Zaufanie spoleczne do policji w ostatnich latach. * Wiekszosc Polaków (65%) ufa instytucji policji. Brak zaufania deklaruje 29%, a 6% to osoby niezdecydowane. * Policja w rankingu zaufania spolecznego zajmuje piate miejsce sposród instytucji o które zapytal OBOP. Przed nia najwiekszym zaufaniem obdarzone sa: wojsko, Polskie Radio S. A., TVP S. A. i Rzecznik Praw Obywatelskich. * W 1981 roku zaufanie do milicji dynamicznie wzrastalo. W latach 1982-90 utrzymywalo sie na zmiennym, raczej niskim poziomie. Miedzy 1990, a 1993 znów wzroslo. Obecnie utrzymuje sie na relatywnie wysokim poziomie, z niewielka tendencja spadkowa. * Takie same odsetki Polaków dobrze (46%) i zle (45%) oceniaja prace policji. Warszawa, sierpien 1997 roku Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl
* * * Osrodek Badania Opinii Publicznej od lat prowadzi badania zaufania spolecznego do róznych instytucji. Ponizej prezentujemy omówienie wyników ostatniego, przeprowadzonego w marcu tego roku 1, pomiaru zaufania do policji zarówno w porównaniu do poziomu zaufania w ubieglych latach (przed 1990 rokiem byla to milicja) jak i w relacji do innych instytucji panstwowych, samorzadowych i spolecznych. Ponadto pokrótce omawiamy wyniki sondazu przeprowadzonego w maju biezacego roku 2 przez nasz Osrodek dotyczacy oceny pracy sadów, prokuratury, policji i wieziennictwa. * * * W ostatnich badaniach zaufanie do policji zadeklarowalo dwie trzecie (65%) Polaków. Przy tym 22% to osoby zdecydowanie ufajace policji, dwa razy wiecej zas (43%) stanowia respondenci, którzy odpowiedzieli raczej tak. Nieufnoscia do policji wykazalo sie 29% badanych, w tym 11% zdecydowanie, a 18% raczej nie darzy jej zaufaniem. Natomiast 6% osób, nie mialo zdania w tej sprawie. Tabela 1 Róznego rodzaju instytucje i organizacje moga cieszyc sie w spoleczenstwie róznym zaufaniem. Czy Pan(i) osobiscie darzy zaufaniem policje? 1. zdecydowanie tak 22% 2. raczej tak 43% 65% 3. raczej nie 18% 4. zdecydowanie nie 11% 29% 5. trudno powiedziec 6% Ten wynik daje policji piate miejsce w rankingu zaufania do instytucji, o które OBOP zapytal w marcu, za wojskiem, radiem publicznym, telewizja publiczna i Rzecznikiem Praw Obywatelskich. 1 Badanie zrealizowano 8-11 marca 1997 roku. Próba losowa 1018 mieszkanców kraju od 16 roku zycia. Blad statystyczny dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/- 3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Tabela 2 Spoleczne zaufanie do instytucji dane w procentach Pozycja w rankingu zaufania instytucja ufajacy nie ufajacy trudno powiedziec 1 wojsko 80 13 7 2 Polskie Radio S.A. 76 13 11 3 TVP S.A. 67 24 9 4 Rzecznik Praw Obywatelskich 66 15 19 5 policja 65 29 6 6 prezydent 60 33 7 7/8 premier 57 35 8 7/8 wójt (burmistrz, prezydent) 57 24 19 9 rzad 50 42 8 10 NSZZ "Solidarnosc 49 38 13 11 KRRiT 48 31 21 12/13 Sejm 47 45 8 12/13 Senat 47 43 10 14 wojewoda 44 23 33 15 OPZZ 28 50 22 Osobno zapytano o osobiste zaufanie do Kosciola katolickiego: tak - 72%, nie - 25%, trudno powiedziec - 2%. Zaufanie do Policji powiazane jest bardzo wyraznie z wiekiem, miejscem zamieszkania i ogólna ocena biegu spraw w kraju. Relatywnie najrzadziej deklaruja je najmlodsi badani (55%) i zwieksza sie ono wraz z rosnacym wiekiem Polaków (do 70% wsród osób powyzej 50 roku zycia). Mieszkancy wsi (70%) czesciej ufaja policji niz mieszkancy miast (62%). Wiekszym tez zaufaniem cieszy sie policja wsród osób oceniajacych pozytywnie kierunek biegu spraw w kraju (73%) niz wsród tych, którzy przekonani sa, ze sprawy krajowe nie rozwijaja sie dobrze (60%). Poza tym zaufanie do policji wyrazaja czesciej niz inni osoby z wyksztalceniem zawodowym (70%). Relatywnie rzadko zaufanie do policji maja osoby nie ufajace takze Kosciolowi (55%) oraz niepraktykujacy(57%). 2 Badanie zrealizowano 15-18 maja 1997 roku. Próba losowa 1107 mieszkanców kraju od 16 roku zycia. Blad statystyczny dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/- 3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 3
Poglady polityczne nie róznicuja specjalnie stosunku do policji (z wyjatkiem nieco mniejszego poziomu zaufania u osób o pogladach prawicowych). Natomiast potencjalni wyborcy wszystkich liczacych sie partii politycznych - poza Krajowa Partia Emerytów i Rencistów - czesciej niz ogól Polaków ufaja policji. Wyraznie mniejsze zaufanie maja osoby nie zamierzajace - badz ze wzgledu na mlody wiek nie mogace - brac udzialu w wyborach parlamentarnych. * * * Zaufanie do policji (milicji) Osrodek Badania Opinii Publicznej badal od maja 1981 roku. Na zalaczonym wykresie zestawilismy wyniki tych badan od poczatku ich prowadzenia, biorac pod uwage po dwa sondaze w kazdym roku. W maju 1981 roku spoleczne zaufanie do Milicji Obywatelskiej wynosilo 42%. Od maja do listopada wzroslo ono bardzo dynamicznie, bo az o 23 punkty procentowe. Nastepny rok to z kolei gwaltowny spadek - do listopada 1982 roku o 25 pkt., kiedy to osiagnelo jeden z najnizszych odnotowanych w ogóle przez OBOP poziomów 40% zaufania. Spadek ten nastapil po wprowadzeniu stanu wojennego. Nastepne lata to powolna odbudowa spolecznego zaufania do milicji. Najwyzszy poziom przypada na lata 1986-87. Od roku 1988 znów zaczyna stopniowo spadac zaufanie do milicji. Najnizszy poziom przypadnie na rok 1990. Od tego tez roku rozpoczyna sie systematyczny wzrost zaufania - juz do policji - który trwac bedzie az do maja 1993 roku, osiagajac najwyzszy odnotowany poziom 74%. Badania w nastepnych latach wykazuja w miare stabilny poziom zaufania spolecznego do policji, oscylujacy wokól 70%. Mozna przy tym zauwazyc niewielka tendencje spadkowa. Czy jest to tendencja trwala pokaza nastepne badania. Ogólnie mozna powiedziec, ze najwiekszy przyrost zaufania do policji (milicji) pojawial sie w momentach odnowy zycia publicznego i autentycznej demokratyzacji, spadek zas zaufania zbiegal sie z wprowadzeniem stanu wojennego i kryzysem panstwa w koncu lat osiemdziesiatych. Zaufanie spoleczne do Policji Panstwowej w Rzeczypospolitej Polskiej jest na wyraznie wyzszym poziomie, niz bylo zaufanie do Milicji Obywatelskiej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. 4
Zaufanie spoleczne do policji (milicji) od 1981 do 1997 roku tak nie netto (tak - nie) Dane w porcentach 80 74 70 60 50 51 65 57 47 51 54 43 56 52 59 63 61 60 51 56 50 46 46 53 57 61 64 68 69 71 70 68 72 67 72 65 40 42 44 40 40 43 39 40 45 41 30 20 30 32 35 32 34 36 31 26 35 32 32 29 27 29 26 24 19 21 24 27 26 22 28 24 29 10 0-10 V '81 XI '81 IV '82 XI '82 V '83 IX '83 IX '84 XI '84 III '85 VII '85 V '86 X '86 V '87 XI '87 V '88 XI '88 V '89 XI '89 V '90 XI '90 V '91 XII '91 IV '92 XI '92 V '93 XI '93 V '94 X '94 II '95 VI '95 V '96 IX '96 III '97 OBOP 5
* * * W maju biezacego roku Osrodek Badania Opinii Publicznej przeprowadzil sondaz na temat oceny pracy instytucji zwiazanych z wymiarem sprawiedliwosci, mianowicie sadów, prokuratury, policji i wieziennictwa. Ocena pracy policji, sadów i prokuratury jest w naszym spoleczenstwie kontrowersyjna. Równie czesto Polacy wyrazaja opinie, ze jest ona dobra jak i zla. Natomiast praca wieziennictwa natomiast praca wieziennictwa oceniana jest wyraznie zle - oceny negatywne przewazaja nad pozytywnymi az o 16 punktów procentowych. Z czterech wymienionych instytucji praca policji i sadów oceniona zostala nieco lepiej niz prokuratury i znacznie lepiej niz wieziennictwa. Prace policji jako dobra ocenilo 46% respondentów. Nastepnie 44% dobrze ocenilo prace sadów, 41% - prokuratury i tylko 21% wieziennictwa. Praca policji byla takze najczesciej zle oceniana przez osoby ankietowane (45%). Prace sadów zle ocenilo 43% badanych, prokuratury 42%, a wieziennictwa 40%. Najwiekszy odsetek wskazan na policje w obu kategoriach, zwiazany jest z tym, ze na temat pracy policji wyrobione zdanie mialo zdecydowanie najwiecej ankietowanych. Tylko 9% nie potrafilo ocenic jej pracy. 13% nie ocenilo pracy sadów, 17% - prokuratury, a az 36% wieziennictwa. Tabela 3 Jak Pan(i) ocenia prace nastepujacych instytucji: 1. bardzo dobrze 2. raczej dobrze dobrz e (1+2) 3. raczej zle 4. zle lub bardzo zle zle (3+4) 5. trudno powiedzie c ocena netto (dobrze - zle) policji 2% 44% 46% 37% 8% 45% 9% +1 punkt sadów 2% 42% 44% 33% 10% 43% 13% +1 punkt prokuratury 2% 39% 41% 33% 9% 42% 17% -1 punkt wieziennictwa 1% 23% 24% 29% 11% 40% 36% -16 punktów Praca policji najlepiej jest oceniana przez respondentów najmlodszych - ponizej 19 roku zycia i najstarszych - powyzej 60 roku zycia. Dobre oceny pojawiaja sie najczesciej u osób z wyksztalceniem podstawowym, zle - z wyzszym i zasadniczym zawodowym. Najlepiej prace policji oceniaja uczniowie i studenci, rolnicy i bezrobotni, najgorzej - prywatni przedsiebiorcy. Wieksza sklonnosc do dobrego oceniania pracy policji maja badani znajdujacy sie dobrej sytuacji materialnej oraz dobrze oceniajacy kierunek biegu spraw w kraju, niz znajdujacy sie w zlej sytuacji materialnej badz zle oceniajacy kierunek biegu spraw w kraju. Nieco tez lepiej niz ogól Polaków oceniaja prace policji respondenci o pogladach lewicowych i centrolewicowych, wyraznie surowiej natomiast osoby ankietowane o pogladach centroprawicowych. 6