Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 2014
Informacje o regionie Województwo łódzkie zajmuje powierzchnię ponad 18 tys. km², którą zamieszkuje prawie 2,7 mln mieszkańców (6,92% ludności Polski). Najbardziej malownicze tereny województwa to dolina Pilicy i Warty. Ruch turystyczny koncentruje się nad zbiornikiem Jeziorsko oraz nad Jeziorem Sulejowskim w dolinie Pilicy. Popularnością cieszy się również Puszcza Pilicka, w której znajdują się znane ośrodki wypoczynkowe w Spale, Sulejowie i Inowłodzu. Godny odwiedzenia jest rezerwat Niebieskie Źródła w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie na dnie płytkiego jeziora pulsują krasowe źródła o niebieskim zabarwieniu. Województwo łódzkie ma typowo rolniczy charakter. Baza produkcji rolniczej to 1,25 mln ha użytków rolnych, które stanowią 68,8% ogólnej powierzchni województwa. Większość gospodarstw prowadzi produkcję mieszaną. Nasz region jest znaczącym w kraju producentem warzyw gruntowych uprawianych pod osłonami oraz owoców. Wśród warzyw gruntowych największy obszar zajmuje cebula, marchew jadalna, kapusta oraz ogórki. Pozostałe to: pomidor, burak ćwikłowy, kalafior. W produkcji owoców występuje rejonizacja, która wynika z tradycji i warunków glebowo-klimatycznych. Sadownictwo jest specjalnością gmin: Biała Rawska, Sadkowice, Regnów, Kowiesy i Skierniewice. Najwięcej z ogólnej powierzchni upraw drzew owocowych zajmują jabłonie i wiśnie. Pozostałe uprawy to: śliwy, grusze i czereśnie. Do obszarów o korzystnych warunkach dla rolnictwa zalicza się znaczną część powiatów: wieluńskiego, wieruszowskiego, piotrkowskiego, zduńskowolskiego, łaskiego. W produkcji roślinnej przeważają tu uprawy zbóż i ziemniaków. Oddział Terenowy ARR w Łodzi Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. ARR funkcjonuje jako akredytowana agencja płatnicza. Na terenie województwa administruje następującymi mechanizmami WPR i krajowymi: kwotowaniem produkcji mleka, interwencyjnym zakupem i sprzedażą zbóż, interwencją na rynku produktów mleczarskich oraz wsparciem rynku produktów pszczelich, a także mechanizmami dopłat do materiału siewnego, dopłat do spożycia mleka w placówkach oświatowych i programem Owoce w szkole. W latach 2010 2012 OT ARR w Łodzi nadzorował w województwie wykorzystanie środków unijnych przeznaczonych na modernizację gospodarstw rolnych w ramach restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. Obecnie ważnym elementem działalności OT jest promocja rodzimych produktów rolnych z wykorzystaniem funduszy promocji produktów rolno-spożywczych oraz wspieranie działań promocyjno-informacyjnych ze środków PROW 2007 2013. Oddział Terenowy w Łodzi rozpoczął pracę 1 stycznia 2003 r. Obecnie zadania OT realizuje 6 sekcji.
Kwotowanie produkcji mleka Kwotowanie produkcji mleka jest mechanizmem, który ma za zadanie utrzymanie równowagi pomiędzy popytem a podażą na rynku mleka. Mechanizm ten funkcjonuje od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej. W ramach systemu kwotowania produkcji mleka występują dwie kategorie producentów: dostawcy hurtowi produkujący mleko w posiadanym gospodarstwie rolnym i sprzedający je do podmiotu skupującego, dostawcy bezpośredni produkujący mleko w posiadanym gospodarstwie i sprzedający mleko lub przetwory mleczne bezpośrednio konsumentom. Województwo łódzkie zajmuje trzecie miejsce w kraju pod względem liczby dostawców hurtowych (20 084 dostawców), czwarte (dane na 31.03.2014 r.) pod względem wielkości posiadanej kwoty indywidualnej (797 mln kg) oraz czwarte pod względem łącznej ilości mleka wprowadzonego do obrotu (792 mln kg za rok kwotowy 2012/2013). Pakiet mleczny W związku z decyzją Parlamentu Europejskiego od 1 kwietnia 2015 r. nastąpi zniesienie systemu kwotowania produkcji mleka. Reguły, jakie mają obowiązywać na rynku mleka, Rada UE zawarła w rozporządzeniu zwanym pakietem mlecznym i zobowiązała państwa członkowskie do uwzględnienia ich w prawodawstwie poszczególnych krajów. Liczba dostawców hurtowych w latach kwotowych 2004/2005 2013/2014 (w tys.) 355 294 279 247 201 183 Polska woj. łódzkie 170 158 151 145 48 40 38 34 29 27 25 23 21 20 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2007/ 2008 2008/ 2009 2009/ 2010 2010/ 2011 2011/ 2012 2012/ 2013 2013/ 2014 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 1
Nowelizacja ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych z dnia 20 kwietnia 2004 roku, wdrażająca do polskiego prawa unijne regulacje dotyczące sektora mleka i przetworów mlecznych, weszła w życie 14 listopada 2013 r. Umożliwia ona m.in. negocjowanie umów na dostawy mleka do zakładów mleczarskich przez uznane przez Agencję Rynku Rolnego organizacje producentów mleka i przetworów mlecznych lub ich zrzeszenia w imieniu należących do nich rolników. Wzmacnia to pozycję negocjacyjną producentów mleka, co pomoże im uzyskać korzystniejsze ceny za dostarczany surowiec. Ustawa określa szczegółowy tryb ubiegania się o uznanie przez Agencję Rynku Rolnego organizacji producentów i ich zrzeszeń oraz kryteriów ich uznawania, w tym m.in. minimalną liczbę członków (20 osób), którzy wytwarzają i wprowadzają do obrotu rocznie nie mniej niż 2 mln kilogramów mleka lub przetworów mlecznych w ekwiwalencie mleka. Pakiet mleczny po zniesieniu kwot mlecznych w 2015 r. ma za zadanie: wprowadzić mechanizmy osłonowe dla gospodarstw po likwidacji kwotowania produkcji mleka w UE, zwiększyć siłę przetargową producentów mleka tak, aby zapewnić im właściwe ceny za surowe mleko w zgodzie z przepisami o konkurencji oraz wspomóc ich po wygaśnięciu kwot mlecznych w 2015 r., podbudować pozycję producentów mleka w łańcuchu dostaw i utrzymać równowagę całego sektora, przy jednoczesnym zwiększeniu orientacji prorynkowej. 2 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
Dopłaty do materiału siewnego Od 2007 r. Agencja Rynku Rolnego rekompensuje rolnikom część kosztów zakupu materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany. Głównym celem tego przedsięwzięcia jest zwiększenie ilości stosowanego kwalifikowanego materiału siewnego w polskich gospodarstwach, a co za tym idzie zwiększenie plonów oraz ich jakości. Liczba wniosków składanych w kolejnych latach do OT ARR w Łodzi wskazuje na wyraźny wzrost zainteresowania producentów rolnych zakupem kwalifikowanego materiału siewnego. Rośnie także powierzchnia upraw z użyciem tego materiału. Liczba wniosków złożonych w latach 2007 2013 w woj. łódzkim w ramach dopłat do materiału siewnego o charakterze pomocy de minimis (w tys.) Polska woj. łódzkie 51,8 45,6 60,1 62,5 65,2 62,4 10,4 0,6 3,2 3,2 4,5 4,6 5,0 5,2 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powierzchnia objęta dopłatami do materiału siewnego o charakterze pomocy de minimis w latach 2007 2013 (w tys. ha) Polska woj. łódzkie 594 531 680 812 885 768 300 3 18 19 30 34 41 37 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 3
Wsparcie rynku produktów pszczelich Agencja Rynku Rolnego udziela wsparcia pszczelarzom w ramach Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa. Pomoc finansowa kierowana jest do branży pszczelarskiej, a końcowymi odbiorcami są głównie gospodarstwa pasieczne posiadające weterynaryjny numer identyfikacyjny lub wpisane do rejestru prowadzonego przez powiatowego lekarza weterynarii. Podmiotami uprawnionymi do korzystania ze wsparcia są: związki pszczelarskie, stowarzyszenia pszczelarzy, zrzeszenia pszczelarzy, spółdzielnie pszczelarskie, grupy producenckie pszczelarzy, jednostki badawczo-rozwojowe zajmujące się problematyką pszczelarską. W sezonie 2012/2013 w województwie łódzkim zostało zrealizowanych 12 projektów o wartości ponad 845 tys. zł. 4 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
Program Owoce w szkole Agencja Rynku Rolnego realizuje unijny program Owoce w szkole od roku szkolnego 2009/2010. Program ten jest finansowany ze środków UE oraz z budżetu krajowego. Skierowany jest on do uczniów klas I III szkół podstawowych. Głównym celem programu jest zmiana nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży poprzez zwiększenie udziału owoców i warzyw w ich codziennej diecie oraz propagowanie zdrowego odżywiania poprzez działania edukacyjne realizowane w szkołach podstawowych. W ramach programu uczniowie klas I III otrzymują bezpłatne porcje świeżych owoców i warzyw, a także naturalne soki owocowe, warzywne i owocowo- -warzywne. Elementami wspomagającymi program są realizowane (nie tylko w szkołach) tzw. działania towarzyszące: zajęcia edukacyjno-sportowe, wydarzenia promocyjne i kampanie medialne. Pogłębiają one świadomość i wiedzę na temat zasad prawidłowego odżywiania zarówno wśród dzieci, jak i ich rodziców oraz całego środowiska szkolnego. Szkoły podstawowe uczestniczące w programie w latach szkolnych 2009/2010 2013/2014 Polska woj. łódzkie 5600 8200 8600 9200 9700 10 000 10 400 10 670 2600 35 176 351 475 456 462 449 496 524 I sem. 2009/2010 II sem. I sem. II sem. I sem. II sem. I sem. II sem. I sem. 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 Liczba dzieci korzystających z programu Owoce w szkole w latach szkolnych 2009/2010 2013/2014 (w tys.) Polska woj. łódzkie 571 767 792 859 892 917 950 967 297 3 20 36 47 44 44 44 47 50 I sem. II sem. I sem. II sem. I sem. II sem. I sem. II sem. I sem. 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 5
Program Mleko w szkole Program Mleko w szkole (do 2013 r. nazywany Szklaną mleka ) skierowany jest do dzieci i młodzieży uczęszczających do przedszkoli i szkół (z wyłączeniem szkół wyższych), w ra- mach którego dzieci i uczniowie mogą spożywać mleko białe, mleko smakowe, jogurty naturalne oraz smakowe, serki topione, twarogi, sery żółte po obniżonej cenie. Liczba placówek oświatowych w woj. łódzkim uczestniczących w programie Mleko w szkole w latach szkolnych 2004/2005 2012/2013 Polska woj. łódzkie 12 010 14 190 14 610 14 510 14 360 14 140 4350 368 5550 6020 427 414 866 960 1032 1029 1192 1192 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2007/ 2008 2008/ 2009 2009/ 2010 2010/ 2011 2011/ 2012 2012/ 2013 6 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
Spożycie mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych jest finansowane w ramach trzech mechanizmów: Dopłaty unijnej do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych; Dopłaty krajowej do spożycia mleka i przetworów mlecznych w szkołach podstawowych; Dofinansowania z Funduszu Promocji Mleka do spożycia mleka i przetworów mlecznych w przedszkolach i gimnazjach. Największy przyrost placówek oświatowych i uczniów uczestniczących w programie odnotowano w roku szkolnym 2007/2008. Uruchomiono wówczas dopłatę krajową, dzięki której uczniowie szkół podstawowych mogą spożywać mleko nieodpłatnie. Liczba dzieci w woj. łódzkim korzystających z programu Mleko w szkole w latach szkolnych 2004/2005 2012/2013 (w tys.) Polska woj. łódzkie 2160 2390 2420 2400 2440 2420 630 56 770 780 55 50 140 160 150 150 230 200 2004/ 2005 2005/ 2006 2006/ 2007 2007/ 2008 2008/ 2009 2009/ 2010 2010/ 2011 2011/ 2012 2012/ 2013 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 7
Fundusze promocji artykułów rolno-spożywczych W lipcu 2009 r. na mocy ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych zostały powołane odrębne Fundusze Promocji: Mleka, Mięsa Wieprzowego, Mięsa Wołowego, Mięsa Końskiego, Mięsa Owczego, Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, Owoców i Warzyw, Mięsa Drobiowego oraz Ryb. Zadaniem funduszy jest m.in. promowanie i wspieranie spożycia polskich produktów rolno-spożywczych, zarówno na rynkach krajowych, jak i europejskich. Zgromadzone w poszczególnych funduszach środki są wykorzystywane do prowa- dzenia kampanii informacyjnych i promocyjnych mających na celu wspieranie konkurencyjności polskich produktów, promowanie ich spożycia oraz informowanie o jakości i zaletach tych produktów. Oddział Terenowy w Łodzi zarejestrował 1078 podmiotów, które złożyły deklaracje wpłat na fundusze promocji produktów rolno-spożywczych. Wpłaty na poszczególne fundusze zadeklarowene od lipca 2009 r. przez podmioty z woj. łódzkiego Fundusz Promocji 2009 2010 2011 2012 2013 Mięsa Wieprzowego 452 431,85 1 314 585,61 1 488 576,32 2 767 712,92 3 281 563,83 Mięsa Wołowego 157 741,20 296 823,40 335 127,70 506 850,00 518 080,00 Mięsa Końskiego 4 558,62 8 214,00 6 128,00 8 341,00 2 982,00 Ziarna Zbóż i Przetworów 116 789,41 251 233,87 382 537,36 460 432,50 434 881,55 Zbożowych Owoców i Warzyw 171 223,28 359 324,90 337 787,30 511 168,16 584 274,84 Mięsa Drobiowego 352 033,87 664 897,79 672 258,13 1 033 469,00 1 007 794,00 Ryb 2 188,00 1 276,00 517,00 2 065,30 3 002,00 Ogółem 1 256 966,23 2 896 285,57 3 222 931,81 5 290 038,88 5 832 578,22 8 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej Program Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej jest realizowany w Unii Europejskiej od 1987 r. Polska przystąpiła do programu w 2004 r. W 2013 r. do potrzebujących z województwa łódzkiego dotarły następujące grupy towarów: artykuły zbożowe mleko UHT pozostałe artykuły mleczne olej rzepakowy pozostałe artykuły 2 146 ton 1 041 tys. litrów 185 ton 203,3 tys. litrów 2 033 tony Na terenie województwa artykuły spożywcze są dystrybuowane za pośrednictwem: Federacji Polskich Banków Żywności, Caritas Polska, Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej. Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 9
Działania informacyjne i promocyjne Ogólnopolski Tydzień Chleba w Zduńskiej Dąbrowie, październik 2013 r. Pracownicy Sekcji Informacji i Promocji upowszechniają informacje na temat mechanizmów WPR administrowanych przez ARR oraz warunków udziału w tych mechanizmach wśród podmiotów uczestniczących w mechanizmach oraz potencjalnych beneficjentów: przedsiębiorców, zrzeszeń, organizacji producenckich działających w branży rolno-spożywczej itp. Działania te mają na celu jak najlepsze przygotowanie beneficjentów do wykorzystania środków unijnych i krajowych. Pracownicy Sekcji Informacji i Promocji wykorzystują różne formy przekazu: uczestniczą w lokalnych wydarzeniach o charakterze wystawienniczo-targowym i konferencyjnym, organizują działania informacyjne skierowane do grup docelowych ARR, tj. spotkania, szkolenia, konferencje i konkursy, inicjują akcje informacyjne (np. mailingowe) skierowane do ściśle zdefiniowanej grupy odbiorców. W 2012 roku pracownicy OT ARR w Łodzi wzięli udział w licznych spotkaniach informacyjnych z mieszkańcami województwa łódzkiego. Spotkania te organizowane były 10 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
głównie w ramach współpracy z jednostkami samorządowymi. OT ARR w Łodzi realizował zadania informacyjne we współpracy z: Urzędem Marszałkowskim Województwa Łódzkiego, Izbą Rolniczą Województwa Łódzkiego, Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, szkołami rolniczymi podległymi Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach. Pracownicy Sekcji Informacji i Promocji realizowali także działania promocyjne, dotyczące krzewienia nawyków żywieniowych oraz zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży. Celom tym służyły zwłaszcza inicjatywy: Stoisko podczas Dożynek Prezydenckich w Spale, wrzesień 2013 r. Lekcja zdrowia Cykl spotkań w szkołach podstawowych w ramach upowszechniania programów Szklanka mleka i Owoce w szkole. W 2013 roku odbyło się 10 takich spotkań. Program ten cieszył się ogromną popularnością wśród uczniów i nauczycieli szkół podstawowych. Jego celem była szeroko rozumiana promocja postaw prozdrowotnych, zwłaszcza prawidłowego odżywiania, aktywności fizycznej oraz zwrócenie uwagi na niekorzystny wpływ używek na zdrowie uczniów. Zajęcia, w których w sumie uczestniczyło około 400 dzieci, miały bardzo atrak- Lekcja zdrowia w Szkole Podstawowej w Zelowie, maj 2013 r. cyjną formułę. Były prowadzone w formie zabawy i obejmowały część teoretyczną oraz praktyczną, kształtującą umiejętność przygotowywania zdrowych posiłków. Współpartnerem programu była Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łodzi. Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi 11
celu rozpowszechnienie tego programu. Nasza inicjatywa spotkała się z bardzo przychylnym odbiorem wśród nauczycieli województwa łódzkiego. Do Oddziału wpłynęło wiele ciekawych scenariuszy, które świadczą o wielkim zaangażowaniu łódzkich pedagogów w działania prozdrowotne wśród dzieci szkolnych. Podsumowanie konkursu. Dzieci ze Szkoły Podstawowej w Moszczenicy, grudzień 2013 r. Podsumowanie konkursu w Buczku. Koło Gospodyń Wiejskich w Chojnem, czerwiec 2013 r. Smaki, które pamiętam z dzieciństwa Konkurs kulinarny dla Kół Gospodyń Wiejskich województwa łódzkiego, którego ideą była identyfikacja i zgromadzenie wiedzy na temat produktów i potraw regionalnych, często zapomnianych, a mogących się stać wizytówką naszego regionu. Konkurs ten miał na celu wsparcie oraz tworzenie tożsamości naszego regionu w oparciu o powrót do tradycji przygotowywania lokalnych specjalności. Tydzień żytniego chleba na zakwasie Owoce i warzywa w naszej szkole Konkurs dla nauczycieli szkół podstawowych klas I III na najciekawszy scenariusz zajęć dotyczący programu Owoce w szkole miał na We współpracy z fundacją Dobre życie została zorganizowana w szkołach rolniczych oraz szkołach podstawowych województwa łódzkiego akcja Tydzień żytniego chleba na zakwasie. 12 Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Łodzi
Tydzień żytniego chleba w szkole, Szkoła Podstawowa w Moszczenicy, październik 2013 r. Kampanie przeprowadzone w szkołach zwracały uwagę na wartość zdrowotną chleba jako podstawowego pokarmu, szczególnie wypiekanego zgodnie z tradycją z żytniej mąki, na zakwasie. Obchody Tygodnia były okazją do spotkania się całej społeczności szkolnej, a nierzadko również lokalnej dzięki czemu idea programu wykraczała poza progi szkolne. W ramach kampanii zostały zorganizowane liczne konkursy wiedzy oraz konkursy plastyczne. Konkurs dla Kół Gospodyń Wiejskich Najsmaczniejsze powidła śliwkowe Konkurs zorganizowany we współpracy ze Starostwem Powiatowym w Tomaszowie Mazowieckim dla lokalnych Kół Gospodyń Wiejskich. Powidła śliwkowe. Konkurs podczas Dożynek Prezydenckich w Spale, wrzesień 2013 r.
Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12, 00-400 Warszawa Telefoniczny Punkt Informacyjny 22 661 72 72 www.arr.gov.pl Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Łodzi ul. Wróblewskiego 18 93-578 Łódź lodz@arr.gov.pl ARR maj 2014 ISBN 978-83-64002-45-8 Dyrektor Marek Mazur tel. 42 685 52 18 Z-ca Dyrektora Adrian Rol tel. 42 685 52 18 Sekretariat tel. 42 685 52 18 Kancelaria tel. 42 685 52 16 faks 42 685 52 24 Sekcje: Administracji tel. 42 685 52 03, 42 685 52 05 Interwencji tel. 42 685 52 14, 42 685 52 17 Kwotowania Produkcji Mleka tel. 42 685 52 15, 42 685 52 25, 42 685 52 19 Informacji i Promocji tel. 42 685 52 11, 42 685 52 07 Kontroli Technicznych tel. 42 685 52 09, 42 685 52 08 Broszura ma charakter wyłącznie informacyjny. ARR zastrzega, że publikacja ta nie stanowi oferty kierowanej do beneficjentów ani nie jest zobowiązaniem ARR do działań mogących wynikać z treści broszury. ARR wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła.