RACHUNKOWOŚĆ W INSTYTUCJACH POMOCY SPOŁECZNEJ nr 8

5 sierpnia 2014 RACHUNKOWOŚĆ W INSTYTUCJACH POMOCY SPOŁECZNEJ nr 8 DODATEK DO RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ NR 15 16 (351 352) Kiedy działalność warsztatów terapii zajęciowej podlega VAT... 2 Jak rozliczyć ryczałt na jazdy lokalne dla pracownika MOPS... 4 Kiedy zwrot kosztów zakupu biletów komunikacji miejskiej pracownikom socjalnym jest zwolniony z podatku... 6 Umorzenie nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego a PIT-8C... 8 Więcej porad i artykułów dotyczących pomocy społecznej znajdą Państwo na Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać szukane hasło lub kliknąć na BAZĘ PORAD, w której można znaleźć kilkaset aktualizowanych na bieżąco odpowiedzi na pytania z zakresu pomocy społecznej.

KRZYSZTOF RUSTECKI specjalista w zakresie prawa podatkowego, doświadczony pracownik aparatu skarbowego, współpracownik firmy doradczej, autor licznych publikacji z zakresu podatków Wejdź, sprawdź, skorzystaj Kiedy działalność warsztatów terapii zajęciowej podlega VAT znacznik Nowo utworzona jednostka budżetowa jest czynnym podatnikiem VAT. Prowadzi warsztat terapii zajęciowej. Niektóre prace wytworzone przez niepełnosprawnych uczestników zajęć są potem sprzedawane. Jednocześnie jednostka otrzymuje dofinansowanie z PFRON na ten warsztat. Czy w związku z dokonywaną sprzedażą dofinansowanie to podlega opodatkowaniu VAT? Czy sprzedaż tych towarów w ogóle podlega VAT, skoro działalność ta nie ma charakteru zarobkowego? Czy w przypadku wpłat przez darczyńców pewnych kwot tytułem darowizny, a następnie wydawania darczyńcom wskazanych przez nich prac, należy naliczać VAT? Mimo że z przepisów wynika, że działalność warsztatu ma charakter niezarobkowy, to sprzedaż wytworzonych w nim towarów jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym podlega opodatkowaniu. Natomiast dofinansowanie z PFRON do warsztatu terapii zajęciowej odnosi się do kosztów jego utworzenia i działania, a nie do ceny sprzedawanych towarów wytworzonych w ramach warsztatu i w związku z tym nie będzie opodatkowana VAT. Z przepisów ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (dalej: rozporządzenie) wynika, że dofinansowanie z PFRON dotyczy tylko kosztów utworzenia i działalności warsztatu. Co do zasady, opodatkowaniu VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT). Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, łącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Do podstawy opodatkowania VAT wlicza się zatem tyko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na cenę towarów (usług) tj. gdy podatnik dla konkretnych dostaw towarów lub konkretnych świadczeń usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie. Natomiast dofinansowanie do kosztów działalności bądź utworzenia podmiotu nie podlega VAT. Innymi słowy otrzymane przez jednostkę dofinansowanie z PFRON nie podlega opodatkowaniu VAT mimo sprzedaży towarów wytwarzanych przez warsztat. O nowych zasadach odliczeń VAT obowiązujących od początku 2014 r. piszemy szczegółowo na Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy w HICIE INFORRB VAT 2014. 2 5 sierpnia 2014 roku

INTERPRETACJE Skoro uzyskana przez podatnika dotacja nie ma związku ze sprzedażą, nie jest przyznawana jako dopłata do ceny usługi/towaru, lecz przeznaczona jest na pokrycie kosztów działalności warsztatu terapii zajęciowej, to w tej sytuacji wystąpi dotacja o charakterze zakupowym, a nie dotacja mająca na celu sfinansowanie ceny sprzedaży. W związku z tym otrzymana przez podatnika dotacja na sfinansowanie kosztów działalności warsztatu terapii zajęciowej nie stanowi obrotu. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 stycznia 2012 r., sygn. IPTPP1/443-843/11-9/AK Jeśli chodzi o drugie pytanie, to przede wszystkim trzeba wskazać, że na podstawie 10 rozporządzenia, działalność warsztatu jest działalnością o charakterze niezarobkowym. Dochód ze sprzedaży produktów i usług wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego programu terapii przeznacza się, w porozumieniu z uczestnikami warsztatu, na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników. W przypadku zaś, gdy wysokość dochodu przekracza w skali miesiąca kwotę odpowiadającą iloczynowi liczby uczestników warsztatu i 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, o przeznaczeniu kwoty przekroczenia tego dochodu decydują strony umowy. Rzeczywiście wydawać by się mogło, że jest tu sprzeczność z przepisami ustawy o VAT. Jednak na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje m.in. wszelką działalność producentów. Działalność gospodarcza według przepisów o VAT obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Cel zarobkowy wymagany jest zatem tylko do uznania za działalność gospodarczą czynności polegających na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych. Natomiast wszelka działalność producentów jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. W związku z tym sprzedaż przez warsztat terapii zajęciowej towarów wytworzonych przez jego uczestników podlega opodatkowaniu VAT według właściwych stawek dla danego towaru. Ponadto nie można zastosować tu zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT. Według tego przepisu, zwolnione z VAT są usługi pomocy społecznej (w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej) oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez: a) regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej, b) wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę: domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody, placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, c) placówki specjalistycznego poradnictwa, d) inne niż wymienione w lit. a c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę, e) specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Na mocy zaś art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, zwolnienie to nie ma zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli: 1) nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 22, lub 2) ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia. Z analizy tych przepisów jasno wynika, że dostawa prac podopiecznych warsztatu dla ich nabywców (osób z zewnątrz) nie może korzystać z tego zwolnienia z VAT, ponieważ nie są oni beneficjantami pomocy. Odpowiadając na ostatnie z pytań zgodnie z art. 888 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna musi mieć więc charakter nieodpłatny. W przypadku gdy darczyńca, w zamian za darowiznę na rzecz jednostki, może wybrać sobie daną pracę, to de facto nie mamy do czynienia z darowizną, lecz zapłatą za towar. W konsekwencji dostawę taką należy opodatkować VAT. O tym, że taka kwalifikacja prawna może mieć miejsce, świadczy np. stanowisko wyrażone w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 20 marca 2012 r. (sygn. IBPP1/443-1804/11/BM). RB nr 15 16/2014 3

Na zakończenie warto dodać, że na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Skoro zatem dostawa towarów wytworzonych przez warsztat jest opodatkowana, to jednostka ma prawo również do odliczenia VAT od zakupów związanych z wytworzeniem tych towarów. PODSTAWY PRAWNE art. 10 pkt 1, art. 10a ust. 1, art. 10b ust. 1, art. 35a ust. 1 pkt 8 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) 2, 3, 5, 10, 13, 15, 19 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz.U. Nr 63, poz. 587) art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 15 ust. 2, art. 29a ust. 1, art. 43 ust. 1 pkt 22, art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) art. 888 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) Wejdź, sprawdź, skorzystaj PAWEŁ SKOCZANIK prawnik, konsultant podatkowy, pracownik kancelarii prawnej, wykładowca, autor wielu publikacji Jak rozliczyć ryczałt na jazdy lokalne dla pracownika MOPS znacznik W 2014 r. organy podatkowe, tak samo jak w poprzednich latach, wydają korzystne interpretacje indywidualne w sprawach korzystania przez pracowników socjalnych z ryczałtu na jazdy lokalne. Jednak z interpretacji wynika, że niektóre ośrodki pomocy społecznej wciąż opodatkowują taki ryczałt. Dlaczego wciąż w ośrodkach pomocy społecznej zdarzają się pomyłki przy rozliczaniu ryczałtów? Generalnie pracodawca, wypłacając ryczałt pracownikowi, prawie zawsze musi pobrać zaliczkę na podatek dochodowy i to pomimo że zaliczka na podatek pobierana jest od kwoty, która nie jest dochodem pracownika, a jedynie rekompensatą kosztów, jakie ten poniósł (w tym kosztów zużycia pojazdu). Działy księgowe odpowiedzialne za rozliczanie ośrodków pomocy społecznej czasami nie zwracają uwagi na to, że pracownicy socjalni pracujący w ośrodkach pomocy społecznej mają tu ustawowy przywilej podatkowy. Jako nieliczni są zwolnieni z podatku od wypłaconych ryczałtów za jazdy lokalne. Najnowsze interpretacje podatkowe w sprawie ryczałtu dla pracowników socjalnych: interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 31 marca 2014 r. (sygn. IBPBII/1/415-1153/13/JP) interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 stycznia 2014 r. (sygn. IBPBII/1/415-958/13/JP) Prawo do ryczałtu wynika z art. 121 ust. 3c ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (dalej: ustawa o pomocy społecznej). Przepis ten stanowi, że pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdów z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych w przypadku braku możliwości zapewnienia dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy. Praca socjalna została zdefiniowana w art. 6 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej jako działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. Biorąc pod uwagę te przepisy, pracodawca jest ustawowo zobligowany do zwrotu kosztów ponoszonych przez pracownika socjalnego z tytułu używania pojazdu w celu wykonywania pracy socjalnej w środowisku. Spełniony jest 4 5 sierpnia 2014 roku

więc warunek zwolnienia z podatku ryczałtów za jazdy lokalne, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). Przepis ten zwalnia z podatku dochodowego zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, na potrzeby zakładu pracy, w jazdach lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw. Wprowadzając do przepisów podatkowych rozliczenie jazd lokalnych, ustawodawca wykorzystał przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania i sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Ustanawia ono m.in. następujące reguły: 1) zwrot kosztów używania przez pracownika prywatnych pojazdów do celów służbowych następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między pracodawcą a pracownikiem, 2) miesięczny limit kilometrów na jazdy lokalne ustala pracodawca limit może być więc mniejszy, niż przewidują przepisy rozporządzenia, 3) zwrot kosztów następuje w formie miesięcznego ryczałtu obliczonego jako iloczyn stawki za 1 kilometr przebiegu i miesięcznego limitu przebiegu kilometrów na jazdy lokalne, 4) zwrot następuje po złożeniu przez pracownika pisemnego oświadczenia o używaniu przez niego pojazdu do celów służbowych w danym miesiącu; oświadczenie to powinno zawierać dane dotyczące pojazdu (pojemność silnika, marka, numer rejestracyjny) oraz określać liczbę dni nieobecności pracownika w miejscu pracy w danym miesiącu z powodu choroby, urlopu, podróży służbowej lub innej nieobecności, a także liczbę dni, w których pracownik nie dysponował pojazdem do celów służbowych, 5) kwotę ustalonego ryczałtu zmniejsza się o jedną dwudziestą drugą za każdy roboczy dzień nieobecności pracownika w miejscu pracy z powodu choroby, urlopu, podróży służbowej trwającej co najmniej 8 godzin lub innej nieobecności oraz za każdy dzień roboczy, w którym pracownik nie dysponował pojazdem do celów służbowych. Tabela. Sposób obliczenia ryczałtu a) limit kilometrów b) stawka za 1 km Sposób obliczenia ryczałtu Kolumna a) razy b) Limit ustalony został w zależności od liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, w których pracownik jest zatrudniony, i nie może przekroczyć: 300 km do 100 tys. mieszkańców, 500 km ponad 100 tys. do 500 tys. mieszkańców, 700 km ponad 500 tys. mieszkańców. Koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż: dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika do 900 cm 3 0,5214 zł, a w przypadku pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm 3 0,8358 zł, dla motocykla 0,2302 zł, dla motoroweru 0,1382 zł. Pracownik socjalny MOPS wykonuje pracę w miejscu zamieszkania podopiecznych. Dojeżdża do nich własnym motocyklem. MOPS mieści się w miejscowości o liczbie mieszkańców 45 000. Maksymalny limit dla ryczałtu to miesięcznie 69,06 zł (otrzymano z 0,2302 zł 300). Ryczałt na jazdy lokalne jest nie tylko zwolniony z opodatkowania, ale także nie podlega obciążeniu składkami ubezpieczeniowymi. Podstawą zwolnienia jest tu 2 ust. l pkt 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. PODSTAWY PRAWNE art. 6 pkt 12, art. 121 ust. 3c ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) 1, 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 61, poz. 308) Aktywne wzory umów o wykorzystywaniu prywatnego samochodu do celów służbowych, a także aktualny wzór ewidencji przebiegu pojazdu i wartości miesięcznych limitów kilometrów dostępne są na Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy w zakładkach: UMOWY, FORMULARZE, WSKAŹNIKI i STAWKI. RB nr 15 16/2014 5

TOMASZ KRÓL prawnik, konsultant podatkowy, pracownik kancelarii prawnej, wykładowca, autor wielu publikacji Wejdź, sprawdź, skorzystaj Kiedy zwrot kosztów zakupu biletów komunikacji miejskiej pracownikom socjalnym jest zwolniony z podatku znacznik Pracownicy socjalni wykonujący pracę w terenie muszą poruszać się komunikacją miejską. Bilety kupują sami (po czym zwracamy im ich koszt). Chcemy zakupić kilkanaście imiennych biletów miesięcznych dla tych pracowników. Czy zostanie to potraktowane jako dochód? Jeśli tak, to czy będzie on zwolniony z art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o podatku dochodowym? Pracownik socjalny, poruszając się w godzinach pracy w celu realizacji swoich obowiązków komunikacją publiczną na koszt pracodawcy, nie jest obciążony podatkiem dochodowym od wartości sfinansowanych przez pracodawcę biletów. Podstawą zwolnienia nie jest tu jednak art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). Przepis ten jest stosowany jako podstawa do zwolnienia z opodatkowania ryczałtu na jazdy lokalne w przypadku korzystania przez pracownika socjalnego z własnego samochodu w godzinach pracy. Korzystanie z komunikacji miejskiej w godzinach pracy w celach zawodowych nie powoduje natomiast, co do zasady, powstania przychodu pracowniczego. Oznacza to również brak obciążenia pracownika socjalnego składkami ubezpieczeniowymi z tytułu sfinansowania kosztów biletów przez pracodawcę, ponieważ składkami są obciążane przychody. Przepisy ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej stanowią w art. 121 ust. 3c, że pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdów. Dotyczy to trasy z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych w przypadku braku możliwości zapewnienia mu dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go ośrodka (OPS). Jak wynika z praktyki kontrolnej, częstym błędem OPS jest próba uzasadnienia niepobierania zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu poprzez odwołanie się do art. 21 ust. 1 pkt 112 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). Przepis ten stanowi, że wolny od podatku dochodowego jest zwrot kosztów dojazdu pracownika do zakładu pracy, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw. Przepis ten nie dotyczy zatem wydatków związanych z dojazdem pracownika socjalnego do podopiecznych na trasie: od siedziby ośrodka pomocy społecznej do miejsca pobytu podopiecznego. Przepisu art. 21 ust. 1 pkt 112 updof właściwie w ogóle nie stosuje się do pracowników socjalnych, ponieważ pracodawca nie ma (na podstawie odrębnych ustaw ) obowiązku pokrywania im kosztów dojazdu do zakładu pracy. Gdy pracownik socjalny kupuje bilety z własnych środków Po spełnieniu kilku warunków zwrot przez OPS wydatków na zakup biletów przez pracownika socjalnego nie powoduje powstania przychodu. Dlatego w odniesieniu do rozliczenia tych wydatków ustawodawca nie wprowadził takiego przepisu, jak art. 21 ust. 1 pkt 23b updof. Refundacja wydatków poniesionych przez pracownika socjalnego nie powoduje bowiem powstania przychodu do opodatkowania. Nie jest więc potrzebne osobne zwolnienie takie jak w przypadku ryczałtu na jazdy lokalne. W aktualnych opiniach fiskus potwierdza korzystną interpretację przepisów. Przykładem jest interpretacja z 23 grudnia 2013 r. dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPBII/1/415-921/13/MK). Dotyczy ona sytuacji, 6 5 sierpnia 2014 roku

gdy miejscami wykonywania czynności zawodowych pracownika socjalnego były: miejsce zamieszkania lub pobytu podopiecznego (położone na terenie gminy), siedziba OPS oraz siedziby instytucji uczestniczących w rozpatrywaniu spraw. Do zakresu obowiązków pracownika należało m.in. świadczenie pracy socjalnej, przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się lub otrzymującej pomoc. Obszarem, który obejmował swoim zasięgiem OPS, było miasto oraz gmina składająca się z 7 wsi. Ośrodek dysponował na 20 pracowników socjalnych pracujących w terenie tylko jednym samochodem. W tej sytuacji jedyną formą zabezpieczenia zwrotu kosztów przejazdów były bilety jednorazowe. Pracownik nabywał bilety jednorazowe z własnych środków. Poniesiony koszt zakupu zwracany był na podstawie przedstawionych, skasowanych biletów i potwierdzenia wyjazdu w rejestrze. Rozliczenie przeprowadzano raz lub dwa razy w miesiącu. Organ podatkowy uznał, że w takiej sytuacji nie można mówić o realnym przysporzeniu majątkowym po stronie pracownika socjalnego. Pracownik socjalny nie odnosi bowiem żadnej korzyści finansowej z faktu, że pracodawca zwraca mu koszty skasowanych jednorazowych biletów za dojazdy do miejsca wykonywania czynności zawodowych. Bilety te są środkiem niezbędnym do wykonywania pracy.! Organy podatkowe zajmują korzystne stanowisko tylko wtedy, gdy pracownik socjalny wykorzystuje zakupione przez siebie bilety jednorazowe wyłącznie w celu dojazdu do miejsca wykonywania pracy należy to zatem odpowiednio udokumentować. W celu udokumentowania tych wydatków OPS jako potencjalny płatnik zaliczki na podatek dochodowy powinien prowadzić rejestr wyjazdów pracowników socjalnych w powiązaniu z opisem zwróconych kwot. Gdy bilety kupuje pracodawca Jak rozliczyć przypadek, gdy pracownik socjalny nie ponosi wydatku ze swoich środków na pokrycie kosztów przejazdu, ponieważ to pracodawca przekazuje mu bilety na komunikację miejską? Odpowiedź na to pytanie możemy znaleźć w interpretacji indywidualnej z 24 kwietnia 2009 r. dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPBII/2/415-135/09/HS). W tym stanie faktycznym, ze względu na brak możliwości zapewnienia transportu, ośrodek planował wydawanie pracownikom socjalnym zakupionych biletów miesięcznych MZK lub biletów okresowych (np. tygodniowych). Organ podatkowy uznał, że nie można tu mówić o realnym przysporzeniu majątkowym po stronie pracowników, ponieważ nie odnoszą oni żadnej korzyści finansowej z faktu, że pracodawca wręcza im bilety na przejazdy komunikacją publiczną w godzinach pracy, w celu wykonywania przez nich obowiązków służbowych. Jednak warunkiem korzystnego rozwiązania jest pozbawienie pracownika możliwości korzystania z zakupionych biletów miesięcznych lub tygodniowych do celów prywatnych np. poprzez wydawanie ich tylko na czas wykonywania pracy. Przekazanie biletów okresowych na komunikację miejską powinno następować w powiązaniu z systemem ewidencji wykorzystania tych biletów, która powinna zapobiegać wykorzystaniu biletów w celach prywatnych. PODSTAWY PRAWNE art. 121 ust. 3c ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 182; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 23b i 112 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) Na Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy polecamy też artykuł: Jak bilety komunikacji miejskiej dla pracowników powinny być rozliczone pod względem podatkowo-składkowym. W kolejnym dodatku Rachunkowość w instytucjach pomocy społecznej odpowiemy m.in. na pytanie: W jakiej wysokości wypłacić zasiłek stały za część miesiąca. RB nr 15 16/2014 7

KRZYSZTOF RUSTECKI specjalista w zakresie prawa podatkowego, doświadczony pracownik aparatu skarbowego, współpracownik firmy doradczej, autor licznych publikacji z zakresu podatków Umorzenie nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego a PIT-8C znacznik Czy w związku z umorzeniem nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego trzeba wystawić PIT-8C? Wejdź, sprawdź, skorzystaj Nie, umorzenie nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego dokonywane na podstawie przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów stanowi przychód zwolniony z podatku i w związku z tym nie należy wystawiać PIT-8C. W świetle art. 23 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (dalej: ustawa o alimentach), osoba, która pobrała nienależnie świadczenia, ma obowiązek ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami. Nienależnie pobrane świadczenia (wraz z odsetkami) podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na podstawie art. 23 ust. 8 ustawy o alimentach, organ właściwy wierzyciela oraz marszałek województwa mogą umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny. Jeśli chodzi o konsekwencje podatkowe tych zdarzeń, to możemy tu mówić o tzw. przychodzie z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: updof). Zgodnie z art. 42a updof, jednostki, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku, od których nie muszą pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego mają obowiązek sporządzić informację o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu. Jednak na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 updof, z podatku zostały zwolnione świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów. Ponieważ umorzenie nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego dokonywane jest na podstawie przepisów ustawy o alimentach, należy je traktować jako świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Umorzenie to następuje bowiem na podstawie art. 23 ust. 8 ustawy o alimentach i stanowi formę pomocy, natomiast w art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy określa się zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji. Za osobę uprawnioną uważa się osobę uprawnioną do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna (art. 2 pkt 11 ustawy o alimentach). W związku z tym przychód z tego tytułu korzysta ze zwolnienia z podatku i nie należy wystawiać PIT-8C. Takie stanowisko zajął również dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w najnowszej interpretacji z 22 kwietnia 2013 r. (sygn. ITPB2/415-86/13/MU), w której stwierdził, że uregulowanie w przepisach o pomocy osobom uprawnionym do alimentów kwestii dotyczących umorzenia ww. kwot w całości lub w części świadczy o tym, że umorzenie takie jest rodzajem świadczenia pieniężnego otrzymanego w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku, w myśl cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z umorzeniami ww. świadczeń (wraz z odsetkami), osoba ta uzyskuje przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy, jednakże zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy. Tym samym, nie ciąży obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C. PODSTAWY PRAWNE art. 1 ust. 1, art. 2 pkt 11, art. 23 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1228; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 567) art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 8, art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 598) 8 5 sierpnia 2014 roku