Wielokulturowy Wrocław do 2015 wybrane programy miejskie uczące otwartości Informacja dot. zapytania z Fundacji Inna Przestrzeń (stan kwiecień 2015)
Plan prezentacji Założenia w zakresie rozwijania otwartości we Wrocławiu Wizja wrocławianina kompetentnego międzykulturowo Wybrane działania wg kategorii: edukacja dzieci i młodzieży podnoszenie kompetencji nauczycieli, wychowawców, policjantów, strażników miejskich edukacja społeczna poprzez przybliżanie różnych kultur stałe wydarzenia i projekty, które wpisały się w krajobraz miasta informacja i wsparcie dla obcokrajowców inne projekty 2
Założenia do programów uczących otwartości we Wrocławiu 1)Programy kierujemy zarówno do obcokrajowców i mniejszości (empowerment), jak też do wrocławian i większości (uwrażliwianie), 2)Prowadzimy działania oddolne (bottom up), jak też odgórne (top down), 3)Nasza wizja: wrocławianin otwarty to osoba kompetentna międzykulturowo w czterech obszarach (wiedza o otwartości, postawa otwartości, umiejętność bycia w dialogu, umiejętność reagowania, np. na przemoc motywowaną nienawiścią) 4)Priorytety: podnoszenie kompetencji osób odpowiedzialnych za edukację i bezpieczeństwo, uczenie reagowania na przemoc oraz pozyskiwanie zainteresowanych współpracą partnerów 3
4 kierunki rozwoju kompetencji międzykulturowych REAGOWANIE: Umiem reagować, gdy dzieje się coś złego i gdy sam sobie nie radzę WIEDZA: Mam fachową wiedzę na temat kompetencji międzykulturowych i wiem, gdzie szukać nowej wiedzy UMIEJĘTNOŚCI: Umiem rozmawiać, szczególnie w sytuacji konfliktu POSTAWA: Mam świadomość swojej kultury i szacunek wobec Inności Oprac.: Manuela Pliżga-Jonarska 2013
Edukacja dzieci i młodzieży Projekt Edukacja w Miejscach Pamięci, Projekt Przeciw obojętności i ignorancji, Program Comenius Uczenie się przez całe życie, Współpraca ze Stowarzyszeniem AIESEC, Projekt Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej, Konkurs 8 Wspaniałych, Konkurs Prawa człowieka nie są nam dane raz na zawsze, Projekt Wrocławski Most Tolerancji w szkołach i przedszkolach, Projekt Destination Imagination, Projekt Sztafeta Szkół Stop Mowie Nienawiści. 5
Wrocławski projekt Edukacja w Miejscach Pamięci Projekt rozpoczęty we wrześniu 2013 roku z inicjatywy Rzecznik Praw Obywatelskich Prof. Ireny Lipowicz i Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza. Celem projektu jest pokazanie poprzez edukację historyczną, do czego może prowadzić brak reakcji na postawy skrajnie ksenofobiczne czy nacjonalistyczne, wskazanie pozytywnej alternatywy, promowanie pozytywnych zachowań, przeciwdziałanie przemocy i agresji, kształtowanie postawy otwartości wśród młodzieży i dzieci. W ciągu 2 lat w projekcie udział wzięło ponad 17.000 uczniów wrocławskich szkół. 6
Wrocławski projekt Edukacja w Miejscach Pamięci Młodzi wrocławianie odwiedzają miejsca szczególnie ważne dla naszej tożsamości historycznej. Szkoły podstawowe - ścieżki kulturowe w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań we Wrocławiu Gimnazja - Muzeum Gross-Rosen lub inne miejsce zagłady na Dolnym Śląsku Szkoły ponadgimnazjalne Muzeum Auschwitz lub inne miejsce zagłady w Polsce Każda grupa przed wyjazdem jest do niego przygotowywana, a po wyjeździe uczniowie wraz z opiekunem podsumowują pobyt. Dla nauczycieli wydano podręcznik ze scenariuszami lekcji przygotowującymi do wyjazdu oraz prowadzone są specjalne szkolenia i wyjazdy edukacyjne. 7
Wrocławski projekt Edukacja w Miejscach Pamięci Ewaluacja projektu wykazała, że: 95 % uczniów uznało, że wizyta w Miejscu Pamięci wywarła na nich wrażenie 67 % po wzięciu udziału w projekcie w większym stopniu okazuje szacunek drugiemu człowiekowi 65 % po wzięciu udziału w projekcie bardziej szanuje prawo innych osób do wyrażania swoich poglądów Gmina Wrocław jako jedyna w Polsce dofinansowuje wyjazdy edukacyjne do Miejsc Pamięci. Młodzież dopłaca max. 50 zł do dwudniowego wyjazdu edukacyjnego z noclegiem i wyżywieniem. Jest to jedyny projekt na taką skalę realizowany w Polsce. W czerwcu 2015 odbędzie się konferencja podsumowująca drugi rok szkolny realizacji projektu. Więcej: ww.wcdn.wroc.pl/ewm 8
Projekt Przeciw obojętności, ignorancji Autorski projekt jednostki miejskiej Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Jest z powodzeniem realizowany od stycznia 2014. Po pierwszym roku pilotażu jest kontynuowany już drugi rok. Cel: uczenie otwartości na drugiego człowieka, uwrażliwienie na niepełnosprawność innego człowieka, pokazanie trudnej, obciążonej uprzedzeniami historii, zachęcenie do szanowania przestrzeni miasta, w którym młodzi ludzie żyją, uczenie zarówno przedsiębiorczości, jak i odbioru sztuki. Zajęcia w ramach projektu to: praktyczne ćwiczenie pracy w grupie, nauka bezinteresownej pomocy drugiemu człowiekowi i wzięcie odpowiedzialności za bliźniego, nauka empatii, przyjaźni i zaufania, zwiedzanie miejsc ważnych historycznie w mieście (w tym muzeów) Przez cały czas trwania projektu na terenie miasta wszyscy uczestnicy mają obowiązkowo wyłączone telefony komórkowe. W muzeach uczestnicy mają zawiązane oczy, uczą się odbioru sztuki wczuwając się w sytuację osoby niewidomej. Więcej na: www.wcdn.wroc.pl/klin 9
Uczenie się przez całe życie program Comenius Od 2004 roku we wrocławskich szkołach. Cel projektu: promowanie współpracy międzynarodowej wśród wrocławskich szkół oraz wzmacnianie europejskiego wymiaru edukacji, co stwarza możliwość wzajemnego uczenia się, wymiany najlepszych praktyk oraz rozwijania struktur współpracy międzynarodowej. Adresaci projektu: W Partnerskich Projektach Szkół mogą brać udział szkoły i przedszkola publiczne i niepubliczne, funkcjonujące w systemie oświaty, które realizują obowiązek przedszkolny, szkolny oraz obowiązek nauki, czyli przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży, artystyczne I i II stopnia - realizujące kształcenie ogólnokształcące łącznie z kształceniem artystycznym. Rocznie w projekcie bierze udział około 15 placówek, w tym około 2.000 uczniów. 10
Ogólnopolski Samorządowy Konkurs Nastolatków OŚMIU WSPANIAŁYCH Konkurs ogólnopolski dla dzieci w wieku 10-19 lat. Organizatorem lokalnej edycji Konkursu jest Prezydent Wrocławia, a edycji ogólnopolskiej jest Fundacja Świat na Tak z siedzibą w Warszawie. W 2014 r. we Wrocławiu konkurs realizowany był po raz dwudziesty pierwszy. Wspaniali to młodzi ludzie, którzy budują lepszy, bardziej humanitarny świat. Poprzez pomoc innym stają się wzorem do naśladowania nie tylko dla rówieśników z najbliższego otoczenia. Konkurs promuje pozytywne zachowania i postawy młodzieży, w tym otwartość na innych ludzi będących w potrzebie. Młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych udziela się w takich miejscach jak Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci, Domy Pomocy Społecznej, schronisko dla kobiet, świetlice środowiskowe, domy dziecka. We Wrocławiu istnieje już około 60 szkolnych wolontariatów, czyli ok. 1800 uczniów we wrocławskich placówkach oświatowych. 11
Konkurs "Prawa człowieka nie są nam dane raz na zawsze" Projekt Prawa człowieka nie są nam dane raz na zawsze rola Parlamentu Europejskiego w umacnianiu praw człowieka Cel: zwiększenie wiedzy na temat PE, jego roli i działalności w zakresie ochrony praw człowieka, podniesienie wiedzy na temat praw człowieka Adresat: uczniowie wrocławskich szkół średnich oraz mieszkańcy Wrocławia i regionu (około 13 400 potencjalnych uczestników) Komponenty projektu: 1) konkurs na najlepszy fotoreportaż na temat praw człowieka; 2) konkurs na najlepsze wystąpienie publiczne na temat: co byś powiedział/a na temat ochrony praw człowieka i obywatela, gdybyś miał okazję wystąpić na forum PE? Wydarzenie Finałowe 2014: ogłoszenie wyników, otwarcie wystawy najlepszych fotoreportaży, prezentacja najlepszych przemówień, debata na temat prawa do kultur. 12
Sztafeta Szkół Stop Mowie Nienawiści W dniu 11.10.2014r. zorganizowano happening zamalowywania symboli mowy nienawiści, który z kolei rozpoczął Sztafetę Szkół Stop Mowie Nienawiści. Akcja obejmuje wrocławskie szkoły, które chcą aktywnie zaangażować się na rzecz przeciwdziałania mowie nienawiści oraz dbać o najbliższe otoczenie. Projekt jest ukierunkowany na uświadomienie, czym jest mowa nienawiści i jak można na nią reagować i jej przeciwdziałać. W sztafecie odbywają się wykłady, warsztaty dla nauczycieli i młodzieży, m.in.: Co to jest tolerancja i jakie są jej granice?, Rasizm w języku, Mowa nienawiści boli i pociąga za sobą konsekwencje prawne, Stereotypy uprzedzenia dyskryminacja. W projekcie udział biorą szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne, które nominują kolejne do udziału w akcji. Symbolicznie przekazują sobie złoty wałek do zamalowywania przejawów mowy nienawiści w swoim otoczeniu. Akcja trwa cały rok szkolny i cieszy się dużym zainteresowaniem. 13
Podnoszenie kompetencji osób odpowiedzialnych za edukację W oparciu o badania (m.in. Education at a Glance 2014) podjęto decyzję o wspieraniu nie tylko młodzieży i dzieci, ale osób pracujących z młodzieżą. Powstała w związku z tym grupa rozwojowo-edukacyjna Ambasadorzy Dialogu. Są to nauczyciele wszystkich poziomów szkół oraz wychowawcy przedszkoli zainteresowani rozwijaniem otwartości w swoich placówkach oraz podnoszeniem swoich kompetencji międzykulturowych. Do marca 2015 zgłosiło się ok. 80 osób. W lutym 2015 zorganizowane zostały dla nich specjalne Targi Edukacji Międzykulturowej, podczas których organizacje pozarządowe przedstawiły swoją ofertę dla szkół. 100 % uczestników uznało, że targi to bardzo dobry pomysł oraz że targi podniosły ich wiedzę na temat oferty edukacyjnej we Wrocławiu. W targach prezentowało się 14 organizacji uczących otwartości. 14
Szkolenia dla osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo W 2014 roku powstał zespół ds. ksenofobii - grupa 16 pracowników policji wrocławskiej, którzy biorą udział w specjalnych szkoleniach i spotkaniach. W 2014 roku największym zainteresowaniem cieszyły się szkolenia dot. symboli mowy nienawiści oraz aspektów prawnych i psychologicznych mowy nienawiści. Szkolenia dotyczące mowy nienawiści oferowane są bezpłatnie dla zainteresowanych jednostek miejskich, szkół (nauczycieli, administracji szkoły), służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo (straż miejska), przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych, trenerów sportowych oraz wszystkich chętnych podmiotów w mieście. Trenerzy dojeżdżają do danej jednostki, a całe szkolenie prowadzone jest na koszt Gminy Wrocław. Szkolenia prowadzą doświadczeni trenerzy oraz adwokat. 15
Szkolenia dla służb stadionu W 2014 roku zrealizowano wykłady oraz spotkania dla organizatorów oraz podmiotów odpowiedzialnych za imprezy sportowe na stadionach we Wrocławiu (reprezentanci m.in.: policji, straży miejskiej, MPK, WKS Śląsk Wrocław, PZPN, Pogotowie Ratunkowe, Biuro Sportu, Turystyki i Rekreacji UM, Centrum Kryzysowe UM, Impel i inni). Celem szkoleń dla tej grupy jest przedstawienie najczęstszych przejawów rasizmu w sporcie i na stadionach, omówienie aktualnie używanych symboli rasistowskich i faszystowskich, aktualnych możliwości przeciwdziałania rasizmowi na stadionie, a także zacieśnienie współpracy ww. instytucji w zakresie stałego podnoszenia poziomu bezpieczeństwa na stadionie. Cykliczne szkolenia dla osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo na stadionach prowadził w 2014 m.in. ekspert i prezes stowarzyszenia Nigdy Więcej, pan Jacek Purski oraz inni eksperci zza granicy. 16
Edukacja społeczna poprzez przybliżanie różnych kultur Kalejdoskop Kultur, Kolory Świata, Integracje Kontynentalne, Festiwal Romski, Realizacja Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce, Projekty Romowie i Gadziowie na jednym podwórku i Różni Obywatele Jedno Miasto, Projekt Nowa Przystań, Kontynenty Wrocławia Kampania społeczna Wiele narodów różne myśli jeden cel Projekt Eurocamp 17
Kalejdoskop Kultur Porozumienie Kalejdoskop Kultur Współpraca z mniejszościami narodowymi i etnicznymi w zakresie promocji kultury mniejszości jako ważnego komponentu kultury polskiej oraz wielokulturowej tożsamości Wrocławia jako miasta otwartego i przyjaznego. Współpraca powstała z inicjatywy Gminy Wrocław i trwa od 2007 roku. 12 lutego 2009 r. zawarcie pisemnego porozumienia o współpracy pn. Kalejdoskop Kultur (mniejszości: grecka, karaimska, niemiecka, ukraińska, tatarska, żydowska, w 2010 dołączyła ormiańska) Porozumienie zostało wskazane przez Najwyższą Izbę Kontroli jako dobra praktyka. 2014 powstała Fundacja Kalejdoskop Kultur. Festiwal Kalejdoskop Kultur Cel: przybliżenie społeczeństwu większościowemu miasta znaczenia kulturowego mniejszości. Plenerowy koncert finałowy, parada, prezentacje kuchni mniejszościowej, rzemiosła i wydawnictw, warsztaty dla dzieci i dorosłych, konkursy, koncerty klubowe, wystawy, warsztaty tańca i śpiewu. Strona: www.kalejdoskopkultur.pl 18
Kolory Świata, Integracje Kontynentalne Wrocławski Most Tolerancji od 2013r. organizuje w ramach programu wydarzenie plenerowe rocznie promujące różne kultury: Kolory Świata,,Integracje kontynentalne W imprezach biorą czynny udział obcokrajowcy mieszkający we Wrocławiu. Liczba uczestników średnio rocznie: 4.500 osób Gmina Wrocław dofinansowuje program w 76% 19
Inicjatywy edukacyjne w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce Przykładowe zadania realizowane ze zwiększonej subwencji oświatowej oraz z dotacji ministerialnych: zatrudnienie asystentów romskich, nauczycieli wspomagających edukację romską oraz instruktora tańca w zespole Terne Romani Bacht (dziecięcy zespół integracyjny), zajęcia wyrównawcze z języka polskiego i innych przedmiotów obowiązkowych, dofinansowanie do wycieczek szkolnych, wyjazdów na zieloną szkołę, wyjść do kina, teatru, filharmonii, itp. zakup podręczników i pomocy dydaktycznych dla uczniów pochodzenia romskiego, stypendium motywacyjne dla uczniów pochodzenia romskiego, integracyjne świetlice środowiskowe. 20
Projekty finansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt Różni Obywatele Jedno Miasto realizowany był w latach 2012-2014. Wsparciem zostało objętych 180 Romów i przedstawicieli wrocławskich służb publicznych i NGO. Projekt został wskazany przez Najwyższą Izbę Kontroli jako dobra praktyka. Był kontynuacją projektu Romowie i Gadziowie na jednym podwórku - realizowanego w latach 20102011. Wsparciem objęto 163 Romów i 76 pracowników instytucji publicznych. Więcej na www.rojm.pl 21
Projekt Kontynenty Wrocławia Kompleksowy program wsparcia obywateli państw trzecich zamieszkałych we Wrocławiu realizowany od stycznia 2014 roku. W ramach każdej z trzech edycji szkoleniowych realizowane są: blok szkoleń stacjonarnych (kurs języka polskiego, kurs komputerowy, trening kompetencji społecznozawodowych i umiejętności obywatelskich, warsztaty oswajanie kultur tylko dla kobiet), blok szkoleń e-learningowych: kurs Poznaj swoje prawa i Abecadło przedsiębiorczości, wsparcie doradcze, warsztaty antydyskryminacyjne dla dzieci, szkolenie Spotkania z różnorodnością kulturową, spacer po Wrocławiu Szlakiem kultur, bezpłatne udostępnianie sal szkoleniowych na potrzeby organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką wielokulturowości. Projekt jest w trakcie realizacji. Potrwa do czerwca 2015 roku. Projekt finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich oraz przez Gminę Wrocław. Jest kontynuacją projektu Nowa Przystań. 22
Projekt Nowa Przystań Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich. Działania: na rzecz cudzoziemców mieszkających w Polsce, niebędących obywatelami UE: kurs języka polskiego na poziomie podstawowym i zaawansowanym, kurs komputerowy, kursy zawodowe, trening umiejętności obywatelskich, kurs kompetencji kluczowych, kurs świadomości prawnej, doradztwo indywidualne świadczone przez prawnika, tłumacza i trenera ds. rozwoju kompetencji. Efekty: 30 uczestników biorących udział w szkoleniach, ponad 150 osób ze społeczeństwa przyjmującego, które wzięło udział w Kiermaszach Kultur, ponad 1700 godzin szkoleń i kursów, 90 godzin konsultacji indywidualnych, 2 Kiermasze Kultur, 1 wycieczka Tropami polskiej historii. 23
Wiele narodów różne myśli jeden cel Kampania społeczna o charakterze outdoorowym przeprowadzona we Wrocławiu podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Cel: przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na pochodzenie, wyznanie czy narodowość, promowanie otwartości na inne kultury, pokazywanie tego, co łączy Działania: projekty billboardów przedstawiające kibiców różnych narodowości w całym mieście około 50 billboardów, reklamy na ekranach LED-owych w centrach handlowych, ekspozycja zewnętrzna na tramwajach, konferencja dotycząca przeciwdziałania dyskryminacji i przemocy podczas UEFA EURO 2012 1 czerwca 2012. W kampanię na zasadach partnerstwa włączyło się 19 firm i instytucji. 24
EUROCAMP współorganizacja Święto czystej gry, poszanowania zasad fair play, którego głównym celem jest integracja młodych ludzi z różnych środowisk i krajów. Cel: promowanie różnorodności kulturowej, integracja, wymiana doświadczeń, możliwość współpracy w wielokulturowym środowisku. Do Wrocławia przyjechała młodzież z 53 krajów. Dla mieszkańców Miasta Gospodarza UEFA EURO 2012 była to okazja do wielokulturowego radosnego spotkania, miedzy innymi podczas plenerowego finału turnieju piłkarskiego połączonego z piknikiem rodzinnym zorganizowanym dla mieszkańców w dniach 31.08.-01.09.2012 na terenie Pergoli. Atrakcje: warsztaty i aktywności sportowe, kulturalne, prozdrowotne, tworzenie zasad fair play zarówno w trakcie rozgrywek turniejowych, jak również w codziennych kontaktach społecznych. W organizację podczas EUROCAMP włączyli się przedstawiciele mniejszości narodowych, m.in.: niemieckiej (sztrykowanie i heklowanie tj. robienie na drutach, szydełku), ukraińskiej (warsztaty, tańca, śpiewu i gry na bandurze), romskiej (warsztaty tańca i śpiewu) i greckiej (warsztaty tańca). 25
Wydarzenia i projekty, które na stałe wpisały się w krajobraz miasta Dzień Życzliwości, Wrocławskie Dni Seniora, Dzielnica Czterech Wyznań - Wzajemnego Szacunku, Wrocławski Most Tolerancji. 26
Dzień Życzliwości 21 listopada Kampania społeczna prowadzona od 2006 roku. W 2013 roku hasłem przewodnim kampanii było Tolerancja to za mało. W 2014 pokazywaliśmy, że dialog międzypokoleniowy jest możliwy i potrzebny. Działania: happeningi (ekograffiti, akcja różowe okulary, darmowe przytulanie, życzliwy autobus, życzliwe donosy, flash mob taniec życzliwości, itp.), wykłady, debaty, spotkania integracyjne, pogadanki, konkursy, warsztaty, wystawy, gry miejskie, akcje charytatywne, koncert finałowy, filmiki promujące życzliwe postawy, akcja Pokoje Życzliwości Kampania outdoorowa: billboardy, citylighty w innych miastach, plakaty, lokalne i ogólnopolskie media, reklama w środkach komunikacji miejskiej. Projekt na stałe zapisał się w kalendarzach pod datą 21 listopada. Z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością i angażuje coraz więcej instytucji publicznych do akcji dołączają również inne miasta (Kraków, Rzeszów, Gdańsk, Łańcut, Grudziądz, Bielsko-Biała, Opole, Poznań). Impreza adresowana jest do szerokiego grona odbiorców i integruje społeczność lokalną Strona: www.dzienzyczliwosci.pl 27
Kampania społeczna Wrocławskie Dni Seniora Od 2009 roku na przełomie września i października. Inicjatywa, stanowiąca doskonałą okazję do ukazania wielkiego potencjału społecznego osób starszych oraz ich istotnej roli w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Kilkadziesiąt imprez, zadań i projektów. Realizacja różnorodnych działań skierowanych do seniorów. Wrocławskie Centrum Seniora koordynator działań, imprez i programów realizowanych przez różne podmioty. Jest to jednostka Gminy Wrocław. Charakter kampanii: forma wielopokoleniowa oraz ponadregionalna. Uczestnicy: kilkadziesiąt tysięcy osób, mieszkańców nie tylko Wrocławia. Strona: www.seniorzy.wroclaw.pl 28
Dzielnica Czterech Wyznań Działania od 1995 roku. Projekt: Ścieżki czterech świątyń odtworzenie historycznej zabudowy z przełomu XIX/XX wieku i udostępnienie mieszkańcom i turystom atrakcyjnej trasy turystycznej, ukazującej wielokulturowość, otwartość i tolerancyjność Wrocławia. Obok działań infrastrukturalnych, np. rewaloryzacji Synagogi pod Białym Bocianem, remontów kamienic, wprowadzania zmian funkcjonalnych, Gmina Wrocław czyni starania, aby w tym historycznym obszarze zintensyfikować działania o charakterze wielokulturowym, przeciwdziałaniu wykluczeniu, ksenofobii. 29
Projekty realizowane w Dzielnicy Czterech Wyznań Dzieci Jednego Boga działania współfinansowane przez Gminę Wrocław. Projekt cykliczny, w ramach którego organizowane są Warsztaty Dialogu, Dzieciaki, Salon Wzajemnego Szacunku, gra miejska Odbuduj Świątynie, panele dyskusyjne Droga ku Tolerancji, koncerty Biblia i Muzyka, warsztaty plastyczne i spacery po Dzielnicy Wzajemnego Szacunku w ramach Dni Życzliwości, Szkoła w Mieście i wiele innych. Obchody Dni Wzajemnego Szacunku 9-11 listopada obchodzone są co roku w rocznicę Nocy Kryształowej. Obchodom towarzyszą: prelekcje, wystawy, spektakle teatralne, koncerty i marsz spod Synagogi pod Białym Bocianem do Synagogi na Wygonie, mający symbolizować sprzeciw wobec ksenofobii i nienawiści. Rzeźba pt. Kryształowa Planeta, która znajduje się przy wejściu do dzielnicy jest autorstwa Ewy Rossano. Jej miniatura jest co roku wręczana przez Komisarza UE dla osoby, która walczy o prawa człowieka. 30
Wrocławski Most Tolerancji Projekt Wrocławski Most Tolerancji od 2013 r. organizuje coroczne obchody dwóch ważnych, zwłaszcza dla obcokrajowców, dat: 21.03. - Międzynarodowy Dzień Walki z Rasizmem 16.11. - Międzynarodowy Dzień Tolerancji W tych wydarzeniach czynny udział biorą obcokrajowcy oraz przedstawiciele rodzin mieszanych mieszkających we Wrocławiu. Wydarzenie ma charakter plenerowy wystawa i koncerty na Rynku, spotkania autorskie ze znanymi obcokrajowcami. Liczba uczestników: ok. 1800 osób Gmina Wrocław dofinansowuje program w 76% 31
Informacja i wsparcie Infolink pomoc prawna i psychologiczna dla obcokrajowców, Projekt Teraz Wrocław, Projekt Pogotowie mediacyjne w sytuacjach konfliktowych, Mediacje i bezpłatne poradnictwo prawne, Kibice Razem 32
Infolink Punkt Informacyjny dla obcokrajowców Doradztwo w zakresie legalizacji pobytu w Polsce oraz przy formalnościach związanych z rejestracją pobytu we Wrocławiu, polecenia, co warto zobaczyć i jak spędzić czas wolny. Pomoc asystentów, którzy biegle władają językiem angielskim, ukraińskim i rosyjskim. Osobista asysta w biurze Infolink jest oferowana przez 5 dni w tygodniu. Ponadto możliwe są porady telefoniczne, mailowe, zamieszczanie ogłoszeń na stronie internetowej Infolink, organizacja szkoleń i spotkań z jednostkami zewnętrznymi. Infolink współpracuje ściśle z innymi urzędami i organizacjami działającymi na rzecz obcokrajowców. Bierze udział w konferencjach i wymianie dobrych praktyk. Strona: infolink.wroclaw.pl 33
Projekt Teraz Wrocław Prowadzony od 2006 roku. Obszar działania projektu: Ukraina, Rosja, Białoruś, Litwa, Mołdawia, Kazachstan, Uzbekistan, Tadżykistan. Cel: przedstawienie oferty edukacyjnej szkół wyższych Wrocławia kandydatom na studia pochodzącym z krajów Europy ŚrodkowoWschodniej (głównie z Ukrainy), zachęcanie obcokrajowców do przyjazdu do Wrocławia, informowanie o warunkach podjęcia i kontynuowania nauki we Wrocławiu, integracja środowiska akademickiego Wrocławia, pomoc w adaptacji do nowych warunków dla osób podejmujących studia i pracę we Wrocławiu. Efekty: ok. 1000 studentów obcokrajowców od 2007 r. - wiele osób po zakończeniu studiów wiąże się na stałe z Wrocławiem Strona: www.study-in-wroclaw.pl 34
Projekt Pogotowie Mediacyjne Cel: Wspieranie rozwoju kompetencji komunikacyjnych i mediacyjnych we Wrocławiu poprzez np.: 1) Współorganizowanie specjalistycznych konferencji z okazji Międzynarodowego Dnia Mediacji 2) Projekt Pogotowie Mediacyjne. Mieszkańcy Wrocławia mogą skorzystać z bezpłatnych porad mediacyjnych. Projekt zakłada konsolidację oferty darmowych porad mediacyjnych różnych organizacji pozarządowych we Wrocławiu. Jest realizowany przy dofinansowaniu z Gminy Wrocław przez Fundację Dom Pokoju we współpracy z Wrocławskim Centrum Rozwoju Społecznego. 35
Bezpłatne poradnictwo prawne Cel: Wspieranie rozwoju poradnictwa prawnego i obywatelskiego we Wrocławiu poprzez: 1) Współorganizowanie specjalistycznych konferencji z okazji Wrocławskich Dni Poradnictwa Obywatelskiego 2) Zaproszenie do współpracy NGO oraz parafii, które tworzą sieć Wrocławskich Biur Porad Obywatelskich. Dzięki temu mieszkańcy Wrocławia znajdujący się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej mogą skorzystać z bezpłatnych konsultacji prawników. 3) Bezpłatne szkolenia, warsztaty z poradnictwa prawnego Działania podejmowane przez Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego i Dolnośląskie Stowarzyszenie Pomocy Ofiarom Przestępstw - Karta 99 zostały uznane za Najlepszy model współpracy samorządu terytorialnego i organizacji poradniczych w Polsce. Nagroda Główna dla wrocławskiego programu poradnictwa obywatelskiego i mediacji została przyznana przez Kongres Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego w dniu 4 lutego 2015 r. Więcej: www.poradnictwo.wroclaw.pl 36
Kibice Razem Od czerwca 2010 roku. Cel: pomoc w stopniowej profesjonalizacji działania organizacji kibicowskich i nawiązywaniu przez nich partnerstw, udzielanie systematycznego wsparcia pozytywnym, pozbawionym elementów nienawiści czy przemocy inicjatywom wychodzącym ze środowiska kibiców. Lokalne ośrodki projektu = otwarte miejsca spotkań dla kibiców. Działania: spotkania, turnieje konkursy, wystawy, konferencje dot. m.in. kultury kibiców piłkarskich, Ambasada Kibiców, warsztaty językowe, warsztaty dla dzieci ze świetlic środowiskowych Festiwal Filmów Futbolowych, publikacje (albumy, przewodniki po kibicowaniu), spotkania z piłkarzami. 37
Inne przykładowe projekty wspierane przez Gminę Wrocław Żywa Biblioteka dla WKS Śląsk, WrOpenUp 2.0, Wrocław Bez Barier, Wystawa zdjęć Wielokulturowi Wrocławianie, Warsztaty dla mieszkańców Stereotypy Uprzedzenia Dyskryminacja, Specjaliści, rzecznicy, zespoły merytoryczne zajmujący się wielokulturowością we Wrocławiu. 38
Żywa Biblioteka dla piłkarzy WKS Śląsk W marcu 2015 r. we Wrocławiu odbyła się specjalna Żywa Biblioteka dla 23 piłkarzy WKS Śląsk. Była to pierwsza zawodowa drużyna na świecie, która wzięła udział w Żywej Bibliotece! Zawodnicy mogli rozmawiać z 22 wolontariuszami, reprezentującymi różne mniejszości narodowe, etniczne czy kulturowe. Żywa Biblioteka to program uczący otwartości na drugiego człowieka, a piłkarze są dla wielu wrocławian idolami i wzorami do naśladowania. Organizator: Stowarzyszenie Diversja. We współpracy z miejskimi partnerami: WKS Śląsk, Mediateka, Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego. W 2014 r. Diversja zorganizowała także we współpracy z Gminą Wrocław specjalne Żywe Biblioteki i szkolenia dla wrocławskich nauczycieli, policjantów, strażników miejskich oraz urzędników. Więcej: www.zywabiblioteka.pl 39
WrOpenUp 2.0 Celem kampanii WrOpenUp jest promowanie we Wrocławiu otwartości wobec odmienności kulturowych. Realizatorem projektu jest: Fundacja WROPENUP. Miasto Wrocław jako partner od początku wspiera projekt poprzez promocję w szkołach, motywowanie nauczycieli, finansowanie badań zmiany postaw, fundowanie nagród końcowych. Z opisu Fundacji: Wzmacniając pozytywne postawy, otwierając mieszkańców na różnorodność i wykorzystując tę otwartość, którą wielu ma w sobie, pomożemy uczynić Wrocław miastem prawdziwie europejskim i w pełni akceptującym wielokulturowość, która od lat stanowi trwały element jego krajobrazu i klimatu. Chcemy wraz z mieszkańcami wspólnie tworzyć wizerunek miasta gościnnego, przyjaznego, dbającego zarówno o społeczność lokalną, jak i gości. Nasze działania kierujemy do wszystkich osób związanych z Wrocławiem, do jego mieszkańców, młodzieży, która zdecydowała się tutaj studiować, obcokrajowców, którzy odwiedzają Wrocław jako turyści, pracownicy zagranicznych korporacji lub w inny sposób są związani z naszym miastem. Więcej: www.wropenup.pl
Wrocław Bez Barier Celem plebiscytu Wrocław bez barier jest promowanie warunków powszechnej dostępności, integracji w życiu społecznym oraz przeciwdziałanie wykluczeniu, a także poprawa atrakcyjności Wrocławia jako miasta przyjaznego dla wszystkich grup społecznych. Skierowany jest do wszystkich wrocławskich instytucji publicznych i niepublicznych, sektora pozarządowego, przedsiębiorców oraz osób fizycznych zainteresowanych uzyskaniem certyfikatu Wrocław bez barier. We Wrocławiu podejmowane są działania na rzecz osób niewidomych i niedowidzących. W czerwcu 2008 r. została odsłonięta pierwsza w Polsce miniaturka wrocławskiego ratusza w skali 1:100, z opisem w alfabecie Braille a (obecnie we Wrocławiu dostępne są: miniaturka Katedry, Kościoła Garnizonowego i nowoczesnego budynku Thespian, przy rondzie Powstańców Śląskich). W lipcu 2011 roku na wrocławskim Rynku pojawił się także Tyflobus, camper pokazujący urządzenia usprawniające dla osób niewidomych i słabowidzących. Powstaje nowa nawierzchnia wrocławskiego Rynku. W lutym 2015 jej fragment został przetestowany przez osoby niepełnosprawne, rodziców z wózkami dziecięcymi oraz kobiety w butach na wysokim obcasie. Testy wypadły pomyślnie. Podmioty odpowiedzialne: Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych i Gmina Wrocław 41
Wystawa zdjęć Wielokulturowi Wrocławianie Każdy człowiek jest mikrokulturą, reprezentantem jakiejś mniejszości, choć może nie zdawać sobie z tego sprawy. Chcemy pokazać, że funkcjonowanie w obszarze mniejszości nie powinno i nie musi wykluczać z funkcjonowania w większej wspólnocie, jaką są na przykład wrocławianie. 17 grudnia 2014 zorganizowany został wernisaż wystawy pt. Wielokulturowi wrocławianie. Zbiór fotografii to efekt projektu realizowanego przez Gminę Wrocław, którego celem jest przybliżenie sylwetek obcokrajowców mieszkających we Wrocławiu, osób reprezentujących inne kultury, a także narażonych na brak zrozumienia lub wykluczenie z powodu rasy, religii, koloru skóry, wieku itd. Zdjęcia z opisami w j. polskim i angielskim można wypożyczać nieodpłatnie w celu zorganizowania własnej wystawy w swojej szkole, miejscu pracy etc. 42
Warsztaty dla mieszkańców SUD SUD stereotypy, uprzedzenia, dyskryminacja Comiesięczne szkolenia dla mieszkańców Wrocławia, którzy chcą poznać lepiej mechanizm przeciwdziałania dyskryminacji. Oferta wprowadzona w 2014 r. W trakcie szkolenia uczestnicy dowiadują się jak działa stereotyp, jak definiują nas uprzedzenia i dlaczego tak trudno pozbyć się szkodliwych schematów. Bezpłatne szkolenie prowadzone jest przez doświadczonych trenerów antydyskryminacyjnych.
Specjaliści, rzecznicy, zespoły merytoryczne zajmujący się wielokulturowością w Gminie Wrocław Zespół UM-NGO ds. wielokulturowości (urzędnicy i przedstawiciele organizacji pozarządowych) Koordynator i zespół ds. dialogu międzykulturowego (Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego - jednostka Gminy Wrocław) Główny specjalista w Dziale Współpracy Instytucjonalnej współpraca z mniejszościami narodowymi i etnicznymi (Dorota Kozak-Rybska, WCRS) Zespół ds. Edukacji w Miejscach Pamięci (Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Departament Edukacji Urzędu Miasta Wrocław, WCRS) Zespół ds. usuwania symboli mowy nienawiści z przestrzeni miejskiej (WCRS, Centrum Integracji Społecznej, Policja, Straż Miejska, Zarząd Zasobu Komunalnego, Wrocławskie Mieszkania, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, MPK) Zespół międzysektorowy wewnętrzny ds. wielokulturowości Rzecznik ds. Dialogu Społecznego (Dominik Golema, Grupy Dialogu Społecznego) 44
Programy są finansowane i współfinansowane przez Miasto Wrocław Więcej na: http://wielokultury.wroclaw.pl 45
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Oprac.: Manuela Pliżga-Jonarska Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego 46