Informatyka Europejczyka. Poradnik metodyczny dla nauczycieli szko³y podstawowej, kl. IV VI. Edycja: Windows Vista, Linux Ubuntu, MS Office 007, OpenOffice.org Autor: Danuta Kia³ka ISBN: 978-83-6-186-0 Format: 1x19, stron: 15 Informatyka Europejczyka to zestaw edukacyjny przygotowany przez lidera na rynku ksi¹ ek informatycznych. Zawiera on w sobie doœwiadczenie wydawnicze i dydaktyczne zdobyte przez wydawnictwo Helion w trakcie publikowania ponad 1800 ksi¹ ek, z których korzystaj¹ na co dzieñ zarówno zawodowi informatycy, jak i zwykli u ytkownicy komputerów. To miêdzy innymi dziêki ksi¹ kom Helionu najm³odsze pokolenie polskich informatyków uwa ane jest za œwiatow¹ elitê informatyczn¹, poszukiwan¹ przez pracodawców na miêdzynarodowym rynku pracy. Informatyka Europejczyka. Poradnik metodyczny dla nauczycieli szko³y podstawowej, kl. IV VI. Edycja: Windows Vista, Linux Ubuntu, MS Office 007, OpenOffice.org jest ksi¹ k¹ pomocnicz¹ dla nauczyciela, który prowadzi zajêcia, korzystaj¹c z podrêcznika Informatyka Europejczyka. Podrêcznik dla szko³y podstawowej. Edycja: Windows Vista, Linux Ubuntu, MS Office 007, OpenOffice.org. Zawiera on propozycjê rozk³adu materia³u, konspekty lekcji oraz opis przyk³adowych zestawów æwiczeñ do wykorzystania na zajêciach z informatyki lub spotkaniach kó³ka informatycznego. Mo na tu tak e znaleÿæ omówienie testów opracowanych z myœl¹ o lekcjach powtórkowych i sprawdzianach oraz test podsumowuj¹cy cykl nauczania. G³ównym za³o eniem poradnika jest zaprezentowanie rozwi¹zañ metodycznych i sposobu przedstawienia materia³u. Obejmuje on: opis oprogramowania wykorzystywanego w podrêczniku przyk³adowy rozk³ad materia³u i plan wynikowy omówienie metod pracy na lekcjach informatyki proponowane kryteria oceniania przyk³adowy scenariusz lekcji kilka s³ów o realizacji projektów omówienie zadañ dodatkowych, znajduj¹cych siê na stronie http://edukacja.helion.pl sposoby wspierania uzdolnionych uczniów, lista polecanych stron WWW, rekomendowane publikacje Informatyka Europejczyka to: Doœwiadczenie dydaktyczne autorów, wsparte fachow¹ wiedz¹ profesjonalistów Edukacja informatyczna na najwy szym europejskim poziomie, przygotowuj¹ca pokolenie specjalistów bran y IT Najnowsze i najbardziej aktualne podrêczniki z informatyki i technologii informacyjnej
Spis treści 1. Wstęp 5. Oprogramowanie wykorzystywane w podręczniku 7 3. Przykładowy rozkład materiału 13. Propozycja planu wynikowego 1 5. Przykładowy scenariusz lekcji 119 6. Metody pracy na lekcji 17 7. Wymagania i ocenianie 131 8. Kilka słów o realizacji projektów 135 9. Zadania dodatkowe i testy 139 10. Wspieranie uzdolnień 13 11. Serwis internetowy 17 1. Polecane książki i strony WWW 19
Przyk adowy rozk ad materia u Na stronie http://edukacja.helion.pl znajd Pa stwo rozk ady materia u, plany wynikowe i konspekty lekcji dostosowane do realizacji programu w ci gu jednego roku, dwóch i trzech lat nauki. S to: 1.,.1,.,.1+, 3.1, 3., 3.1++, gdzie pierwsza cyfra oznacza liczb lat nauki, druga liczb przeznaczonych na realizacj programu w kolejnych latach, np..+1 dwa lata nauki, dwie y tygodniowo w pierwszym roku nauki i jedna w drugim. Proponowany w tym miejscu rozk ad materia u (oznaczony jako.) jest optymalny dla realizacji tre ci programu w dwóch kolejnych latach nauki w klasie pi tej i szóstej szko y podstawowej w wymiarze dwóch tygodniowo. W nast pnym rozdziale poradnika zamieszczono propozycj planu wynikowego. I rok nauczania Razem 70 godz. = 66 godz. + godz. do dyspozycji nauczyciela. Rozdzia y 1 6. II rok nauczania Razem 70 godz. = 66 godz. + godz. do dyspozycji nauczyciela. Rozdzia y 7 11. Z uwagi na kilka wersji podr cznika celowo pomin am numery stron, wstawiaj c w ich miejsce numery rozdzia ów i podrozdzia ów.
1 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ Rozk ad materia u 1. Wprowadzenie, czyli kilka s ów o komputerze Komputer po raz pierwszy Co powinien wiedzie ka dy u ytkownik komputera? Jak zaradzi wirusom komputerowym? Poznajemy regulamin pracowni podsumowuj ce i Czym zajmuje si informatyka? (1.1) Budowa zestawu komputerowego (1.) Prawid owe rozpocz cie i zako czenie pracy z komputerem (1.3) Podstawowe terminy i poj cia u ywane podczas pracy z komputerem (1.) Bezpieczna praca z komputerem (1.5) Komputer a prawo (1.6) Wirusy komputerowe i programy antywirusowe (1.7) Regulamin szkolnej pracowni komputerowej (1.8) Zadania 1 1 Razem 6. rodowisko pracy Poznajemy rodowisko pracy Pliki i katalogi najwa niejsze czynno ci W poszukiwaniu zguby korzystanie z pomocy Podstawowe informacje o popularnych systemach operacyjnych u ywanych w komputerach (.1) Opis systemów (.) Wprowadzenie (..1) Uruchamianie programów (..) Opis okien (..3) Praca w kilku otwartych oknach (..) Pliki i katalogi najwa niejsze czynno ci (.3) Wprowadzenie (.3.1) No niki informacji (.3.) Tworzenie nazwy, jej zmiana i kopiowanie, usuwanie plików i katalogów (.3.3 6) Szukanie plików i katalogów w systemie (.3.7) Korzystanie z wbudowanego systemu pomocy (.) 6 1
P RZYK ADOWY ROZK AD MATERIA U 15 Akcesoria komputerowe Akcesoria komputerowe (.5) Kalkulator (.5.1) Notatnik (.5.) Gry (.5.3) Zadania 1 Razem 1 3. Nauka pisania na klawiaturze komputera Klawiatura narz dziem do pisania tekstów w pisaniu z wykorzystaniem programu Budowa klawiatury (3.1) Uk ad r k na klawiaturze (3.) Uruchomienie programu do nauki pisania na klawiaturze komputera Obs uga programu Obs uga programu 1 1 Razem 6. Podstawy edycji grafiki Pierwsze kroki w grafice komputerowej Tux Paint Rysowanie na komputerze Edytory graficzne (.1) Program Tux Paint (.) Uruchomienie programu i opis jego okna (..1) Wykonanie prostego rysunku (..) Zapisywanie i otwieranie pliku (..3) Wyko czenie, wydruk prac, zako czenie pracy z programem (.. 5)
16 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ Wykonujemy rysunki wed ug instrukcji, korzystaj c z programu Paint Rysujemy i malujemy na komputerze Wstawianie tekstu do rysunku, kopia ekranu, drukowanie Komponowanie w asnych rysunków Program Paint (.3) Uruchomienie i opis okna programu (.3.1) Wykonanie prostego rysunku (.3.) Zapisanie pliku (.3.3) Ustawienie wydruku, wydruk prac (.3.) Otwieranie pliku, modyfikacja, zaznaczanie, kopiowanie, wklejanie i inne zadania (.3.5) Ustawienie wydruku, wydruk prac Wstawianie tekstu (.3.6) Wykorzystanie funkcji Print Screen (.3.7) Praca samodzielna Zadania Razem 16 5. Podstawy edycji tekstu Pierwsze kroki w edytorze tekstu Wykonujemy operacje na blokach tekstu Formatowanie tekstu Edytory tekstu (5.1) Przyk ady edytorów (5.) Tworzenie dokumentu za pomoc edytora tekstu (5.3.1) Zasady poprawnego wprowadzania tekstu (5.3.) Zapisywanie i otwieranie dokumentu tekstowego (5.) Operacje na blokach tekstu (5.5) Formatowanie i modyfikacja dokumentu tekstowego zmiana wygl du czcionki: rodzaju, rozmiaru, stylu, koloru (5.6.1) Wyrównanie tekstu (5.6.) 1
P RZYK ADOWY ROZK AD MATERIA U 17 Tworzymy listy numerowane i punktowane Poznajemy przydatne funkcje edytora tekstu Tworzenie ilustrowanych dokumentów w edytorze tekstu Numerowanie stron, wstawianie tabeli Doko czenie i wydruk prac Wypunktowanie i numerowanie (5.6.3) Sprawdzanie pisowni komputerowy s ownik ortograficzny (5.6.) Szukanie w dokumencie tekstowym zadanego ci gu znaków (5.6.5) Wstawianie rysunku do dokumentu tekstowego (5.7): Galeria Clipart (5.7.1) Rysunki edytora grafiki (5.7.) Napisy WordArt (5.7.3) Autokszta ty (5.7.) Numerowanie stron (5.8) Wstawianie tabeli (5.9) Ustawienie wydruku, wydruk gotowych prac (5.10) 1 Zadania 1 1 Razem 16 6. Komputer w edukacji i rozrywce Pierwsze kroki w multimediach Jak wykorzysta internet w nauce? Rozrywka z komputerem Co to s multimedia? (6.1) Multimedialne programy edukacyjne (6.) Edukacja w internecie (6.3) 1 Relaks z komputerem (6.) Gry w internecie (6..1) Przygotowanie krzy ówki (6..) Przygotowanie rebusu (6..3) Zadania 1 Razem 8
18 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ 7. Arkusz kalkulacyjny Pierwsze kroki w arkuszu Poznajemy zastosowania arkusza Modyfikacja arkusza Uruchomienie i opis programu (7.1) Uruchomienie arkusza (7.1.1) Budowa okna arkusza kalkulacyjnego (7.1.) Wprowadzanie formu y, proste obliczenia (7.1.3) Zapisywanie i otwieranie plików arkusza (7.) Proste zastosowania (7.3) Dzia ania arytmetyczne (7.3.1) Funkcja SUMA (7.3.) rednia arytmetyczna, kopiowanie formu (7.3.3) Zmiana wygl du arkusza, podgl d wydruku (7.3.) Porz dkowanie danych (7.3.5) Jak powstaje wykres? Tworzenie prostego wykresu (7.) Ustawienie wydruku, wydruk gotowych prac (7.5) Zadania Razem 16 8. Prezentacja multimedialna Prezentacja multimedialna wprowadzenie Tworzymy prezentacje przy u yciu szablonu Animacje, przej cia slajdów, efekty specjalne Charakterystyka programów (8.1) Zasady tworzenia prezentacji multimedialnych (8.) Tworzenie prostej prezentacji (8.3) Korzystanie z szablonów (8.3.1) Wprowadzanie i formatowanie tekstu (8.3.) Dodawanie slajdów (8.3.3) Usuwanie slajdów (8.3.) Uk ad slajdu (8.3.5) Efekty specjalne (8.3.6) Animacja i przej cia slajdów (8.3.7) Uruchomienie pokazu (8.3.8) Zapisywanie prezentacji (8.3.9)
P RZYK ADOWY ROZK AD MATERIA U 19 Samodzielnie tworzymy prezentacj na zadany temat Tworzenie prezentacji na zadany temat (8.3.9) Prezentacja przygotowanych prac Zadania Razem 16 9. Internet jako ród o informacji Internet, przegl darka internetowa Poznajemy zasoby internetu Komunikujemy si za pomoc komputera Internet ród em informacji Opracowanie i wydruk materia ów do prezentacji Prezentacja przygotowanych prac Co to jest internet? (9.1) Uruchomienie i obs uga przegl darki internetowej (9.) Adres internetowy (9.3) Wyszukiwanie informacji z u yciem wyszukiwarek internetowych (9.) Poczta elektroniczna (9.5) Netykieta (9.6) Przygotowanie referatu, prezentacji, wyszukiwanie informacji. Gromadzenie materia ów (zamiana materia ów papierowych na elektroniczne), tworzenie prezentacji Zadania Razem 16
0 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ 10. Komputer w naszym otoczeniu Poznajemy zastosowania komputerów Zastosowania komputerów (10.1) 1 Poznajemy urz dzenia oparte na technologii komputerowej Urz dzenia oparte na technologii komputerowej (10.) 1 Komputery wokó nas Prezentacja przygotowanych prac Zbieranie danych w domu, szkole i najbli szym otoczeniu Opracowanie dokumentu w formie elektronicznej 1 Zadania 1 Razem 6 11. Powtórzenie i utrwalenie wiadomo ci Pytania i Pytania (11.1.1) (11.1.) Przygotowanie wspólnego projektu Opracowanie i wydruk materia ów do prezentacji projektu Nasza szko a w Europie projekt zespo owy (11.3) Prezentacja prac Razem 1
Propozycja planu wynikowego Plan wynikowy pozwala w czytelny sposób zaplanowa realizacj zada wyznaczonych w podstawie programowej oraz wymagania stawiane uczniom. Wszyscy wiemy, e nie da si stworzy uniwersalnego, mo liwego do zastosowania w ka dych warunkach planu wynikowego. Pragn jedynie przedstawi Pa stwu plan, który mo e s u y za wzorzec przeznaczony do modyfikacji. Zawiera on uporz dkowany wykaz zamierzonych efektów kszta cenia, które s nadrz dne wobec rodków realizacji, takich jak materia nauczania, pomoce dydaktyczne, metody pracy itp. Proponuj plan wynikowy, w którym tre ci nauczania realizowane s w wymiarze w cyklu dwuletnim. Jest podzielony na cz ci odpowiadaj ce kolejnym jednostkom lekcyjnym wed ug rozk adu materia u opracowanego na lata po y tygodniowo. Nale y go zmodyfikowa, uwzgl dniaj c specyfik klasy, w której prowadzone s zaj cia. Przedstawiony plan wynikowy mo na atwo dostosowa do innego cyklu nauczania. Na stronie internetowej http://edukacja.helion.pl znajd Pa stwo propozycj planów wynikowych do wszystkich opracowanych i dost pnych rozk adów materia u. Zale nie od wersji podr cznika, z której Pa stwo korzystaj, numery stron mog si ró ni, natomiast numery rozdzia ów i podrozdzia ów nie zosta y zmienione.
PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ I rok nauczania Zeszyt wicze, cz 1 (rozdzia y 1. 6. z podr cznika), cz (rozdzia y 7. 10. z podr cznika) 1. Wprowadzenie, czyli kilka s ów o komputerze (6 godz.) Lp. Temat lekcji Wymagania programowe rodki dydaktyczne Uwagi o realizacji, formy pracy na lekcji Pytania, i zadania podstawowe ponadpodstawowe Ucze : Ucze : 1 3 5 6 7 8 1.1. Komputer po raz pierwszy 1 Potrafi okre li, czym zajmuje si informatyka. Prawid owo rozpoczyna i ko czy prac z systemem. Klasyfikuje podstawowe urz dzenia wej cia i wyj cia w zestawie komputerowym, nazywa je i okre la ich zastosowanie. Okre la miejsce stacji dyskietek i nap du CD-ROM w jednostce centralnej. Wyja nia, czym zajmuje si informatyka. Prawid owo rozpoczyna i ko czy prac z systemami Windows i Linux. Umie wymieni ród a wiedzy o informatyce. Opisuje przyciski rozmieszczone z przodu jednostki centralnej. Wymienia elementy zestawu komputerowego. s. 10 (1.1) s. 11 (1.) s. 1 (1.3) Wprowadzenie do przedmiotu. Wyk ad, czytanie ze zrozumieniem (praca z podr cznikiem), dyskusja. Mo na wykona ca o lub tylko cz z zaproponowanego zestawu zada do tej lekcji. Zeszyt wicze, (1.1) zadanie 1.,., 3., 10, s. 3
P ROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO 3 P ROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO 3 1 3 5 6 7 8 1.1. cd. Potrafi poda nazw systemu operacyjnego zainstalowanego na komputerach w pracowni. Okre la zastosowanie skanera, plotera, mikrofonu, g o nika i modemu w zestawie komputerowym. Udzielenie kilku praktycznych porad, jak dba o sprz t komputerowy. Wymienia tytu y czasopism komputerowych dla dzieci. Rozumie poj cie rewolucja technologiczna w informatyce. 1.. Co powinien wiedzie ka dy u ytkownik komputera? cz. I 1 Wymienia zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Rozró nia pliki i katalogi, potrafi okre li, co oznaczaj. Rozpoznaje typy plików po ikonie. Opisuje zjawisko uzale nienia od komputera. Dostosowuje stanowisko pracy do wymaga bezpiecznej i higienicznej pracy. Dostrzega zwi zek mi dzy rozszerzeniem nazwy pliku, ikon i programem, w którym powsta ten plik. Wymienia ró nice mi dzy pami ci operacyjn a pami ci zewn trzn komputera. Rozpoznaje ró ne typy plików. Zna jednostki, w jakich podajemy rozmiar pliku lub katalogu. Omawia zjawisko uzale nienia od komputera. Dostrzega zagro enia wynikaj ce z amania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. s. 1 (1.) s. 16 (1.5) Wyja nienie podstawowych poj. Wyk ad, czytanie ze zrozumieniem (praca z podr cznikiem). Warto podyskutowa z uczniami na temat uzale nienia od komputera. Mo na wykona ca o lub tylko cz z zaproponowanego zestawu zada do tej lekcji. Udzielenie kilku praktycznych porad, w jaki sposób radzi sobie z najcz ciej spotykanymi problemami. Zeszyt wicze (1.) zadanie., 5., 6., s. 3
PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ 1 3 5 6 7 8 1.3. Co powinien wiedzie ka dy u ytkownik komputera? cz. II 1 Wymienia zasady korzystania z programów i zbiorów dokumentów w szkolnej pracowni komputerowej. Omawia prawa u ytkownika komputera podczas korzystania z programów. Rozumie poj cia: piractwo komputerowe, licencja, prawo autorskie oraz programy freeware, public domain, shareware. Potrafi wyja ni poj cia: piractwo komputerowe, licencja, prawo autorskie oraz programy freeware, public domain, shareware. s. 18 (1.6) Programy, gry przyniesione przez uczniów z domu Warto zademonstrowa uczniom przyk adowe programy o ró nych rodzajach licencji. Wyja nienie podstawowych poj. Wyk ad, czytanie ze zrozumieniem (praca z podr cznikiem). Warto podyskutowa z uczniami na temat legalno ci oprogramowania. Omówienie najwa niejszych aspektów prawa, które uczniowie powinni zna i stosowa. Zeszyt wicze (1.3) zadanie 7., s. 3 Nale y równie omówi zasady korzystania z oprogramowania w szkolnej pracowni komputerowej, pokaza licencje, certyfikaty. Uwra liwienie uczniów na temat legalno ci oprogramowania oraz prawa autorskiego. Do tych tematów nale y wraca wielokrotnie, omawiaj c inne zagadnienia.
P ROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO 5 P ROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO 5 1 3 5 6 7 8 1.3. cd. Mo na wykona ca o lub tylko cz z zaproponowanego zestawu zada do tej lekcji. 1.. Jak zaradzi wirusom komputerowym? 1 Wie, co to jest wirus komputerowy. Rozumie poj cia: program antywirusowy i profilaktyka antywirusowa. Potrafi nazwa program antywirusowy zainstalowany w szkolnej pracowni komputerowej. Uruchamia wed ug wskazówek nauczyciela program antywirusowy z p yty CD-ROM do czonej do podr cznika. Instaluje i uruchamia program antywirusowy z p yty CD-ROM do czonej do podr cznika. Dokonuje sprawdzenia dysku programem antywirusowym. Zna sposób dzia ania programów antywirusowych. Omawia sposób zabezpieczania komputerów w szkole i w domu przed zainfekowaniem wirusem komputerowym. Wie, w jaki sposób zabezpieczy dyskietk przed zapisem. s. 19 (1.7) P yta CD-ROM do czona do podr cznika Dyskietka Wyk ad, czytanie ze zrozumieniem (praca z podr cznikiem), dyskusja. Uwra liwienie uczniów na problem ochrony danych i programów przed zagro eniami z sieci i nie tylko. Zeszyt wicze (1.) zadanie 8., 11., s. 3 Dokonuje z pomoc nauczyciela sprawdzenia dysku programem antywirusowym. Prawid owo rozpoczyna i ko czy prac z programem.
6 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ 6 PORADNIK METODYCZNY DLA SZKO Y PODSTAWOWEJ 1 3 5 6 7 8 1.5. Poznajemy regulamin pracowni komputerowej. Sprawdzamy dysk programem antywirusowym 1 Wymienia zasady pracy w szkolnej pracowni. Rozumie zasady prawid owego zachowania si w szkolnej pracowni komputerowej wynikaj ce z regulaminu pracowni i przestrzega ich. Uruchamia program antywirusowy z p yty CD-ROM do czonej do podr cznika wed ug wskazówek nauczyciela. Dokonuje sprawdzenia dysku szkolnego komputera programem antywirusowym. Prawid owo rozpoczyna i ko czy prac z programem. Rozumie i wiadomie stosuje zasady regulaminu szkolnej pracowni komputerowej. Opisuje zagro enia wynikaj ce z amania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Samodzielnie uruchamia program antywirusowy z p yty CD-ROM do czonej do podr cznika. Samodzielnie dokonuje sprawdzenia dysku programem antywirusowym, podaje wnioski. Potrafi sprawdzi programem antywirusowym inne no niki informacji: dyskietk, p yt CD. Regulamin pracowni komputerowej z podr cznika s. (1.8) P yta CD-ROM do czona do podr cznika Program antywirusowy Dyskietki, p yty CD Wyk ad, czytanie ze zrozumieniem (praca z podr cznikiem), dyskusja. Uwra liwienie uczniów na problem ochrony danych i programów przed zagro eniami z sieci i nie tylko. Zeszyt wicze (1.5) zadanie 9., 1., s. 3 Regulamin szkolnej pracowni komputerowej 1.6. Podsumowanie 1 s. 3 Test 1. Testy on-line Uporz dkowanie i usystematyzowanie wiadomo ci. Wypowiedzi uczniów. Dyskusja, wnioski po dyskusji. Zeszyt wicze (1.6) zadanie 13., 1., s. 3 http://edukacja. helion.pl