Topten Product Criteria Paper on Domowe urządzenia chłodnicze Marcus Hofmann Austrian Energy Agency 09.02.2010 Wspierane przez Koordynator
O projekcie Projekt Topten jest częścią międzynarodowej inicjatywy Euro-Topten Plus, wspieranej przez europejski program Inteligenta Energia Europa oraz wiele instytucji (agencje energetyczne, WWF, zrzeszenia konsumentów, instytuty badawcze). Na poziomie globalnym Topten koordynowany jest prze TIG - Topten International Group. Zrzeszenie to promuje Kartę Topten, statuty TIG, oraz Zasady i procedury (www.topten.info). Topten to usługa wspierająca rynek w kontekście efektywnych energetycznie produktów. Oferując konsumentom przyjazne narzędzie służące do porównywania oraz selekcji produktów, Topten ma zwiększyć popularność urządzeń energetycznie efektywnych. Kluczowy element stanowi internetowa platforma informacyjna dla konsumentów, prezentująca najbardziej efektywne urządzenia, aktualnie dostępne wśród różnych kategorii produktów takich jak: artykuły gospodarstwa domowego, sprzęt biurowy, urządzenia elektroniczne oraz samochody. Użytkownik może uzyskać informacje o zużyciu energii, zdjęcie produktu a także jego charakterystykę (marka, model, cena itd.) Dane o produktach uzyskano w oparciu o etykiety oraz standardowych deklaracji, a także na podstawie testów akceptowane przez znane instytucje. Serwis jest niezależny od producentów i sprzedawców. Konsorcjum Projekt jest koordynowany przez Agence de l Environnement et de la Maitrise de l Energie (ADEME). Pozostałych 19 partnerów przedstawiono w poniższej tabeli. Partner Austria : Austrian Energy Agency Belgia: World Wide Fund for Nature vzw/asbl Belgia: WWF European Policy Office Czechy: SEVEn, o.p.s Finlandia: Motiva Oy Francja: WWF Fonds Mondial pour la Nature Niemcy: dena, Deutsche Energie-Agentur Niemcy: Oeko-Institut e.v. Niemcy: Wuppertal Institute Niemcy: ICLEI, European Secretariat Grecja: WWF Greece Włochy: WWF Italia Onlus Litwa: LNCF, zrzeszenie konsumentów Luksemburg: Oeko-Zenter, asbl Norwegia: Norges Naturvernforbund Polska: FEWE Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii Portugalia: Quercus Ruminia: ICEMENERG Hiszpania: ADENA / WWF, Asociacion para la defensa de la natureza Kraj AT BE BE CZ FI FR DE DE DE DE GR IT LT LU NO PL PT RO ES
Kontakt Therese Kreitz (project leader) 500, routes des Lucioles F-06560 Valbonne Francja +33(0)493957984 therese.kreitz@ademe.fr Sophie Attali Eric Bush 6 rue de Verdun Rebweg 4 93450 Ile-Saint-Denis 7012 Felsberg Francja Szwajcaria +331 4922 0064 +41 81 252 63 64 sophie.attali@topten.info info@topten.info Marcus Hofmann Mariahilfer Strasse 136 1150 Wiedeń Austria +43 1 586 15 24-143 marcus.hofmann@energyagency.at Wydawca: Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 Katowice tel./fax: (032) 203-51-14 e-mail: office@fewe.pl www.fewe.pl Copyright by Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii 2010 Publikacja wykonana w ramach realizacji projektu TOPTEN rozszerzenie i wzmocnienie europejskiej inicjatywy promowania najbardziej efektywnych urządzeń i produktów powszechnego użytku dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Unii Europejskiej - umowa nr IEE/07/714/SI2.500405/EURO-TOPTEN PLUS. Publikacja niniejsza została opracowana dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w niej wyrażone należą do Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej. 2
Spis treści 1 Wstęp... 4 2 Ogólne informacje o produktach... 5 2.1 Definicje produktów... 5 2.2 Kategorie produktów... 5 2.3 Klasa klimatyczna... 7 2.4 Gwiazdki zamrażania... 7 2.5 Best Available Technology... 8 3 Prawo... 10 3.1 Etykieta... 10 3.1.1 Aktualne kryteria... 10 3.1.2 Przyszłe kryteria... 10 4 Analizy ekonomiczne i rynkowe... 13 4.1.1 Produkcja oraz import/eksport... 13 5 Kryteria wyboru... 16 5.1 Dane związane z jakością produktu... 16 5.2 Kryteria efektywności energetycznej... 16 5.3 Rekomendacje proponowanych wartości... 16 6 Bibliografia... 17 3
1 Wstęp Kryteria stanowią główne narzędzie partnerów projektu Euro-Topten Plus służące do zbierania i analizowania produktów będących elementem selekcji na poziomie krajowym. Odpowiednie kryteria selekcji oraz specyfikacja techniczna produktów stanowią klucz dla przedstawiania sensownych i akceptowalnych wyników na stronie internetowej. Celem opracowania kryteriów jest wprowadzenie podstaw do określenia technicznej specyfikacji energooszczędnego urządzenia chłodniczego. W miarę możliwości, kryteria opracowywane są na podstawie międzynarodowych europejskich standardów takich jak np. "Ecodesign". Należy pamiętać iż obecnie w każdym gospodarstwie domowym znajduje się tego typu urządzenie. Szacuje się iż w samym roku 2005 wyprodukowano 23,3 miliony chłodziarek lub chłodziarko-zamrażarek. 4
2 Ogólne informacje o produktach 2.1 Definicje produktów Domowe urządzenia chłodzące znane jako lodówki i zamrażarki, są jednymi z najbardziej intensywnie studiowanymi produktami zużywającymi energię. W oparciu o definicje wynikające z Dyrektywny 2005/32/EC, urządzenia można podzielić na: chłodziarki chłodziarko-zamrażarki urządzenie do przechowywania środków spożywczych chłodziarka z przedziałem zamrażającym zamrażarki urządzenia do przechowywania win. 2.2 Kategorie produktów Główne kategorie produktów to: Chłodziarki: urządzenia chłodzące do przechowywania żywności (w tym żywności świeżej); Chłodziarko-zamrażarki: urządzenia chłodzące mające przynajmniej jeden przedział chłodzący oraz zamrażający; Zamrażarka: urządzenie posiadające jedno lub więcej przedziałów zamrażających o temperaturze do -18 C. Topten przedstawia następujące główne kategorie oraz podkategorie urządzeń chłodzących: 5
Tabela 1 Porównanie kategorii urządzeń chłodzących Kategorie topten.info Podstawowe kategorie urządzeń wg EUP 1-drzwiowa chłodziarko- zamrażarka Chłodziarko-zamrażarka o Wolnostojąca o Do zabudowy 2 drzwiowa chłodziarko- zamrażarka Chłodziarko-zamrażarka o Wolnostojąca o Do zabudowy Zamrażarka szufladowa Zamrażarka skrzyniowa Zamrażarka W poniższej tabeli przedstawiono przykładowe urządzenia wg równych kategorii. Tabela 2 Od lewej do prawej: 1-drzwiowa chłodziarka, 2-drzwiowa chłodziarka, zamrażarka szufladowa, zamrażarka skrzyniowa (źródło: www.topprodukte.at) 6
2.3 Klasa klimatyczna Ważnym aspektem chłodziarek, chłodziarko-zamrażarek oraz zamrażarek jest klasa klimatyczna. Urządzenia chłodzące powinny mieć opisaną klasę klimatyczną. Klasa klimatyczna jest ważna z punktu widzenia efektywności energetycznej produktu. Klasa ta oznacza minimalną i maksymalną temperaturę w której urządzenie może pracować. Rysunek 1. Klasy klimatyczne 2.4 Gwiazdki zamrażania Europejskie zamrażarki oraz chłodziarki z przedziałem zamrażającym posiadają czterogwiazdkowy system oznakowania. 1 *: min. temperatura = 6 C (21.2 F). Maksymalny możliwy czas przechowywania zamrożonego pożywienia wynosi 1 tydzień 2 **: min. temperatura = 12 C (10.4 F). Maksymalny możliwy czas przechowywania zamrożonego pożywienia wynosi 1 miesiąc. 7
3 ***: min. temperatura = 18 C ( 0 F). Maksymalny możliwy czas przechowywania zamrożonego pożywienia wynosi 3 miesiące. 4 *(***): min. temperatura = 18 C ( 0 F). Maksymalny możliwy czas przechowywania zamrożonego pożywienia wynosi do 12 miesięcy. 2.5 Best Available Technology Do podstawowych elementów każdej chłodziarki należą: Sprężarka Rurki odprowadzające ciepło Zawór rozprężny Rurki wymieniające ciepło wewnątrz urządzenia Płyn chłodniczy Rysunek 2 przedstawia podstawowy mechanizm działania chłodziarki. Rysunek 2 Podstawowy schemat działania lodówki Technologiczne opcje udoskonalania chłodziarek oraz nowe trendy dotyczące optymalizacji działania tych podstawowych elementów współdziałają razem z systemami kontroli efektywności. Do podstawowych ulepszeń należą: Opcjonalne ulepszenie izolacyjności przegród urządzenia oraz redukcja strat ciepła 8
Wysokosprawne wymienniki ciepła Wysokosprawne sprężarki/napędy Ulepszenie systemu kontroli Opcje projektowania Urządzenia chłodzące definiowane są prze Wskaźnik efektywności energetycznej (EEI) który pozwala na porównanie różnych technologii i sposobów projektowania uwzględniając wpływ wielu czynników takich jak: rozmiar, temperatura, funkcje urządzenia. Im bardziej efektywne urządzenia tym niższa jest wartość wskaźnika. metoda obliczenia przedstawiona została w dalszej części opracowania. 9
3 Prawo 3.1 Etykieta 3.1.1 Aktualne kryteria Kryterium pozwalającym na wybór efektywnego urządzenia to jego klasa energetyczna, wyznaczona zgodnie z Dyrektywą 2003/66/EC z 3 lipca 2003. Etykieta energetyczna urządzenia definiuje klasy energetyczne od A++, A+, A, B do G (bardzo nieefektywne urządzenie). 3.1.2 Przyszłe kryteria Rysunek 3 - Indeks klas efektywności energetycznej 2003 Nawiązując do najnowszych specyfikacji etykietowania urządzeń pojawiła się także klasa efektywności energetycznej A+++. Indeks klas efektywności energetycznej przedstawiony na poniższym rysunku będzie obowiązywać od 20 września 2011 do lipca 2014. 10
Rysunek 4 Klasy efektywności energetycznej obowiązujące od 30 września 20122 do 30 lipca 2014 Rysunek 5 Klasy efektywności energetycznej obowiązujące od 1 lipca 2014 11
3.1.2.1 Wygląd etykiety Compression-Type Absoprtin-Type I. nazwa dostawcy lub marka handlowa II. nazwa modelu III. klasa efektywności energetycznej IV. roczne zużycie energii w kwh na rok V. sumaryczna pojemności wszystkich przedziałów nie klasyfikowanych poprzez system gwiazdek (tj. temperatura pracy > 6 ºC) VI. sumaryczna pojemność wszystkich przedziałów zamrażających klasyfikowanych poprzez system gwiazdek (tj. temperatura pracy 6 ºC) VII. poziom hałasu w db 12
4 Analizy ekonomiczne i rynkowe Informacje przedstawiono w oparciu o opracowanie "Preparatory studies for Ecodesign Requirements of EuPs Lot 13: Domestic Refrigerators and freezers z 2005 roku oraz studium DEFRA Factors influencing the penetration of energy efficient electrical appliances into national markets in Europe z 2009 roku. 4.1.1 Produkcja oraz import/eksport Produkcja urządzeń chłodzących dla gospodarstw domowych wynosiła w grupie 27 krajów UE ok 23,3 miliona urządzeń (rok 2005). Należy jednak pamiętać że dane dla niektórych państw są niepełne. Kraje nie należące do UE w których dane były zbierane (Turcja, Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Rosja oraz Ukraina) są odpowiedzialne za 9 milionów urządzeń. Szacowana wartość produkcji europejskiej urządzeń chłodzących wynosi ok 32,3 miliona urządzeń, z czego ok 26,1 milionów to chłodziarki, oraz 6,2 milionów to zamrażarki. Rysunek 6 Produkcja chłodziarek oraz zamrażarek (10³ jednostek), EU 2005 13
Poniższe rysunki pochodzą z opracowania DEFRA. Przedstawiają dane dotyczące roku 2008 (10 miesięcy od stycznia do października) o sprzedaży oraz liczbę urządzeń dostępnych ze względu na klasę energetyczną. 14
15
5 Kryteria wyboru 5.1 Dane związane z jakością produktu Następujące dane charakteryzujące urządzenie powinny być przedstawione w tabelach produktów Topten. Te dane nie powinny być używane w celu selekcji produktów: Roczne zużycie energii Klasa klimatyczna Objętość przedziałów żywności świeżej oraz zamrażarki Poziom hałasu Wymiary urządzenia posiadanie funkcji No Frost oraz low frost 5.2 Kryteria efektywności energetycznej Kryteria związane z efektywnością energetyczna powinny zawierać: Wskaźnik efektywności energetycznej 5.3 Rekomendacje proponowanych wartości Sugerujemy następujące ustawienie wartości: EEI < 33 % A++ lub wyżej 16
6 Bibliografia [L1] Preparatory studies for Eco-design Requirements of EuPs Lot 13: Domestic Refigerators and freezers [L2] COMMISSION REGULATION (EC) No 643/2009 of 22 July 2009 implementing Directive 2005/32/EC of the European Parliament and of the Council with regard to ecodesign requirements for household refrigerating appliances [L3] COMMISSION DELEGATED REGULATION (EU) implementing Directive 2010/ /EU of the European Parliament and of the Council with regard to energy labelling of household refrigerating appliances 17