1.3.6 Nogi i stopy
Nogi i stopy powinny spoczywać swobodnie, w żadnym wypadku nie skrzyżowane i cofnięte, co w zestawieniu ze skrzyżowanymi, podniesionymi ramionami oznacza nieufność, rezerwę, lęk lub agresje. Nie machaj nogą (znudzenie). Dziewczęta (zwłaszcza w mini spódniczkach nogi powinny trzymać blisko siebie). Ważnym aspektem w mowie ciała jest ułożenie nóg i stóp. Są to części ciała najbardziej oddalone od mózgu, dlatego ludzie nie zdają sobie do końca sprawy, co one robią. Ludzie są najmniej świadomi swoich nóg, a niemal zupełnie nieświadomi tego, co robią ich stopy. Nogi i stopy są zatem kluczowym nośnikiem informacji o zachowaniu i postawie. Większość ludzi w trakcie kłamania nie jest świadoma swoich stóp. Zauważył to psycholog Paul Ekman, który zaobserwował, że wtedy ludzie częściej poruszają dolną częścią ciała. Obserwując nogi można również dowiedzieć się, czy rozmówca chce dalej rozmawiać, czy pragnie uciec. Pozycja otwarta, czyli nieskrzyżowane nogi świadczy o otwartości lub dominującej postawie, natomiast pozycja ze skrzyżowanymi nogami wyraża zamknięcie i niepewność Rysunek. Wymowa nóg Źródło: Collins A., Język ciała gestów i zachowań, Klub dla Ciebie, Warszawa 2003, s. 110-111
Na pierwszej pozycji na powyższym rysunku znajdują się stopy skierowane do środka. Są one charakterystyczne dla osób sumiennych i punktualnych. Te osoby jednak wykazują bardzo mało inicjatywy i wolą łatwe i sprawdzone sposoby postępowania. Ludzie, którzy ustawiają tak stopy cenią rozsądek oraz są dobrymi pracownikami. Szefowie powierzają im odpowiedzialne zadania, ale na gruncie towarzyskim takie osoby odnoszą niewiele sukcesów. Na drugim miejscu znajdują się stopy w pozycji rozchylonej. Osoby, które tak układają stopy są dynamiczne i zdecydowane, nie zwracają uwagi na szczegóły. Takie ułożenie stóp jest charakterystyczne dla ludzi aktywnych, lubiących udzielać rad. Osoby te okazują sympatię lub antypatię spontanicznie, nie znoszą sprzeciwów. Kolejne ustawienie to położenie stopy na stopę. Osoby, które tak robią są niezależne, a na ich zmianę przekonań i uczuć nic nie może wpłynąć. Ludzie, którzy ustawiają tak stopy nie znoszą przymusów społecznych, ani towarzyskich. Są optymistami, lubianymi i podziwianymi przez otoczenie. Na czwartej pozycji widoczne jest założenie nogi na nogę, które jest charakterystyczne zazwyczaj dla pań. Ludzie, którzy ustawiają tak nogi są ambitni, a nawet skłonni do pychy. Lubią przyjmować pozę osoby mądrej, doświadczonej i przyjaznej dla innych. Osoby tak siedzące potrafią wyegzekwować to, co im się należy, a także wszelkie przeszkody, na które trafiają na swojej drodze sprawiają, że stają się bardziej bojowe. Jeżeli do tej pozycji dołożymy skrzyżowane ręce oznacza to, że osoba taka nie chce brać udziału w rozmowie. W środowisku biznesowym osoba tak siedząca wypowiada krótsze zdania, odrzuca wiele ofert i zapamiętuje o wiele mniej szczegółów rozmowy niż osoba siedząca w pozycji otwartej.
Na piątej pozycji znajdują się stopy złączone charakterystyczne dla osób skłonnych do refleksji. Tacy ludzie się dokładni i solidni, ale skryci. Osoby tak siedzące tworzą pewien dystans między sobą i innymi, a przez co też skrywają swoje uczucia. Ostatnia para nóg przedstawi stopy skrzyżowane i cofnięte, które mówią o danej osobie, że jest zrównoważona i konsekwentna. Ludzie tak siedzący nie lubią gwałtownej ekspresji, instynktownie stronią od wszystkiego, co jest związane z bałaganem i prostotą. Osoby te są sympatyczne, lubiane przez otoczenie i potrafią odnaleźć się w każdej sytuacji. Jeżeli ludzie są zainteresowani drugą osobą lub rozmową wysuwają jedną stopę do przodu, aby zmniejszyć dzielący ich dystans. Jeżeli ludzie czują niechęć lub nie są zainteresowani, cofają stopy, zwykle pod krzesło. Stopy wyraźnie mówią o tym dokąd dana osoba podąża oraz kogo darzy sympatią. Kobiety nie powinny podczas spotkań biznesowych zakładać nogi na nogę ponieważ rozprasza to mężczyzn i nie będą oni dokładnie pamiętać przekazu kobiety. Na spotkaniach towarzyskich można eksponować nogi, natomiast w pracy nie należy tego robić. Mężczyźni siedząc powinni trzymać kolana razem podobnie jak panie.
MOWA CIAŁA ODBIERANA NAJCZĘŚCIEJ JAKO PRZYJAZNA Częsty kontakt wzrokowy, pogodny wyraz twarzy z miłym zachęcającym ciepłym uśmiechem, aprobujące potakiwanie głową, spokojne, otwarte dłonie, skierowane częściej ku górze, swobodne ruchy ramion i dłoni, lekkie pochylenie ciała do przodu, rozluźnione mięsnie (nie drżą nie są usztywnione), miłe i ciepłe brzmienie głosu, dotyk. MOWA CIAŁA ŚWIADCZĄCA O ZDECYDOWANIU I ZAINTERESOWANIU Kontakt wzrokowy do ¾ czasu rozmowy, patrzenie prosto w oczy, twarz nie zasłania w żaden sposób, lekkie przechylenie głowy na bok, spokojna rozluźniona ciała przy słuchaniu, lekkie napięcie ciała przy mówieniu, ramiona opuszczone, umiarkowana gestykulacja, otwarte dłonie, poważny ton. MOWA CIAŁA ODBIERANA NAJCZĘŚCIEJ JAKO WROGA (AGRESYWNA) Unikanie wzroku przez częste odwracanie głowy lub wychylanie się nad rozmówcę i spoglądanie ponad jego głową (oznacza tez obłudę),nieprzenikniony lub nieprzyjemny wyraz twarzy, zaciskanie ust, uśmiech politowania, sarkastyczny, złośliwy, lekceważący lub ironiczny, unoszenie brwi przy zaciśniętych ustach, ściskanie dłoni w pięści, nadmierna gestykulacja( w tym grożenie palcem), częste pocieranie nosa, krzyżowanie (i zaciskanie) rak i nóg, odchylanie się i odsuwanie, napięte (drżące) mięsnie, podniesiony, ostry napastliwy głos. MOWA CIAŁA ŚWIADCZĄCA O ZALĘKNIENIU Częste odwracanie wzroku i przymykanie oczu, częste mruganie, zaczerwieniona lub nagle poblakła twarz, silne pocenie się zasłanianie dłonią ust, nerwowe kiwanie głową, ogólna nadpobudliwość ruchowa (ruchy na boki, wiercenie się, pocieranie szyi i karku, stykanie ściskanie, wykręcanie palców), krzyżowanie (i zaciskanie) rak i nóg, drżące mięsnie.