Włodzimierz Marciniak E-mail: marcinte@o2.pl Nauczyciel informatyki w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Koziegłowach / k. Poznania KONSPEKT LEKCJI ELEMENTÓW INFORMATYKI DLA KLAS W I ROKU NAUCZANIA Czas trwania: 90 minut Temat: Programy multimedialne encyklopedie, leksykony. Uaktywnianie płyt oraz napędu CD-ROM. Cele lekcji: zastosowanie multimediów jako elektronicznych nośników informacji /encyklopedii, leksykonów/, które operują dźwiękiem, ruchomym obrazem oraz umożliwiają użytkownikowi wpływanie na treść iformę przekazywanej informacji; zapoznanie się zmożliwościami i technikami uaktywniania płyt multimedialnych oraz obsługą napędu CD-ROM; kształcenie umiejętnego poruszania się oraz wyszukiwania określonych informacji w środowisku programów multimedialnych zaprezentowanie i udostępnienie multimedialnej Encyklopedii człowieka na każdym stanowisku pracy; właściwe obchodzenie się znośnikami informacji jakimi są płyty CD; poznanie pojęć: multimedia, eksploracja, hipertekst; pobudzanie zmysłowej percepcji ucznia. Osiągnięcia ucznia: potrafi prawidłowo uruchomić program oraz korzystać z menu; umiejętność samodzielnego wyszukiwania informacji; zna pojęcia: hipertekst, multimedia, eksploracja. Treści nauczania: posługiwanie się środkami, czyli urządzeniami technologii informacyjnej; sposób komunikowania się z komputerem np. oferta menu, ikona, przycisk, wybór opcji, zatwierdzenie wyboru; wyszukiwanie informacji na różne tematy.
Metody pracy: pogadanka; pokaz; indywidualna praca z encyklopedią multimedialną. Środki dydaktyczne: zestaw komputerowy; zeszyty przedmiotowe; płyty CD-ROM /encyklopedie, leksykony, słowniki ekspozycja/; Komputery, multimedia, internet, leksykon, K. Pochwalski, T. Lewandowski, J. Szaniawski, RTW Warszawa 1997. Przebieg lekcji: TOK LEKCJI CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA CZYNNOŚCI UCZNIA Wprowadzenie do zajęć. Jednym z podstawowych źródeł informacji były od dawna i są nadal encyklopedie. Podstawowym ograniczeniem drukowanych encyklopedii jest brak dźwięku i ruchu filmu i animacji. Nie można usłyszeć wypowiedzi, głosów zwierząt, dźwięków, utworów muzycznych. Jak sądzicie czy obecnie powstały jakieś nowe formy informacji? Spróbujcie je bliżej określić. Jakie tytuły są Wam znane? Owszem pojawiły się: internet, encyklopedie i słowniki na CD- ROM-ach. Mogą być odtwarzane za pomocą komputera. Jak to działa?, Fogra, Encyklopedia Wszechświata, Historia Świata i inne. Przedstawiam Wam kilka encyklopedii kto odczyta ich tytuły? /ekspozycja encyklopedii, słowników i leksykonów/. Elektroniczne encyklopedie multimedialne łączą elementy audiowizualne, takie jak: tekst, narrację, obraz, animacje, film i dźwięk. Np. Multimedialna Encyklopedia Popularna Fogra, Omnia, itd.
Podanie tematu lekcji. Stały się poprzez swoją zawartość bardziej bliskie człowiekowi. Możemy dzięki nim obejrzeć i usłyszeć głos sławnych ludzi, przywódców, poznać życie, głosy wielu zwierząt, łatwiej zrozumieć pewne zjawiska, procesy. Kiedyś było to niemożliwe. Kto odszuka pojęcie multimedia? Zapisanie w zeszytach tematu lekcji oraz zaznaczenie pojęcia multimedialne /pierwsze zdanie definicji/. Uczniowie czytają: multimedia metoda prezentowania informacji za pomocą komputera, łącząca elementy audiowizualne, takie jak tekst, dźwięk, grafika /nieruchome obrazy, animacje komputerowe i zdigitalizowany obraz wideo/. Multimedialna baza danych o instrumentach muzycznych umożliwia użytkownikowi nie tylko wyszukanie i odczytanie opisu instrumentu, ale również obejrzenie ilustracji i wysłuchanie fragmentu utworu muzycznego. Aplikacje multimedialne wyróżniają się wysokim stopniem interakcyjności /dialogu użytkownika z komputerem/. Pliki graficzne i dźwiękowe zajmują wyjątkowo dużo miejsca, dlatego też komputery multimedialne są wyposażone w napędy dysków kompaktowych /optycznych/ odużej pojemności CD-ROM. 1 Realizacja tematu zajęć. Informacja, iż CD-ROM-y są komputerowymi nośnikami danych. Na jednym krążku można zapisać 650MB danych. Na takiej płycie zmieści się około 450 dyskietek o pojemności 1,44 MB lub 150 milionów słów tekstu. Są także większe nośniki danych. 1 K. Pochwalski, T. Lewandowski, J. Szaniawski: Komputery, multimedia, internet, leksykon, RTW Warszawa, 1997, s. 202 204.
Obsługa napędu i płyt. Wyjaśnienie pojęcia hiperłącza. 1. Wyjaśnienie oraz pokazanie umiejętnego obsługiwania się z płytami CD aby nie zniszczyć ścieżki zapisu. 2. Instruktaż obsługi napędu CD-ROM oraz postępowania z uaktywnianiem w nim płyt z automatycznym starterem oraz bez startera. 3. Udostępnienie Encyklopedii człowieka na jedenaście stanowisk pracy. Nauczyciel poleca uczniom, aby otworzyli stację CD-ROM i włożyli umiejętnie /zgodnie z instruktażem/ płytę. 4. Po uruchomieniu pojawia się animowane wprowadzenie. Na ekranie monitora widzimy Gabinet, należy poruszyć myszką i obserwować jej wskaźnik. Można zauważyć, że w pewnych obszarach zmienia on postać ze strzałki na dłoń z wyciągniętym palcem wskazującym. Są to obszary aktywne, z którymi związane są hiperłącza (odsyłacze, linki) do dalszych informacji na określony temat. 5. Informacja, iż wystarczy raz kliknąć wmiejscu hiperłącza, aby otworzyć następną stronę. Encyklopedia składa się z czterech działów: Przegląd układów, Przegląd trójwymiarowy, Przegląd RTG, Quiz. Do wszystkich wchodzi się z głównego Gabinetu, do którego można też wkażdej chwili wrócić. Wprawym górnym rogu ekranu znajduje się konsola służąca do obsługi programu. Przegląd układów umożliwia dostęp do wielu informacji o ludzkim ciele. Do poruszania się między ekranami tematycznymi służy menu. 6. Zastanów się jaki organ wewnętrzny interesuje Praktyczne działanie. Obserwacja i praktyczne działanie. Uczniowie odbywają samodzielną wirtualną
Ciebie najbardziej? Sprawdź czy w Encyklopedii człowieka znajdziesz informacje na ten temat. podróż doczęści ciała, ich położenia, budowy i zasad funkcjonowania. Pojęcie eksploracja. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, służy radą ipomocą tym, którzy mają trudności. 7. Wyjaśnienie pojęcia eksploracja co znaczy poszukiwanie, odkrywanie. 8. Przykładowy pokaz instalacji innej encyklopedii przez nauczyciela. 9. Polecenie wyboru dowolnej encyklopedii. 10. Propozycja zaspokojenia ciekawości iprzegląd zainstalowanych encyklopedii. 11. Wymiana encyklopedii między stanowiskami komputerowymi. Notatka w zeszytach. Przeprowadzenie indywidualnej instalacji za pomocą kreatora przez uczniów. Indywidualny, dowolny przegląd zawartości danych encyklopedii. Podsumowanie 1. Wystawienie ocen uczniom najbardziej aktywnym i zaangażowanym. 2. Podanie tematyki następnych zajęć. 3. Polecenie właściwego zamknięcia programów i zabezpieczenia płyt. 4. Uporządkowanie stanowisk pracy. W domu Zastanów się, czy drukowane encyklopedie za 10 lat będą się bardzo różniły od dzisiejszych? Jak będzie z encyklopediami elektronicznymi? Jakie są Twoje ich wizje??? Uczniowie dokonują samooceny, określają czego ijaksię nauczyli. Zastanawiają się jak wykorzystać zdobytą wiedzę. Prawidłowe zakończenie pracy programu oraz wyjęcie płyt izamknięcie napędu CD-ROM.