RZECZPOSPOLITAPOLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 167596 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej 21) Numer zgłoszenia: 294256 (22) Data zgłoszenia: 15.04.1992 (51) IntCl6: G06K 19/00 E21F 17/18 (54) Sposób i układ do kontroli ruchu załóg górniczych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 18.10.1993 BUP 21/93 (73)Uprawniony z patentu: Rudzka Spółka Węglowa S.A.Kopalnia Węgla Kamiennego" Halemba", Ruda Śląska PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.09.1995 WUP 09/95 (72) Twórcy wynalazku: Marek Bednarek, Ruda Śląska, PL Zdzisław Farmas, Ruda Śląska, PL Piotr Machalicą Ruda Śląska PL Lech Malarą Ruda Śląska PL Jan Rachwał, Ruda Śląska PL Wacław Sieczkowski, Ruda Śląska, PL PL 167596 B1 (57) 2. Układ do kontroli ruchu załóg górniczych, znamienny tym, że ma dowolną ilość optycznych czytników (1) wejścia i wyjścia indywidualnych perforowanych kart (6) identyfikacyjnych pracownika, zlokalizowanych na nadszybiach i podszybiach kopalni oraz wejściach i wyjściach rejonów a poszczególne grupy czytników (1) połączone są linią transmisyjną trójprzewodową z mikroprocesorowymi sterownikami (2) zaopatrzonymi w karty IN DIGITAL i OUT DIGITAL stanowiącymi moduł rejestracji i przetwarzania sygnałów określonej grupy czytników (1), zaś łącza sterowników (2) połączone są z modułem (4) przetwarzania łączem szeregowym pracującym w standardzie V24, przy czym linia transmisyjna zasilana jest napięciem stałym 24V z zasilacza (3), zaś moduł (4) przetwarzania stanowi para komputerów (5) połączonych siecią D-Link, a czytniki (1) wejścia i wyjścia z obiektu sprzężone są energetycznie z układem zasilania sygnalizacji szybowej cyklu jazdy ludzi. Fig 1
SPOSÓB I UKŁAD DO KONTROLI RUCHU ZAŁÓG GÓRNICZYCH Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. Sposó b kontroli ruchu załóg górniczych w podziemiach kopalni, z n a m i e n n y t y m, że podziemie kopalni traktuje się jako jeden objekt zamknięty o kilku wejściach i wyjściach określonych ilością szybów oraz podzielony wewnętrznie na rejony kontrolne według dowolnej klasyfikacji, przy czym na każdym wejściu do obiektu i rejonu oraz każdym wyjściu z obiektu lub rejonu zlokalizowane są optyczne czytniki wejścia i wyjścia indywidualnych perforowanych kodowych kart identyfikacyjnych pracownika, przy czym sygnał odczytu karty identyfikacyjnej przesyłany jest do modułu rejestracji i przetwarzania, gdzie zdekodowany stanowi ewidencję wszelkich żądanych parametrów dotyczących pracy określonego pracownika. 2. Układ do kontroli ruchu załóg g órniczych z n a m i e n n y t y m, ż e ma dowolną ilość optycznych czytników / 1/ wejścia i wyjścia indywidualnych perforowanych kart /6/ identyfikacyjnych pracownika, zlokalizowanych na nadszybiach i podszybiach kopalni oraz wejściach i wyjściach rejonów, a poszczegó lne grupy czytników / 1/ połączone są linią transmisyjną trójprzewodową z mikroprocesorowymi sterownikami /2/ zaopatrzonymi w karty IN DIGITAL i OUT DIGITAL stanowiącymi moduł rejestracji i przetwarzania sygnałów określonej grupy czytników / 1/, zaś łącza sterowników /2/ połączone są z modułem /4/ przetwarzania łączem szeregowym pracującym w standardzie V24, przy czym linia transmisyjna zasilana jest napięciem stałym 24V z zasilacza /3/, zaś moduł /4/ przetwarzania stanowi para komputerów /5/ połączonych siecią D-Link, a czytniki / 1/ wejścia i wyjścia z obiektu sprzężone są energetycznie z układem zasilania sygnalizacji szybowej cyklu jazdy ludzi. 3. Układ według zastrz. 1, z n a m i e n n y t y m, że indywidualną perforowaną kartę /6/ identyfikacyjną pracownika stanowi zasadniczo prostokątna płytka z pięcioliczbowym ewidencyjnym numerem /7/ pracownika oraz kodową matrycą /8/ zawierającą cztery kolumny i siedem rzędów w obrębie której rozmieszczone są kodowe otwory /9/ zawierające binarną prezentację dziesiętnej pięciocyfrowej liczby stanowiącej ewidencyjny numer /7/ pracownika oraz co najmniej dwa kody kontrolne. 4. Układ według zastrz. 2, z n a m i e n n y t y m, że czytnik /1/ ma hermetyczną obudowę, która na czołowej skośnie usytuowanej płycie /14/ ma informacyjny wyświetlacz /10/ prawidłowości odczytu oraz gniazdo odczytującej głowicy / 11/ oraz gniazdo prowadnicy /12/ identyfikacyjnych kart /6/, a głowicę /14/ odczytującą stanowią czteroelementową kolumnę optoelektronicznych elementów /13/. * * * Przedmiotem wynalazku jest sposób bezosobowy kontroli i rejestracji ruchu załóg górniczych w podziemnych kopalń oraz układ dla realizacji tego sposobu. W chwili obecnej w kopalniach głębinowych dla kontroli i ewidencji załóg gó rniczych stosowany jest sposób polegający na pobieraniu przed zjazdem w podziemie kopalni przez poszczegó lne osoby indywidualnego znaczka kontrolnego z numerem ewidencyjnym przynależnym tej osobie i zdaniu tego znaczka po wyjeździe. Brak znaczka kontrolnego na tablicy zbiorczej w biurze ewidencji zjazdów jest dowodem pobytu danej osoby w podziemiach kopalni. Ola poszczególnych zmian używane są indywidualne znaczki kontrolne o ró żnych kształtach co znacznie ułatwia ewidencję ruchu załogi zwłaszcza na przełomie poszczególnych zmian. Na podstawie wydanych i zwróconych znaczków kontrolnych pracownicy biura ewidencji zjazdów prowadzą pełną imienną ewidencję aktualnie przebywających pracowników w podziemiach, ewidencję ilościową i ewidencję
167 596 3 czasu pracy lub absencji. Taki sposób kontroli i ewidencji ruchu załóg górniczych stosowany jest w górnictwie od dziesiątek lat do chwili obecnej. Do realizacji tego sposobu niezbędne jest zatrudnienie odpowiedniej ilości osób przez całą dobę pracy biura ewidencji zjazdów, przy czym nie wykluczone jest wydanie przez obsługę biura znaczka kontrolnego osobie trzeciej. Znane są układy i urządzenia dla rejestracji i ewidencji obecności oraz czasu pracy pracowników w dużych jednostkach gospodarczych z zastosowaniem komputerów jako modułów kontrolnoewidencyjnych, przy czym sygnałem kontrolno-ewidencyjnym jest odczyt indywidualnej karty kodowej pracownika, dokonywany przez odpowiedni czytnik. Taki sposób i układy kontroli i ewidencji do chwili obecnej nie znalazł praktycznego zastosowania do kontroli i ewidencji załóg górniczych zatrudnionych w podziemiach kopalń. Celem wynalazku jest opracowanie sposobu i układu do kontroli i ewidencji ruchu załóg górniczych w kopalniach w oparciu o komputer jako modułu ewidencyjnego. Sposób według wynalazku polega na potraktowaniu podziemia kopalni jako obiektu o kilku wejściach i wyjściach według ilości szybów zjazdowych oraz wewnętrznym podziale podziemia kopalni na rejony według dowolnej klasyfikacji rejonów, przykładowo rejony eksploatacji, rejony o szczególnym zagrożeniu, rejony o ograniczonej liczbie osób zatrudnionych i inny, przy czym na każdym wejściu do kopalni zlokalizowane są czytniki zjazdu i wyjazdu perforowanych kart identyfikacyjnych przypisane określonym pracownikom oraz wejścia i wyjścia do i z określonego rejonu, przy czym sygnał odczytu identyfikatora przesyłany jest do modułu rejestracji i ewidencji ruchu załogi. Układ do realizacji sposobu według wynalazku tworzy dowolna ilość, określona przyjętym podziałem kopalni, optycznych czytników wejścia i wyjścia połączonych linią transmisyjną z mikroprocesorowymi sterownikami wyposażonymi w karty IN DIGITAL i OUT GIGITAL, a łącza sterowników z modułem przetwarzania jest złączem szeregowym w standardzie V24, przy czym komputer nadrzędny stanowi zespół dwóch komputerów klasy IBM lub komatybilnych połączonych siecią D-Link. Kartę identyfikacyjną stanowi prostokątna płytka z liczbowym numerem ewidencyjnym pracownika oraz matrycą kodową zawierającą cztery kolumny i siedem rzędów w obrębie której rozmieszczone są otwory kodowe zawierające binarną prezentację dziesiętnej pięciocyfrowej odpowiadającej numerowi ewidencyjnemu pracownika oraz dwa kody kontrolne przykładowo sumę modułu 14 i parzystości oraz otwór startu i zakoń czenia odczytu. Układ kontroli ruchu załóg górniczych dla realizacji sposobu według wynalazku przedstawiony jest na załączonym rysunku, którego fig. 1 przedstawia blokowy schemat układu, fig. 2 przykład karty identyfikacyjnej w widoku od strony rewersu, fig. 3 widok czołowej płyty czytnika z prowadnicą karty i głowicą odczytującą,a fig. 4 czytnik w widoku z boku. Układ dla realizacji sposobu kontroli ruchu załóg górniczych stanowi dowolna ilość optycznych czytników 1 zjazdu i wyjazdu zlokalizowanych na nadszybiu dla rejestracji zjazdów i podszybiu dla rejestracji wyjazdów na każdym szybie kopalni oraz określonej ilości czytników 1 wejścia i wyjścia w poszczególne rejony podziemnych wyrobisk, które grupami p o - łączone są transmisyjną linią trójprzewodową z mikroprocesorowymi sterownikami 2 stanowiącymi moduł rejestracji i przetwarzania zaopatrzonymi w karty IN DIGITAL i OUT DIGITAL, przy czym linia transmisyjna zasilana jest stałym napięciem 24V z zasilacza 3, zaś łącza sterowników 2 z modułem 4 przetwarzania jest złączem szeregowym pracującym w standardzie V24, a moduł 4 przetwarzania stanowi para komputerów 5 połączonych siecią D-Link. Indywidualną kartę 6 identyfikacyjną pracowników stanowi płytka o zasadniczym kształcie prostokątnym z pięcioliczbowym numerem 7 ewidencyjnym pracownika oraz kodową matrycą 8 zawierającą cztery kolumny i siedem rzędów,w obrębie której rozmieszczone są kodowe otwory 9 zawierające binarną p r e - zentację dziesiętnej pięciocyfrowej liczby ewidencyjnej pracownika oraz co najmniej dwa kody kontrolne przykładowo sumy modułu 14 i parzystości oraz otwór startu i zakończenia odczytu. Czytnik 1 stanowi hermetyczna obudowa która na czołowej skośnie usytuowanej płycie 14 ma wyświetlacz informacyjny 10 prawidłowości odczytu oraz gniazdo odczytującej głowicy 11 osadzonej w gnieździe 12 prowadnicy identyfikacyjnej karty 6 przesuwanej wzdłuż kolumn matrycy karty i czteroelementowej kolumny optoelektronicznych elementów 13, przy czym czytniki zjazdu i wyjazdu zlokalizowane na nadszybiach i podszybiach wież wyciągowych zasilane są z sieci zasilania układu sygnalizacji szybowej cyklu jazdy ludzi,a więc wyłącznie w czasie realizacji
4 167 596 tego cyklu. Pracownik przed wejściem do windy szybowej zobowiązany jest dokonać rejestracji zjazdu w czytniku zjazdów celem rejestracji faktu zjazdu i czasu zjazdu oraz dokonać ewentualnej identycznej rejestracji przy wejściu w określony rejon wyrobiska podlegającej kontroli i rejestracji. Fakt pobytu w określonym rejonie zostaje zarejestrowany przez określenie osoby i miejsca przebywania lub opuszczenia określonego rejonu przez dokonania rejestracji wyjścia w inny rejon. Również przed wejściem do windy szybowej celem wyjazdu dokonuje rejestracji w czytniku wyjazdów faktu wyjazdu. Sposób i układ według wynalazku kontroli ruchu załóg górniczych pozwala na uzyskanie pełnej informacji aktualnej w każdym czasie, imiennej listy osób przebywających w podziemiach, ilościowej liczby osób zatrudnionych w podziemiach i poszczególnych rejonach objętych rejestracją, rejestrację czasu pracy oraz kontrolę rejonów o szczególnym zagrożeniu i nadzorze, która to informacje pozwalają na likwidację biur ewidencji ruchu załogi i stanowią szczególną przydatność w czasie prowadzenia akcji ratowniczych w przypadkach kataklizmów górniczych.
167 596 Fig.2 Fig.3 Fig.4
167 596 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 1,50 zł