Podstawowym warunkiem sprawności i efektywności czynności sądowych jest wykonywanie ich metodycznie, a więc planowo i systematycznie oraz racjonalnie i skutecznie - z uwzględnieniem pryncypialnych zadań i swoistych właściwości wymiaru sprawiedliwości. Realizację tych zadań w praktyce sądowej ma ułatwić sędziemu cywiliście książka poświęcona metodyce jego pracy, której istotę stanowi stosowanie prawa. Całokształt jego wysiłku i umiejętności w rozpoznawaniu spraw obejmuje gromadzenie materiału procesowego (czynności przygotowawcze) oraz rozstrzygnięcie sprawy, polegające na zastosowaniu przepisów prawnych do ustalonego stanu faktycznego i określenie mających stąd wynikać skutków prawnych (czynności orzekania). Na treść książki składają się procesowe reguły metodyczne i ogólne reguły prakseologiczne. Wykorzystano w niej dorobek nauki i judykatury, a także doświadczenie własne autora oraz innych sędziów cywilistów, preferując generalnie związki teorii prawa z praktyką jego stosowania. W publikacji przedstawione zostało postępowanie cywilne w praktyce sądowej oraz rola i zadania sędziego w rozpoznawaniu spraw cywilnych. Kolejno naświetlono, w aspekcie praktycznym: właściwość i skład sądu, wszczęcie procesu, przygotowanie i przebieg rozprawy oraz wydanie wyroku, postępowanie odwoławcze i wznowieniowe oraz sprawy egzekucyjne. W końcowej części książki zaprezentowano charakterystykę pism sądowych i wzory wybranych wyroków. Pionierska w polskim piśmiennictwie prawniczym Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych tegoż Autora ukazała się po raz pierwszy w 1987 r. Aktualne czwarte już wydanie pod tytułem Metodyka pracy sędziego cywilisty stanowi jej kontynuację. W tematycznym związku pozostaje praca Autora Pisma sądowe w sprawach cywilnych, także wydana nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer Polska. Wykaz skrótów str. 9 Wprowadzenie str. 11 Rozdział pierwszy Postępowanie cywilne w praktyce sądowej str. 15 str. 15 2. Droga sądowa str. 16 3. Rodzaje i tryby postępowania str. 18 4. Zasięg terytorialny i czasowy przepisów str. 19
5. Przesłanki procesowe str. 20 6. Zasady unormowania postępowania str. 22 Rozdział drugi Rola i zadania sędziego w rozpoznawaniu spraw cywilnych str. 27 str. 27 2. Niezawisłość sędziowska a nadzór służbowy oraz wiążąca wykładnia prawa str. 29 3. Kierowanie postępowaniem przez sędziego str. 31 4. Podział czynności sędziów str. 34 5. Organizacja i technika pracy własnej str. 37 6. Kultura pracy i funkcja wychowawcza str. 39 7. Kształtowanie wiedzy zawodowej str. 41 Rozdział trzeci Właściwość i skład sądu str. 44 str. 44 2. Właściwość rzeczowa str. 45 3. Ustalenie wartości przedmiotu sporu str. 47 4. Przekazanie sprawy sądowi okręgowemu str. 50 5. Właściwość miejscowa str. 52
6. Wyznaczenie innego sądu str. 57 7. Badanie właściwości i przekazanie sprawy str. 58 8. Skład sądu str. 60 9. Wyłączenie sędziego str. 63 Rozdział czwarty Wszczęcie procesu i dalsze czynności str. 67 str. 67 2. Wytoczenie powództwa i wstępne czynności sądowe str. 68 3. Właściwy tryb postępowania str. 75 4. Zabezpieczenie powództwa str. 77 5. Działanie stron i współuczestników sporu str. 81 6. Pełnomocnictwo procesowe str. 86 7. Znaczenie i warunki formalne pism procesowych str. 89 8. Doręczanie pism str. 93 9. Terminy procesowe str. 99 10. Postanowienia i zarządzenia str. 102 11. Posiedzenia sądowe str. 105
12. Zawieszenie postępowania str. 108 13. Umorzenie postępowania str. 113 14. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt str. 115 Rozdział piąty Przygotowanie rozprawy str. 118 str. 118 2. Wyznaczenie rozprawy str. 119 3. Gromadzenie materiału procesowego str. 124 4. Powództwo wzajemne i interwencja główna oraz interwencja uboczna i przypozwanie str. 131 5. Przekształcenie podmiotowe procesu str. 135 6. Zmiana powództwa i cofnięcie pozwu str. 138 7. Koszty sądowe str. 142 8. Wstrzymanie postępowania i odwołanie rozprawy str. 149 Rozdział szósty Przebieg rozprawy str. 151 str. 151 2. Rozpoczęcie rozprawy str. 151 3. Wyjaśnienie stanowiska stron i próba ich pojednania str. 157
4. Wszczęcie postępowania dowodowego str. 162 5. Przeprowadzenie poszczególnych dowodów str. 168 6. Odroczenie rozprawy str. 180 7. Protokół rozprawy str. 183 8. Zamknięcie rozprawy str. 187 Rozdział siódmy Wydanie wyroku str. 190 str. 190 2. Zasady orzekania str. 191 3. Wyrok wstępny i częściowy str. 195 4. Wyrok zaoczny str. 198 5. Narada i zdanie odrębne str. 203 6. Forma i treść sentencji wyroku str. 206 7. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu str. 210 8. Rygor natychmiastowej wykonalności str. 217 9. Ogłoszenie wyroku str. 220 10. Uzasadnienie wyroku str. 222 11. Czynności po wydaniu wyroku
str. 228 12. Sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia wyroku str. 232 Rozdział ósmy Postępowanie odwoławcze str. 236 str. 236 2. Dopuszczalność apelacji i zażalenia str. 238 3. Czynności wstępne w sądzie pierwszej instancji str. 244 4. Rozstrzygnięcie zażalenia przez sąd pierwszej instancji str. 254 5. Czynności przygotowawcze w drugiej instancji str. 257 6. Rozprawa apelacyjna str. 261 7. Rozpoznanie sprawy na skutek apelacji str. 263 8. Orzeczenie sądu drugiej instancji str. 265 9. Rozpoznanie zażalenia przez sąd drugiej instancji str. 270 10. Pytania prawne do Sądu Najwyższego str. 275 11. Czynności wstępne w postępowaniu kasacyjnym str. 277 Rozdział dziewiąty Wznowienie postępowania str. 280 str. 280 2. Dopuszczalność wznowienia
str. 280 3. Wstępne czynności sądowe str. 286 4. Rozpoznanie sprawy str. 288 Rozdział dziesiąty Sprawy egzekucyjne str. 292 str. 292 2. Wszczęcie i przebieg postępowania str. 293 3. Nadzorowanie czynności komornika str. 299 4. Wyjawienie majątku oraz wyjawienie dokumentu lub rzeczy podlegających odebraniu str. 301 5. Egzekucja świadczeń niepieniężnych str. 304 6. Czynności w toku egzekucji z nieruchomości str. 309 7. Rozpoznawanie skarg i zarzutów str. 313 8. Dopuszczalność zażalenia str. 316 Rozdział jedenasty Charakterystyka pism sądowych str. 321 1. Rodzaje pism str. 321 2. Wymagania formalne str. 325 3. Układ i język pism str. 327 4. Ogłaszanie i doręczanie pism
str. 330 Rozdział dwunasty Wzory wybranych wyroków (Iinstancja) str. 333 Bibliografia str. 361 Informacje o autorach (redaktorach) Bogdan Bladowski - doktor nauk prawnych, sędzia Sądu Najwyższego w st. spoczynku, procesualista; autor wielu publikacji z zakresu prawa i postępowania cywilnego, m.in. Zażalenie w postępowaniu cywilnym (2006), Pisma sądowe w sprawach cywilnych (2012), Metodyka pracy sędziego cywilisty (2013). Środki odwoławcze w postepowaniu cywilnym (2013).