Rozwój źródeł energii odnawialnej w Niemczech SULECHÓW, 18 listopada 2011 r. Remigiusz Pluciennik Netztechnik Asset Management
1. E.ON edis AG regionalny operator sieci 2. Rozwój energii odnawialnych w obszarze sieci 3. Wyzwania dla regionalnego operatora sieci 4. Podsumowanie Seite 2
Sieć energetyczna i gazowa E.ON edis zaopatruje około 1,30 mln klientów w energię elektryczną oraz około 33 000 gospodarstw domowych w gaz ziemny. Udziałowcy: E.ON 2/3 oraz przedsiębiorstwa komunalne ok.1/3. E.ON edis Parametry sieci energetycznej E.ON edis (VNB): Parametry sieci Sieć wys. nap. 1) Sieć średn. nap. 1) Sieć nisk. nap. 1) Stacje transform. Stacje Zaopatrywany obszar Parametry sieci Sieć przesyłowa Sieć dystrybucyjna Sieć przyłączen. Przyłącza bud. Stacje Zaopatrywany obszar E.ON edis AG 5 217 km 26 849 km 47 277 km 145 16 884 35 878 km² Parametry sieci gazowej E.ON edis (övnb): E.ON edis AG 435 km 3 333 km 462 km 27 359 146 12 920 km² 1) dane dotyczą długości obwodów prądowych RB Nord- Mecklenburg RB Mecklenburgisch e Seenplatte RB Vorpommern RB Prignitz-Ruppin RB Havel- Dosse RB Fläming- Mittelmark RB Oberhavellan d RB Uecker-Peene RB Uckermark-Oderland RB Barnim- Spree RB Dahme- Schönefeld RB Teltow-Fläming obszar sieci gazowej obszar sieci energetycznej RB Oderland-Spree E.ON- REVU Strona 3
1. E.ON edis AG regionalny operator sieci 2. Rozwój energii odnawialnych w obszarze sieci 3. Wyzwania dla regionalnego operatora sieci 4. Podsumowanie Seite 4
Trójkątna struktura docelowa w gospodarce energetycznej ustawy i dyrektywy, handel emisjami, rezygnacja z energii jądrowej środowisko & warunki ramowe miks paliwowy, niezawodność sieci / elektrownie, rezygnacja z energii jądrowej bezpieczeństwo zaopatrzenia rentowność ceny paliw, europejski rynek energii elektrycznej, koszt nowych elektrowni Strona 5
Udział energii odnawialnych silnie wzrasta ustawa o oddawaniu energii elektrycznej do sieci od roku 1991 ustawa o energiach odnawialnych (1. nowelizacja) ustawa o energiach odnawialnych (2. nowelizacja) ustawa o energiach odnawialnych (3. nowelizacja) 5 12 21 66 + 2000 2004 2009 rozporządzenia 2010 ustawa o energiach odnawialnych (4. nowelizacja) zmiany 4 2012 moc w MW 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 4.100 3.828 3.394 3.152 2.907 2.726 2.380 2.069 1.534 1.113 615 490 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 energia roczna GWh Installierte regen. Leistung EEG-Absatzmenge Netzabsatz E.ON edis zainstalowana moc w układach energii odnawialnych wielkość sprzedaży zgodna z ustawą o energiach odnawialnych sprzedaż w sieci E.ON edis Strona 6
Zainstalowana moc w układach energii odnawialnych oddawana do sieci 4.669 MW mocy jest zainstalowanych w układach energii odnawialnych na obszarze dystrybucyjnym spółki E.ON edis AG Moc zainstalowana E.ON edis AG Energia wiatrowa Bloki energetyczne (energie odnawialne) Fotowoltaika Energia wodna Suma układy energii skojarzonej: oraz inne: 3.563,3 MW 489,3 MW 615,5 MW 1,5 MW 4.669,6 MW 948,1 MW 41,5 MW 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 E.ON edis davon in MV davon in Brdg. Windenergie BHKW (reg.) Photovoltaik Wasserkraft energia wiatrowa bloki energetyczne (odn.) fotowoltaika Seite energia 7 wodna
Złożone wnioski o moc oddawaną do sieci z układów energii odnawialnych Złożono wnioski lub planuje się aktualnie 10.250,8 MW mocy z układów energii odnawialnych Wnioskowana moc E.ON edis AG Energia wiatrowa 5.143,2 MW Bloki energetyczne (energie odnawialne) Fotowoltaika Energia wodna 754,8 MW 4.352,3 MW 0,5 MW 6000 5000 E.ON edis davon in MV davon in Brdg. Suma 10.250,8 MW 4000 układy energii skojarzonej: oraz inne: 107,4 MW 10,1 MW 3000 2000 1000 0 Windenergie BHKW (reg.) Phot ovolt aik Wasserkraft energia wiatrowa bloki energetyczne (odn.) fotowoltaika energia wodna Seite 8
Duża kompleksowość technicznej analizy sieci Przyczyna: kształt regulacji jest coraz bardziej obszerny i skomplikowany Seite 9
Ustawa o dostosowaniu przepisów o energiach odnawialnych do prawa europejskiego - 01.05.2011 r. Dostosowanie ustawy o energiach odnawialnych (EEG) do dyrektywy Unii Europejskiej 2009/28/WE EAG EE okres weryfikacji maksymalnie 8 tygodni zobowiązania: harmonogram wykonania przyłącza sieciowego przejrzysty i szczegółowy kosztorys przyłącza sieciowego włącznie z instalacją przyłączeniową klienta kwestia kontrowersyjna: zaprezentowanie wniosków z analizy technicznej sieci nie powoduje powstania kosztów (dla wnioskodawcy) Seite 10
1. E.ON edis AG regionalny operator sieci 2. Rozwój energii odnawialnych w obszarze sieci 3. Wyzwania dla regionalnego operatora sieci 4. Podsumowanie Seite 11
Sieci energetyczne spółki E.ON edis AG DAWNIEJ obszar sieci energetycznych to obszar bocznych dróg, kierunek przepływu obciążenia od punktu zasilania spółki 50Hertz- Transmission do sieci E.ON edis AG niewielka gęstość obciążenia: nieduże nasilenie ruchu Wniosek: niezbędna rozbudowa! DZISIAJ nadal boczne drogi przy silnym wietrze: ODWRÓCENIE KIERUNKU PRZEPŁYWU OBCIĄŻENIA! wytwarzanie energii wiatrowej w regionie 3 razy większe od regionalnego zużycia, tzn. ekstremalnie wysokie nasilenie ruchu Seite 12 w kierunku przeciwnym
Duże obciążenie powodowane oddawaniem energii z układów odnawialnych do sieci prowadzi do zagrożenia przeciążeniem sieci 110 kv Stale wzrastające zwroty energii wytwarzanej w układach odnawialnych z sieci E.ON edis AG do sieci przesyłowej 380/220 kv spółki 50Hertz Transmission GmbH maksymalne zwroty(mw) do spółki 50Hertz 609 876 966 2 0722 053 1 931 1 766 1 565 1 363 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 * Stan na dzień: 7 listopada 2011 roku Seite 13
Planowana rozbudowa sieci (w Brandenburgii) determinowana przez ustawę o energiach odnawialnych (EEG) 110-kV- Freileitungen 1. Perleberg Wittstock ok. 56 km 06/2003 12/2013 2. Pasewalk Prenzlau ok. 26 km 06/2003 12/2010 3. Schönewalde Baruth ok. 48 km 05/2004 12/2013 4. Schönewalde Rietz ok. 45 km 05/2004 12/2012 5. Neuenhagen Abz. Letschin ok. 40 km 03/2006 12/2012 6. Ziesar Kirchmöser ok.18 km 05/2009 12/2015 Suma: Realizacja inwestycji związanych z budową sieci napowietrznych 110 kv trwa obecnie od ok. 7 do 10 lat! długość sieci planowana od ok. 233 km Perleberg 1 6 przypuszczalne uruchomienie Wusterm ark Neuenhage n 4 Legenda: Thyrow Schönewald e 3 Pasewal k 5 2 Vierrade n sieć 110 kv spółki E.ON edis Eisenhüttenstad t Pohlitz rozbudowa sieci zgodnie z 9 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) Strona 14
Dociążone sieci kontra wnioski o przyłączenie zgodnie z ustawą o energiach odnawialnych (EEG) sprzeczność! przewlekłe procedury zatwierdzające w procesach rozbudowy sieci rozwią zanie pilne wnioski o przyłączenie ze strony przedsiębiorstw wytwarzających energie odnawialne bez systemu zarządzania bezpieczeństwem sieci (NSM) może dojść do przeciążenia urządzeń sieciowych; konsekwencją byłyby przerwy w dostawach! Do momentu rozbudowy sieci jako rozwiązanie przejściowe niezbędny jest system zarządzania bezpieczeństwem sieci (NSM) zgodny z 11, ustęp 1 ustawy o energiach odnawialnych (EEG). Strona 15
Techniczna realizacja systemu zarządzania bezpieczeństwem sieci (NetzSicherheitsManagement NSM) Wszystkie urządzenia podłączone na poziomie niskiego napięcia zostaną wyposażone w odbiornik radiowy do sterowania okrężnego zgodnie z 6 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) oraz z Technicznymi Warunkami Przyłączenia. ISDN komputer w centrali sterującej komputer centralny EFR nadajnik (długie fale) odbiornik radiowy Wszystkie urządzenia podłączone na poziomie średniego lub wysokiego napięcia zostaną wyposażone w układy teletechniczne zgodnie z 6 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) oraz z Technicznymi Warunkami Przyłączenia. Strona 16
System zarządzania bezpieczeństwem sieci w ostatnich latach stale wzrasta liczba operacji dostępowych (wywołań) Działania regionalnych operatorów sieci na rzecz obniżki mocy w celu uniknięcia wąskich gardeł w sieci spowodowanych czasowym przeciążeniem sieci przez energię wprowadzaną do sieci na podstawie ustawy o energiach odnawialnych (EEG) wywołania systemu zarządzanie bezpieczeństwem sieci (NSM) zgodnie z 11, ustęp 1 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) w celu obniżenia mocy wprowadzaniej ze źródeł konwencjonalnych i układów energii odnawialnych wywołania systemu zarządzania bezpieczeństwem sieci (NSM) 149 szacunkowa ocena wielkości stanowiących podstawę do wypłaty odszkodowań uregulowanych zgodnie z 12 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) energia stracona ogółem w MWh 2 805,84 549,60 895,25 54 7 14 2008 2009 2010 2011 Stan na dzień: 7 listopada 2011 roku 2008 2009 2010 opublikowano instrukcję Federalnej Agencji Sieci (BNetzA) służącą ustalaniu energii straconej w instalacjach WIATROWYH; instrukcje dotyczące innych nośników Strona 17 energii są w przygotowaniu.
Zarządzanie bezpieczeństwem systemu (SystemSicherheitsManagement SSM) operacje dostępowe (wywołania) niezbędne przy operacjach zasilania z tytułu ustawy o energiach odnawialnych (EEG) Działania regionalnych operatorów sieci na rzecz obniżki mocy w celu przywrócenia stabilności systemu w konsekwencji nadzwyczajnych wydarzeń na sieci 35 wywołań systemu SSM od listopada 2008 r. do listopada 2011 r. spółki 50Hertz Transmission GmbH wymagało wykonania działań dostosowawczych zgodnie z wymaganiami ( 13, ustęp 2 ustawy o gospodarce energią - EnWG) 27 2 3 3 Stan na dzień: 7 listopada 2011 roku maksymalnie 410 MW/wywołanie Zgodnie z ustawą o gospodarce energią (EnWG) brak podstaw do powstania zobowiązania płatniczego, natomiast operatorzy wysuwają tego rodzaju roszczenia! Spółka E.ON edis została zaskarżona o wypłatę utraconych kwot należnych za oddawanie energii z układów energii odnawialnych do sieci w jednym przypadku sama, a w drugim przypadki wspólnie ze spółką 50Hertz Transmission GmbH. 2008 2009 2010 2011 Strona 18
Duża instalacja fotowoltaiczna ustawiona na wolnym powietrzu 21 MW 21 MW 19
Duża instalacja fotowoltaiczna ustawiona na wolnym powietrzu 21MW 21 MW P 10MW t 10min 20
1. E.ON edis AG regionalny operator sieci 2. Rozwój energii odnawialnych w obszarze sieci 3. Wyzwania dla regionalnego operatora sieci 4. Podsumowanie 21
Operatorzy sieci muszą wykonywać coraz więcej coraz bardziej obszernych czynności w związku z załatwianiem wniosków ze względu na bardziej skomplikowane przepisy ustawowe oraz już podłączone do sieci instalacje zbudowane na podstawie ustawy o energiach odnawialnych (EEG)! EEG co roku nowe warianty kwot należnych za oddawanie energii z układów energii odnawialnych do sieci dodatkowe degresje podatkowe w trakcie roku przy instalacjach fotowoltaicznych coraz większa przejrzystość i obowiązek dokumentowania procesów w stosunku do wnioskodawców silnie wzrastające nakłady na techniczną analizę sieci ze względu na już dociążone sieci nadmiernie rozszerzane obowiązki publikacyjne determinowane przez ustawę o energiach odnawialnych (EEG), (publikowanie comiesięcznych danych podstawowych itd....) wzrasta niebezpieczeństwo uznawania kosztów rozbudowy sieci ryzyko uznawania wypłaty odszkodowań zgodnie z 12 ustawy o energiach odnawialnych (EEG) Seite 22
Politycznie pożądany postęp w wykorzystywaniu źródeł energii odnawianych da się zrealizować tylko wtedy, gdy polityka znowelizuje ustawę o energiach odnawialnych (EEG) w taki sposób, aby: EEG konieczna rozbudowa sieci była w stanie podążać za gotowością inwestycyjną przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną i oddających ją do sieci oraz operatorów sieci (przyspieszenie procedur zatwierdzających); niezbędne koszty rozbudowy sieci i konieczne nakłady administracyjne były rozkładane na całym obszarze Republiki Federalnej Niemiec (kompensacja kosztów w całych Niemczech); także urządzenia wytwarzające energie odnawialne mogły dostosować swoje dostawy energii do sieci do zapotrzebowania na tę energię (dostosowanie wielkości oddawanych do sieci do charakterystyki zużycia energii przez użytkowników); przy uwzględnieniu jednolitego systemu zaopatrzenia w energię także urządzenia wytwarzające energie odnawialne otrzymywały środki promocyjne na rozbudowę dalszych stopni przemiany (przetwarzania) energii (fundusze celowe na technologie akumulowania energii). Seite 23
Bardzo dziękuję za uwagę E.ON edis AG Remigiusz Pluciennik Grundsätze EEG/KWK-G Tel. +49 3361 70-2327 Fax. +49 3361 70-3175 Tel. kom. +49 151 538-66-756 remigiusz.pluciennik@eon-edis.com