Krzysztof Borowski Katedra Bankowości SGH Rozwój rynku obligacji w Polsce na przykładzie rynku Catalyst

Krzysztof Borowski Katedra Bankowości SGH Rozwój rynku obligacji w Polsce na przykładzie rynku Catalyst Wprowadzenie W dniu 3 września 9 r. rozpoczął działalności rynek Catalyst, tj. pierwszy zorganizowany rynek obrotu papierami dłużnymi w Polsce, stanowiący nowatorskie rozwiązanie łączące w sobie cechy rynku regulowanego i rynku alternatywnego oraz platformy obrotu dla klientów detalicznych i hurtowych 1. Rynek Catalyst stanowi alternatywną do kredytu możliwość pozyskania finansowania dla przedsiębiorstw i samorządów, a także stwarza możliwość notowania obligacji przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z uruchomieniem rynku Catalyst wiązano duże nadzieje odnośnie rozwoju rynku papierów dłużnych. Podstawowym celem artykułu jest prezentacja rozwoju rynku Catalyst w okresie od jego powstania do połowy grudnia r., a tym samym weryfikacja hipotezy badawczej, że utworzenie rynku Catalyst przyczyniło się do rozwoju rynku wtórnego dłużnych papierów wartościowych. Z uwagi na fakt, iż cześć danych zbiorczych udostępniana jest w systemie miesięcznym, w artykule zostały ona zaprezentowane na koniec listopada r.. Inne dane dostępne w ujęciu dziennym na dzień.1.. 1. Architektura rynku Catalyst Rynek Catalyst prowadzony jest na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot (dawniej: MTS CeTO). Catalyst tworzą cztery platformy obrotu. Dwie prowadzone przez GPW w formule rynku regulowanego i ASO (Alternatywnego Systemu Obrotu) - przeznaczone są dla klientów detalicznych, analogiczne dwa rynki platformy BondSpot, dedykowane są klientom hurtowym. Wszystkie platformy przeznaczone są głównie dla nieskarbowych instrumentów dłużnych - obligacji komunalnych, korporacyjnych oraz listów zastawnych. Taka architektura Catalyst sprawia, że rynek ten jest 1 Za prekursora w dziedzinie instytucjonalizacji rynku obligacji uważa się Włochy, gdzie pod koniec lat 8-tych w. tamtejszy rząd utworzył elektroniczną platformę obrotu własnym długiem Mercato dei Titoli di Stato. Instytucja ta została w 1997 r. sprywatyzowane dając początek spółce MTS. Dostęp do platformy MTS zarezerwowany jest dla inwestorów instytucjonalnych. Z kolei dla inwestorów indywidualnych została stworzona w 1994 r. platforma MOT. Wartość obrotów na platformie MOT sięgnęła w 9 r. 3 mld euro czyniąc go w ten sposób największym detalicznym rynkiem papierów dłużnych w Europie. W r. także giełda londyńska uruchomiła platformę obrotu obligacjami, podobnie uczynił też hiszpański operator giełdowy BME. Na podstawie Siemionczyk G. Inicjatywa GPW przeciera szlak w Europie, Almanach rynku Catalyst, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Warszawa, str. 13. 1

dostosowany do emisji o różnych wielkościach i różnej charakterystyce, a także do potrzeb różnych inwestorów hurtowych i detalicznych, instytucjonalnych i indywidualnych.. Wybrane elementy statystyki rynku Catalyst Na koniec listopada r. spośród 67 dłużnych papierów komercyjnych notowane były 5 obligacje oraz 15 listów zastawnych. Wartość emisji wszystkich dłużnych papierów komercyjnych wynosiła na koniec listopada r. 19 535 mln zł, w tym obligacji 17 35 mln zł, a listów zastawnych 1 mln zł. Łączna wartość 7 emisji obligacji komunalnych była równa 1 753 mln zł. Z kolei na dzień.1. r. na rynku Catalyst notowanych było 68 różnych serii komercyjnych papierów wierzycielskich oraz 7 serii papierów wierzycielskich samorządów tabela 1. Łączna wartości emisji papierów wierzycielskich wyemitowanych przez samorządy wnosiła 1,75 mld zł (8,%), a papierów wierzycielskich firm 19,56 mld zł (91,8%) 3. Tabela 1. Liczba nieskarbowych papierów wierzycielskich notowanych na rynku Catalyst (stan ma.1.) Firmy Samorządy Razem Notowane Autoryzowane Notowane Autoryzowane Liczba serii 68 1 7 9 15 Wartość emisji (mld zł) 19,56 1,75,4 1,35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://gpwcatalyst.pl/podstawowe_statystyki (.1.). Na koniec listopada r. w obrocie znajdowało się wiele różnych instrumentów: w tym obligacje spółdzielcze 4, listy zastawne hipoteczne 5, listy zastawne publiczne 6, obligacje komunalne i obligacje korporacyjne, a także 38 serii obligacji Skarbu Państwa. Na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/pub/statystyki_miesieczne/11_cat.pdf (.1.). 3 W nawiasie podany został procentowy udział poszczególnych emisji w ogólnej wartości wszystkich emisji. 4 Pierwsze obligacje spółdzielcze zostały wprowadzone do obrotu w dniu 19.8. r. i było to obligacje BPS Warszawa. Na dzień 3.11. r. notowanych było 1 serii obligacji banków spółdzielczych: BPS Warszawa, BS Piątnica, BS Biała Rawska (), BS PBS Ciechanów, BS Piaseczno, BS Esbank, BS-OK Bank Knurów, BS - PBS Sanok, BS BMPS Zabłudów, BS - SBR Szepietowo (). W nawiasie podana została liczba serii emitenta, w przypadku, gdy wyemitował on więcej niż jedną serię. 5 Podstawę (zabezpieczenie) emisji tego typu papierów wartościowych stanowią wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipotekami. Na koniec listopada r. notowanych było 1 serii listów zastawnych, w tym 3 banku Pekao Bank Hipoteczny i 9 BRE Bank Hipoteczny. 6 Podstawę (zabezpieczenie) emisji tego typu papierów stanowią wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych jednostkom samorządu terytorialnego i podmiotom sektora publicznego lub kredytów posiadających poręczenie tych podmiotów - NBP, Europejskiego Banku Centralnego, rządów lub banków centralnych państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Skarbu Państwa. Na dzień 3.11. r. notowane były 3 serie listów zastawnych publicznych wyemitowanych przez BRE Bank Hipoteczny.

Tabela. Wybrane charakterystyki rynku Catalyst. 9 9 I 9 II 9 I II III IV V VI VII VIII I Wartość obrotów sesyjnych (w mln zł),7 13,9 35,81 1,17 8,4 5,89 38,1 7,49 56,4,15 61,9 47,97 3,9 5,3 38,59 Liczba transakcji sesyjnych 7 49 114 148 17 138 168 76 14 4 399 584 613 619 634 Liczba serii 43 46 47 47 49 5 49 53 61 63 69 79 86 11 14 w tym notowane 31 34 35 35 36 38 37 41 49 51 57 67 73 91 94 w tym autoryzowane 1 1 1 1 13 1 1 1 1 1 1 1 13 1 1 Wartość emisji (w mln zł) w tym notowane 5 99,58 5 58,8 9 447,9 9 45,59 1 69,79 1 649,9 1 69,79 1 649,9 1 695,14 1 651,59 1 995,14 1 953,64 w tym autoryzowane 41,5 41,5 41,5 41,5 43,55 41,5 41,5 41,5 41,5 41,5 41,5 41,5 41,5 43,67 43,67 1 895,14 1 853,64 11 5,79 11 184,9 16 495,39 16 453,89 19 967,9 19 96,4 11,11 19 969,61 761,11 719,61 1 64,8 1 6,58 9,9 1 986,6 1 33,51 1 88,85 Liczba debiutów 31 3 1 4 8 3 11 5 7 18 6 Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) Na przestrzeni 9.9 11. wartość emisji na rynku Catalyst wzrosła blisko czterokrotnie z 5 99,58 mln zł do 1 88,85 mln zł, głównie za przyczyną papierów notowanych tabela. Wartość papierów wartościowych autoryzowanych 7 utrzymywała się niemal na niezmienionym poziomie i wynosiła we wszystkich miesiącach 41,5 mln zł, poza styczniem i listopadem, kiedy to wzrosła odpowiednio o,5 mln zł i,17 mln zł. Wartość obrotów sesyjnych cechowała się dużą zmiennością i była największa w grudniu 9 r. i wyniosła 1,17 mln zł. Najniższa wartość obrotów sesyjnych, poza pierwszym miesiącem notowań, wystąpiła w kwietniu r. i ukształtowała się na poziomie 7,49 mln zł. Liczba transakcji sesyjnych, po fali wzrostowej od września 9 do marca, odnotowała spadek w kwietniu, aby następnie systematycznie wzrastać rysunek 1. W lipcu liczba zawartych transakcji sesyjnych wynosiła 399, a w następnych miesiącach rosła kształtując się na poziomie odpowiednio: 584, 613, 619 i 634. Liczba serii notowanych papierów wartościowych wzrosła z 43, we wrześniu 9, do 14 na koniec listopada. Listy zastawne mogą być emitowane jedynie przez banki hipoteczne a podstawę prawną ich emisji i obrotu stanowią: 1. Ustawa z dnia 9 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 3 roku Nr 99, poz. 919, z późn. zm.). Ustawa z dnia 9 czerwca 1995 r. o obligacjach (tekst jednolity: Dz. U. z 1 roku Nr 1, pozycja 13, z późn. zm.) 3. Umowa emisji lub programu emisji pomiędzy emitentem i bankiem organizującym emisję. 7 Jednym ze sposobów wprowadzenia papierów wartościowych do obrotu na rynku Catalyst jest autoryzacja - przeznaczona głównie dla emitentów emisji prywatnych, którzy chcieliby zasygnalizować rynkowi fakt przeprowadzenia takiej emisji, i którzy w przyszłości zamierzają przeprowadzić emisję publiczną. Uzyskanie autoryzacji uzyskanie niesie ze sobą kilka korzyści. Jest ona równoznaczna z faktem spełnienia przez emitenta warunków regulaminu dotyczących przestrzegania obowiązków informacyjnych. Informacje zawarte w publikowanych przez emitenta raportach bieżących i okresowych w klarowny sposób odzwierciedlają sytuację ekonomiczną spółki, co może stać się zachętą dla potencjalnych partnerów biznesowych. Autoryzacja to także sygnał dla inwestorów i kontrahentów jednostki samorządu terytorialnego lub spółki emitującej obligację, że emitent jest podmiotem publicznym, a więc transparentnym i odpowiedzialnym wobec otoczenia rynkowego i biznesowego. Autoryzacja może być przyznana, jeżeli wobec emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne. Autoryzowane mogą być obligacje, które nie zostały zdematerializowane. Autoryzacja stanowi nowe rozwiązanie na polskim rynku kapitałowym. 3

Wartość obrotów Liczba transakcji Najwięcej debiutów miało miejsce w pierwszym miesiącu notowań - 31, a kolejnymi pod względem ilości debiutów okazały się miesiące październik i lipiec odpowiednio: 18 i 11 debiutów. Rysunek 1. Wartość obrotów oraz liczba transakcji sesyjnych na przestrzeni 9.9 11.. 14 7 1 1 8 Wartość obrotów sesyjnych (w mln zł) Liczba transakcji sesyjnych 6 5 4 6 3 4 1 9 9 I 9 II 9 I II III IV V VI VII VIII I Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) Rysunek. Kapitalizacja emisji notowanych na Catalyst (w mln zł). 5,, 15, 1, 5,, 9 9 I 9 II 9 I II III IV V VI VII VIII I Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) Kapitalizacja emisji notowanych na Catalyst w okresie listopad 9 kwiecień oscylowała między 1 a 11 mld zł, aby na koniec lipca r. wzrosnąć do ok. mld zł. W 4

okresie lipiec listopad wartość kapitalizacji emisji notowanych na Catalyst utrzymywała się na podobnym poziomie rysunek. Tabela 3. Wybrane charakterystyki rynku Catalyst dla instrumentów korporacyjnych 9 9 I 9 II 9 I 1 II III IV V 1 VI VII Wartość obrotów sesyjnych (w mln zł),8 1,55 94,66 76,1 43,83,8 1, 7, 16,4 57,8 38,81 3,95 43,17 36,91 Liczba transakcji sesyjnych 1 1 38 86 98 64 48 71 173 379 53 566 597 69 8 9 9 14 Wartość emisji (w mln 4 476, 9 9 718, 7, 9 9 617, 18 18 18 19 36, 19 zł) 38, 719, 719, 6, 65, 191, 343, 981, 861, 535, w tym obligacje 1 48, 9, 5 576, 9, 7 357, 36, 7 357, 36, 6 818, 9, 6 8, 9, 6 8, 8, 6 85, 8, 11 764, 853, 15 341, 85, 15 493, VIII 15 931, 85, 3 5, w tym listy zastawne Udział procentowy obligacji w emisji 3,99 65,79 75,7 75,7 7,16 7,16 7,89 7,98 8,48 84,33 84,46 83,93 85,65 85,4 88,69 Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) 17 11, 85, 1 17 86, 95, I 17 35, 1, Rysunek 3. Wartość emisji obligacji i listów zastawnych w ogólnej puli korporacyjnych instrumentów dłużnych na rynku Catalyst. 5,, w tym listy zastawne w tym obligacje 15, 1, 5,, 9 9 I 9 II 9 I II III IV V VI VII VIII I Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) Wartość emisji instrumentów korporacyjnych systematycznie rosła na przestrzeni 9.9 11. od 4 38 mln zł we wrześniu 9 r. do 19 535 mln zł na koniec listopada r. co oznacza przyrost o 351%. Na rynku instrumentów korporacyjnych dominują obligacje korporacyjne, których udział w kapitalizacji wszystkich wyemitowanych instrumentów wzrósł z 3,99% we wrześniu 9 r. 88,69% w listopadzie r. Za wyjątkiem jednego okresu tj. września 9 r. udział obligacji w ogólnej wartości emisji 5

Wartość obrotów Liczba transakcji instrumentów korporacyjnych był nie mniejszy niż 65,79%, a od maja r. był większy niż 8% - tabela 3 i rysunek 3. Rysunek 4. Wartość obrotów oraz liczba transakcji sesyjnych na przestrzeni 9.9 11. w segmencie instrumentów korporacyjnych 1 9 8 7 Wartość obrotów sesyjnych (w mln zł) Liczba transakcji sesyjnych 7 6 5 6 5 4 3 1 9 9 I 9 II I 9 II III IV V VI VII VIII I 4 3 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.gpwcatalyst.pl/root (.1.) W segmencie instrumentów korporacyjnych największy wolumen obrotów miał miejsce w grudniu 9 r., kiedy to jego wartość ukształtowała się na poziomie 94,66 mln zł. W trakcie jedenastu miesięcy r. największy wolumen obrotów wystąpił w lipcu i wynosił 57,8 ml zł. Warto odnotować silny wzrost liczby transakcji przeprowadzanych w segmencie instrumentów korporacyjnych na rynku Catalyst od kwietnia r. W okresie od kwietnia r. do listopada r. liczba transakcji wzrosła z (kwiecień ) do 69 (listopad ), tj. o 668%. Od sierpnia r. liczba transakcji sesyjnych stale utrzymuje się na poziomie wyższym niż 5 transakcji rysunek 4. 3. Największe emisje na rynku Catalyst Na koniec listopada r. w grupie obligacji korporacyjnych największymi emisjami były obligacje Krajowego Funduszu Drogowego BGK (PL51 8 i PL513) o wielkości emisji odpowiednio: 7 958 mln zł i 5 39 mln zł. Wartość obu emisji Krajowego Funduszu Drogowego BGK stanowi 1 87,5 mln zł. Na trzecim miejscu znalazły się 8 Kod ISIN. W dalszej części artykułu zostaną podane kody ISIN dla rozróżnienia poszczególnych serii. 6

obligacje podmiotu Polkomtel Finance (PLPLKMT15) o wartości emisji 1 mln zł. W segmencie obligacji spółdzielczych najwyższą wartość emisji posiadały obligacje BPS Warszawa (PLBPS4) 8 mln zł oraz obligacje BS PBS Sanok (PLPBS16) 5 mln zł. W grupie obligacji komunalnych na pierwszych trzech miejscach pod względem wielkości emisji uplasowały się obligacje miasta Warszawa (PL35, PL341, PL341) o wartości odpowiednio: 6, 6 i 3 mln zł (łączna wartość obligacji miasta Warszawa wynosiła 1 5 mln zł). Na czwartym miejscu znalazły się obligacje miasta Poznań (PL59) - 116,5 mln zł. Spośród emisje listów zastawnych hipotecznych emisją o najwyższej wartości są listy emisyjne BRE Banku Hipotecznego (PLRHNHP144) - 3 mln. Z grupy listów zastawnych publicznych także listy wyemitowane przez BRE Bank (PLRHNHP5) mln zł. Najmniejszą emisją instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst na koniec listopada była seria obligacji Ustronia Morskiego (PL1158) o wartości emisji 3 tys. zł. 4. Udział nieskarbowych instrumentów dłużnych na Catalyst w stosunku do nieskarbowych instrumentów dłużnych w portfelu własnym banków. Udział nieskarbowych instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst w stosunku do nieskarbowych instrumentów dłużnych w portfelu własnym banków i w portfelach ich klientów wg stanu kont na koniec poszczególnych miesięcy został przedstawiony na rysunku 5. Przez pierwszych osiem miesięcy od utworzenia rynku Catalyst udział ten oscylował nieznacznie powyżej %, aby w drugim kwartale r. osiągnąć poziom ok. 5%. W przypadku obligacji municypalnych udział tego typu instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst w stosunku do łącznej wartości obligacji municypalnych pozostających w portfelach własnych banków i w portfelach ich klientów na koniec października r. wynosi 7,19%, a w przypadku listów zastawnych - 186,1%. 7

Rysunek 5.Udział nieskarbowych instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst w stosunku do nieskarbowych instrumentów dłużnych w portfelu własnym banków i w portfelach ich klientów wg stanu kont na koniec poszczególnych miesięcy (dane z 16 banków dealerów 9 ) 6,% 5,% 4,% 3,%,% 1,%,% 9 9 I 9 II 9 I II III IV V VI VII VIII Źródło: opracowanie własne. 5. Charakterystyka wybranych elementów poszczególnych emisji W przypadku obligacji korporacyjnych najmniej czasu do wprowadzenia obligacji do obrotu na rynku Catalyst potrzebowała firma Anti SA miesiące, a najdłuższej swoje obligacje do obrotu wprowadzała firma Prime Car Management 8 miesięcy. Średni czas potrzebny na przeprowadzenie emisji obligacji na rynku Catalyst wynosił 3 miesiące. Na rynku Catalyst dostępne są także obligacje firmy Gant, której akcje notowane są na głównym parkiecie giełdy. Emisja obligacji miała miejsce w kwietniu r. i wynosiła 8 85 tys. zł. Cel emisji nie została określony. Spółka wyemitowała obligacje dwuletnie, niezabezpieczone o zmiennym oprocentowaniu, ustalanym kwartalnie w oparciu o stawkę WIBOR. Na dzień.11. oprocentowanie tych obligacji wynosiło 1,33% w skali rocznej. Z kolei firma Green House Development Sp. z o.o. przeprowadziła emisję obligacji zabezpieczonych o wartości nominalnej 1,8 mln zł, o stałym oprocentowaniu równym 17% w skali roku. Emisja obligacji została rozprowadzona wśród 14 inwestorów, a jednostkowa 9 W 9 r. dane pochodzą z 15 banków dealerów a w r. z 16 banków dealerów. Liczba banków dealerów zwiększyła się w r. o jeden podmiot. 8

wartość zapisu była równa 5 tys. euro. Jest to najwyższa wartość oprocentowania wypłacana na rynku Catalyst na dzień.1.. Obligacje Polkomtela o wartości 1 mld zł zostały sprzedane z marżą wynoszącą 18 punktów bazowych w stosunku do obligacji SP. Oprocentowanie poszczególnych serii obligacji korporacyjnych notowanych na rynku Catalyst zostało przedstawione na rys. 6. Średnia arytmetyczna wartość oprocentowania wynosiła 1,19%. Z kolei średnia arytmetyczna wartość oprocentowania w poszczególnych grupach instrumentów została przedstawiona na rysunku 7. Najwyższą średnia wartość oprocentowania odnotowały obligacje korporacyjne - 1,19%, a najniższą listy zastane publiczne 4,33%. Tak znaczna różnica wielkości oprocentowania wynika przede wszystkim ze sposobu zabezpieczenia obu tych instrumentów. Obligacje korporacyjne, w większości przypadku nie są zabezpieczone w żaden sposób, podczas gdy listy zastawne mają stosunkowo silne zabezpieczenie w postaci hipoteki. Średnie oprocentowanie obligacji spółdzielczych wynosiło 7,35%, a obligacji komunalnych 5,9%. Średnie oprocentowanie obligacji komunalnych był o,6 pkt. proc wyższe od średniego arytmetycznego oprocentowania obligacji skarbowych o stałym oprocentowaniu notowanych na rynku Catalyst. Rysunek 6. Oprocentowanie obligacji korporacyjnych notowanych na rynku Catalyst średnia wartość oprocentowania 1,19%. 18, 16, 14, 1, 1, 8, 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 1 3 5 7 9 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 6, 4,,, Źródło: opracowanie własne. 9

Rysunek 7. Średnia wartości oprocentowania w poszczególnych grupach instrumentów w dniu.1.. 1, 1, 1,19 8, 7,35 6, 5,9 5,9 4, 4,33,, Obligacje korporacyjne Obligacje spółdzielcze Obligacje komunalne Listy zastawne hipoteczne Listy zastawne publiczne Źródło: opracowanie własne. 6. Zmiana zabezpieczeń przyjmowanych przez NBP a rozwój rynku Catalyst W maju 9 r. NBP zmienił listę zabezpieczeń stosowanych w operacjach repo, a od lipca 9 r. także w operacjach udzielania kredytu intraday w złotych oraz technicznego. W wyniku przeprowadzonych zmian jako zabezpieczenie po raz pierwszy przyjęte zostały inne niż skarbowe papiery wartościowe. Warunkami koniecznymi jakie spełniać powinny, inne niż skarbowe, dłużne papiery wartościowe aby mogły zostać przyjęte na listę NBP są 1 : 1. W przypadku obligacji komunalnych, listów zastawnych i obligacji EBI: a) są dopuszczone do obrotu publicznego, b) wprowadzone do obrotu regulowanego na GPW lub na BondSpot.. W przypadku obligacji korporacyjnych: a) są dopuszczone do obrotu publicznego b) wprowadzone do obrotu regulowanego na GPW lub na BondSpot, c) spełniają przynajmniej jedno z kryteriów ratingowych: posiadają rating na poziomie inwestycyjnym, emitent obligacji posiada rating na poziomie inwestycyjnym, 1 Na podstawie strony internetowej: http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/zabezpieczenia.htm (.1.). 1

posiadają gwarancję Skarbu Państwa lub gwarancję instytucji finansowej posiadającej rating na poziomie inwestycyjnym. Ilości poszczególnych serii papierów wartościowych przyjmowanych przez NBP jako zabezpieczenie operacji repo, kredytu lombardowego i kredytu technicznego po ostatniej zmianie listy w dniu 3.11. r. został przedstawiony na rysunku 11. Rysunek 11. Ilości poszczególnych serii papierów wartościowych przyjmowanych przez NBP jako zabezpieczenie operacji repo, kredytu lombardowego i kredytu technicznego 16 15 14 1 1 8 8 6 4 3 Obligacje komuanlne Obligacje BGK Obligacje EBI Listy zastawne Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/zabezpieczenia.htm (.1.). Powstanie rynku Catalyst zbiegło się zatem ze sprzyjającą koniunkturą na rynku papierów dłużnych. Banki plasujące emisję obligacji nakłaniały emitentów do spełnienia wymogów stawianych przez NBP, w celu zwiększenia liczby zabezpieczeń dla operacji repo, kredytu technicznego i kredytu lombardowego. Należy pamiętać, że w przeważającej liczbie przypadków to właśnie banki były głównym nabywcami obligacji komunalnych czy też korporacyjnych. Podsumowanie Powstanie i rozwój rynku Catalyst należy zaliczyć niewątpliwie do istotnych wydarzeń na scenie polskiego rynku finansowego. Rynek Catalyst coraz bardziej zaczyna pełnić podobną rolę jak giełda dla rynku akcji dotyczy to zarówno ilości serii poszczególnych papierów 11

dłużnych notowanych na Catalyst jak i rosnącego trendu wolumenu obrotu tego typu instrumentami. Inwestorzy nabywający papiery dłużne na rynku pierwotnym mogą sprzedać posiadane papiery dłużne przed terminem ich wykupu. Przed powstaniem rynku Catalyst, rynek papierów dłużnych innych niż obligacje Skarbu Państwa był zarezerwowany głównie dla inwestorów instytucjonalnych. Miejscem obrotu obligacjami nieskarbowymi oraz listami zastawnymi był rynek międzybankowy. Dzięki powstaniu Catalyst rynek papierów dłużnych stał się dostępny także dla inwestorów indywidualnych. Nie można też pominąć roli jaką dla rozwoju rynku dłużnych papierów wartościowych odegrały regulacje Narodowego Banku Polskiego poszerzające listę akceptowalnych jako zabezpieczenie papierów wartościowych. Aktualnie panujący na rynku papierów dłużnych trend do zwiększania liczby emisji oraz do przeprowadzania emisji przez coraz to nowe podmioty powinien utrzymać się w najbliższym czasie. Fakt ten powinien przyczynić się do rozwoju rynku Catalyst w przyszłości. 1

Bibliografia 1. Antkiewicz S. Polski rynek obligacji i innych dłużnych papierów wartościowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 9.. Fabozzi F. Rynek obligacji. Analiza i strategie, WIG-Press, Warszawa 1999. 3. Koper A., Wójcik E. Obligacje zyskują na popularności, Gazeta Giełdy Parkiet, Corporate Finance, 38.9., str. A4. 4. Knap Łukasz, Czarny Koń, Gazeta Bankowa 1997 nr.1. 5. Kozuń Cieślak G. Obligacje komunalne. Instrument dłużny dla jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 9. 6. Kwiatkowska M. Przybywa obligacji, ale obroty pozostają niewielkie, Dzienni Gazeta Prawna, 9.9., str. A16. 7. Ostrowska K. Będą nowe emisje obligacji, Rzeczpospolita, 8.9., str. B1. 8. Ostrowska K. Obligacje za 7 mld zł, Rzeczpospolita, 7.9., str. B5. 9. Ostrowska K. Debiut obligacji Polkomtelu, Gazeta Giełdy Parkiet, 1.1., str. 1 i 3. 1. Ostrowska K. Obligacje na przejęcia, Gazeta Giełdy Parkiet, 7.9., str. 8. 11. Raport PARP MSP w polskiej gospodarce 8.6.9 r. 1. Rosik P. Obligacje Providenta na rynku Catalyst, Gazeta Giełdy Parkiet, 8.1., str. 1. 13. Rynek Finansowy w Polsce 1998-1, NBP, Warszawa. 14. Rynek & Rating Fitch Polska 31.5. r. 15. Siemionczyk G. Inicjatywa GPW przeciera szlak w Europie, Alamanch rynku Catalyst, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Warszawa, str. 13. 16. Sieńko-Kowalska B. Bank uniwersalny na rynku papierów wartościowych, Wydawnictwo Pert, Warszawa 8. 17. Szablewski A. Zmienność rynków a wartość przedsiębiorstwa, Poltex, Warszawa. 18. Tarczyński W. Rynek kapitałowy. Metody ilościowe, vol. 1, Placet, Warszawa 1997. Akty prawne 1. Kodeks Cywilny z dnia 3 kwietnia 1964 roku Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93, z póź. zm.. Prawo Wekslowe z dnia 8 kwietnia 1936 roku Dz.U. 1936, nr 37, poz. 8 z póź. zm. 3. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 9 lipca 5 r. Dz.U. 5, nr 183, poz. 1538 z póź. zm. 4. Ustawa o rachunkowości z dnia 9 września 1994 r. Dz.U.1994, nr 11, poz. 591, z póź. zm. 5. Ustawa o obligacjach z dnia 9 czerwca 1995, Dz.U.1995, nr 83, poz. 4, z póź. zm. 6. Ustawa o Krajowym Funduszu Drogowym z dnia 17 sierpnia 5 Dz.U. 5, nr 155, poz. 197. Strony internetowe 1. http://www. fitchpolska.com.pl (1.).. http://www.fitchpolska.com.pl (1.). 3. http:// www.stat.gov.pl (.1.). 4. http://www.gpwcatalyst.pl/catalyst_rynek_obligacji_gpw (.1.). 5. http://gpwcatalyst.pl/podstawowe_statystyki (.1.). 6. http://www.gpwcatalyst.pl/pub/statystyki_miesieczne/11_cat.pdf (.1.). 7. http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/zabezpieczenia.htm (.1.). 13

Streszczenie W opracowaniu zaprezentowany zostały podstawowe statystyki rynku Catalyst w okresie: 3.9.9.1. dotyczące wielkości emisji dłużnych papierów wartościowych notowanych na tym rynku z podziałem na papiery komercyjne, komunalne oraz listy zastawne hipoteczne i publiczne. W artykule ukazany został także rosnący trend wzrostowy wolumenu obrotu oraz liczby transakcji na rynku Catalyst. Title: Development of polish bond market - an example of the bond market Catalyst Summary: In the article there was presented development of polish non government debt securities market and increasing role of bond market Catalyst in period of 3.9.9.1.. 14