N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki 24-9-3 INFORMACJA O KWARTALNYM BILANSIE PŁATNICZYM NA BAZIE TRANSKACJI Narodowy Bank Polski po raz pierwszy przedstawił bilans płatniczy na bazie transakcji dla okresów kwartalnych. Bilans ten był dotychczas prezentowany wyłącznie dla okresów rocznych. Sporządzanie kwartalnego bilansu płatniczego jest wypełnieniem standardów w zakresie statystyki bilansu płatniczego obowiązujących kraje Unii Europejskiej. Prezentowane dane obejmują okres od I kw. 2 r. do III kw. 23 r. Bilans płatniczy jest zestawieniem statystycznym, które prezentuje, według szczegółowego schematu, dane o finansowych i niefinansowych transakcjach między podmiotami polskimi i zagranicznymi. Bilans płatniczy na bazie transakcji jest sporządzany na podstawie płatności zrealizowanych przez polski system oraz informacji pochodzących ze sprawozdań polskich podmiotów, uczestniczących w obrotach z zagranicą i obejmuje wartość transakcji zagranicznych zrealizowanych w okresie sprawozdawczym. Są to zarówno transakcje związane z przepływem dewiz, jak też rozliczane poprzez wzajemne kompensowanie należności i zobowiązań, a także realizowane na kredyt oraz nieodpłatnie. W bilansie tym ujmowane są także obroty na rachunkach ch polskich przedsiębiorstw w bankach za granicą oraz inne zmiany należności i zobowiązań zagranicznych. Szczególnie istotne różnice w źródłach danych pomiędzy bilansem płatniczym na bazie transakcji a bilansem płatniczym na bazie płatności występują w pozycji towary, gdzie w bilansie płatniczym na bazie transakcji podstawą do szacowania wielkości eksportu i importu są dane statystyki celnej oraz w usługach w pozycji podróże zagraniczne, gdzie szacunki oparte są na danych z Instytutu Turystyki. W związku z faktem, że bilans płatniczy na bazie transakcji stanowi źródło danych do wyliczania niektórych agregatów (eksport netto) w -919 Warszawa, ulica Świętokrzyska 11/21, tel. (22) 826 5645, fax (22) 826 56 45
systemie rachunków narodowych, szacunki tych agregatów zostały dokonane wspólnie przez NBP i GUS. Szczegółowe informacje o różnicach w źródłach danych do bilansu płatniczego na bazie płatności oraz na bazie transakcji zawiera załączona tablica. Analiza publikowanych danych wskazuje, iż różnice pomiędzy danymi bilansu płatniczego na bazie transakcji oraz bilansu płatniczego na bazie płatności są największe w przypadku rachunku bieżącego. Rozbieżności pomiędzy komponentami rachunku bieżącego obu bilansów występują przede wszystkim w pozycjach: towary i usługi. Ponadto w bilansie na bazie płatności występuje niestandardowa pozycja niesklasyfikowane obroty bieżące 1. Szczegółowe informacje o kształtowaniu się poszczególnych pozycji bilansu płatniczego przedstawiają poniższe wykresy. Dodatkowych informacji udzielają: Anna Włostowska, tel. (+48 22) 653 1226, Jacek Kocerka, tel. (+48 22) 653 182. rachunek bieżący 1 5 1 5-5 -1-1 5-2 -2 5-3 -3 5-4 1 Pozycja ta w bilansie na bazie transakcji jest rozklasyfikowana na standardowe pozycja bilansu płatniczego. W skład tej pozycji wchodzą głównie usługi (podróże zagraniczne), towary oraz transfery bieżące. 2/9
saldo obrotów towarowych 2 1-1 -2-3 -4-5 towary eksport 14 12 1 8 6 4 2 towary import 16 14 12 1 8 6 4 2 3/9
saldo usług 1 2 1 8 6 4 2-2 -4-6 -8 usługi przychody 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5 usługi rozchody 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5 4/9
saldo dochodów 4 2-2 -4-6 -8-1 -1 2 saldo transferów bieżących 1 2 1 8 6 4 2 rachunek finansowy 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 5/9
zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 7 6 5 4 3 2 1-1 inwestycje portfelowe pasywa 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5-5 -1-1 5 pozostałe inw estycje pasyw a 2 5 2 1 5 1 5-5 -1-1 5-2 6/9
Porównanie źródeł informacji w bilansie płatniczym na bazie płatności i na bazie transakcji Komponenty bilansu płatniczego Bilans płatniczy na bazie płatności Towary Usługi Dochody Transfery bieżące Bilans płatniczy na bazie transakcji Statystyka celna z dokumentów SAD; Korekta danych dotyczących importu o wartość kosztów transportu, zawartych w fakturach na bazie CIF; Szacunki wartości towarów nieuwzględnionych w danych SAD w tym niesklasyfikowane obroty bieżące (handel przygraniczny). system ; Usługi rozliczane w formie kompensat należności ze zobowiązaniami między partnerami polskimi a zagranicznymi; Usługi rozliczane między przedsiębiorstwami w ramach grup kapitałowych (netting); Usługi rozliczane poprzez rachunki polskich przedsiębiorstw w bankach za granicą; Szacunki wartości podróży zagranicznych na podstawie danych Instytutu Turystyki. system ; Odsetki od rachunków w bankach za granicą; Skapitalizowane i zaległe odsetki od kredytów przedsiębiorstw. system ; Statystyka celna z dokumentów SAD; Płatności transferowe (podatki) dokonane poprzez rachunki bankowe podmiotów w bankach za granicą; Rozszacowanie salda Niesklasyfikowanych obrotów bieżących przekazy zarobków. 7/9
Komponenty bilansu płatniczego Bilans płatniczy na bazie płatności Rachunek kapitałowy Bilans płatniczy na bazie transakcji system. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce system ; Sprawozdania o kredytach udzielonych i otrzymanych przez polskich inwestorów bezpośrednich. system ; Sprawozdania o kredytach otrzymanych i udzielonych przez polskie przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. Inwestycje portfelowe aktywa Inwestycje portfelowe pasywa system ; Zakup i sprzedaż papierów wartościowych poprzez rachunki w bankach za granicą. system ; Zakup i sprzedaż papierów wartościowych poprzez rachunki w bankach za granicą. Kredyty handlowe Pozycja ta nie jest zestawiana w bilansie na bazie płatności Pozostałe kredyty i pożyczki Kredyty handlowe udzielone i otrzymane przez polskich importerów i eksporterów. system ; Sprawozdania o kredytach otrzymanych i udzielonych przez polskie przedsiębiorstwa (z wyłączeniem przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania) Gotówka, rachunki bieżące i lokaty system ; Transakcje przedsiębiorstw rozliczone poprzez rachunki w bankach za granicą. 8/9
Komponenty bilansu płatniczego Pozostałe aktywa i pasywa zagraniczne Bilans płatniczy na bazie płatności Bilans płatniczy na bazie transakcji system ; Zaległości odsetkowe i kapitałowe przedsiębiorstw. Pochodne finansowe instrumenty system ; Rozliczenia z tytułu instrumentów pochodnych dokonane przez przedsiębiorstwa rozliczone w nettingu i poprzez rachunki w bankach za granicą. Oficjalne aktywa rezerwowe system 9/9