LLU 4101-14-05/2012 P/12/137 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LLU 4101-14-05/2012 P/12/137 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler P/12/137 - Realizacja przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Jerzy Bielak, główny specjalista kontroli państwowej, upowaŝnienie do kontroli nr 82169 z dnia 21.08.2012 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Pl. M. Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin (UMCS) Andrzej Dąbrowski, Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna II. Ocena kontrolowanej działalności NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie pomimo stwierdzonych 1 działalność kontrolowanej jednostki Uzasadnienie oceny ogólnej Ocenę tę uzasadnia: - przestrzeganie zakazu palenia na terenie jednostki, wynikającego z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych 2, zwanej dalej ustawą antynikotynową, - przestrzeganie zakazu sprzedaŝy wyrobów tytoniowych stosownie do art. 6 ust. 2 ustawy antynikotynowej, - oznakowanie pomieszczeń Rektoratu, Wydziału Prawa i Administracji, Wydziału Filozofii i Socjologii, Wydziału Humanistycznego, Wydziału Chemii oraz samochodów słuŝbowych zgodnie z art. 5 ust. 1 a ustawy antynikotynowej. Nieprawidłowości dotyczyły nieumieszczenia w budynku Biblioteki Głównej UMCS wszystkich wymaganych oznaczeń (słownych i graficznych) o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. III. Opis ustalonego stanu 1 NajwyŜsza Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych, negatywna. JeŜeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie 2 Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz.55 ze zm. 2

Przestrzeganie zakazu palenia w obiektach i środkach transportu Oznakowanie obiektów i środków transportu W dniu 22.08.2012 r. dokonano oględzin sześciu obiektów naleŝących do UMCS Lublinie, tj. budynku: Rektoratu, Wydziału Prawa i Administracji, Wydziału Filozofii i Socjologii, Wydziału Humanistycznego, Wydziału Chemii oraz Biblioteki Głównej UMCS. Oględzinami objęto łącznie 120 pomieszczeń, po 20 w kaŝdym z budynków (pokoje biurowe, toalety, korytarze, czytelnie i salę katalogową) oraz dwa samochody słuŝbowe: Chevrolet Cruze i Mercedes C 220. Przeprowadzone oględziny budynków: Rektoratu, Wydziału Prawa i Administracji, Wydziału Filozofii i Socjologii, Wydziału Humanistycznego, Wydziału Chemii wykazały, Ŝe w budynkach tych znajdowały się oznaczenia słowne i graficzne informujące o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Oznaczenia były widoczne dla osób, które wchodzą do budynku i poszczególnych pomieszczeń, tj.: a. budynek Rektoratu na drzwiach wejściowych do budynku zamieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. W holu przy wejściu głównym do budynku umieszczono znak graficzny zakazujący palenia wyrobów tytoniowych. W części toalet zamieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia, a na słupach przy wejściu do windy na kondygnacji VI i XVI zamieszczono słowne napisy zakaz palenia. b. budynek Wydziału Prawa i Administracji na drzwiach wejściowych do budynku zamieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. W holu na kaŝdej kondygnacji na ścianach, słupach oraz przy wejściach do windy i na klatkach schodowych zamieszczono znaki graficzne i słowne zakazujące palenia wyrobów tytoniowych. c. budynek Wydziału Filozofii i Socjologii na drzwiach wejściowych do budynku zamieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. d. budynek Wydziału Humanistycznego (nowy) na głównych drzwiach wejściowych oraz trzech wejściach bocznych umieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. Ponadto ww. oznaczenia umieszczono na kaŝdym półpiętrze dwóch istniejących klatek schodowych. e. budynek Wydziału Chemii (stary) - na drzwiach wejściowych oraz przy szatni zamieszczono oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. Samochody słuŝbowe Chevrolet Cruze i Mercedes C 220, którymi dysponował UMCS, równieŝ posiadały oznaczenia graficzne i słowne zakaz palenia. (dowód: akta kontroli str. 4-7, 8, 9) w W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyŝej zakresie stwierdzono następujące : - nieumieszczenie w budynku Biblioteki Głównej UMCS wszystkich wymaganych oznaczeń (słownych i graficznych) o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Nie zostały spełnione wymogi art. 5 ust. 1a ustawy antynikotynowej umieszczenia w budynku Biblioteki Głównej UMCS w widocznych miejscach oznaczenia słownego i graficznego informującego o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Oględziny przeprowadzone w dniu 22.08.2012 r. wykazały, Ŝe na parterze w holu głównym, przy wejściu do czytelni oraz na pierwszym piętrze zamieszczono jedynie oznaczenia graficzne zakazujące palenia wyrobów tytoniowych. W nowej części Biblioteki przy wejściu do budynku oraz wewnątrz 3

budynku nie umieszczono oznakowania graficznego i słownego o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Przeprowadzone ponownie w dniu 23.08.2012 r. oględziny budynku Biblioteki wykazały, Ŝe powyŝsze zostały usunięte. W widocznych miejscach umieszczono znaki graficzne i słowne o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. (dowód: akta kontroli str. 5-6) Osobą odpowiedzialną za administrowanie obiektem był Kazimierz Bogusz - kierownik obiektu Biblioteki Głównej, do którego obowiązków m.in. naleŝało gospodarowanie i utrzymanie porządku w pomieszczeniach. (dowód: akta kontroli str. 12-13) Zastępca dyrektora Biblioteki Głównej UMCS Stanisława Wojnarowicz w złoŝonych wyjaśnieniach dotyczących powyŝszych stwierdziła, Ŝe niekompletność oznaczeń zakazujących palenia tytoniu była związana z prowadzonymi pracami remontowymi. [ ] Aktualnie wszystkie oznaczenia zostały na nowo wydrukowane i zawieszone. (dowód: akta kontroli str. 14, 26-27) NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie pomimo stwierdzonych działalność kontrolowanej jednostki Spełnianie wymogów ustawowych przez palarnie wyznaczone na terenie obiektów Na terenie obiektów zajmowanych przez Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskie w Lublinie nie ma palarni, tj. pomieszczenia przeznaczonego do palenia wyrobów tytoniowych. (dowód: akta kontroli str. 4-7) stwierdzono. Przestrzeganie zakazu palenia na terenie jednostki W czasie przeprowadzonych oględzin pomieszczeń budynków UMCS: Rektoratu, Wydziału Prawa i Administracji, Wydziału Filozofii i Socjologii, Wydziału Humanistycznego, Wydziału Chemii i Biblioteki Głównej stwierdzono, Ŝe w tych obiektach przestrzegano zakazu palenia określonego w art. 5 ust. 1 ustawy antynikotynowej. (dowód: akta kontroli str. 4-7) stwierdzono. 4

Przestrzeganie zakazu sprzedaŝy wyrobów tytoniowych na terenie jednostki Rektor UMCS zarządzeniem Nr 12/96 z dnia 10 maja 1996 r. wprowadził zakaz sprzedaŝy wyrobów tytoniowych w obiektach sportowo rekreacyjnych. (dowód: akta kontroli str. 46-47) W budynku Centrum Kultury Fizycznej UMCS przestrzegano zakazu sprzedaŝy wyrobów tytoniowych określonego w art. 6 ust. 2 ustawy antynikotynowej. Ponadto w ofercie handlowej funkcjonującego w czasie oględzin sklepiku w budynku Rektoratu nie było w sprzedaŝy wyrobów tytoniowych. (dowód: akta kontroli str. 6) stwierdzono. Obowiązki wynikające z ustawy antynikotynowej w świetle regulaminów obowiązujących w jednostce Obowiązujący w jednostce w latach 2010-2012 Regulamin Organizacyjny Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie z dnia 1 lutego 2010 r., stanowiący załącznik do zarządzenia Nr 8/2010 Rektora UMCS oraz zmiany w Regulaminie wprowadzone zarządzeniem nr 16/2011 z dnia 28 kwietnia 2011 r. Rektora UMCS nie określały obowiązków i zakazów, o których mowa w ustawie antynikotynowej. (dowód: akta kontroli str. 19-37,48) W Regulaminie Pracy UMCS, stanowiącym załącznik do zarządzenia Nr 26/2005 Rektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu Pracy, w 26 zapisano, Ŝe zabrania się pracownikom palenia tytoniu na terenie Uniwersytetu poza pomieszczeniami wyodrębnionymi i odpowiednio do tego przystosowanymi. Za naruszenie obowiązków pracowniczych uwaŝa się ( 15 regulaminu) nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, za których naruszenie pracodawca moŝe zastosować wobec pracownika karę upomnienia lub karę nagany ( 42). (dowód: akta kontroli str. 38-45) Zarządzeniem Nr 12/96 z dnia 10 maja 1996 r. Rektora UMCS wprowadzono na terenie wszystkich obiektów Uniwersytetu zakaz palenia tytoniu 5

poza wyraźnie wyodrębnionymi i oznaczonymi miejscami. Osoby nieprzestrzegające ustaleń powyŝszego zarządzenia według 4 zarządzenia podlegają karom dyscyplinarnym zgodnie z art. 108 Kodeksu Pracy w odniesieniu do pracowników oraz z art. 162 ustawy o szkolnictwie wyŝszym w odniesieniu do studentów. dowód: akta kontroli str. 46-47) stwierdzono. Skargi i wnioski dotyczące realizacji przepisów ustawy antynikotynowej W badanym okresie (do dnia 23.08.2012 r.) wpłynęło ogółem 36 skarg i 61 wniosków. ZłoŜone skargi i wnioski nie dotyczyły realizacji przepisów ustawy antynikotynowej. (dowód: akta kontroli str. 48, 49-61) stwierdzono. Problemy w realizacji ustawy antynikotynowej Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie prof. dr hab. Andrzej Dąbrowski wyjaśnił: Władze Uniwersytetu, doceniając wagę problematyki związanej z przeciwdziałaniem uzaleŝnieniom oraz ochroną zdrowia pracowników i studentów, unormowały problematykę uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych, wydając zarządzenie Nr 12/96 Rektora UMCS z dnia 10 maja 1996 r. w sprawie zakazu palenia tytoniu w obiektach UMCS. Zapisy dotyczące zakazu palenia tytoniu na terenie uczelni znalazły się równieŝ w Regulaminie pracy wprowadzonym zarządzeniem Nr 26/2005 Rektora UMCS z dnia 18 lipca 2005 r. W pierwszym okresie obowiązywania ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych występowały pewne problemy związane z koniecznością przezwycięŝenia przyzwyczajeń pracowników oraz studentów, którzy dotychczas w nieskrępowany sposób mogli palić papierosy w obiektach uczelni. W wyniku systematycznych działań podejmowanych przez władze 6

uczelni oraz wzrostu świadomości zdrowotnej wśród pracowników i studentów, obecnie problem ten juŝ nie występuje. Monitorowanie przestrzegania przepisów ustawy jest realizowane między innymi poprzez następujące wewnętrzne akty prawne: - Nr 5/2007 Rektora UMCS z dnia 6 marca 2007 r. w sprawie kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej, - Nr 43/2011 Rektora UMCS z dnia 19 października 2011 r. w sprawie organizacji przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W okresie bieŝącej kadencji do władz uczelni nie docierały informacje, które wskazywałyby na występowanie problemów związanych z nieprzestrzeganiem przepisów wspomnianej ustawy. W związku z przedstawionymi powyŝej informacjami wydaje się, Ŝe zapisy znowelizowanej w 2010 r. ustawy w pełni odpowiadają potrzebom. RównieŜ nasze wewnętrzne akty prawne określające sposób realizacji zawartych w ustawie postanowień w wystarczającym stopniu gwarantują jej przestrzeganie. W naszej ocenie nie ma konieczności przyjmowania nowych rozwiązań prawnych lub organizacyjnych w celu zwiększenia skuteczności ochrony zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych. (dowód: akta kontroli str. 62-64) Kontrole przestrzegania przepisów ustawy antynikotynowej W badanym okresie UMCS w Lublinie nie był kontrolowany przez inne organy, w tym przez Państwową Inspekcję Sanitarną w zakresie przestrzegania przepisów ustawy antynikotynowej. Nie prowadzono równieŝ kontroli wewnętrznych w tym zakresie. (dowód: akta kontroli str. 48) Prawo zgłoszenia zastrzeŝeń IV. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeŝeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. ZastrzeŜenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie. W przypadku wniesienia zastrzeŝeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeŝeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. 7

Lublin, dnia 31-08-2012 Kontroler Jerzy Bielak główny specjalista kontroli państwowej NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Dyrektor Adam Pęzioł...... podpis podpis. 8