Szczecin, 11 grudnia 2009r.

PS.1.JM.0932/31/09 Data sporządzenia: Szczecin, 11 grudnia 2009r. Egz. Nr 1 P R O T O K Ó Ł z kontroli problemowej przeprowadzonej w Urzędzie Miasta Szczecin w Wydziale Zdrowia i Polityki Społecznej oraz w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Szczecinie w dniach 13-16 października 2009 r. Adres jednostek kontrolowanych: Urząd Miasta Szczecin Plac Armii Krajowej 1 70-456 Szczecin Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie ul. Sikorskiego 3 70-323 Szczecin Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem, Anna Jasina starszy inspektor, na podstawie UpowaŜnienia Nr 117/2009 z dnia 1 października 2009 r. wydanego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia kontroli. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Pana Jacka CerebieŜa-Tarabickiego - zastępcę dyrektora Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Szczecin i Panią Katarzynę Falbogowską - zastępcę dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie z programem kontroli. Zakresem kontroli objęto: Realizację zadań własnych powiatu w zakresie pomocy społecznej, a w szczególności prowadzenia poradnictwa specjalistycznego, z uwzględnieniem poradnictwa dla rodzin zastępczych oraz form zapewnienia opieki i wychowania w całodobowej opiece zastępczej dzieciom całkowicie pozbawionym opieki rodziców. 1

Wyjaśnień udzielały: Pan Jacek CerebieŜ-Tarabicki - zastępca dyrektora Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Szczecin, Pani Joanna Kunstman inspektor w Wydziale Zdrowia i Polityki Społecznej, Pani Katarzyna Falbogowska - zastępcę dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie, Pani Ewa Piepióra główny specjalista MOPR, Pani Bogusława Porzezińska kierownik Sekcji Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych Działu Opieki Zastępczej MOPR, Pani Jadwiga Stokwisz główny specjalista ds. nadzoru i kontroli MOPR. Ustalenia kontroli: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie jest jednostką organizacyjną, która zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728), realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 pkt 2 i art. 46 tej ustawy i 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 października 2004 r. w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 233, poz. 2344 z późn. zm.) oraz art. 19 pkt 4 w/w ustawy i 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). Dyrektorem kontrolowanej jednostki od 15.05.2007 r. jest Pan Marcin Janda. Poradnictwo specjalistyczne Poradnictwo prawne udzielane było w: 1) Dziale Interwencji Kryzysowej MOPR, który został utworzony na bazie wcześniej funkcjonującego Miejskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w kwietniu 2008 r. W okresie V-XII 2008 r. porady prawne udzielane były 2 razy w tygodniu po 3 godziny i skorzystało z nich 675 osób. Dodatkowo w zakresie poradnictwa prawnego: przeprowadzono konsultacje z prawnikiem w sprawach klientów - 263 osób, udzielono informacji prawnych przez pracownika DIK 675 osób (7 dni w tygodniu), udzielano pomocy w sporządzeniu pism sądowych 65 osób. 2) Radcy prawni MOPR udzielali porad prawnych w kaŝdy pierwszy i trzeci poniedziałek miesiąca. Porad z zakresu: prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów udzielono dla 110 klientów MOPR. W ramach obsługi prawnej MOPR udzielał pracownikom porad w zakresie wszystkich spraw związanych z działalnością poszczególnych działów MOPR. 3) W Publicznym Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym były udzielane porady dotyczące pozwów o alimenty, pozbawienia władzy rodzicielskiej, spraw majątkowych. 2

4) W Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym Stowarzyszenia Rodzin Katolickich udzielano przez pracowników OAO informacji osobom pragnącym prowadzić rodzinne formy opieki zastępczej na temat wymogów stawianych kandydatom na rodziców zastępczych i adopcyjnych, wynikających z przepisów prawa. W roku 2008 udzielono 148 porad prawnych. 5) W Ośrodku Adopcyjno Opiekuńczym Fundacji MAM DOM rodzinom udzielana była indywidualna pomoc prawna świadczona przez pracowników OAO w postaci m.in.: pomocy w pisaniu wniosków do sądu rodzinnego, udzielania informacji dotyczących uregulowań prawnych w zakresie opieki zastępczej, władzy rodzicielskiej oraz inna świadczona w zaprzyjaźnionych biurach prawniczych, gdzie petenci kierowani byli przez OAO. W roku 2008 udzielono 129 porad prawnych. Poradnictwo psychologiczne świadczone było w: 1) Dziale Interwencji Kryzysowej MOPR. W okresie V-XII 2008 r. porad udzielało 10 terapeutów i 4 psychologów przez 7 dni w tygodniu. Pomoc psychologiczna udzielona była w następujących formach: indywidualna terapia krótkoterminowa w kryzysie, rozmowa wspierająca, konsultacje psychologiczne, mediacje, udzielenie informacji, interwencje w środowisku. Łącznie skorzystało 2 516 osób. 2) Dział Wsparcia Dziennego MOPR w okresie VIII-XII 2008 r. udzielił pomocy psychologicznej 75 osobom w tym 19 rodzinom i 50 dzieciom. Pomoc ta obejmowała przede wszystkim poradnictwo psychologiczne dla rodziców dotyczące fazy rozwoju dzieci i przyczyn zachowania się dziecka, dla dzieci i młodzieŝy z problemem w nauce, edukacja rodziców dotycząca ich roli jako rodziców, praca z rodzicem w celu wypracowanie pozytywnego obrazu własnego dziecka, zrozumienie jego potrzeb i trudności. 3) Publiczny OA-O prowadził badania predyspozycji osobowościowych kandydatów na rodziny adopcyjne, zastępcze, diagnozował dzieci z pogotowi rodzinnych i rodzin zastępczych. Z poradnictwa i diagnozy psychologa skorzystało 77 rodzin i 13 dzieci z pogotowi rodzinnych. 4) OA-O SRK udzielił porad psychologów 10 rodzicom biologicznym, 6 rodzinom adopcyjnym, 4 rodzinom zastępczym spokrewnionym z dzieckiem, 9 rodzinom niespokrewnionym z dzieckiem, 5 zawodowym rodzinom zastępczym o charakterze pogotowia rodzinnego, 3 osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka. Porady dotyczyły wspomagania rozwoju dziecka, problemów wychowawczych, problemów wynikających z zaburzeń rozwoju emocjonalnego i społecznego, trudności okresu adaptacyjnego, radzenia sobie z własnymi emocjami i trudnościami występującymi w codziennym wychowywaniu czy pracy z dzieckiem, jak radzić sobie podczas długiego okresu oczekiwania na dziecko. Ze względu na długi okres oczekiwania na przyjęcie dziecka powstała grupa wsparcia, w której uczestniczyło 14 osób. Porady udzielane były w formie konsultacji osobistej podczas dyŝurów oraz 3

umówionych rozmów na terenie OAO oraz w rodzinach zastępczych, pogotowiach rodzinnych i na terenie rodzinnych domów dziecka. 5) Ośrodku Adopcyjno Opiekuńczym Fundacji MAM DOM, gdzie udzielano porad psychologicznych, prowadzono terapię krótko i długoterminową, badano więzi zlecone przez sądy rodzinne, prowadzono badania psychologiczne dorosłych i dzieci oraz mediacje. Poradnictwo rodzinne realizowane było: 1) w Dziale Interwencji Kryzysowej MOPR poprzez terapię systemową, z której w okresie V-XII 2008 r. skorzystało 209 rodzin. 2) w Dziale Wsparcia Dziennego MOPR, gdzie w okresie VIII-XII 2008 r. skorzystało 240 osób, w tym 81 rodzin i 130 dzieci w tym poradnictwem pedagogicznym objętych było: 106 osób tj. 25 rodzin i 65 dzieci. Poprzez diagnozę dziecka w środowisku rodzinnym udzielano rodzicom wskazówek wychowawczych. 3) w Rejonowych Ośrodkach Pomocy Rodzinie, gdzie udzielane były porady stanowiące formę środowiskowego wsparcia rodzin mających problem w wypełnianiu przez tę rodzinę jednej lub kilku funkcji. Specjaliści pracy z rodziną realizowali swoje zadania w formie pracy z rodzinami w ich domach oraz indywidualnych spotkań w Ośrodku. Stałą opieką objęto 1789 osób z 530 rodzin. Prowadzona była: edukacja pedagogiczna z elementami psychoedukacji, doraźna interwencja i pomoc w rozwiązywaniu konfliktów i problemów, pomoc w zrozumieniu problemu uzaleŝnienia i motywowanie do podjęcia leczenia, pomoc, porady i wsparcie dla osób przechodzących kryzysy lub doświadczających problemów emocjonalnych, przemocy w rodzinie, pomoc, porady i wsparcie w załatwianiu spraw urzędowych, sporządzaniu pism, kierowanie do specjalistów w przypadku osób wymagających profesjonalnej pomocy i opieki. 4) w Dziale Opieki Zastępczej MOPR z którego skorzystało 890 osób, w tym 588 rodzin. Zadanie realizowane było w formie: rozmów wspierających, pomocy w rozwiązywaniu bieŝących problemów wychowawczych, motywowaniu do kontynuowania nauki nieletnich i pełnoletnich w rodzinach zastępczych oraz usamodzielnianych z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo- wychowawczych, mediacji, pomocy w załatwianiu bieŝących spraw rodziny. 5) z współpracy ze specjalistą ds. wsparcia rodzin z problemem uzaleŝnień skorzystało 12 osób z 4 rodzin. Zasadnicze formy pracy to edukacja rodziców o zagroŝeniach wynikających z naduŝywania środków psychoaktywnych, pomoc, porady i wsparcie dla dzieci i młodzieŝy przechodzących kryzys i przejawiających myśli lub zachowania samobójcze, kierowanie dzieci i młodzieŝy oraz ich rodziców do odpowiednich specjalistów (ośrodków i instytucji). 6) z współpracy z głównym specjalistą ds. wsparcia rodzin z dysfunkcją opiekuńczo-wychowawczą, obejmującym 196 osób z 58 rodzin. Główne 4

kierunki pracy to: porady i wsparcie rodzin biologicznych, których dzieci były objęte opieką zastępczą, porady i wsparcie, motywowanie do terapii i innych działań rodzin dysfunkcyjnych w celu utrzymania dzieci w środowisku, współpraca z pracownikami socjalnymi, kuratorami, sądem, pedagogami szkolnymi, OTU i innymi instytucjami. 7) w OA-O SRK gdzie udzielano porad dotyczących właściwych postaw rodzicielskich, metod wychowawczych, motywowania dziecka do nauki szkolnej, potrzeb dziecka i młodzieŝy na poszczególnych etapach rozwoju, informacji o instytucjach działających na terenie miasta Szczecina, pomocy dla rodziny w kryzysie. 8) w OA O Fundacji MAM DOM udzielano porad pedagogicznych (gł. dotyczących wychowania, dyscypliny, kar i nagród, komunikacji z dziećmi), porad logopedycznych, dotyczących poŝycia małŝeńskiego oraz motywowania do podjęcia pracy. Inne: 1) Z doradztwa zawodowego realizowanego przez MOPR z ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki skorzystało 161 osób, tym 105 osób dorosłych i 56 osób z grupy młodzieŝy w ramach projektu Aktywna Integracja w Szczecinie. 2) Kompleksowa informacja i porady w zakresie wykluczenia społecznego, uzaleŝnień, przemocy w rodzinie, problematyki handlu ludźmi, świadczeń pomocy społecznej, realizowana była w Całodobowym Punkcie Konsultacyjno Informacyjnym. W formie kontaktów bezpośrednich lub rozmów telefonicznych skorzystało ok. 100 osób miesięcznie. 3) Publiczny OA-O prowadził poradnictwo pedagogiczne z rodziną adopcyjną. 4) OA-O SRK udzielał porad pedagogicznych podczas dyŝurów oraz umówionych rozmów na terenie OAO oraz w rodzinach zastępczych, pogotowiach rodzinnych i na terenie rodzinnych domów dziecka, przeprowadzał diagnozę dzieci, których uregulowaniu uległa sytuacja prawna, sprawował nadzór nad okresem osobistej styczności rodziców adopcyjnych z dzieckiem. Poradnictwo dla rodzin zastępczych Na terenie Miasta Szczecin w 2008 r. funkcjonowało 734 spokrewnionych rodzin zastępczych, 76 niespokrewnionych rodzin zastępczych oraz 16 zawodowych rodzin zastępczych. Szkolenia dla rodzin zastępczych przeprowadzane były przez Ośrodki Adopcyjno-Opiekuńcze na skierowanie pisemne lub ustne Działu Opieki Zastępczej MOPR. Liczba uczestników wszystkich szkoleń wyniosła 41 osób. Szkolenia w poszczególnych ośrodkach przedstawiały się następująco: OA-O SRK przeprowadził 2 szkolenia na podstawie programu PRIDE Rodzinna Opieka Zastępcza. Liczba osób które ukończyły szkolenie uzyskując zaświadczenie - 8, w tym: liczba osób z zawiązanych rodzin zastępczych - 4, liczba osób na kandydatów na rodziny zastępcze - 4, liczba rodzin, które 5

przyjęły dzieci w rodzinę zastępczą - 2. Ponadto odbyły się jeszcze szkolenia z zakresu: specyfiki prowadzenia placówki rodzinnej, usprawnienie relacji rodzic-dziecko w kontekście funkcjonowania rodziny zastępczej, rozwoju dziecka w wieku 0-3 lata oraz w wieku 4-6 lat, znaczenia prawdy i szczerości w relacji z dzieckiem w rodzinie adopcyjnej i zastępczej, konferencja Dziecko i jego rodzina w kontekście rodzicielstwa zastępczego. OA O Fundacji MAM DOM przeprowadził szkolenie według programu Dziecko Czeka, zatwierdzonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w dniu 09.09.2002r. pod numerem DPS.VI.077/WB-37/2002. Liczba osób które ukończyły szkolenie uzyskując zaświadczenie - 18, w tym: liczba osób z zawiązanych rodzin zastępczych - 3, liczba osób na kandydatów na rodziny zastępcze 16, liczba rodzin, które przyjęły dzieci w rodzinę zastępczą 8. Ośrodek zajmował się równieŝ promocją rodzicielstwa zastępczego: pracownicy uczestniczyli w kilkunastu audycjach radiowych i telewizyjnych oraz w kilku artykułach prasowych. W ramach współpracy z Urzędem Miasta współprowadzono Miejski Program Wspierania Rodzicielstwa Zastępczego STAWIAMY NA RODZINĘ (kontynuacja programu Dom dla Dziecka ). Powstała grupa wsparcia rodzin adopcyjnych. Zorganizowano spotkanie rodzinne dla rodziców zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych oraz placówek rodzinnych z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego. W spotkaniu wzięło udział ok. 230 osób. Ośrodek prowadził ponadto szkolenia: dla rodzin naturalnych Powrót do domu, dla rodzin adopcyjnych i zastępczych Dziecko czeka, zajęcia terapeutyczne dla dzieci młodszych Misie, zajęcia arteterapii dla dzieci starszych Muzeum wyobraźni. Publiczny OA-O szkolił rodziny zastępcze niespokrewnione oraz spokrewnione z dzieckiem oraz kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych na podstawie programu Rodzina zgodnie z licencją uzyskaną przez Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych PRO FAMILIA zatwierdzoną przez Ministra Polityki Społecznej decyzjami z dnia 21.10.2004r., nr DPS-VI-4122-40-WB/04 ( dotyczy szkoleń kandydatów na rodziny zastępcze i rodziny pełniące zadania pogotowia rodzinnego) oraz z dnia 12.04.2005r., nr DPS-VI-4122-28-WB/05 (dotyczy szkoleń kandydatów na zawodowe niespokrewnione z dzieckiem specjalistyczne rodziny zastępcze dla dzieci niedostosowanych społecznie oraz z róŝnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi. Liczba osób które ukończyły szkolenie uzyskując zaświadczenie - 15, w tym: liczba osób z zawiązanych rodzin zastępczych - 13, liczba osób na kandydatów na rodziny zastępcze - 6, liczba rodzin, które przyjęły dzieci w rodzinę zastępczą 8. Poradnictwo specjalistyczne dla rodzin zastępczych prowadzone było: 1) w Dziale Opieki Zastępczej MOPR poprzez konsultacje indywidualne, rozmowy informacyjne, szkolenia, spotkania grup tematycznych, diagnozy środowiskowe, skierowania na grupę wsparcia dla opiekunów zastępczych, 6

skierowania na turnus socjoterapeutyczny opiekunów zastępczych oraz dzieci przebywających w pieczy zastępczej. Głównymi zagadnieniami były: pomoc w rozwiązywaniu bieŝących problemów wychowawczych, zmiana sposobu myślenia o problemie, motywowanie do kontynuowania nauki nieletnich i pełnoletnich w rodzinach zastępczych oraz usamodzielnianych z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, pomoc w sporządzaniu indywidualnych programów usamodzielniania się wychowanków z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, motywowanie rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w opiece zastępczej oraz rodziców zastępczych do zmiany postaw, medyczne, przygotowanie do Ŝycia w rodzinie, mieszkaniowe, zawodowe, profilaktyka uzaleŝnień. Skorzystały 1953 osoby z rodzin zastępczych. 2) w Publicznym OA-O przez psychologa, pedagoga, radcę prawnego oraz terapeutę poradnictwo dla rodzin zastępczych wg zgłaszanych potrzeb rodzin. Były to porady i diagnozy psychologiczne jak i pedagogiczne. Ośrodek nie prowadził terapii i grup wsparcia dla rodzin zastępczych. Głównymi odbiorcami były pogotowia rodzinne, w których diagnozowane były dzieci. Skorzystało 20 osób. Ośrodek nie prowadził terapii i grup wsparcia dla rodzin zastępczych. 3) w OA-O SRK, gdzie udzielano informacji na temat obowiązków rodziców zastępczych wynikających z prawa rodzinnego, na temat praw dziecka wynikających z Konwencji Praw Dziecka, na temat dokumentów, które niezbędnie naleŝy złoŝyć do wniosku o przysposobienie czy o ustanowienie rodziny zastępczej. Porady psychologa dotyczyły wspomagania rozwoju dziecka, problemów wychowawczych, problemów wynikających z zaburzeń rozwoju emocjonalnego społecznego, trudności okresu adaptacyjnego, radzenia sobie z własnymi emocjami i trudnościami występującymi w codziennym wychowywaniu czy pracy z dzieckiem. Poradnictwo pedagogiczne, w tym pedagoga specjalnego i tyflopedagoga, obejmowało metody wychowawcze, kary i nagródy, postaw wychowawczych, motywowania dziecka do nauki i pracy nad sobą i swoim zachowaniem, potrzeb dziecka w poszczególnych etapach rozwoju, problemów okresu dojrzewania i buntu młodzieńczego, kontaktów dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej z jego rodziną biologiczną; wsparcia emocjonalnego dziecka w przypadku braku kontaktów z rodziną biologiczną, okresu adaptacyjnego dziecka w rodzinie zastępczej, pracy z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie, słabo widzącym. Ponadto udzielano porad dotyczących zapobiegania wśród rodziców wypaleniu emocjonalnemu w codziennej pracy z dzieckiem, wsparcia dzieci biologicznych rodziców zastępczych. Szczególną opieką OAO SRK objął rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego, czyli 5 rodzin. Z tymi rodzinami OAO był w stałym kontakcie i w tych rodzinach dzieci, jak i opiekunowie są objęci ciągła opieką pedagoga, i w razie potrzeby psychologa. Przez 2008 r. OAO SRK wykonał pracę dla 45 dzieci przebywających w pogotowiach rodzinnych. Pomocą w formie 7

poradnictwa stałego objętych jest łącznie 32 rodziny zastępcze oraz 56 rodzin biologicznych. 4) w OA O Fundacji MAM DOM prowadzono poradnictwo pedagogiczne, psychologiczne, logopedyczne, prawne poprzez udzielanie porad, dłuŝszego wsparcia, prowadzenie terapii krótko i długoterminowej, mediacje, ćwiczenia logopedyczne, warsztaty terapeutyczne dla dzieci młodszych MISIE i dla dzieci starszych zajęcia z arteterapii, trening zastępowania agresji, warsztaty wg autorskich programów pracowników Ośrodka. Porady udzielane są codziennie, a w razie potrzeby równieŝ w soboty. Ogółem udzielono 1287 porad pedagogicznych, psychologicznych, logopedycznych, prawnych, w tym 541 rodzinom adopcyjnym, 210 rodzinom zastępczym i 536 rodzinom naturalnym. W 2008 roku podjęto próbę nawiązania współpracy z 64 rodzinami biologicznymi na rzecz powrotu ich dzieci z rodzin zastępczych. Z 23 rodzinami podjęto pracę w celu poprawy relacji z rodziną zastępczą i dziećmi, motywowania do poprawy sytuacji Ŝyciowej, motywowania do podjęcia terapii, kierowanie do specjalistów wg. potrzeb;, informowanie o procedurach przywrócenia władzy rodzicielskiej, pomoc w redagowaniu pism do sądu i innych instytucji. W wyniku podjętej współpracy do domów rodzinnych powróciło 32 dzieci. Podejmowana była współpraca na rzecz pomocy dziecku i rodzinie z następującymi instytucjami: - Sąd, - Policja współpraca interwencyjna poprzez wspólne wejścia do środowiska w przypadkach dotyczących realizacji postanowień sądowych oraz gdy dobro dziecka jest zagroŝone poprzez wspólne ustalanie działań pracowników socjalnych i specjalistów do pracy z rodziną z dzielnicowego, ze specjalistą ds. nieletnich (odwiedziny środowisk, wymiana informacji, wspólne podejmowanie działań mające na celu wsparcie dziecka i rodziny). Zgłaszanie wniosku o podjęcie stosownych działań w środowisku dotkniętym np. przemocą, naduŝywaniem alkoholu, z innych przyczyn. - Ŝłobki, przedszkola, szkoły monitoring sytuacji dziecka, zasięganie opinii na temat funkcjonowania dziecka i współpracy rodziny z jednostką, - Dom Samotnej Matki w Szczecinie (pomoc prawnika); - Centrum Wolontariatu - pomoc w organizowaniu wolnego czasu dla dzieci i młodzieŝy, rozwijanie ich zainteresowań, pomoc w nauce, - Caritas - pomoc rzeczowa i Ŝywnościowa, współudział w imprezach okolicznościowych, - Zarząd Wojewódzki Towarzystwa Przyjaciół Dzieci - pomoc w organizowaniu wolnego czasu dla dzieci i młodzieŝy np. kolonie, półkolonie itp., wsparcie specjalistyczne rodzin zastępczych i rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w opiece zastępczej. 8

Poprzez wsparcie specjalistyczne i pomoc dla rodzin zastępczych i rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w opiece zastępczej współpracowano z: - Zachodniopomorska Fundacja Pomocy Rodzinie Tęcza Serc, - Fundacja Mam Dom Szczecin, - Ośrodki Adopcyjno-Opiekuńcze działające na terenie Szczecina, - Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne działające na terenie Szczecina, - Ośrodki Leczenia UzaleŜnień działające na terenie miasta Szczecin; - poradnie rodzinne, przychodnie specjalistyczne, szpitale. MOPR współpracował z sądami poprzez: spotkania z przedstawicielami Sądu (sędziowie rodzinni, kuratorzy zawodowi i społeczni), dąŝenie do wypracowania skutecznego i bezzwłocznego postępowania w sprawie umieszczania dzieci w pieczy zastępczej, ścisła współpraca z kuratorami sądowymi poprzez wspólne odwiedzanie środowisk, podejmowanie wspólnych działań na rzecz pomocy dziecku i rodzinie, organizowanie zespołów interdyscyplinarnych, wnioskowanie o podjęcie stosownych działań w przypadku zauwaŝalnych przez pracowników róŝnego rodzaju dysfunkcji w rodzinie, opiniowanie funkcjonowania rodzin zastępczych i kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, pisanie wniosków przez specjalistów do pracy z rodziną o uregulowanie sytuacji prawnej dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych głównie zawodowych o charakterze pogotowia rodzinnego. Uczestniczenie pracowników w sprawach sądowych dotyczących dzieci i rodzin zastępczych, rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w opiece zastępczej. Zapewnienie opieki i wychowania w całodobowej opiece zastępczej Jednostka realizuje zadania własne powiatu określone w art. 19 pkt 4) ustawy o pomocy społecznej i w 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych w zakresie zapewnienia opieki i wychowania w całodobowej opiece zastępczej dzieciom całkowicie pozbawionym opieki rodziców. Realizacja postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach opiekuńczowychowawczych lub w rodzinach zastępczych w roku 2009 r. przedstawia się następująco. Liczba postanowień sądowych wydanych w roku 2009 do dnia kontroli wynosi: o umieszczeniu w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej 71, o umieszczeniu w spokrewnionej rodzinie zastępczej 61, o umieszczeniu w niespokrewnionej rodzinie zastępczej - 29, o umieszczeniu w całodobowej placówce opiekuńczo wychowawczej lub w rodzinie zastępczej 83, z tego 63 na placówkę. Liczba skierowań wydanych w roku 2009 wynosi 136. Realizacja postanowień sądowych o umieszczeniu dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych lub w rodzinach zastępczych w większości przypadków przebiega na bieŝąco. Były jednak 2 przypadki oczekiwania dzieci na umieszczenie w placówce od 6 do 12 miesięcy oraz 6 przypadków 9

oczekiwania od 3 do 6 miesięcy. Powodem oczekiwania na umieszczenie w placówce była występująca demoralizacja oraz oczekiwania nieletniego na umieszczenie w placówce resocjalizacyjnej typu MOS i MOW. Zabezpieczenie miejsc w placówkach Miasta Szczecin na dzień kontroli przedstawiało się w następujący sposób: w Dom Dziecka nr 1 50 miejsc, a w dniu kontroli przebywało 54 dzieci (w tym 9 oddelegowanych), rozdzielonych na: budynek główny ul.broniewskiego 16 31 dzieci, filia al. PapieŜa Jana Pawła II 43/7- grupa usamodzielnienia - 12 dzieci, filia ul. Mokra 23 - grupa mieszkaniowa - 11 dzieci. Zabezpieczenie miejsc w Dom Dziecka nr 2 wynosiło 80 miejsc, a w dniu kontroli przebywało 86 dzieci (w tym oddelegowanych 21), rozdzielonych na: budynek ul. Walecznych 23-32 dzieci, filia przy ul. Chojnickiej 61 14 dzieci, filia przy ul. Wiślanej 17-18 dzieci, filia przy ul. Śląskiej 12/5 12 dzieci. Zabezpieczenie miejsc w Specjalistycznej Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Pogotowie Opiekuńcze wynosiło 74 miejsca, a w dniu kontroli przebywało 95 dzieci (w tym oddelegowanych 19), rozdzielonych na: budynek ul.łabędzia 4-71 dzieci, filia Tęczowy Domek ul. NaroŜna 48-24 dzieci. Zabezpieczenie miejsc w Rodzinnych Domach Dziecka wynosiło: Nr 1 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 9 dzieci - rodzeństwa, Nr 2 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 8 dzieci, Nr 3 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 7 dzieci, Nr 4 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 7 dzieci, Nr 15 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 6 dzieci, Nr 6 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 6 dzieci, Nr 8 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 6 dzieci, Nr 10 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 8 dzieci, Nr 11 8 miejsc, przebywało w dniu kontroli 7 dzieci. Zabezpieczenie miejsc w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego wynosiło 12 miejsc, a przebywało w dniu kontroli 13 dzieci. Zgodnie z 30 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, w placówce nie powinno jednocześnie przebywać więcej niŝ 30 dzieci. Natomiast w dniu kontroli w Specjalistycznej Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Pogotowie Opiekuńcze w budynku przy ul. Łabędzia 4 przebywało 71 dzieci, w Domu Dziecka nr 2 w budynku przy ul. Walecznych 23 przebywało 32 dzieci. Pani K.Falbogowska Z-ca Dyrektora MOPR poinformowała, Ŝe stopniowo w celu osiągnięcia obowiązujących standardów zmniejszają liczbę dzieci w placówkach. Po powołaniu jeszcze w 2009 r. Rodzinnego Domu Dziecka Nr 7 i Nr 12, w 2010 r. planowane jest zamknięcie DDz. Nr 2. Liczba rodzin zastępczych przedstawiała się następująco: W 2007 roku było: spokrewnionych - 564, niespokrewnionych - 76, zawodowych 18, w tym: wielodzietne 3, specjalistyczne 1, pogotowia rodzinne 14. 2 rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego rozwiązały się. 10

W 2008 roku było: spokrewnionych - 642, niespokrewnionych - 76, zawodowych 16, w tym: wielodzietne 3, specjalistyczne 1, pogotowia rodzinne 12. 2 rodziny (wielodzietna i o charakterze pogotowia rodzinnego) przekształciły się w rodzinne placówki. W 2009 roku było: spokrewnionych - 565, niespokrewnionych - 65, zawodowych 16, w tym: wielodzietne 2, specjalistyczne 2, pogotowia rodzinne 12. Zawiązała się 1 rodzina o charakterze pogotowia rodzinnego i 1 specjalistyczna, natomiast 2 rodziny o charakterze pogotowia rodzinnego przekształciły się w placówki rodzinne. Z porównania lat 2007-2009 wynika, Ŝe liczba rodzin zastępczych spokrewnionych w 2008 r. zwiększyła się o 78, a w 2009 r. wynosiła tyle co w 2007 r. Liczba rodzin zastępczych niespokrewnionych w 2008 r. utrzymała się na stałym poziomie, a w 2009 r. zmniejszyła się o 11. Liczba rodzin zawodowych w 2008 r. zmniejszyła się o 2 rodziny przekształcone w rodzinne domy dziecka, a w 2009 r. pozostała w tej ilości. Mimo akcji promujących rodzicielstwo zastępcze liczba niespokrewnionych rodzin zastępczych i rodzin zawodowych nie powiększa się. Liczba dzieci umieszczonych poza terenem Miasta Szczecin w placówkach socjalizacyjnych wynosiła w 2007 r. 5 dzieci, w 2008 r. 9 dzieci, w 2009 r. 2 dzieci, w placówkach rodzinnych wynosiła w 2007 r. brak, w 2008 r. 15 dzieci, w 2009 r. 1 dziecko; w niespokrewnionych rodzinach zastępczych wynosiła w 2007 r. 14 dzieci, w 2008 r. 7 dzieci, w 2009 r. 6 dzieci; w zawodowych rodzinach zastępczych wynosiła w 2007 r. 2 dzieci, w 2008 r. 5 dzieci, w 2009 r. brak. Liczba dzieci umieszczonych w całodobowych placówkach opiekuńczo wychowawczych po wcześniejszym pobycie w rodzinie zastępczej niespokrewnionej lub zawodowej rodzinie zastępczej przedstawiała się następująco: w 2007 r. brak, w 2008 r. - 3 dzieci (rodzeństwo), w 2009 r. - brak. Liczba dzieci zabranych z placówek opiekuńczo-wychowawczych w 2007 r. i umieszczonych w rodzinach zastępczych: spokrewnionych - 5, niespokrewnionych 3, w zawodowych rodzinach zastępczych 18, w placówkach rodzinnych - 16. Liczba dzieci zabranych z placówek opiekuńczo-wychowawczych w 2008 r. i umieszczonych w rodzinach zastępczych: spokrewnionych - 13, niespokrewnionych 5, w zawodowych rodzinach zastępczych 34, w placówkach rodzinnych - 11. Liczba dzieci zabranych z placówek opiekuńczo-wychowawczych w 2009 r. i umieszczonych w rodzinach zastępczych: spokrewnionych - 13, niespokrewnionych 3, w zawodowych rodzinach zastępczych 21, w placówkach rodzinnych - 8. 11

Liczba dzieci, które powróciły do domu rodzinnego z poszczególnych form opieki zastępczej wynosi w 2007 r. z placówek interwencyjnych 38, z placówek socjalizacyjnych 8, z rodzin spokrewnionych - 3, z rodzin niespokrewnionych - 0, z rodzin zawodowych 10, w 2008 r. z placówek interwencyjnych 59, z placówek socjalizacyjnych 1, z rodzin spokrewnionych - 12, z rodzin niespokrewnionych - 1, z rodzin zawodowych 19, w 2009 r. z placówek interwencyjnych 44, z placówek socjalizacyjnych 3, z rodzin spokrewnionych - 5, z rodzin niespokrewnionych - 0, z rodzin zawodowych 8. W przekroju lat 2007-2009 bardzo mała liczba dzieci powróciła do rodzin biologicznych z rodzin niespokrewnionych 1 dziecko oraz z placówek socjalizacyjnych 11 dzieci. Efekty pracy z rodziną biologiczną widać w przypadku dzieci umieszczonych w placówkach interwencyjnych, z których powróciło do domu rodzinnego 141 dzieci. W latach 2007-2009 liczba dzieci, które powróciły do domu rodzinnego z poszczególnych form opieki zastępczej wynosi 211, liczba dzieci zabranych z placówek opiekuńczo-wychowawczych i umieszczonych w rodzinach zastępczych lub w placówkach rodzinnych wynosi 150, liczba dzieci umieszczonych poza terenem powiatu wynosi 82, liczba dzieci umieszczonych w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych po wcześniejszym pobycie w rodzinie zastępczej niespokrewnionej lub zawodowej wynosi 39, w tym 12 w wyniku przekształceń rodzin zawodowych w placówki rodzinne. Ustaleń dokonano w oparciu o zestawienia przygotowane przez Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Szczecin (Załącznik nr 1) i Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie (Załącznik nr 2 i nr 3) oraz dokumentację wychowanków. Analizie poddano dokumentację P.B., G.C.-B., Ł.K., D.K., A.M., K.P., P.P., A.S., N.S. W dokumentacji P.B. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 21.11.2007 r. o wszczęcie postępowania o demoralizację. P. przebywała w rodzinie zastępczej u Pani A.B. zam. w Szczecinie. Dziewczynka jest pochodzenia rumuńskiego, pozostawioną przez matkę, z którą nie ma kontaktu, ojciec nieznany. Miała zmienione nazwisko. Rodzic zastępczy nie radził sobie z P., która uciekała z domu, przebywała pod wpływem narkotyków. - postanowienie SR w Szczecinie z dnia 7.04.2008 r. o umieszczeniu w trybie nagłym w Pogotowiu Opiekuńczym w Szczecinie. - skierowanie z dnia 16.04.2008 r. o umieszczeniu w PO w Szczecinie i potwierdzenie przyjęcia do placówki; - postanowienie SR w Szczecinie z dnia 16.09.2008 r. o umieszczeniu w MłodzieŜowym Ośrodku Wychowawczym, 12

- pismo z PO w Szczecinie o skreśleniu z dniem 15.06.2009 r. z ewidencji wychowanków placówki, gdyŝ P. ostała przewieziona do MOW w Samostrzelu, - postanowienie SR w Szczecinie z dnia 21.07.2009 r. o umieszczeniu P. w trybie nagłym w Domu dla małoletnich matek i kobiet w ciąŝy w Karwowie, gdyŝ była w ciąŝy. - ostatni wywiad środowiskowy w rodzinie zastępczej przeprowadzony był przez MOPR w dniu 28.09.2009 r. Brak było postanowienia sądu o ustanowieniu niespokrewnionej rodziny zastępczej. Brak jest kontaktu z rodzicem zastępczym P. Pani A.B. wystąpiła do sądu o rozwiązanie rodziny zastępczej, gdyŝ nie radziła sobie z P. P. w Pogotowiu Opiekuńczym przebywała 1 rok i 2 miesiące. Z pisma SR Szczecin PrawobrzeŜe i Zachód kierowanego do MOPR z dnia 11.09.2009 r. wynika, iŝ toczy się postępowanie o ustanowienie opieki prawnej. W dokumentacji G.C.-B. i jego siostry będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 8.08.2008 r. o umieszczeniu w trybie nagłym w PO w Szczecinie. Rodzeństwo zostało w 2002 r. adoptowane z Domu Dziecka w Darłowie przez małŝeństwo C. zam. w Augsburgu w Niemczech. Matka biologiczna nie Ŝyje, a ojciec jest alkoholikiem. Matka adopcyjna w dniu 7.08.2008 r. zjawiła się w siedzibie MOPR, oświadczyła Ŝe nie planuje powrotu do domu z dwójką przysposobionych dzieci i złoŝyła wniosek o ich umieszczeniu w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Dzieci zostały w dniu 8.08.2008 r. interwencyjnie umieszczone w PO w Szczecinie. - postanowienie SR w Szczecinie z dnia 3.09.2008 r. o umieszczeniu w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w pogotowiu rodzinnym. - Oświadczenie Pani G.Ś. pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego o sprawowaniu opieki nad dziećmi od dnia 5.09.2008 r. - skierowania z dnia 29.01.2009 r. o umieszczeniu w Domu Dziecka Nr 2 w Szczecinie i oświadczenie G.Ś. o przekazaniu dzieci w dniu 4.02.2009 r. do placówki; - wywiad środowiskowy przeprowadzony przez MOPR u rodziny zastępczej z dnia 11.09.2008 r. oraz z dn. 10.02.2009 r. Toczy się postępowanie o rozwiązanie adopcji. Nawiązano kontakt z przyrodnim rodzeństwem siostrami, zamieszkałymi w Szczecinku. Siostry opiekują się rodzeństwem na zasadzie urlopowania. W dokumentacji Ł.K. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: Matka Ł. wraz z dziećmi w dniu 23.12.2008 r. przebywała w Centrum Socjalnym Caritas w Szczecinie, uciekając przed przemocą męŝa, ale tego samego dnia opuściła placówkę. 13

- notatka słuŝbowa MOPR z dnia 29.12.2008 r., Ŝe w domu panował brud, było zimno, dzieci były źle ubrane. Rodzice zostali poinformowani o moŝliwości odebrania dzieci. - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 6.01.2008 r. o umieszczeniu w pogotowiu rodzinnym Pani S.M. - notatka słuŝbowa MOPR z dn. 7.01.2009 r., Ŝe do ośrodka leczenia uzaleŝnień zgłosił się ojciec dzieci. Dzieci zostały umieszczone w Pogotowiu Rodzinnym Nr 19 w dniu 9.01.2009 r. - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 13.03.2009 r. o potrzebie zmiany środowiska małoletnim w związku ze śmiercią w dniu 9.03.2009 r. ich brata i umieszczeniu chłopców w Tęczowym Domku filii Pogotowia Opiekuńczego w Szczecinie. - pismo Działu Interwencji Kryzysowej MOPR z dn. 12.03.2009 r. Ŝe ojciec dzieci zgłosił się na umówione spotkanie do programu dla sprawców przemocy, ale juŝ więcej się nie pojawił. - wywiad środowiskowy cz. V z dn. 17.04.2009 r. przeprowadzony był przez MOPR u p. J.K., dotyczył świadczeń. W dokumentacji D.K. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 5.06.1998 r. o umieszczeniu w spokrewnionej rodzinie zastępczej F.i F. K. (dziadków) zam. w Szczecinie. Ojciec nie Ŝyje, matka pozbawiona praw rodzicielskich, obecnie przebywa w DPS. - postanowienie w trybie nagłym z dn. 21.03.2002 r. o rozwiązaniu spokrewnionej rodziny zastępczej i umieszczenie D. wraz z bratem w pogotowiu rodzinnym. Zmarła babcia, a dziadek był w podeszłym wieku. Od dnia 23.03.202 r. przebywał w Pogotowiu Rodzinnym Nr 3 u D.P. zam. w Szczecinie. - postanowienie sądu z dn. 20.08.2002 r. o umieszczeniu u wnioskodawców pp. K. zam. w Warnicach w rodzinie zastępczej, u których dzieci spędzały wakacje. - postanowienie z dn. 19.11.2008 r. o rozwiązaniu rodziny zastępczej i umieszczeniu małoletnich w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Konflikt chłopców z rodzicami zastępczymi. Brak było wywiadu środowiskowego u rodziny zastępczej, ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej w Powiecie Pyrzyckim. - skierowanie z dn. 20.11.2008 r. do PO w Szczecinie. W dniu 20.11.2008 r. bracia zostali umieszczeni w PO w Szczecinie. - skierowanie z dn. 26.01.2009 r. do DDz. Nr 2 w Szczecinie. D. przebywa w grupie usamodzielnianych wychowanków, planując kontynuowanie nauki. W dokumentacji A.M. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 22.01.2008 r. o umieszczeniu wraz z siostrą w placówce interwencyjnej wskazanej przez 14

MOPR. Dziewczynki zostały umieszczone w Pogotowiu Rodzinnym Nr 20 w Szczecinie. - notatka słuŝbowa pedagoga, specjalisty pracy z rodziną z dnia 30.01.2008 r. o tym, Ŝe matka będąc wychowanką domu dziecka była niewydolna opiekuńczo-wychowawczo, nie radziła sobie z opieką nad chorą drugą córką, do której chciała zrzec się praw, dokonywała prób samobójczych. - notatka z dnia 4.02.2008 r. w miejscu zamieszkania ojca biologicznego, który od początku nie mieszka z Ŝoną, matką A. Według niego Ŝona dokonywała samookaleczeń i obwiniała go za to na policji. - notatka z dn. 16.04.2008 r. o propozycjach składanych matce: udział w szkole dla rodziców, udział w terapii dla ofiar przemocy. Odbyła jedynie kilka spotkań i matka nie chciała kontynuować zajęć. Uciekła ze szpitala po próbie samobójczej. - postanowienie z dnia 29.10.2008 r. o umieszczenie na czas trwania postępowania w rodzinie zastępczej p. M.W. zam. w Policach, gdzie dzieci zostały umieszczone tego samego dnia. Dochodziło do niezgody między matką zastępczą, a matką biologiczną na tle jej kontaktów z dzieckiem. Rodzina zastępcza nie respektowała udzielonej przez sąd zgody na urlopowanie dziecka. Wizyty A. u matki biologicznej w okresie urlopowania wzbudzały w niej niepokój. Współpraca matki zastępczej z pogotowiem rodzinnym, w którym dziewczynka przebywała wcześniej układała się dobrze. Próby mediacji prowadzone między matka zastępczą, a matką biologiczną przez OA-O w Szczecinie nie dały rezultatu. Matka A. dnia 24.11.2008 r. złoŝyła wniosek do sądu o przywrócenie władzy rodzicielskiej, a w dniu 10.12.2008 r. pismo o przymuszeniu matki zastępczej do ugody. - postanowienie sądu z dnia 16.12.2008 r. o umieszczeniu w placówce opiekuńczo-wychowawczej. - skierowanie z dn. 18.12.2008 r. do DDz. Nr 2 w Szczecinie, gdzie A. została umieszczona tego samego dnia. Wywiad środowiskowy u rodziny zastępczej został przeprowadzony przez pracownika PCPR w Policach dnia 2.12.2008 r. W dokumentacji K.P. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 18.01.2006 r. o umieszczeniu interwencyjnym wraz z rodzeństwem w PO w Szczecinie. Dzieci zostały pozostawione przez matkę u znajomej. - skierowanie z dnia 15.02.2006 r. do PO w Szczecinie. - postanowienie SR w Szczecinie z dnia 16.03.2006 r. o tymczasowym umieszczeniu wraz z rodzeństwem w rodzinie zastępczej Pani Cz.P. zam. w Reczu, kuzynki matki K. Pani B.P. Dzieci przebywały tam od 25.01.2006 r. - pismo matki B.P. do SR w Szczecinie z dn. 6.06.2006 r. o utrudnianiu kontaktów z dziećmi w tej i drugiej rodzinie zastępczej, gdzie przebywała reszta rodzeństwa. 15

- pismo MOPR z dn. 14.06.2006 r. do PCPR w Choszcznie o podjecie działań. - odpowiedź córki P.P. z dn. 19.06.2006 r., broniącej cioci i opisującej tragiczna sytuację jej i młodszych sióstr w czasie gdy mieszkały z matką. Notatka PCPR Choszczno z dn. 6.07.2006 r. o prawidłowych relacjach w rodzinie zastępczej. - notatka MOPR z dn. 2.04.2008 r. o złoŝeniu przez Cz.P. do sądu wniosku o rozwiązanie rodziny zastępczej na rzecz pełnoletniej juŝ siostry P.P. - oświadczenie Cz.P. o złoŝeniu w styczniu 2009 r. wniosku do SR w Szczecinie o rozwiązanie rodziny zastępczej. Pani Cz. P. twierdziła, Ŝe nie mogła podjąć pracy zarobkowej, były coraz częstsze sprzeczki K. z jej własnymi dziećmi. Planowała wyjechać ze swym partnerem do Włoch. Wcześniej p. Cz.P. nie zgłaszała problemów wychowawczych z K. - notatka MOPR z dn. 17.02.2009 r. o informacji uzyskanej od P.P. o wyprowadzeniu się Cz.P. do Szczecina i pozostawieniu K. pod opieką obcej osoby. - wystąpienie PCPR Choszczno do SR w Choszcznie o wątpliwościach co do naleŝytego sprawowania opieki przez p.cz.p. - pismo MGOPS z Recza z dn. 2.03.2009 r. o próbach nawiązania kontaktu z Cz.P. przez pracownika socjalnego, lecz nikogo nie zastał. - postanowienie SR w Choszcznie z dn. 15.05.2009 r. o rozwiązaniu rodziny zastępczej i umieszczeniu K. w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub innej rodzinie zastępczej. - skierowanie MOPR w Szczecinie z dn. 5.06.2009 r. do RDDz. Nr 1 w Szczecinie, gdzie przebywała starsza siostra M.G. K.przybyła do placówki tego samego dnia. Wywiad środowiskowy u rodziny zastępczej został przeprowadzony przez pracownika PCPR w Choszcznie dnia 3.03.2009 r. Matka przebywa w Zakładzie Karnym. Ojciec po wyjściu z ZK Ŝyje w drugim związku, utrzymuje kontakty telefoniczne z córką. W dokumentacji P.P. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 10.02.2005 r. o umieszczeniu wraz z siostrą w niespokrewnionej rodzinie zastępczej Pani H.F. zam. w Szczecinie, sąsiadki babci, u której dziewczynki przebywały w rodzinie zastępczej do jej śmierci. JuŜ w 2008 r. p. H.F. sygnalizowała chęć zrezygnowania ze sprawowania opieki. Twierdziła, Ŝe relacje z dziewczynkami są coraz gorsze, szczególnie z siostrą P. P. nie wykazuje problemów wychowawczych, jednak razem z siostrą kłamała, nie słuchała się, wagarowała. P. H.F. miała problemy zdrowotne. Rodzina zastępcza otrzymała wsparcie, uczestniczyła w wyjeździe socjoterapeutycznym, korzystała z terapii rodziny. - notatka słuŝbowa z dn. 9.12.2008 r. o podejmowanych przez MOPR działaniach celem umieszczenia P. w innej rodzinie zastępczej, w której przebywała przyrodnia siostra. Jednak p. P.S. odmówiła przyjęcia dziewczynki. 16

- postanowienie SR w Szczecinie z dnia 30.01.2009 r. o umieszczeniu w pogotowiu opiekuńczym względnie rodzinnym. - postanowienie SR w Szczecinie z dn. 5.02.2009 r. o rozwiązaniu rodziny zastępczej i umieszczeniu P. w placówce opiekuńczo-wychowawczej wskazanej przez MOPR. - skierowanie MOPR w Szczecinie z dn. 5.02.2009 r. do DDz. Nr 2 w Szczecinie, gdzie dziewczynki przybyły dn. 6.02.2009 r. Wywiad środowiskowy u rodziny zastępczej został przeprowadzony przez MOPR dnia 18.11.2009 r. Matka alkoholiczka, niewydolna opiekuńczo-wychowawczo, prowadziła się niemoralnie. Siostry przebywały czasami w weekendy u P. W dokumentacji A.S. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 30.07.2004 r. o umieszczeniu wraz z siostrą w niespokrewnionej rodzinie zastępczej D.B. zam. w Złocieńcu. W dniu 4.07.2006 r. A. kazał młodszej siostrze B. rozebrać się do naga na podwórku. Sprawiał problemy wychowawcze, wpływając demoralizująco na pozostałe dzieci pozostające w rodzinie zastępczej. Rodzice małoletniego nie wykazywali zainteresowania synem. - pismo z MOPR z dn. 13.07.2006 r. do PCPR w Drawsku Pom. o ocenę funkcjonowania rodziny zastępczej. - notatka słuŝbowa MOPR z dn. 10.06.2008 r. o zamiarze rozwiązania rodziny zastępczej dla A., na podstawie wniosku złoŝonego do sądu z dn. 15.05.2008 r. przez D.B., która nie jest w stanie dalej sprawować opieki nad małoletnim. - postanowienie SR w Drawsku Pom. z dnia 27.06.2008 r. o umieszczeniu A. na czas postępowania (o demoralizację) w Pogotowiu Opiekuńczym w Szczecinie. - skierowanie MOPR w Szczecinie z dn. 30.06.2008 r. do PO w Szczecinie, gdzie tego samego dnia został przyjęty. Dnia 16.09.2008 r. SR w Drawsku Pom. pozbawił rodziców władzy rodzicielskiej. - postanowienie SR w Drawsku Pom. z dnia 19.06.2009 r. o umieszczeniu A. w RDDz w Szczecinie. - skierowanie MOPR w Szczecinie z dn. 22.06.2009 r. do RDDz. Nr 4 w Szczecinie. - postanowienie SR w Drawsku Pom. z dnia 18.09.2009 r. o zwolnieniu z funkcji rodziny zastępczej dla A. Wywiad środowiskowy u rodziny zastępczej został przeprowadzony przez PCPR w Drawsku Pom. dnia 12.02.2009 r., potwierdzający prawidłowe funkcjonowanie rodziny zastępczej, w której pozostała jego siostra B. W dokumentacji N.S. będącej do dyspozycji w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie znajdowało się: - postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 20.07.2007 r. o umieszczeniu wraz z rodzeństwem w trybie nagłym w pogotowiu rodzinnym. 17

Dnia 23.07.2007 r. N. została umieszczona w Pogotowiu Rodzinnym Nr 9 u p. G.Ś., następnie 26.07.2007 r. w PR Nr 24 u p. M.D., aŝ wreszcie 30.07.2007 r. w PR Nr 23 u p. E.K. N. ma orzeczenie o niepełnosprawności. Rodzice nie zapewniali opieki, odbywały się awantury alkoholowe, były częste przeprowadzki, dzieci były głodne. - pismo z dn. 30.07.2007 r. konkubiny ojca biologicznego N. p.b.t., a matki biologicznej rodzeństwa B. i K., zwracającej się o moŝliwość przyśpieszenia powrotu dzieci. - notatka słuŝbowa z dn. 31.07.2007 r. o zaaklimatyzowaniu się dzieci w domu p. E.K. - oświadczenie ojca dzieci p.m.s. z dn. 31.07.2007 r., Ŝe chce odzyskać dzieci, aktualnie nie moŝe chodzić na terapię, planuje uczęszczać zimą. Dzieci były urlopowane na święta. - postanowienie sądu z dnia 28.03.2008 r. o umieszczeniu N. w placówce opiekuńczo-wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego. - skierowanie MOPR w Szczecinie z dn. 1.09.2008 r. do Placówki Opiekuńczo- Wychowawczej Towarzystwa Salezjańskiego w Szczecinie. - postanowienie sądu z dnia 7.10.2008 r. z wniosku Państwa A.iL.J. o ograniczeniu władzy rodzicielskiej nad rodzeństwem B. i K., i umieszczeniu dzieci w ich rodzinie zastępczej. - pismo rodziny zastępczej pp. A.iL.J. do MOPR o objęcie rodziny biologicznej programem powrotu dzieci do domu rodzinnego. - pismo matki biologicznej B. i K. p. B.T. do sądu z dn. 2.07.2009 r. o ustalenie pobytu dla B., K. i N. Dzieci przebywały u p.b.t. w czasie wakacji. Ostatni wywiad środowiskowy u zawodowej rodziny zastępczej p. E.K. został przeprowadzony przez MOPR dnia 10.10.2008 r., po umieszczeniu N. w placówce, a przed umieszczeniem rodzeństwa w innej rodzinie zastępczej. Przedstawiono szereg dokumentów potwierdzających leczenie N., podjęte przez p.e.k. Z informacji uzyskanej w czasie kontroli od specjalisty pracy z rodziną wynika, Ŝe o powrót N. stara się takŝe jej matka biologiczna. Aktualnie toczy się postępowanie sądowe. Zgodnie z art. 72 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej, umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. W dokumentach P.B. przedłoŝonych do kontroli, brakowało postanowienia sądu o jej umieszczeniu w rodzinie zastępczej Pani A.B. Zgodnie z 4 ust. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie moŝe trwać dłuŝej niŝ 3 miesiące. W przypadku gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt w placówce interwencyjnej moŝe być przedłuŝony, nie dłuŝej jednak niŝ o 3 miesiące. Z dokumentów P.B. przedłoŝonych do kontroli wynika, Ŝe jej pobyt w Pogotowiu Opiekuńczym trwał 1 rok i 2 miesiące. 18

Zgodnie z 19 ust. 1 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych, do skierowania do placówki powiat załącza: 1) odpis aktu urodzenia dziecka, a w przypadku sierot lub półsierot równieŝ odpis aktu zgonu zmarłego rodzica; 2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie dziecka w placówce; 3) dostępną dokumentację o stanie zdrowia dziecka; 4) dokumenty szkolne, w szczególności ostatnie świadectwo szkolne, karty szczepień; 5) kwestionariusz aktualnego rodzinnego wywiadu środowiskowego wraz ze szczegółowym opisem sytuacji dziecka oraz dokumentacją dotychczasowych działań podjętych wobec dziecka i rodziny. W dokumentach D.K. przedłoŝonych do kontroli, brakowało wywiadu środowiskowego. PowyŜsze zapisy zostały omówione z Panią Katarzyną Falbogowską - zastępcą dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie oraz Panią Bogusławą Porzezińską kierownikiem Sekcji Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych Działu Opieki Zastępczej MOPR. Dokonano wpisu w ksiąŝkach kontroli pod pozycją 8/2009 w Urzędzie Miasta Szczecin i pod pozycją 6/2009 w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Dyrektor Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Szczecin - egzemplarz nr 1, - Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie - egzemplarz nr 2, - a / a - egzemplarz nr 3 Dyrektorzy kontrolowanych jednostek Kontrolujący 19

Szczecin, dnia 11 stycznia 2010 r. 20