani do sk adania informacji o danych do ustalenia sk adki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA... 441 15.2. Termin sk adania ZUS IWA... 441 15.3. Forma przekazywania ZUS IWA... 441 15.4. Niektóre zasady wype niania druku ZUS IWA... 442 16. Konsekwencje zani enia sk adki wypadkowej... 444 17. Wynagrodzenie za marzec wyp acone w kwietniu, a zmiana sk adki na ubezpieczenie wypadkowe 445 18. Rodzaj dzia alno ci, a wysoko sk adki na ubezpieczenie wypadkowe od dnia 1 kwietnia 2015 r. 445 ROZDZIA VIII. FUNDUSZ PRACY, FUNDUSZ GWARANTOWANYCH WIADCZE PRA- COWNICZYCH I FUNDUSZ EMERYTUR POMOSTOWYCH... 449 1. Fundusz Pracy... 449 1.1. Obowi zek uiszczania sk adek na Fundusz Pracy... 449 1.2. Sk adki na Fundusz Pracy za osoby powracaj ce po urlopie macierzy skim i wychowawczym 450 1.3. Sposób liczenia okresu zwolnienia z op acania sk adek na Fundusz Pracy za osoby powracaj ce po urlopie macierzy skim... 450 1.4. Druga umowa z tym samym pracodawc, a zwolnienie z op acania sk adek na FP i FG P... 452 1.5. Sk adki za Fundusz Pracy za ojca dziecka powracaj cego z urlopu macierzy skiego lub wychowawczego... 452 1.6. Prawo do korzystania ze zwolnienia z op acania sk adek na FP i FG P u kolejnego pracodawcy 453 1.7. Zwolnienie z obowi zku op acania sk adek na Fundusz Pracy za osoby, które uko czy y 50. rok ycia... 454 1.8. Brak obowi zku op acania sk adek na Fundusz Pracy przez przedsi biorców po uko czeniu wymaganego wieku... 455 1.9. Kolejna umowa z bezrobotnym, a sk adki na Fundusz Pracy i FG P... 455 1.10. Zwolnienie z obowi zku op acania sk adek na Fundusz Pracy za pracowników powy ej 55. roku ycia... 456 1.11. Zwolnienie z op acania sk adek na FP i FG P za zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie uko czyli 30 lat... 456 1.12. Zbieg tytu ów ubezpiecze, a sk adka na Fundusz Pracy... 456 1.13. Podmioty zwolnione z op acania sk adek na Fundusz Pracy... 457 1.14. Sk adki na Fundusz Pracy za osoby obj te dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym... 458 1.15. Wysoko sk adki na Fundusz Pracy... 458 1.16. Zleceniobiorcy, a sk adka na Fundusz Pracy... 458 1.17. Sk adka na Fundusz Pracy od wynagrodzenia wyp aconego w styczniu 2017 r. za grudzie 2016 r.... 458 1.18. Umowa zlecenia wykonywana przez cz miesi ca... 459 1.19. Osoba fizyczna zatrudniaj ca tylko zleceniobiorców... 459 1.20. Sk adki na Fundusz Pracy za zleceniobiorców w wyja nieniach ZUS... 460 1.21. Sk adki na Fundusz Pracy od przedsi biorców op acaj cych ulgowy ZUS... 461 1.22. Umorzenie sk adek na Fundusz Pracy przedsi biorczym matkom... 461 2. Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych... 461 2.1. Wysoko sk adki na FG P... 461 21