organizmy wielokomórkowe przechodzą w swym rozwoju zarodkowym charakterystyczne fazy:

Podobne dokumenty
typ budowy = bauplan parenchymowce ENTEROCEOLIA SCHIZOCEOLIA TRIPLOBLASTICA DIPLOBLASTICA METAZOA nitnikowce kolcoglowy niezmogowce płazińce wstężnice

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela?

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela?

Typ: Nematoda (nicienie) Typ: Rotatoria (wrotki) Typ: Acanthocephala (kolcogłowy)

BRUZDKOWANIE POWSTANIE BLASTULI

Temat: Płazińce i nicienie.

Phylum Arthropoda stawonogi

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców

Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie?

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców

Zeszyt ćwiczeń z parazytologii

Płazińce. dr hab. Maria Doligalska, prof. UW mgr K. Donskow-Schmelter Ćwiczenie 7. Typ PLATHELMINTHES (płazińce)

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6

Cykle rozwojowe pasożytów

Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne

Temat: Gąbki i parzydełkowce.

Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów

Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego Biologia z tangramem

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...

SPIS TREŚCI. CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii. CZĘŚĆ DRUGA Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

ANATOMIA FUNKCJONALNA

Zwierzęta budowa i czynności życiowe

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS

Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach.

Zwierzęta część I 1. GĄBKI 3. PŁAZIŃCE 4. OBLEŃCE 5. WROTKI

Parazytologia- nauka o pasożytach. Podstawy parazytologii ogólnej. Interakcje w układzie pasożyt żywiciel.

Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII. dla uczniów szkół podstawowych. 15 marca 2019 r. zawody III stopnia (finał)

3 3.Tkanki roślinne-twórcze klasyfikacja tkanek na twórcze i stałe charakterystyka tkanek twórczych

TEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV

Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka

ĆWICZENIE I TASIEMCE ZWIERZĄT MIĘSOŻERNYCH Rząd Cyclophyllidea Rodzina Dilepididae Dipylidium caninum Rodzina Mesocestoididae Mesocestoides lineatus

Morfologia i anatomia owadów Budowa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Opracował Mgr Łukasz Dylewski

Zestaw pytań Podział zwierząt na bezkręgowce i kręgowce dokonano na podstawie

Kręgowce Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a

Rodzaje przystosowań morfologicznych do pasożytniczego trybu życia:

Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ BAP_ doc ]

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział

21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać?

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej. 1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6

Funkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

Scenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i

1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Poziom wymagań

Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.

Tułów człowieka [ BAP_ doc ]

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący - wymienia czynniki. - podaje przykłady niezbędne do życia

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI

Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego

SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II BIOLOGIA. HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej całości

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację

2. Plan wynikowy klasa druga

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY

CZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii

TROCHOFORA I PILIDIUM

tel:

Zwierzęta część III 1. SZKARŁUPNIE 2. STRUNOWCE 3. KRĄGŁOUSTE

Histologia i embriologia

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Pasożyty niechciani goście w naszych organizmach. Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2014

MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Makrofotografia promieniście ułożonych szczęk pijawki Hirudo medicinalis.

RozmnaŜanie się i rozwój człowieka


Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV

Nie wchodzić-trwa metamorfoza Nowy wygląd-nowe życie

Zadania zamknięte wyboru wielokrotnego. Za każdą poprawną odpowiedź uczestnik otrzymuje 1 punkt. D B C C D D A C D D B A C C C B D A D B

Biologia klasa 6. Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny

Phylum MOLLUSCA (2) Mięczaki

Układ moczowo -płciowy

Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi. Nr zad. Za poprawne wykonanie poleceń A, B, C i D po 1 pkt.

Zwierzęta część IV. dodatek (uzupełnienie) 1. RYBY 2. PŁAZY 3. GADY 4. PTAKI 5. SSAKI

1) Brak układu krążenia - transport przez dyfuzje Gąbki, parzydełkowce (jamochłony) żebropławy, płazińce i nicienie trawienia krążenia

Imię i nazwisko ucznia Klasa Data

Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije

Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV

Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG

Przedmiotowy System Oceniania

- wirusy: Herpes simplex, Hepatitis virus B, Hepatitis virus C, Rotavirus, Influenzavirus, HIV (AIDS)

Transkrypt:

TKANKOWCE - METAZOA organizmy wielokomórkowe przechodzą w swym rozwoju zarodkowym charakterystyczne fazy: - zapłodniona komórka jajowa bruzdkuje; - morula; - blastula - w niej blastocel; - gastrula - tu następuje wytworzenie drugiego listka zarodkowego, występująca jama to gastrocel (= prajelito). trzy sposoby powstawania gastruli: inwaginacja, imigracja, delaminacja

biegun generatywny biegun wegetatywny blastula gastrula gastrulacja blastocel ektoderma endoderma prajelito pragęba

Gastrula pragęba otwór gębowy ektoderma epiderma blastocel mezoglea prajelito jama gastralna endoderma gastroderma

Blastula ektoderma mezoderma Gastrula blastocel endorderma pragęba prajelito ektoderma otwór gębowy mezoderma Trochofora otwór odbytowy endorderma

PARZYDEŁKOWCE pozostały w swym rozwoju w stadium gastruli o dwóch listkach zarodkowych: e k t o d e r m a i e n d o d e r m a oddzielonych galaretowatą blaszką tzw. m e z o g l e ą. Nazywa się je dwuwarstwowcami - DIPLOBLASTICA. Ciało wszystkich pozostałych tkankowców zbudowane jest z trzech listków zarodkowych, stąd ich nazwa trójwarstwowce - TRIPLOBLASTICA. Te trzy listki zarodkowe to: e k t o d e r m a (ektoblast) m e z o d e r m a (mezoblast) e n d o d e r m a (endoblast)

Choanoflagellata Porifera gąbki Placozoa płaskowce Cnidaria parzydełkowce Ctenophora żebropławy Sipunculata płazińce Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthes Nemertini Entoprocta Cycliophora Rotatoria typ budowy = bauplan Acanthocephala Seisonida Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda Nemathomorpha Priapulida Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata DIPLOBLASTICA - TRIPLOBLASTICA METAZO A

U tkankowców trójwarstwowców wytworzyła się ponadto symetria dwuboczna ciała, stąd ich inna nazwa to BILATERIA - dwubocznie symetryczne.

ANTERIOR grzbietowa = dorsalna POSTERIOR przednia = rostralna tylna = caudalna brzuszna = wentralna głowa = cephalon, caput

Pierwszą grupą METAZOA, której przedstawiciele w rozwoju zarodkowym wytwarzają trzeci listek zarodkowy są płazińce = robaki płaskie PLATYHELMINTHES.

Phylum - PLATYHELMINTHES. (PŁAZIŃCE)

Dotychczas opisano ponad 23 000 gatunków (Polska 853). Tradycyjnie robaki płaskie dzieli się na 4 gromady: Classis: Turbellaria wirki Classis: Monogenea skrzelowce Classis: Trematoda (Digenea) - przywry Classis: Cestoda - tasiemce 18 000 Neodermata

1. Pasożytnicze lub wolno żyjące, nie segmentowane (tasiemce zbudowane z odcinków - proglotydów); 2. Trójwarstwowe, pierwotna jama ciała (=schizocoel) wypełniony parenchymą); 3. Ciało o symetrii dwubocznej, spłaszczone grzbieto- brzusznie; u niektórych wykształcona głowa (cephalizacja) 4. Jelito ślepo zakończone (brak odbytu) albo w ogóle brak jelita; 5. Wór skórno-mięśniowy z mięśniami okrężnymi, skośnymii podłużnymi; Charakterystyka typu:

Charakterystyka typu c.d: 6. Układ nerwowy z parzystymi zwojami mózgowymi i podłużnymi pniami nerwowymi, drabinkowo połączonymi poprzecznymi komisurami; 7. Układ wydalniczy typu protonefridialnego (komórki płomykowe i przewody wyprowadzające); 8. Obojnaki, z bardzo dobrze rozwiniętym układem rozrodczym.

Układ rozrodczy PŁAZIŃCÓW - obojnaczy testes - jądra Układ męski vassa efferentia kanaliki nasienne vas deferens nasieniowód ductus seminalis przewód nasienny vesicula seminalis pęcherzyk nasienny Układ żeński ovaria - jajniki oviducti jajowody vitellaria żółtniki vagina pochwa ductus ejaculatorius przewód wytryskowy penis prącie macica Atrium genitale zatoka płciowa

Przekrój przez ścianę ciała wypławka ciałka podstawowe wici rabdity nabłonek migawkowy błona podstawowa jądra mięśnie okrężne mięśnie skórne mięśnie grzbietowo-brzuszne mięśnie podłużne

Zróżnicowanie budowy układu pokarmowego wirków jelito trójgałęziste gardziel workowate jelito jelito wielogałęziste wirki bezjelitowe wirki prostojelitowe wirki trójjelitowe wirki wielojelitowe

Budowa układu pokarmowego wirków - gardziel gardziel w stanie spoczynku gardziel wynicowana jama gębowa otwór gębowy gardziel

Budowa układu nerwowego wirków pień nerwowy spoidła

Gromada Turbellaria - wirki Świat: ok. 4 500 gatunków Polska: ok. 140 gatunków 1. Wielkość od kilku mm do kilkudziesięciu cm; są zwierzętami wolno żyjącymi, pasożytami bądź symbiontami; 2. Kształt wydłużony, częściej listkowaty; 3. Ciało pokrywa nabłonek rzęskowy (wytwarzający wiry), pod nim mięśnie okrężne, skośne i podłużne; 4. W nabłonku występują kom. czuciowe i gruczoły skórne rabdity (pałeczkowate twory wyrzucane na zewnątrz) o znaczeniu zaczepno-obronnym;

Gromada Turbellaria wirki c.d. 5. Układ pokarmowy workowaty bądź rozgałęziony z jednym tylko otworem gębowo-odbytowym; 6. nie posiadają układu oddechowego ani krwionośnego; 7. Parenchyma - o charakterze syncytium - wypełnia pierwotną jamę ciała; 8. Narządy zmysłu: oczy (zwykle 1 para, niekiedy kilkanaście par), statosysty, płaty czuciowe (= auriculariae); 9. Układ rozrodczy hermafrodytyczny

NEODERMATA Gromada: Monogenea skrzelowce Gromada: Trematoda przywry Gromada: Cestoda tasiemce neoderma = nowa skóra, zastepuje nabłonek (epiderma); jest przystosowaniem do pasożytniczego trybu życia

schemat neodermy płazińców blaszka podstawowa m. okrężne tegument zewnętrzny m. podłużne mostki cytoplazmatyczne tegument wewnętrzny komórki tegumentu parenchyma

Gromada: Trematoda Przywry Gromada: Cestoda Tasiemce Gromada: Monogenea skrzelowce pasożyty wszystkich grup kręgowców (ich larwy opanowały zarówno bezkręgowce jak i kręgowce żyjące w środowisku lądowym i wodnym); wytworzyły specyficzne pokrycie ciała (tegument = neoderma) (w miejsce orzęsionego nabłonka) odporne na działanie enzymów trawiennych żywiciela; dodatkową funkcją tegumentu jest pobieranie pokarmu, wymiana gazowa i oddychanie pasożyta Układ wydalniczy typu protonefridialnego; Układ rozrodczy z nielicznymi wyjątkami obojnaczy

Schemat budowy protonefridium jądro komórka terminalna (solenocyt) wici (1 lub 2) jądro komórka wyprowadzająca

Typy protonefridium solenocyty komórki płomykowe

Classis: Monogenea skrzelowce prohaptor narząd czepny (opisthohaptor): haki, klamry, przyssawki rozwój bez żywiciela pośredniego larwa onkomiracidium

Diplozoon sp. Polystomum integerrimum skrzela kijanki (= larwa neoteniczna) pęcherz moczowy żaby

cykl życiowy Polystomum integerrimum gospodarz niedojrzały płciowo zahamowany rozród płciowy gonadrotropiny żaby stymulują rozród płciowy przywry gospodarz dojrzały płciowo Wzrost larwy (3 lata) larwa w pęcherzu moczowym dojrzewanie plciowe żaba dojrzała płciowo skrzela wewnętrzne kijanki skrzela zewnętrzne kijanki kijanka złożenie jaj (gospodarz) typowe zachowanie nietypowe zachowanie rozwój neoteniczny (Polystomum) złożenie jaj (Polystomum) jaja typowe (Polystomum) WODA

Gromada: Trematoda przywry Ciało zazwyczaj wydłużone, owalne, lancetowate, spłaszczone grzbieto-brzusznie, z dwoma przyssawkami; Niewielkie, o stosunkowo prostej budowie; Układ pokarmowy rozgałęziony, najczęściej ślepo zakończony; Obojnaki, jedynie rodzina Schistosomatidae rozdzielnopłciowa; Rozwój z przemianą pokoleń.

Gromada: Trematoda (Digenea) przywry wnętrzniaki Dla przebiegu pełnego cyklu rozwojowego niezbędnych jest co najmniej dwóch żywicieli; w ich rozwoju występują co najmniej 2 stadia rozwojowe (dwie generacje), stąd nazwa Digenea. miracidium ècerkarie èmetacerkarie èżywiciel ostateczny

przyssawka gębowa gardziel zatoka płciowa macica jajnik kanał gruczołu żółtnikowego nasieniowód przyssawka brzuszna ootyp gruczoł Mehlisa gruczoł żółtnikowy jądro Fasciola hepatica motylica wątrobowa

metacerkaria jajo miracidium cerkaria sporocysta redia

jaja metacerkaria cerkaria redia sporocysta miracidium

cykl życiowy Clonorchis(Opistorchis) sinensis metacerkaria jaja miracidium Macropodus opercularis cerkaria Parfossalurus sp. sporocysta redia

Cykl życiowy Schistosoma sp.

Gromada: Cestoda - tasiemce 1. Pasożyty wewnętrzne różnej wielkości, od kilku mm do kilku (killkunastu) metrów; 2. Większość narządów wewnętrznych zredukowana bądź zanikła; brak układu pokarmowego odżywianie na drodze przenikania cząstek pokarmowych przez okrywy ciała (neodermę); 3. Ciało zbudowane z główki (narząd czepny), szyjki (strefa wzrostu) i strobili; 4. Pokrycie ciała stanowi wór powłokowo-mięśniowy zbudowany z neodermy i warstw m. podłużnych i poprzecznych;

Gromada Cestoda c.d. 5. Układ nerwowy w postaci 2 pni nerwowych; 6. Układ wydalniczy protonefrydialny; 7. Bardzo dobrze wykształcony obojnaczy układ rozrodczy; 8. W cyklu życiowym co najmniej dwie postaci larwalne i co najmniej jeden żywiciel pośredni; 9. Ontogeneza tasiemców: jajo, onkosfera (rozwijająca się wewnątrz otoczek jajowych, dostaje się do przewodu pokarmowego żywiciela pośredniego lub do wody), cerkoid (wągier), postać dojrzała.

przód ciała Proglotydy (człony) Bez narządów płciowych Płciowe obojnacze maciczne

Gromada Cestoda aparat czepny

Przegląd tasiemców Bruzdogłowiec szeroki Diphyllbothrium latum (skoleks buławowaty, z dwiema długimi i głębokimi bruzdami): jajo - onkosfera - orzęsione koracidium widłonóg (procerkoid) planktonożerna ryba (plerocerkoid) ssak rybożerny (postać dorosła) Tasiemiec uzbrojony Taenia solium: jajo - onkosfera świnia, pies, kot, szczur (wągier=cysticerkus) - człowiek (postać dorosła) Tasiemiec nieuzbrojony Taeniarhynchus saginatus: jajo - onkosfera bydło domowe i przeżuwacze (wągier=cysticerkus) człowiek (postać dorosła)

onkosfera Tasiemiec uzbrojony Taenia solium jajo wągier

Cykl rozwojowy: bruzdogłowiec szeroki Diphyllbothrium latum plerocercoid jajo plerocercoid procercoid coracidium

Cykl rozwojowy: tasiemiec psi Dipyllidium caninum ŻYWICIEL OSTATECZNY onkosfera przekształca się w cystocercoid w jamiec ciala larwy PCHŁA proglotyd z pakietami jaj pakiety jaj

Ligula sp. rzemień

Echinococcus granulosus - tasiemiec bąblowcowy skoleks p. dojrzała w jelicie żywiciel ostateczny żywiciel pośredni jajo bąblowiec (wątroba, mózg, oko, nerki, mięsnie) onkosfera dostaje się do krwiobiegu