KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia Z imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6 7 8
KARTA OPISU ŚRODOWISKA PRACY Z Oświetlenie Oświetlenie jest to stosowanie światła (promieniowania widzialnego) w celu uwidocznienia miejsc, obiektów lub ich otoczenia. Oświetlenie decyduje nie tylko o tym, jak widzimy otoczenie, ale również jak się w nim czujemy. Celem oświetlenia jest stworzenie takiego środowiska świetlnego, aby znajdujący się w nim człowiek mógł wykonywać prace wzrokową w sposób bezpieczny i efektywny przy jednoczesnym występowaniu wygody widzenia. Oświetlenie jest fizycznym czynnikiem środowiska pracy i jest zaliczane do czynników uciążliwych. Wynika to faktu, że niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy prowadzi do nadmiernego zmęczenia narządu wzroku, dolegliwości wzroku, spadku wydajności pracy oraz może powodować pogłębienie wad wzroku. Czynnik ten występuje na każdym stanowisku pracy, dlatego pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia oświetlenia elektrycznego o parametrach zgodnych z polskimi normami, zgodnie z par 6 ust Rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 6 września 997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.(t.j.dz. U. Nr 69 poz. 65 ze zm.). Dlatego istotnym jest aby zainstalowany system oświetleniowy spełniał wymagania zawarte w normie oświetleniowej PN-EN 464-:4: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część : Miejsca pracy we wnętrzach. I. Opisać rodzaj zastosowanego oświetlenia a. dzienne (np. system oświetlenia górnego, za pomocą świetlików dachowych; system oświetlenia bocznego, za pomocą okien umieszczonych w ścianach itp.) b. sztuczne (np. miejscowe, punktowe, ogólne, mieszane itp.), podać rozmieszczenie źródeł światła w odniesieniu do analizowanego stanowiska pracy c. typ zastosowanych żarówek (lamp) II. Ocenić oświetlenie na omawianym stanowisku Czy zamontowane oświetlenie: a. zapewnienia bezpieczeństwo ludziom przebywającym w danym wnętrzu, b. zapewnienia odpowiednie warunki do wykonywania zadań wzrokowych, c. pomaga w kreowaniu właściwego otoczenia świetlnego? Mikroklimat Zasada wykonywania pomiarów mikroklimatu polega na zmierzeniu wielkości podstawowych i pochodnych parametrów fizycznych, w pomieszczeniach i miejscach przebywania pracownika w celu porównania z higienicznymi wymaganiami. I. Opisać mikroklimat na omawianym stanowisku a. Zastosowany rodzaj wentylacji b. Zastosowaną klimatyzację c. Wyciągi np. pary, pyłu itp. II. Ocenić mikroklimat na omawianym stanowisku (liczbowo*, słownie**) *jeżeli to możliwe podać wartości liczbowe uzyskane na podstawie pomiarów bezpośrednich lub danych z przedsiębiorstwa **na podstawie odczuć t a - temperatura powietrza [ C] RH - wilgotność względna powietrza [ % ] v - prędkość przepływu powietrza [m/s]
OCENA UCIĄŻLIWOŚCI WYSIŁKU FIZYCZNEGO (metoda chronometrażowo-tabelaryczna wg Lehmanna) WIELKOŚĆ CAŁKOWITEGO WYDATKU ENERGETYCZNEGO Tabela. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od pozycji ciała [Tytyk ] Pozycja ciała Siedząca Na kolanach Kuczna Stojąca Stojąca pochylona Chodzenie Chodzenie po pochyłości bez obciążenia Wydatek energetyczny [kcal/min],,5,5,6,8,7-,5,75 na m wzniesienia [kj/min],,,,5, 7,-4,6, na m wzniesienia Tabela. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od wykonywanej pracy [Tytyk ] Rodzaj pracy Praca palców, dłoni i przedramienia Praca jednego ramienia Praca obu ramion Praca mięśni, kończyn, tułowia lekka średnia ciężka lekka średnia ciężka lekka średnia ciężka lekka średnia ciężka bardzo ciężka Wydatek energetyczny [kcal/min] [kj/min],-,6,-,5,6-,9,5-,8,9-,,8-5,5,7-,,-,7,7-,,5-,,-,5,5-,,5-4, 4,-6, 6,-8,5 8,5-,5,9-5, 5,-7, 7,-9, 6,-8,4 8,4-,5,5-,6,5-6,7 6,7-5, 5,-5,5 5,5-48, Z Wielkość całkowitego wydatku energetycznego Wc [kj/8h] obliczamy jako sumę wydatków energetycznych W dla wszystkich czynności w ciągu 8-godzinnej zmiany roboczej W=(W+W)*t t czas trwania danej czynności roboczej [min] W -wydatek energetyczny tab. [kj/min] W - wydatek energetyczny tab. [kj/min] W wydatek energetyczny na daną czynność roboczą [kj] Tabela. Ocena punktowa wydatku energetycznego Wydatek energetyczny [kj/8h] Ocena wydatku energetycznego słowna punktowa od 6 bardzo mały 6-5 mały - 5 5-6 średni 5-5 6-84 duży 5-75 ponad 84 bardzo duży 76 -
Tabela 4. Ocena stopnia obciążenia statycznego Ocena stopnia obciążenia statycznego Pozycja ciała przy pracy Przykłady słownie punkty - siedząca niewymuszona większość prac biurowych mały - stojąca niewymuszona z możliwością ślusarz, stolarz - okresowej zmiany na siedzącą - siedząca lub stojąca na przemian z nadzór techniczny, bibliotekarz chodzeniem średni - 6-4 siedząca wymuszona, niepochylona bądź nieznacznie pochylona pisanie na maszynie, obsługa pras mechanicznych 4-5 stojąca niewymuszona, bez możliwości okresowej zmiany pozycji na siedzącą obsługa niektórych obrabiarek, malowanie, lakierowanie, praca duży 6-9 bardzo duży 9-5 - 6 stojąca wymuszona, niepochylona z możliwością okresowej zmiany pozycji na siedzącą ekspedienta motorniczy, suwnicowy 6-7 siedząca wymuszona, bardzo pochylona szwaczka, zegarmistrz 7-8 stojąca wymuszona, niepochylona bez możliwości okresowej zmiany pozycji na siedzącą 8-9 stojąca wymuszona, pochylona, niezależnie od możliwości zmieniania pozycji 9 - kleczaca, w przysiadzie i inne nienaturalne pozycje piaskowanie, obsługa niektórych obrabiarek górnictwo, obróbka drewna formowanie ręczne, górnictwo, posadzki, ślusarz samochodowy Tabela 5. Ocena obciążenia ruchami monotypowymi (wg H. Kirschnera) Liczba powtórzeń operacji Stopień uciążliwości Wywierana siła słownie punktowo do N ponad N do 8 do mały - 8 6-8 średni - 6 ponad 6 ponad 8 duży 6 - Z Tabela 6. Ocena punktowa uciążliwości Składnik wysiłku Wydatek energetyczny...kj/8h Obciążenia statyczne Powtarzalność ruchów punktowa suma pkt... Ocena słowna wysiłek... OCENA SUMARYCZNA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ Tabela 7. Ocena sumaryczna wysiłku fizycznego Ogólna W punktach bardzo lekki - lekki - 7 średni 7 - ciężki - 9 bardzo ciężki 9 -
OCENA OBCIĄŻENIA PSYCHICZNEGO (Ergonomia i ochrona pracy materiały pomocnicze M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl) OBCIĄŻENIE INFORMACJAMI Z4 Ocena w skali od (oc. najniższa) do 5 pkt (oc. najwyższa): Etap Cecha informacji: częstość napływu informacji zmienność informacji niepewność informacji złożoność informacji niedokładność informacji ważność informacji stres czasowy odbiór informacji podejmowanie decyzji RAZEM: + + wykonywanie czynności = oc. łączna Ocena łączna dla etapów obciążenia informacjami: - pkt obciążenie małe -7 obciążenie średnie 7-9 obciążenie duże 9-5 obciążenie bardzo duże OBCIĄŻENIE MONOTONIĄ Ocena w skali od (oc. najniższa) do 5 pkt (oc. najwyższa): Składnik monotonii pkt pkt Ocena łączna obciążenia monotonią: jednostajność procesu pracy -5 obciążenie małe jednostajność warunków otoczenia 5- obciążenie średnie konieczność stałego napięcia uwagi -7 obciążenie duże duża łatwość pracy, nie angażująca intelektu 8- obciążenie bardzo duże RAZEM: CAŁKOWITE OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE pkt pkt OCENA CAŁKOWITA Obciążenie informacjami -5 obciążenie małe Obciążenie monotonią 6-8 obciążenie średnie RAZEM: 8-7 obciążenie duże 8-5 obciążenie bardzo duże
PRZESTRZEŃ PRACY Z5 WYZNACZENIE PRZESTRZENI CZYNNOŚCI RUCHOWYCH I PRACY WZROKU CZŁOWIEKA W POSTAWIE STOJĄCEJ Przestrzeń pracy (antropometria): wymiary człowieka w postawie stojącej w cm nr wymiaru: [cm]... Pozycja głowy (kąt między kierunkiem patrzenia a kierunkiem poziomym): pozycja stojąca (zalecane - st.)... Organizacja stanowiska pracy człowieka w pozycji stojącej: A poziom urządzeń kontrolno-pomiarowych, które należy obserwować; B wysokość, na jakiej powinny znajdować się narzędzia podczas pracy maszyny; C wysokość wykonywania prac ręcznych bez potrzeby dokładnej kontroli wzrokowej, ze swobodą ruchu; D poziom wykonywania pracy przy manipulowaniu ciężkimi przedmiotami wymiar w cm: A... B... C... D......
PRZESTRZEŃ PRACY Z5 WYZNACZENIE PRZESTRZENI CZYNNOŚCI RUCHOWYCH I PRACY WZROKU CZŁOWIEKA W POSTAWIE SIEDZĄCEJ nr wymiaru: Przestrzeń pracy (antropometria): wymiary człowieka w postawie siedzącej [cm]... nr wymiaru 4 5 6 [cm] Wymiary zasięgu rąk przy postawie siedzącej Pozycja głowy (kąt między kierunkiem patrzenia a kierunkiem poziomym): pozycja siedząca (zalecane -44 st.)...
WYZNACZANIE CZASU TRWANIA PRZERW W PRACY Metodą L. Pago gdy zmęczenie spowodowane jest napięciem uwagi (stanowiska operatorskie) Z6 Okres napięcia uwagi (% ogólnego czasu pracy) -9-9 4-59 6-79 8-99 Współczynnik podstawowy: Dodatek za pozycję stojącą.5.5 Dodatek za uwagę: - uwaga wzrokowa i słuchowa - konieczność przebywania tuż przy urządzeniu - konieczność utrzymywania ręki na urządzeniu - manipulowanie urządzeniem - manipulowanie i ryzyko powstania dużej szkody w razie braku uwagi.5.5.5 5 - manipulowanie i ryzyko wypadku (zranienia) w razie braku uwagi.5 4 7 Dodatek za złe warunki środowiska: - warunki złe (ryzyko, pył, hałas, gorąco, wyziewy itp.).5 - warunki bardzo złe (w/w czynniki bardzo intensywne) 4 Współczynniki po zsumowaniu dadzą minimalny czas przerw w procentach całkowitego czasu pracy.