EFEKTY MIKRONAWODNIE WYBRANYCH ODMIAN DYNI OLBRZYMIEJ (Cucurbita maxima Duch. F.) UPRAWIANYCH NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

Podobne dokumenty
WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO NA PLONOWANIE DYNI OLBRZYMIEJ ODMIANY ROUGE VIF D ETAMPES UPRAWIANEJ NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

Wpływ nawadniania kroplowego i nawoenia azotem na plonowanie malin uprawianych na glebie lekkiej

Efektywno ekonomiczno-produkcyjna nawadniania i nawoenia mineralnego wybranych gatunków warzyw

PORÓWNANIE PLONOWANIA TRZECH ODMIAN SAŁATY RZYMSKIEJ W UPRAWIE WIOSENNEJ I JESIENNEJ NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ W WARUNKACH FERTYGACJI KROPLOWEJ AZOTEM

Wpływ opadów, deszczowania i dawki azotu na plon oraz poziom azotanów w bulwach ziemniaka odmiany Mila

Stanisław Rolbiecki, Roman Rolbiecki, Czesław Rzekanowski

PORÓWNANIE REAKCJI DYNI ZWYCZAJNEJ ODMIANY DANKA NA NAWADNIANIE KROPLOWE W WARUNKACH OPADOWO-TERMICZNYCH BYDGOSZCZY I STARGARDU SZCZECI SKIEGO

WP YW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I NAWO ENIA AZOTEM NA PLONOWANIE CEBULI ODMIANY KUTNOWSKA UPRAWIANEJ NA GLEBIE PIASZCZYSTEJ W REJONIE BYDGOSZCZY

WZROST I PLONOWANIE PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.), UPRAWIANEJ W POLU W WARUNKACH KLIMATYCZNYCH OLSZTYNA

OCENA JAKOCI OWOCÓW TRZECH KRAJOWYCH ODMIAN PATISONA. Monika Grzeszczuk, Joachim Falkowski, Barbara Jakubowska

Agricultura 2(2) 2003, 19-31

ROLA DESZCZOWANIA I ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM W KSZTAŁTOWANIU PLONU ZIEMNIAKA WCZESNEGO ODMIANY DOROTA NA GLEBIE LEKKIEJ W REJONIE BYDGOSZCZY

WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I NAWOśENIA AZOTEM NA

WPŁYW NAWADNIANIA I NAWOśENIA MINERALNEGO

WPŁYW SYSTEMU UPRAWY, NAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA BIOMETRYKĘ SAMOKOŃCZĄCEGO I TRADYCYJNEGO MORFOTYPU BOBIKU

Zakład Produkcji Roślinnej i Nawadniania, Akademia Rolnicza ul. Słowackiego 17, Szczecin

Life Sciences, Bydgoszcz, Poland Katedra Melioracji i Agrometeorologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

ROLA CZYNNIKA WODNEGO I TERMICZNEGO W KSZTAŁTOWANIU PLONÓW ZIARNA KUKURYDZY

WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ NAD WPŁYWEM DESZCZOWANIA I ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE PROSA ODMIANY GIERCZYCKIE NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I NAWOŻENIA AZOTEM NA PLONOWANIE DWÓCH ODMIAN KUKURYDZY NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

OCENA POTRZEB I EFEKTÓW NAWADNIANIA ZIEMNIAKA ŚREDNIO WCZESNEGO W OKOLICY BYDGOSZCZY W LATACH

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

PLONOWANIE BORÓWKI WYSOKIEJ ODMIANY PATRIOT I SPARTAN W ZALEśNOŚCI OD NAWADNIANIA

Wpływ nawadniania podkoronowego i nawoenia mineralnego na wielko i jako plonów owoców brzoskwini

PLONOWANIE TRZECH ODMIAN SA ATY RZYMSKIEJ NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ W WARUNKACH FERTYGACJI KROPLOWEJ AZOTEM

PRÓBA PORÓWNANIA POTRZEB NAWADNIANIA SZKÓŁEK LEŚNYCH W LATACH W OKOLICACH BYDGOSZCZY, CHOJNIC I TORUNIA

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

WPŁYW OSŁON ORAZ SPOSOBU SADZENIA ZĄBKÓW NA PLONOWANIE CZOSNKU W UPRAWIE NA ZBIÓR PĘCZKOWY. Wstęp

EFEKTY NAWADNIANIA BORÓWKI WYSOKIEJ NA GLEBIE LEKKIEJ EFFECTS OF IRRIGATION OF HIGHBUSH BLUBERRY CULTIVAED ON SANDY SOIL

PLONOWANIE BORÓWKI WYSOKIEJ NA NIZINIE SZCZECIŃSKIEJ W ZALEŻNOŚCI OD OPADÓW I NAWADNIANIA

OCENA PLONOWANIA I JAKOŚCI OWOCÓW DZIEWIĘCIU ODMIAN TRUSKAWKI. Wstęp. Materiał i metody

WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I SPOSOBU PRODUKCJI ROZSADY NA PLONOWANIE KAWONA (CITRULLUS VULGARIS) UPRAWIANEGO NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów

PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA, UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII. Wstęp. Materiał i metody

OCENA POTRZEB I EFEKTÓW NAWODNIEŃ KROPLOWYCH ZIEMNIAKA ŚREDNIO WCZESNEGO OMAN NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ

Wpływ deszczowania i nawoenia azotem na plon oraz warto technologiczn i przechowalnicz ziemniaka odmiany Triada

PORÓWNANIE REAKCJI PROSA ODMIANY GIERCZYCKIE NA DESZCZOWANIE I NAWOśENIE AZOTEM

WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI POLSKI

TADEUSZ WOJDYŁA, DOROTA WICHROWSKA, ROMAN ROLBIECKI, STANISŁAW ROLBIECKI, BERENIKA WELTROWSKA- MEDZIŃSKA

EFFECTS OF DRIP IRRIGATION OF SUMMER SQUASH CULTIVATED ON THE LIGHT SOIL

Przydatność odmian pszenicy jarej do jesiennych siewów

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

WPŁYW SUMY I ROZKŁADU OPADÓW NA PLONOWANIE PSZENŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO NA RÓŻNYCH KOMPLEKSACH GLEBOWO-ROLNICZYCH W ŚRODKOWEJ CZĘŚCI POLSKI

Wpływ deszczowania, dokarmiania dolistnego i nawożenia azotem na plon korzeni i efekty ekonomiczne uprawy buraków cukrowych

Zaleno pomidzy zawartoci zwizków azotowych a podatnoci bulw ziemniaka na mechaniczne uszkodzenia

REAKCJA BORÓWKI WYSOKIEJ ODMIANY SPARTAN I PATRIOT NA NAWADNIANIE KROPLOWE BLUEBERRY HIGH RESPONSE OF 'SPARTAN' AND 'PATRIOT' TO DRIP IRRIGATION

Wpływ rzutowego i rzędowego nawożenia mocznikiem na wysokość plonu i niektóre cechy jakości bulw ziemniaka

WPŁYW OPADÓW, NAWADNIANIA ORAZ NAWOŻENIA MINERALNEGO NA PLONOWANIE BRZOSKWINI ODMIANY INKA

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

Reakcja trzech odmian owsa na deszczowanie i nawożenie azotem

PLONOWANIE BOCZNIAKA PLEUROTUS PRECOCE (FR.) QUEL W ZALEŻNOŚCI OD MASY PODŁOŻA. Wstęp

OCENA PLONOWANIA DWÓCH ODMIAN PAPRYKI SŁODKIEJ W POLU W ODNIESIENIU DO WARUNKÓW TERMICZNYCH Halina Buczkowska 1, Hanna Bednarek 2

Techniczne i technologiczne parametry produkcji rzepaku ozimego

OCENA PLONOWANIA ODMIAN BURAKA LIŚCIOWEGO W UPRAWIE JESIENNEJ. Wstęp. Materiał i metody

WPŁYW NAWODNIEŃ CIŚNIENIOWYCH NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W ROŚLINACH OGRODNICZYCH

REAKCJA KUKURYDZY NA NAWADNIANIE W ŚWIETLE WYNIKÓW WIELOLETNIEGO EKSPERYMENTU POLOWEGO

PLONOWANIE KILKU ODMIAN PIETRUSZKI NACIOWEJ Petroselinum sativum L. ssp. crispum

WPŁYW MIKRONAWODNIEŃ NA ZAWARTOŚĆ SKROBI I CUKRÓW W BULWACH WYBRANYCH ODMIAN ZIEMNIAKÓW PO ZBIORACH I PRZECHOWYWANIU

Wpływ nawożenia azotowego na plon ziarna, zawartość białka i elementy struktury plonu owsa

OCENA EFEKTYWNOŚCI DESZCZOWANIA JĘCZMIENIA JAREGO W ASPEKCIE POPRAWY PRZYDATNOŚCI SŁODOWNICZEJ ZIARNA

REAKCJA ŚLIW ODMIAN AMERSIS I CACANSKA RANA NA ZRÓŻNICOWANE WARUNKI WILGOTNOŚCIOWE I NAWOŻENIE MINERALNE

WPŁYW PODŁOŻA I ODMIANY NA PLONOWANIE OGÓRKA GRUBOBRODAWKOWEGO UPRAWIANEGO W SZKLARNI Z ZASTOSOWANIEM FERTYGACJI

Wpływ deszczowania, dokarmiania dolistnego i nawożenia azotem na plony i efekty ekonomiczne uprawy buraków cukrowych na nasiona

ZMIANY CHEMICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI GLEBY LEKKIEJ W WYNIKU WIELOLETNIEGO NAWADNIANIA BORÓWKI WYSOKIEJ

WZROST, PLONOWANIE I WIELKOŚCI OWOCÓW TRZYNASTU ODMIAN JABŁONI OKULIZOWANYCH NA PODKŁADCE M.9. Wstęp

ZMIANY ZAWARTOCI SACHARYDÓW PODCZAS PRZECHOWYWANIA OWOCÓW DYNI OLBRZYMIEJ (CUCURBITA MAXIMA)

WPŁYW OGŁAWIANIA RO LIN NA PLON TRZECH ODMIAN OBER YNY UPRAWIANEJ W NIEOGRZEWANYM TUNELU FOLIOWYM

OKREŚLENIE WPŁYWU WARUNKÓW OPADOWYCH NA PLONOWANIE ZIEMNIAKA BARDZO WCZESNEGO I WCZESNEGO W POŁUDNIOWEJ POLSCE

NASTĘPCZE DZIAŁANIE NAWOZÓW ZIELONYCH W UPRAWIE MARCHWI FLACORO. Wstęp

WPŁYW MIKRONAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA PLONOWANIE WIŚNI ORAZ WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE GLEBY LEKKIEJ

PORÓWNANIE PLONOWANIA I WARTOŚCI ODŻYWCZEJ WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA W UPRAWIE PRZY PALIKACH W TUNELU FOLIOWYM. Wstęp

WPŁYW PODŁOśY I ODMIAN NA WYSOKOŚĆ I JAKOŚĆ PLONU POMIDORA SZKLARNIOWEGO. Józef Piróg 1, Andrzej Komosa 2

Melioracje nawadniające na gruntach ornych w Polsce

Pakiet informacyjny firmy AKRA czwartek, 04 sierpnia :39 - Poprawiony czwartek, 04 sierpnia :05

PLONOWANIE KAWONA ODMIANY BINGO NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ ZALE NIE OD FERTYGACJI AZOTEM SYSTEMEM NAWODNIE KROPLOWYCH I SPOSOBU PRODUKCJI ROZSADY

WIELKO I JAKO PLONU SELERA KORZENIOWEGO ODMIANY ODRZASKI UPRAWIANEGO PO NAWOZACH ZIELONYCH I WAPNOWANIU GLEBY

WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I MIKROZRASZANIA NA WYSOKOŚĆI JAKOŚĆPLONU OWOCÓW ARONII

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

NAWADNIANIE JAKO CZYNNIK PRZECIWDZIAŁAJĄCY SKUTKOM POSUCH W UPRAWIE MALINY NA GLEBIE PIASZCZYSTEJ

EFEKTY NAWADNIANIA NIEKTÓRYCH WARZYW

REAKCJA NASION WYBRANYCH ODMIAN OGÓRKA NA PRZEDSIEWNĄ BIOSTYMULACJĘ LASEROWĄ. Wstęp

NAWADNIANIE JAKO SPOSÓB PRZECIWDZIAŁANIA OBNIŻKOM PLONÓW BURAKA CUKROWEGO UPRAWIANEGO NA GLEBACH LEKKICH W LATACH SUCHYCH

ZAWARTOŚĆ POTASU W MŁODYCH BULWACH ZIEMNIAKA W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UPRAWY. Wstęp

Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę

EFEKTYWNOŚĆ NAWADNIANIA KILKU ODMIAN BORÓWKI WYSOKIEJ EFFICIENCY OF IRRIGATION OF SOME HIGHBUSH BLUEBERRY CULTIVARS

A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY NORMĄ WYSIEWU NASION A PLONEM ZIELA KARCZOCHA (CYNARA SCOLYMUS L.) * Wstęp. Materiał i metody

POTRZEBY I EFEKTY NAWADNIANIA KUKURYDZY UPRAWIANEJ NA ZIARNO W REGIONIE KUJAWSKO-POMORSKIM

OCENA EFEKTÓW NAWADNIANIA KROPLOWEGO BORÓWKI WYSOKIEJ

OCENA EFEKTÓW ZASTOSOWANIA NAWADNIANIA

Nauka Przyroda Technologie

Porównanie produkcji nasiennej ziemniaka w systemie ekologicznym i konwencjonalnym

Nauka Przyroda Technologie

WPŁYW NAWADNIANIA I FERTYGACJI KROPLOWEJ AZOTEM NA PLONOWANIE KUKURYDZY NA OBSZARZE SZCZEGÓLNIE DEFICYTOWYM W WODĘ

WPŁYW SPOSOBU NAWADNIANIA ZIEMNIAKA NA PORAŻENIE BULW PRZEZ PATOGENY EFFECT OF DIFFERENT METHODS OF POTATO IRRIGATION ON TUBERS INFECTION BY PATHOGENS

OCENA POTRZEB I EFEKTÓW DESZCZOWANIA BOBIKU W WARUNKACH ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA AZOTOWEGO

Wpływ poziomu uwilgotnienia gleby na zawarto zwizków azotowych w plonie szpinaku nowozelandzkiego

Wpływ agrotechniki na plonowanie ziemniaków na Dolnym Śląsku * Część I. Nawożenie organiczne i mineralne

EFEKTYWNOŚĆ NAWADNIANIA POMIDORÓW W PRODUKCJI POD OSŁONAMI IRRIGATION EFFICIENCY OF TOMATOES UNDER COVER PRODUCTION

Transkrypt:

Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 3(1) 2004, 37-45 EFEKTY MIKRONAWODNIE WYBRANYCH ODMIAN DYNI OLBRZYMIEJ (Cucurbita maxima Duch. F.) UPRAWIANYCH NA GLEBIE BARDZO LEKKIEJ Roman Rolbiecki Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy Streszczenie. W latach 1998 2000 przeprowadzono we wsi Kruszyn Krajeski pod Bydgoszcz dowiadczenia polowe z mikronawadnianiem dyni olbrzymiej na glebie bardzo lekkiej. Celem podjtych bada było poznanie efektów nawadniania kroplowego i mikrozraszania w uprawie dyni olbrzymiej na glebie bardzo lekkiej. Oba systemy nawadniania istotnie zwikszyły plon handlowy dyni olbrzymiej w porównaniu do nienawadnianej kontroli. Przyrosty plonu wyniosły 59,4 i 55,4 t ha -1 odpowiednio dla nawadniania kroplowego i mikrozraszania. Z trzech testowanych odmian najwyszy plon stwierdzono u odmiany Melonowa ółta, niszy u Bambino i najniszy u Ambar. Obliczona jednostkowa efektywno zastosowanej wody była wysza w przypadku nawadniania kroplowego. Słowa kluczowe: mikronawodnienia, dynia olbrzymia, gleba bardzo lekka WSTP Badania naukowe, które prowadzone s w okolicach Bydgoszczy od ponad 20 lat, wykazały du celowo zastosowania nawadniania jako podstawowego czynnika plonotwórczego na glebach o małej zdolnoci retencjonowania wody. Osigany pod wpływem tego zabiegu wzrost plonów był znacznie wyszy ni na glebach o wikszej zawartoci czci spławialnych. Pozwolił on równie na wprowadzenie do zmianowania na tych glebach rolin intensywnych, m.in. warzyw, uprzednio w tych warunkach nieuprawianych [Rzekanowski i Rolbiecki 1996, Rolbiecki i in. 2003]. Duy deficyt wody, zła sytuacja ekonomiczna polskiego rolnictwa oraz coraz czstsze rozpatrywanie zasobów wodnych w kategoriach ekologicznych przemawiaj za stosowaniem bardziej precyzyjnych systemów nawadniania, spełniajcych wszelkie warunki energo- i zasobooszczdnej gospodarki [Rzekanowski i Rolbiecki 1996]. Takie wymogi najlepiej spełniaj tzw. nawodnienia niskocinieniowe (mikronawodnienia), które praktyczne zastosowanie znalazły w produkcji rolin pod osłonami, w towaro- Adres do korespondencji Corresponding author: Roman Rolbiecki, Katedra Melioracji i Agrometeorologii Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy, ul. Bernardyska 6, 85-029 Bydgoszcz, e-mail: rolbr@atr.bydgoszcz.pl

38 R. Rolbiecki wych sadach, w jagodnikach i warzywnictwie polowym [Grabarczyk i Rzekanowski 1984, Kaniszewski 1987, Pierzgalski i Jeznach 1993, Dyko 2000]. Wysokie potrzeby wodne, preferowanie gleb szybko nagrzewajcych si, wysoka plenno oraz rosnce znaczenie gospodarcze dyni olbrzymiej sprawiły, e wydała si ona rolin predestynowan do uprawy na gruntach wyposaonych w instalacje do mikronawodnie. Celem podjtych bada było poznanie efektów nawadniania kroplowego i mikrozraszania w uprawie dyni olbrzymiej na glebie bardzo lekkiej. MATERIAŁ I METODY Dowiadczenia polowe z nawadnianiem dyni olbrzymiej przeprowadzono w latach 1998 2000 na polu dowiadczalnym w Kruszynie Krajeskim koło Bydgoszczy. cisłe eksperymenty polowe wykonano na glebie zaliczanej do VI (kompleks ytni bardzo słaby), a we fragmentach do V klasy bonitacyjnej (kompleks ytni słaby). Gleba charakteryzowała si bardzo du przepuszczalnoci spowodowan nisk zawartoci czci spławialnych, wynoszc w poziomach próchnicznych od 5 do 7%, a w skale macierzystej zaledwie 3%. Ze wzgldu na mał pojemno wodn (88 mm w jednometrowej warstwie przy stanie PPW), gleba posiadała słab zdolno do cigłego zaopatrywania rolin w wod. Efektywna retencja uyteczna w warstwie 0-100 cm wynosiła 43,6 mm, z czego na warstw 0-50 przypadało 30 mm. Badaniami objto nastpujce odmiany dyni olbrzymiej: Ambar, Bambino i Melonowa ółta. Dowiadczenia wykonano metod losowanych podbloków w dwuczynnikowym układzie zalenym split-plot. Czynnikiem pierwszego rzdu były trzy warianty wodne: bez nawadniania (obiekty kontrolne), nawadnianie kroplowe, mikrozraszanie. Czynnik drugiego rzdu stanowiły wymienione odmiany uprawne. Przeprowadzone dowiadczenia wykonano w czterech powtórzeniach, co dawało 36 poletek o powierzchni 9,1 m 2 kade. Pomidzy wariantami wodnymi dowiadczenia zastosowano wolne pasy (bufory) o szerokoci 3 m. Zabiegi uprawowe przeprowadzono zgodnie z zalecanymi zasadami agrotechniki [Kryska 1995]. W okresie jesieni stosowano pod ork przedzimow obornik w dawce 55 t ha -1. Poziom nawoenia mineralnego ustalono w wysokoci 600 kg N : P : K ha -1, w stosunku 2:2:3. Nawoenie fosforowo-potasowe przeprowadzono jednorazowo wczesn wiosn, stosujc superfosfat potrójny granulowany oraz sól potasow 55%. Nawo- enie azotowe w postaci saletry amonowej w celu sukcesywnego pokrywania potrzeb i uniknicia strat azotu stosowano w trzech dawkach w stosunku 1:2:2. Pierwsz dawk w wysokoci 34 kg N ha -1 stosowano przedsiewnie, dwie nastpne po 69 kg N ha -1 kada, stosowano pogłównie w fazie kwitnienia i pocztku owocowania. Terminy wykonywania nawodnie ustalano na podstawie potencjału wodnego gleby okrelanego przy uyciu tensjometrów. Sczki tensjometrów były umieszczone na głbokoci 20 25 cm. rozpoczynano w chwili, kiedy siła ssca gleby wynosiła 0,04 MPa. Dodatkowo dokonywano równie biecych obserwacji wygldu rolin oraz organoleptycznej oceny wilgotnoci gleby. Acta Sci. Pol.

Efekty mikronawodnie wybranych odmian dyni olbrzymiej... 39 Sumaryczne dawki wody przeliczone na wysoko warstwy opadu, wahały si w zalenoci od warunków opadowych i termicznych poszczególnych okresów wegetacji od 91 do 195 mm w przypadku nawadniania kroplowego oraz od 215 do 245 mm przy mikrozraszaniu (tab. 1). Wielko dawek jednorazowych kształtowała si od 5 do 25 mm, zalenie od stosowanego systemu nawadniana. kroplowe stosowano z wiksz czstotliwoci ni mikrozraszanie. Tabela 1. Temperatury, opady i dawki nawodnieniowe w okresie prowadzenia bada Table 1. Temperatures, rainfalls and irrigation rates during the experimental period Sumaryczne dawki nawodnieniowe, mm Temperatura Opad Lata bada Total irrigation water rates, mm Temperature Rainfall Years of study kroplowe mikrozraszanie IV IX, C IV IX, mm drip microsprinkler 1998 14,1 378 91 215 1999 15,1 311 154 230 2000 14,5 216 195 245 14,6 302 147 230 Wielolecie Long-term 14,1 324 Zbiór owoców przeprowadzano jednorazowo, kiedy owoce osignły dojrzało pełn. Było to w kadym z sezonów wegetacyjnych w II dekadzie wrzenia. Okrelano plon handlowy owoców oraz mas pojedynczego owocu. W ocenie owoców kierowano si wymogami Polskiej Normy [1996]. Obliczenia statystyczne wykonano, bazujc na pakiecie analizy wariancji i syntezy opracowanym w Zakładzie Ekonomiki Rolnictwa ATR, wykorzystujc test Fishera Snedecora w celu stwierdzenia istotnoci działania czynników dowiadczenia oraz test t-studenta dla porównania otrzymanych rónic. Przeprowadzono równie odpowiednie analizy korelacji i regresji dla oceny stopnia zalenoci niektórych cech plonu od opadów bd dawek nawodnieniowych. Najwiksze potrzeby nawadniania dyni olbrzymiej wystpiły w ostatnim roku prowadzenia eksperymentu (2000). Charakteryzował si on bowiem bardzo ciepłymi i ubogimi w opad naturalny miesicami wiosennymi oraz chłodniejszym, lecz równie z duymi niedoborami opadów latem. Due potrzeby nawadniania zanotowano równie w roku 1999, w którym temperatury powietrza były wysze, a opady atmosferyczne nisze od redniej z wielolecia. Najmniejsze potrzeby nawadniania wystpiły w pierwszym roku bada (1998). Charakteryzował si on bowiem ciepł wiosn z opadami poniej normy oraz chłodniejszym i bogatszym w opady latem. Przecitna wielko opadów atmosferycznych w latach prowadzenia dowiadcze była o 22 mm nisza ni rednia z wielolecia. WYNIKI Uzyskane na obiektach kontrolnych plony handlowe dyni olbrzymiej kształtowały si na rednim poziomie 34,4 t ha -1 (tab. 2). Najwysze z trzylecia plony uzyskano w pierwszym roku bada (1998), w którym wyniosły one 52,1 t ha -1, a najnisze Hortorum Cultus 3(1) 2004

40 R. Rolbiecki w 1999 r. (20,4 t ha -1 ). Najwysze sporód trzech testowanych odmian dyni olbrzymiej rednie plony na poletkach nie nawadnianych dała Melonowa ółta (46,4 t ha -1 ), nisze Bambino (34,9 t ha -1 ) i najnisze Ambar (21,8 t ha -1 ). Rónice w plonie handlowym okazały si istotne, potwierdzajc tym samym charakter cech plonotwórczych badanych odmian. Tabela 2. Plony handlowe dyni olbrzymiej, t ha -1 Table 2. Marketable yield of winter squash, t ha -1 Irrigation Obiekty nienawadniane Control plots kroplowe Drip irrigation Mikrozraszanie Microsprinkler irrigation NIR 0,05 LSD: 0.05 (I) Irrigation (I) Odmiana (II) Cultivar (II) Interakcja (I II) Interaction (I II) Interakcja (II I) Interaction (II I) Rok bada Odmiana Year of study Cultivar 1998 1999 2000 Ambar 30,3 15,7 19,4 21,8 Bambino 51,1 21,1 32,4 34,9 Melonowa ółta 74,8 24,2 40,2 46,4 52,1 20,4 30,7 34,4 Ambar 34,1 26,8 24,8 28,5 Bambino 78,5 53,3 50,0 60,6 Melonowa ółta 92,1 67,9 71,3 77,1 68,2 49,3 48,7 55,4 Ambar 32,3 31,9 28,3 30,8 Bambino 80,8 55,5 52,8 63,0 Melonowa ółta 104,9 72,7 75,0 84,2 72,7 53,4 52,1 59,4 13,4 10,5 r. n. n.s r. n n.s.. 6,0 4,9 9,1 8,4 5,1 3,2 6,8 5,6 5,4 4,0 7,6 6,9 wywarło istotny wpływ na kształtowanie si plonu handlowego owoców dyni olbrzymiej. rednie przyrosty plonu handlowego wyniosły 21,0 t ha -1 (61%) dla nawadniania kroplowego oraz 25,0 t ha -1 (73%) w przypadku mikrozraszania. Rónice w plonie handlowym owoców midzy stosowanymi systemami były nieistotne. Najwysze plony handlowe na poletkach nawadnianych uzyskano w pierwszym roku bada (1998), najnisze za w 2000. Równoczenie przejawiała si te tendencja do wyszego plonowania na obiektach mikrozraszanych. Z testowanych odmian najwyszym potencjałem plonotwórczym i najsilniejsz reakcj na nawadnianie charakteryzowała si Melonowa ółta, która w pierwszym roku bada na poletkach mikrozraszanych dała rekordowy plon w wysokoci 104,9 t ha -1. Najwyszy przyrost plonu handlowego pod wpływem nawadniania uzyskano w roku 1999, kiedy to na obiektach mikrozraszanych wyniósł on 48,5 t ha -1 (200%). Najsłabsz reakcj charakteryzowała si pod tym wzgldem odmiana Ambar, bowiem stwierdzono u niej przyrost plonu jedynie od 6,7 do 9,0 t ha -1, zalenie od metody nawadniania. Najwysz zaleno plonu handlowego owoców dyni olbrzymiej od sumy opadów i dawek nawodnieniowych w okresie V VIII, stwierdzono dla Melonowej ółtej i przedstawiono j na rysunku 1. Acta Sci. Pol.

Efekty mikronawodnie wybranych odmian dyni olbrzymiej... 41 Plon handlowy, t. ha -1 120 100 80 60 40 y = -0,0001x 2 + 0,2564x - 2,0566 R 2 = 0,6449 20 120 220 320 420 520 P+D (mm) - 'Melonowa ółta' Rys. 1. Zaleno plonu handlowego owoców dyni olbrzymiej Melonowa ółta od sumy opadów (P) i dawki nawodnieniowej (D) w okresie V VIII Fig. 1. Dependence of marketable yield of winter squash cv. Melonowa ółta from total rainfall (P) and irrigation water rate (D) in the period V VIII Efektywno netto zastosowania wody w uprawie dyni olbrzymiej przedstawiono w tabeli 3. Wyniosła ona dla obydwu zastosowanych systemów nawadniania 131 kg ha -1 mm -1. Z dwóch systemów nawadniania, wysz efektywnoci netto charakteryzowała si metoda kroplowa (153 kg ha -1 mm -1 ). W przypadku mikrozraszania efektywno ta była nisza i wyniosła 109 kg ha -1 mm -1. Tabela 3. Efektywno zastosowania wody netto w uprawie dyni olbrzymiej w latach -1 1998 2000, kg ha -1 mm -1 Table 3. Water use efficiency in cultivation of winter squash in the years 1998 2000, kg ha -1 mm Irrigation Kroplowe Drip Mikrozraszanie Microsprinkler Odmiany Cultivars Ambar Bambino Melonowa ółta 47 200 211 153 38 124 164 109 43 162 188 131 Bardzo due zrónicowanie w efektywnoci kadego 1 mm zastosowanej wody stwierdzono w zalenoci od uprawianej odmiany. redni najwysz efektywnoci wody netto wyróniła si Melonowa ółta (188 kg ha -1 mm -1 ), a najnisz Ambar (43 kg ha -1 mm -1 ). Siln (niewiele mniejsz ni Melonowa ółta ) reakcj stwierdzono te w przypadku Bambino (162 kg ha -1 mm -1 ). rednia masa pojedynczego owocu dyni olbrzymiej na poletkach kontrolnych wyniosła 4,5 kg i była zrónicowana w poszczególnych latach bada (tab. 4). Najwysz zanotowano w roku 1998 (około 7 kg), a najnisz 1999 roku (2,8 kg). W istotny sposób masa pojedynczego owocu była zalena od uprawianych odmian. Najwysz mas charakteryzowała si Melonowa ółta (6,5 kg), a najnisz odmiana Ambar (2,6 kg). Z uprawianych w dowiadczeniu odmian dyni olbrzymiej najwysz mas pojedynczego owocu na obiektach nawadnianych charakteryzowała si Melonowa ółta, Hortorum Cultus 3(1) 2004

42 R. Rolbiecki gdy rednia masa jej owocu na poletkach mikrozraszanych wyniosła 11,1 kg. Najmniejsz mas z trzech odmian na poletkach nawadnianych stwierdzono u Ambar (3,3 kg na obiektach nawadnianych kroplowo). Tabela 4. rednia masa pojedynczego owocu dyni olbrzymiej, kg Table 4. single fruit weight of winter squash, kg Irrigation Obiekty nienawadniane Control plots kroplowe Drip irrigation Mikrozraszanie Microsprinkler irrigation NIR 0,05 LSD: 0.05 (I) Irrigation (I) Odmiana (II) Cultivar (II) Interakcja (I II) Interaction (I II) Interakcja (II I) Interaction (II I) Rok bada Odmiana Year of study Cultivar 1998 1999 2000 Ambar 3,6 2,0 2,4 2,6 Bambino 6,4 3,0 4,0 4,5 Melonowa ółta 10,9 3,3 5,3 6,5 6,9 2,8 3,9 4,5 Ambar 4,1 3,2 2,6 3,3 Bambino 10,7 7,1 6,3 8,0 Melonowa ółta 12,1 7,7 9,3 9,7 9,0 6,0 6,0 7,0 Ambar 4,2 3,9 3,3 3,8 Bambino 9,5 6,3 6,4 7,4 Melonowa ółta 13,6 9,6 10,1 11,1 9,1 6,6 6,6 7,4 1,2 1,3 r. n. n.s r. n. n.s. 1,6 1,0 2,1 1,7 0,5 0,7 1,1 0,8 0,7 0,5 1,0 0,9 Masa owocu, kg 16 14 12 10 8 6 4 y = -0,0013x 2 + 0,3193x - 8,7727 R 2 = 0,6942 2 40 60 80 100 120 140 160 P+D (mm) - 'Melonowa ółta' Rys. 2. Zaleno masy 1 owocu dyni olbrzymiej Melonowa ółta od sumy opadów (P) i dawki nawodnieniowej (D) w lipcu Fig. 2. Dependence of single fruit weight of winter squash cv. Melonowa ółta from total rainfall (P) and irrigation water rate (D) in July Acta Sci. Pol.

Efekty mikronawodnie wybranych odmian dyni olbrzymiej... 43 Przykładow zaleno masy pojedynczego owocu dyni olbrzymiej od sumy opadów i dawek nawodnieniowych w lipcu przedstawiono dla odmiany Melonowa ółta na rysunku 2. Rónice w masie owoców midzy poszczególnymi odmianami były zgodne z ich cechami plonotwórczymi. Stwierdzone efekty współdziałania czynników okazały si istotne w przypadku masy owocu w trzyleciu badawczym, a take w latach 1999 i 2000. Istotnych interakcji czynników nie stwierdzono w pierwszym roku bada (1998). Najwysze masy owoców zarówno na kontrolnych, jak i nawadnianych poletkach odnotowano w obfitym w opady pierwszym roku prowadzenia bada (1998). W pozostałych dwóch latach (1999 i 2000) na obiektach nawadnianych masy owoców były zblione, a pewne rónice wystpiły tylko na poletkach kontrolnych, gdzie najnisz mas zanotowano w roku 1999. W porównaniu do kontroli, istotne rónice we wzrocie masy pojedynczego owocu dyni olbrzymiej zanotowano w wyniku zastosowania czynnika wodnego. Najwyszy przyrost masy wystpił na obiektach mikrozraszanych, gdzie rónica wyniosła 3 kg (67%), a niszy na nawadnianych kroplowo 2,5 kg (55%). Natomiast midzy porównywanymi systemami dostarczania wody udowodnionych statystycznie rónic nie stwierdzono. DYSKUSJA Plony handlowe poszczególnych odmian dyni olbrzymiej uzyskane w dowiadczeniu własnym na poletkach kontrolnych, kształtowały si na zrónicowanym poziomie. Najwysze osignito w pierwszym roku prowadzenia bada (1998), wyróniajcym si najwysz iloci opadów naturalnych. Najnisze z kolei plony zanotowano w roku 1999, o opadach atmosferycznych niszych od redniej z wielolecia, przy złym ich rozkładzie w sezonie wegetacyjnym, niesprzyjajcym poprawnemu wykształceniu i wzrostowi owoców. Std te rednie za okres bada plony na poletkach kontrolnych były nisze od uzyskanych w dowiadczeniu odmianowym COBORU [1995] bd podawanych przez Krysk [1995] i Sztangret i in. [2001]. Plon handlowy owoców uzyskany na obiektach nawadnianych zarówno kroplowo, jak i mikrozraszanych, był wyszy bd kształtował si na poziomie zblionym do uzyskanego przez innych autorów [COBORU 1995, Simonne i in. 1998, Sztangret i in. 2001]. Efektywno zastosowania wody netto była wysza w przypadku nawadniania kroplowego, co jest zgodne z informacjami dostpnymi w literaturze [Rolbiecki i in. 2002, Turner 2001]. Due rónice w reakcji odmian na zastosowany czynnik wodny (bardzo niska efektywno w przypadku odmiany Ambar w porównaniu do Melonowa ółta i Bambino ) tłumaczy naley zrónicowanym potencjałem plonotwórczym poszczególnych odmian dyni olbrzymiej oraz zwizan z tym rón ich reakcj na nawadnianie. Bezporedni wpływ na wielko plonu handlowego miała wysza pod wpływem nawadniania masa pojedynczego owocu. Była ona (zalenie od roku bada) zbliona liczbowo [Simonne i in. 1998, Kupczak i Loska 1999] bd wiksza od podawanych przez innych autorów [Danilcenko 2000, Sztangret i in. 2001]. Hortorum Cultus 3(1) 2004

44 R. Rolbiecki WNIOSKI 1. Zastosowanie mikronawodnie istotnie zwikszyło plon handlowy owoców dyni olbrzymiej. Uzyskiwany wskutek nawadniania przyrost plonów spowodowany był zwikszeniem masy pojedynczego owocu. 2. Sporód badanych odmian dyni olbrzymiej najlepsz reakcj na nawadnianie stwierdzono u odmiany Melonowa ółta, najsłabsz natomiast u Ambar. 3. Jednostkowa efektywno zastosowanej wody netto była wysza dla systemu kroplowego w odniesieniu do mikrozraszania. Najwysz efektywno wody stwierdzono u odmiany Melonowa ółta, najnisz natomiast u Ambar. 4. Uprawiana w dowiadczeniu dynia olbrzymia moe spełnia alternatywn rol w doborze gatunków warzyw predestynowanych do uprawy na nawadnianych glebach lekkich bd bardzo lekkich. PIMIENNICTWO Centralny Orodek Bada Odmian Rolin Uprawnych (COBORU) 1995. Syntezy wyników do- wiadcze odmianowych: Warzywa dyniowate 1079. Danilcenko H., 2000. The research on biochemical composition, culinary values and usability for processing of pumpkin family vegetables. Rocz. AR Pozn. 323, Ogrodn. 31, 2, 245 252. Dyko J., 2000. Systemy nawadniania warzyw polowych. [W:] Elementy proekologicznej uprawy warzyw polowych. Materiały szkoleniowe, 51 56. Grabarczyk S., Rzekanowski C., 1984. Przyrodnicze i techniczne przesłanki zastosowania nawadniania kroplowego w Polsce. Mat. Konf. PAN i SGGW-AR Warszawa, 21 29. Kaniszewski S., 1987. warzyw. PWRiL, Warszawa, 107. Kryska W., 1995. Warzywa dyniowate. [W:] Sadownictwo i warzywnictwo. PWN, Warszawa, 287 298. Kupczak K., Loska P., 1999. Odmiany warzyw uprawy polowe, 1999 2000, Kraków. Polska Norma PN-R-75374. 1996 Dynia olbrzymia (Cucurbita maxima Duch.). Pierzgalski E., Jeznach J., 1993. Stan i kierunki rozwoju mikronawodnie. [W:] Współczesne problemy melioracji. Somorowski C. (red.), SGGW Warszawa. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Rzekanowski Cz., 2002. Efektywno nawadniania kroplowego i deszczownianego w uprawie wybranych rolin warzywnych na glebie bardzo lekkiej. Woda- rodowisko-obszary Wiejskie 2, 2, 87 95. Rolbiecki St., Rolbiecki R., Rzekanowski Cz., 2003: The effect of surface drip irrigation on yields of chosen vegetable crops cultivated in very light soil. Vegetable Crops Research Bulletin 58, 69 75 Rzekanowski C., Rolbiecki S., 1996. Efekty produkcyjne stosowania nawodnie kroplowych w regionie bydgoskim. Przegl. Nauk. Wydz. Mel. i In. rod., SGGW Warszawa, 11, 323 329. Simonne E., Vinson E., Bannon J., Boozer B., Burkett J., Caylor A., Dawkins T., McDaniel R., Pegues M., Pitts J., Rawls R., Ruf M., 1998. Vegetable variety trials. Auburn University, USA. Regional Bulletin 02, 10 14. Sztangret J., Korzeniewska A., Niemirowicz-Szczytt K., 2001. Ocena plonowania oraz zawartoi suchej masy i zwizków karotenoidowych w nowych mieszacach dyni olbrzymiej. Folia Hort., Ann. 13/1A, 437 443. Turner N. C., 2001. Optimizing water use. [W:] Crop Science: Progress and prospects. 8, 119 135. Acta Sci. Pol.

Efekty mikronawodnie wybranych odmian dyni olbrzymiej... 45 EFFECTS OF MICROIRRIGATION OF CHOSEN CULTIVARS OF WINTER SQUASH (Cucurbita maxima Duch. F.) CULTIVATED ON THE VERY LIGHT SOIL Abstract. During the years 1998 2000 the field experiments on microirrigation of squash on the very light soil were carried out in Kruszyn Krajeski near Bydgoszcz. The objective of this study was to recognize the effects of microirrigation in cultivation of winter squash in a very light soil conditions. Both systems of irrigation used, significantly increased mean marketable yields of squash as compared to non-irrigated plots. They amounted 59.4 and 55.4 t ha -1 for drip and microsprinkler irrigation, respectively. Among three cultivars tested the highest yields were obtained for Melonowa ółta, lower for Bambino and the lowest for Ambar. The calculated water use efficiency (WUE) index for both systems of irrigation was higher for drip irrigation. Keywords: microirrigation, winter squash, very light soil Zaakceptowano do druku Accepted for print: 5.01.2004 Hortorum Cultus 3(1) 2004