Ocenianie kształtujące
Ocenianie tradycyjne /sumujące/ Nastawione na wskazywanie uczniowi popełnionych przez niego błędów w myśl zasady: Człowiek uczy się na błędach
Ocenianie tradycyjne Ocenianie to jedna z największych bolączek współczesnej szkoły. Dzieci uczą się dla ocen, a nie dla siebie. Nauczyciel powinien starać się uświadomić uczniom, że uczą się tylko dla siebie nie dla nauczyciela ani rodziców. Coraz częściej mówi się o ocenianiu kształtującym. Jeśli będziemy stosować takie ocenianie na różnych poziomach nauczania, być może zniknie,, uczenie się na stopień, a nauka będzie przyjemnością.
Liczne badania i raporty dowodzą, że ocenianie kształtujące jest bardzo efektywnym sposobem podnoszenia osiągnięć uczniów. Uczy, jak się uczyć
Definicja Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału tak, by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać.
Definicja uproszczona Ocenianie kształtujące to przekazywanie uczniom informacji w sposób, który pomaga im się uczyć.
Elementy oceniania kształtującego Określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia Jasne sformułowanie celu Cel zrozumiały dla ucznia Sprawdzenie po lekcji czy cel został osiągnięty
Elementy oceniania kształtującego Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia Uczeń musi wiedzieć, co dokładnie będzie podlegało ocenie. Należy ustalić, co będzie brane pod uwagę przy ocenianiu
Elementy oceniania kształtującego NACOBEZU Ustalenie, na co nauczyciel zwraca uwagę przy ocenianiu /na/ co będziemy zwracać uwagę/ Określenie faktów / dowodów/, które pokażą nauczycielowi i uczniowi czy cel lekcji został osiągnięty Konsekwentne ocenianie tego /np. podczas sprawdzianu/, co nauczyciel zapowiedział wcześniej
Elementy oceniania kształtującego Uczeń Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej Sumująca: podsumowanie wiedzy, stopień Kształtująca: uświadomienie co dobre, co złe, jak poprawić, komentarz
Elementy oceniania kształtującego Budowanie atmosfery uczenia się, przez pracę z uczniami i rodzicami trwale wzmacnia w uczniach poczucie ich wartości, zwiększa zaangażowania uczniów w naukę, zachęca uczniów do samodzielności, stwarza uczniom warunki do współpracy, pogłębia u uczniów świadomość procesu uczenia, pozwala uczniom wziąć odpowiedzialność za własną naukę
Elementy oceniania kształtującego Nauczyciel Potrafi formułować pytania kluczowe Pytanie kluczowe skłania uczniów do myślenia
Pytania kluczowe Pytania ukazujące uczniom szerszy kontekst, zachęcające ich do poszukiwania odpowiedzi,angażujące w naukę
Ocenianie kształtujące Pytania kluczowe Trudności w stosowaniu PK Jak sobie z tym radzimy? Tak sformułować, aby było wystarczająco intrygujące - Odnieść się do emocji uczniów (z wyczuciem, ostrożnie i nie przesadzać) - Wypróbować różne pytania w różnych klasach na jednym poziomie - Wykorzystać uczniów do tworzenia pytań kluczowych (wcześniej zapytać ich co jest ciekawego, intrygującego w temacie lekcji) - Wykorzystywać pomocne schematy pytań kluczowych - Odnieść się do rzeczywistości i wiedzy pozaszkolnej Pytanie kluczowe wyprowadza myślenie uczniów w niepożądanym kierunku - Nauczyciel jest moderatorem, czuwa i nie daje się ponieść tokowi myślenia uczniów odbiegającemu od celu lekcji - Jeśli uczniowie myślą zbyt szeroko, można zastanowić się nad wykorzystaniem tego pytania kluczowego do cyklu lekcji i osiągnięcie celów odsunąć w czasie do końca tegoż cyklu
Elementy oceniania kształtującego Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję, co oznacza: wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko do zgłaszających się, poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytania nauczyciela, niekaranie za błędne odpowiedzi.
Elementy oceniania kształtującego Stosuje efektywną informację zwrotną Cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia [++] odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia[-] wskazówki w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę [Δ] wskazówki w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej []
Elementy oceniania kształtującego Ograniczenie oceny sumującej (stopni) na rzecz oceny kształtującej komentarza do pracy ucznia.
Ocenianie kształtujące a ocenianie sumujące Rodzaj informacji zwrotnej Zyski w nauce Wpływ na motywację Same oceny Żadne Uczniowie uzdolnieni Uczniowie o przeciętnych zdolnościach Pozytywny Negatywny Same komentarze 30% Wszyscy uczniowie Pozytywny Oceny i komentarze Żadne Uczniowie uzdolnieni Uczniowie o przeciętnych zdolnościach Pozytywny Negatywny
Elementy oceniania kształtującego Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską Uczniowie na podstawie podanych kryteriów oceniania wzajemnie recenzują swoje prace, dają sobie wskazówki, jak je poprawić. Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, a z drugiej uczą się od swojego kolegi: ustalania kryteriów oceniania (co oceniam?) i umiejętności dawania informacji zwrotnej (jak to komunikuję?) Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesu.
Kluczowe elementy oceny kształtującej: 1. Tworzenie kultury klasy szkolnej, zachęcającej do wzajemnych interakcji i wykorzystywania narzędzi oceniania. 2. Określanie celów uczenia się i śledzenie postępów każdego ucznia w osiąganiu tych celów. 3. Stosowanie zróżnicowanych metod nauczania,, tak by zaspokoić różne potrzeby uczniów. 4. Używanie różnych sposobów oceny rozumienia zdobywanej przez uczniów wiedzy. 5. Przekazywanie uczniom informacji zwrotnych i dostosowywanie nauczania do zidentyfikowanych potrzeb poszczególnych uczniów. 6. Aktywny udział uczniów w procesie uczenia się.
Refleksja Czasochłonność pisania komentarzy w formie informacji zwrotnej Pracochłonność przygotowania się do lekcji Formułowanie pytań kluczowych Zmniejszona liczba stopni Ilość i liczebność klas
Więcej o ocenianiu kształtującym: Na stronie: www.ceo.org.pl./ok Pytanie do eksperta Skarbiec OK Materiały dla nauczycieli W publikacjach Akademii SUS: Jak oceniać, aby uczyć P. Black i inni Ocenianie kształtujące w praktyce D. Sterna 22