O A A O O!
Katastrofą budowlaną jst ni zamirzon, gwałtown zniszczni obiktu budowlango lub jgo części, a takż konstrukcyjnych lmntów rusztowań, lmntów formujących, ściank szczlnych i obudowy wykopów (art. 73 ust. 1 ustawy Prawo budowlan). W Głównym Urzędzi Nadzoru Budowlango prowadzony jst monitoring katastrof budowlanych. na podstawi informacji przkazywanych przz powiatowych lub wojwódzkich inspktorów nadzoru budowlango (w ramach zadań i komptncji okrślonych w art. 76 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlan). Postępowani wyjaśniając w sprawi przyczyn katastrof prowadzi właściwy mijscowo organ nadzoru budowlango I instancji powiatowy lub wojwódzki inspktor nadzoru budowlango (art. 76 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 74 ustawy Prawo budowlan). Postępowani to moż przjąć organ wyższgo stopnia wojwódzki inspktor nadzoru budowlango oraz Główny Inspktor Nadzoru Budowlango (art. 77 ustawy Prawo budowlan). Osoby winn za powstani katastrofy budowlanj podlgają odpowidzialności zawodowj oraz karnj. Odpowidzialność zawodowa dotyczy osób płniących samodziln funkcj tchniczn w budownictwi tj. projktanta, kirownika budowy (robót), inspktora nadzoru inwstorskigo, którzy posiadają odpowidni uprawninia budowlan i są członkami właściwj okręgowj izby zawodowj, Na podstawi informacji przsyłanych przz właściw organy nadzoru budowlango z obszaru całgo kraju, w Dpartamnci Inspkcji Budowlanj jst prowadzony zawirający następując informacj: - nazwę i adrs urzędu zgłaszającgo katastrofę, - nazwę i adrs obiktu, który ulgł zniszczniu, - nazwę (nazwisko) właścicila obiktu, - datę katastrofy, - krótki opis katastrofy i przyczyny jj powstania, - liczbę wypadków śmirtlnych, - liczbę osób rannych, - inn istotn uwagi o zdarzniu. Układ rjstru i jgo zawartość informacyjna wynika z układu Ankity wstępnj i końcowj o katastrofi budowlanj, których formularz opracowano w GUNB. Na podstawi tgo rjstru jst sporządzana roczna analiza przyczyn występowania katastrof w Polsc. Od 2003 r. uwzględnia ona równiż ocnę wyników działań trnowych organów nadzoru budowlango, w związku z prowadzonym przz t organy postępowanim wyjaśniającym w tych sprawach (art. 76 i art. 78 Prawa budowlango). Wobc powyższgo, zakrs tgo opracowania objmuj ponadto informacj o: - rodzajach obiktów, któr ulgły katastrofi, z podziałm na obikty w budowi i obikty w użytkowaniu (z uwzględninim ich okrsu ksploatacji) oraz okoliczności, któr spowodowały katastrofę, - prowadzonych przz organy nadzoru budowlango działaniach formalno-prawnych i w zakrsi odpowidzialności zawodowj osób, posiadających uprawninia budowlan.
katastrofy W 2005 roku zarjstrowano, w, w, w, w zgłoszon przz trnow organy nadzoru budowlango. Katastrofy t wydarzyły się w budownictwi miszkaniowym, przmysłowym, gospodarczym i innym (np. transportowym: drogowym i koljowym, wodnym), zarówno w trakci ksploatacji obiktów, jak i w czasi budowy, co przdstawia tabla 1 Tabla 1. Podział katastrof z względu na ich występowani wg rodzajów budownictwa tym: 52 w czasi użytkowania 39 w czasi budowy 13 tym: 16 w czasi użytkowania 11 w czasi budowy 5 tym: 40 w czasi użytkowania 38 w czasi budowy 2 tym: 24 w czasi użytkowania 21 w czasi budowy 3 #$% &''(!"! Udział katastrof w poszczgólnych rodzajach budownictwa, z podziałm na obikty budowan i użytkowan ilustruj rys. 1. w miszkaniow 13 39 użytkowaniu w budowi przmysłow 6 gospodarcz 2 38 inn 3 21 0 5 15 20 25 30 35 40 Rys. 1. Z powyższgo wynika, ż najwięcj katastrof budowlanych w 2005 r. wystąpiło w budownictwi miszkaniowym ( razm 52 katastrofy 40,3% ), z czgo większość przypada na okrs użytkowania obiktu (39 katastrof - 30,4% katastrof w budownictwi miszkaniowym). Główn przyczyny wystąpinia katastrof to: - wybuch gazu: zimngo, propan-butan, prz, który spowodował 15 katastrof budowlanych,
(z w w wystąpiła - zdarznia losow (wiatr, dszcz, śnig, pożar, wybuch kotła co. i w, kotła parowgo udrzni pioruna i inn), któr spowodowały 49 katastrofy. - inn: tchniczn starzni się obiktów, błędy wykonawcz (takż przy wykonywaniu robót rozbiórkowych), brak zapwninia odpowidnigo nadzoru nad wykonywanim robót budowlanych, któr spowodowały 68 katastrof. Tabla 2. Liczba katastrof w 2005 r. w podzial na okoliczności ich powstania 1. - ogółm: w tym: - podczas użytkowania obiktów (bz uwzględninia wypadków losowych i wybuchu gazu), - w obiktach wyłączonych z użytkowania 2. razm: (budowa, rmont, roboty rozbiórkow) - ogółm: w tym: - podczas budowy (nowych obiktów), - podczas robót rmontowych (rozbiórk) 3. wywołanych w tym: - wywołanych wybuchm gazu zimngo - wywołanych wybuchm propan-butan - wywołanych biogazm 4. spowodowanych (np. wiatr, pożar, powódź itp.) w tym: - zabici: - ranni: (z w przy przbudowi instalacji gazowj wwnętrznj tym: - w obiktach użytkowanych - w obiktach w budowi czgo: - obiktach użytkowanych, - podczas prowadznia robót budowlanych) czgo: - obiktach użytkowanych, - podczas prowadznia robót budowlanych)
1,5% 7,5% 20,4% 37,1% 3,7% 15,1% 0,8% 3,0% 6,% 1,50% 3,00% brak nadzoru błędy projktow błędy wykonawcz błąd człowika dwastacj Rys. 3 W 2005 r. - najwięcj katastrof wydarzyło się w wojwództwach: - dolnośląskim - - śląskim - - mazowicki - - łódzkim - - wilkopolski - gaz zimny zły stan tchniczny niwłaściwa ksploatacja (przciążnia) gaz propan-butan zdarznia losow wybuch kotła co i cwu i kotła parowgo Natomiast w woj. kujawsko-pomorskim i lubuskim ulgły katastrofi po 3 obikty budowlan (2,3%), a w woj. lublskim i podlaskim ni zanotowano ani jdnj katastrofy budowlanj. (Zstawini katastrof budowlanych, któr wydarzyły się w 2005 r. z podziałm na poszczgóln wojwództwa przdstawiają załączniki 1 i 2)
Działania organów nadzoru budowlango w tym zakrsi uwzględniały przd wszystkim procdury wynikając z przpisów prawa budowlango (rozdz. 7 ustawy Prawo budowlan) i Kpa i objmowały w 2005 roku: - nizwłoczn powołani, w formi postanowinia, po otrzymaniu zawiadominia o katastrofi budowlanj, komisji w clu ustalnia przyczyn i okoliczności katastrofy (art. 76 ust. 1 pkt1 ustawy Prawo budowlan) dotyczy to 53 katastrof budowlanych oraz zawiadomini o tym zdarzniu organu nadzoru budowlango wyższgo stopnia (art. 76 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlan) - dotyczy 65 katastrof budowlanych (sporządzni protokółów lub notatk służbowych z oględzin w odnisiniu do katastrof, których przyczyną były: zły stan tchniczny, katastrofy wskutk udrznia samochodu w obikt budowlany katastrofy w obiktach, któr uprzdnio zostały wyłączon z użytkowania), - sporządzni protokołów z przprowadzonych oględzin obiktów po katastrofi i nakazani ich opróżninia lub wyłącznia z użytkowania obiktu grożącgo zawalnim, (art. 68 pkt. 1 Pboraz zarządzni umiszcznia informacji o stani zagrożnia, wykonania doraźnych zabzpiczń i usunięcia zagrożnia (art. 68 pkt. 3 Pb) dotyczy 43 katastrof, - wydani 45 dcyzji administracyjnych ( art. 78 ust. 1 Pb), okrślających zakrs robót w clu uporządkowania trnu katastrofy i zabzpicznia obiktu, - zlcni, (na podstawi art. 78 ust. 2 Pb ) na koszt inwstora, właścicila lub zarządcy obiktu budowlango sporządznia ksprtyzy, nizbędnj do wydania dcyzji lub do ustalnia przyczyn katastrofy - dotyczy 11 katastrof - nałożni, w drodz postanowinia (art. 81c ust. 2 Pb), obowiązku dostarcznia ocn tchnicznych lub ksprtyz dotyczy 6 obiktów - wydani 22 dcyzji administracyjnych (art. 67 ust.1), nakazujących rozbiórkę obiktów lub rozbiórkę lmntów uszkodzonych w czasi katastrofy, - podjęci, w 18 przypadkach, przz organ nadzoru budowlango natychmiastowych działań (na koszt właścicila) clm usunięcia nibzpiczństwa (art. 69 ust. 1 Pb w związku z art. 78 ust. 1 Pb), - wstrzymani postanowinim prowadznia dalszych robót budowlanych (art. 50 ust. 1 pkt 2) dotyczy 3 przypadków, - nakazani (na podstawi art. 66 ust. 1 i 2 Pb) usunięci stwirdzonych niprawidłowości - dotyczy 1 katastrofy, - wstrzymano prowadzni robót i sprawdzono wykonani nałożongo obowiązku (art. 51 ust. 1 i ust. 4 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 4 i art. 78 Pb) dotyczy 1 katastrofy, - wydano pozwolni na użytkowani (art. 55 pkt 2, art. 56, 57 i 59 Pb) dotyczy 1 przypadku.
Rjstr katastrof budowlanych jst prowadzony w Głównym Urzędzi Nadzoru Budowlango od 1995r., tj. od czasu wjścia w życi rgulacji ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlan, przy czym w zstawiniu katastrof w latach 1995-2005 ni uwzględniono katastrof budowlanych spowodowanych powodzią, jaka wystąpiła w Polsc w lipcu 1997 r. oraz w 1998 r. (powódź potraktowano jako zdarznia wyjątkow, ni mając odpowidnika w zarjstrowanych katastrofach z okrsu ostatnich kilkunastu lat). Z tgo względu, wśród przyczyn powstawania katastrof budowlanych ni uwzględniono w statystyc zdarzń spowodowanych wilkimi powodziami. Wymaga podkrślnia fakt, ż zgłoszona w 1995 r. stosunkowo niwilka ilość katastrof wynikała główni z nipłngo wdrożnia nowych rgulacji prawnych w tym zakrsi. Liczba katastrof, któr wystąpiły w latach 1995 2005 r. przdstawia tabla 3. Tabla 3. Podział katastrof wg rodzajów budownictwa w latach 1995 2005! " #! $ %&')* +,-)* +.'&/012-,34+&50& +.'&/06174+- 89 :8 9; <<9 <<= >?? >< <> >8 8: << 9@9 >; <8 :9; <?@ <; :<> <?< :8 9;> 9AA <: 9<;?> <? 9=> 988 :< 9:< 9@= <A
Rysunk nr 4 stanowi ilustrację!!"##$%&''$ liczby katastrof budowlanych w poszczgólnych latach 1995 2005. 350 300 250 200 150 0 50 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 '-.'-5&4+/,&50& Rys. 4. Natomiast 3&,&/,4 - podstawow przyczyny powstawania katastrof budowlanych w tym okrsi zostały przdstawion w tabli nr 4. Tabla 4. Przyczyny powstawania katastrof w latach 1995 2005 1. Brak nadzoru 24 21 26 26 32 24 31 22 8 3 4 2. Błędy projktow i wykonawcz 2 1 1 1 2 1-22 16 21 3. Wady matriałow - 2 - - 1-1 - 1 1-4. Zły stan tchniczny 13 27 38 19 25 34 37 33 41 31 27 5. Gaz zimny - 16 6 5 4 4 4 5 1 1 5 6. Gaz płynny - 16 7 3 12 8 7 5 7 7. Biogaz - - - - - - - - 1 - - 8. Zdarznia losow 14 144 21 21 28 240 245 0 47 94 49 9. Dwastacj przz osoby trzci (tzw.złomiarz) - - - - - - - - - 16 8. Bada komisja - - - - - - - - - 4 2 11. 12. 13. Niwłaściwa ksploatacja (przciążnia) Wybuchy i awari (komina stalowgo, turbozspołu, awaria automatyki), (wybuch kotła co, cw i kotła parowgo) - - - - - - - - - 8 2 - - - - - - - - - 3 2 - - - - - - - - - 3 4 Inn przyczyny (błąd człowika, wpływ pracy ciężkigo sprzętu, wibracj)
Z względu na dużą liczbę: - katastrof budowlanych spowodowanych wybuchm gazu w latach 1996-2005, tj. 137 katastrof, - osób poszkodowanych podczas katastrof spowodowanych wybuchm gazu: t.j. 26 osoby zabit i 119 osób rannych, dokonano odrębnych zstawiń katastrof w tym zakrsi. (Zstawinia t przdstawiają: tabla w załączniku 3 i wykrs zamiszczony w załączniku 4. Ponadto liczbę poszkodowanych - zabitych i rannych - podczas katastrof w latach 1995 2005 przdstawiono na wykrsi zamiszczonym w załączniku 5). Przdstawiona analiza, a takż wyniki działań inspkcyjno-kontrolnych prowadzonych przz organy nadzoru budowlango wskazują, ż dcydujący wpływ na skalę i zakrs występujących katastrof budowlanych wywira stopiń przstrzgania przz uczstników procsu budowlango (projktanta, kirownika budowy, inspktora nadzoru inwstorskigo, inwstora) - rygorów przpisów prawa budowlango w zakrsi projktowania i prawidłowgo przbigu budowy obiktów budowlanych oraz przz właścicili, zarządców i użytkowników rygorów w zakrsi utrzymywania obiktów budowlanych. Dotyczy to m.in.: ni spłniania wymagań podczas wykonywania robót budowlanych w (w obszarz budownictwa miszkaniowgo, przmysłowgo i gospodarczgo): - niwłaściwa tchnologia wykonywania przbudowy instalacji gazowj, - niwłaściw zamocowani murłaty, węzły cisilski wykonan nizgodn z sztuką budowlaną, - błędn rozwiązania projktow oraz nistarann wykonawstwo, żlbtow płyty stropow, przy występującj grubości i rozpiętości posiadają zbyt mał oparci na stopkach dwutownika, słupki podpirając strop posiadają zbyt małą sztywność, zbrojni płyt ułożon jst nirównomirni, bz wymaganj strfy otulnia oraz ni ma połącznia z wińcami ścian zwnętrznych, połączni zbrojnia wińca wykonano na styk, bz zakładów i niprawidłowo ułożon zbrojni w narożnikach ścian, - brak przwiązania nośnj konstrukcji ściany osłonowj z nośną konstrukcją ścian podłużnych (wykonan z bloczków PGS mury ścian podłużnych szczytowych przwiązan były jdyni warstwą zwnętrzną dociskową gr. 12 cm), brak powiązania ściany szczytowj budynku z stropami i lmntami konstrukcji stalowj), słaba z względu na zbyt małą ilość cmntu zaprawa w spoinach pionowych i poziomych murów obu ścian, braku zapwninia właściwgo nadzoru nad kirowanim i wykonywanim robót budowlanych (20 katastrof), ni wykonywania nizbędnych robót konsrwacyjnych i rmontowych, związanych z zapwninim odpowidnigo stanu bzpiczństwa i tchniczngo obiktów budowlanych podczas ich użytkowania. Jdnoczśni, w dalszym ciągu, znaczący bo ok. 36.1% (47 katastrof) udział w ogólnj ilości katastrof mają tzw. zdarznia losow oraz katastrofy w obiktach tchniczni zstarzałych 20,8% (27 katastrof) oraz 15,5% (20 katastrof) wywołanych złym wykonawstwm.
zaistniał katastrof Pomimo odnotowywango stałgo na przstrzni ostatnich lat spadku liczby katastrof w Polsc ( 2001r. 327 katastrof, 2002r. 167 katastrof, 2003r. 126 katastrof), obcngo stanu w tym zakrsi ni można uznać za zadawalający. Natomiast wzrost liczby katastrof w 2004 r. do katastrof, został spowodowany główni zwiększnim ilości katastrof, któr wystąpiły w wyniku, których liczba wyniosła co stanowi r. w tym okrsi. W na katastrofy, w dalszym ciągu znaczący, bo ok. udział w ogólnj ilości katastrof, mają tzw. zdarznia losow oraz 24 katastrofy w obiktach podczas prowadznia robót budowlanych (w tym: 5 podczas budowy nowych obiktów, 19 - podczas robót rmontowych i rozbiórk) i aż 15 spowodowan wybuchm gazu. W tj sytuacji prowadzon przz organy nadzoru budowlango działania inspkcyjnokontroln, związan z ograniczanim zagrożnia występowania katastrof budowlanych, objmują szczgólni: - kontrolę budów i prowadznia robót budowlanych w aspkci ich zgodności z warunkami pozwolnia na budowę i zatwirdzonym projktm budowlanym oraz przstrzgania zachowania bzpiczństwa i wymagań tchniczno-tchnologicznych podczas wykonywania robót, - wprowadzon od 2004 r. kontrol obowiązkow, przprowadzan po zgłoszniu przz inwstora zakończnia obiktu i przd wydanim pozwolnia na jgo użytkowani, których clm jst sprawdzni prowadznia budowy zgodni z ustalniami i warunkami okrślonymi w pozwolniu na budowę (art. 59a ustawy Prawo budowlan), - kontrolę użytkowanych obiktów budowlanych, w aspkci: zapwninia ich utrzymywania przz właścicili i zarządców w właściwym stani tchnicznym i bzpiczństwa (rozdz. 6 Prawa budowlango), z szczgólnym uwzględninim dokonywania ocny sprawności i bzpiczństwa instalacji gazowj (art. 62 ust. 5 Prawa budowlango), oraz wydawania nakazów wyłączania z użytkowania obiktów w niodpowidnim stani tchnicznym lub bzpiczństwa i wydawania nakazów rozbiórki obiktów ni nadających się do rmontu, odbudowy lub wykończnia (art. 66 i art. 67 Prawa budowlango), - przprowadzani, nizalżni od gzkwowania odpowidzialności karnj okrślonj w przpisach prawa budowlango, postępowań wyjaśniających i wnioskowani do organów samorządu zawodowgo o wszczęci postępowania w sprawi odpowidzialności zawodowj wobc osób wykonujących samodziln funkcj tchniczn w budownictwi, któr wskutk rażących błędów lub zanidbań spowodowały zagrożni katastrofą budowlaną (art. 95 i art. 97 ustawy Prawo budowlan).
!! " " # $ % &! ' Razm: 132 49 52 6 16 54 51 74
WYKAZ KATASTROF BUDOWLANYCH ZAREJESTROWANYCH W 2005 ROKU Z PODZIAŁEM NA WOJEWÓDZTWA dolnośląski kujawsko-pomorski lublski lubuski łódzki małopolski mazowicki opolski podkarpacki podlaski pomorski śląski świętokrzyski warmińsko-mazurski wilkopolski zachodniopomorski 0 0 3 3 3 4 4 5 6 9 9 11 14 16 20 25 0 5 15 20 25
WYKAZ KATASTROF BUDOWLANYCH SPOWODOWANYCH WYBUCHEM GAZU W LATACH 1996-2005 16 14 16 16 Gaz siciowy Gaz płynny Biogaz 12 12 ilość katastrof 8 6 4 6 7 5 3 4 4 4 8 5 7 5 7 5 2 1 1 1 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
POSZKODOWANI W KATASTROFACH BUDOWLANYCH W LATACH 1995-2005 0 0 90 Zabici Ranni 80 70 64 poszkodowani 60 50 40 44 53 40 41 46 54 30 20 7 7 12 29 17 28 15 22 11 19 16 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005