Robotyka ewolucyjna i ucieleśniona inteligencja w akcji. Krzysztof Pomorski, Mariusz Zubert,Przemyslaw Prokopow, Hubert Pomorski Od 15 listopada 2012 na Politechnice Łódzkiej mają miejsce wykłady ze sztucznej inteligencji (Artificial Intelligence-AI) w bardzo nowatorskim podejściu nakreślonym przez Rodneya Brooksa. Strona internetowa tych wykładów jest zaprezentowana na Rys.1. Podejście Rodneya Brooksa jest związane z tak zwana ucieleśnioną inteligencją (z języka angielskiego embodied artificial intelligence). To podejście do sztucznej inteligencji zakłada stopniowe odejście od koncepcji modułowej. Układ motorycznym, sensoryczny i decyzyjny podlegają równoczesnej koewolucji. W ten sposób wykształcają się robotyczne agenty, które posiadają redundancję i odporność na czynniki zaburzające oraz odporność na pewną dynamikę zmian środowiska. W ten sposób układy robotyczne mogą upodabniać się do form żywych. Wykłady Shaghai AI traktują zarówno o system eksperckich AI, jak również systemy AI o bardziej uniwersalnym przeznaczeniu. Zarówno treść wykładów jak i ich forma jest bardzo nietypowa. Zasadniczo wykłady trwają dwie godziny w tygodniu. Głównym wątkiem jest prezentowanie wykładu wstępnego do sztucznej inteligencji opartego na książkach Pfeifera Understanding intelligence i How the body shapes the way we think. Oprócz głównego wątku wykładów, przedstawiane są nowości konstrukcji robotycznych. Drugi element wykładu to zapraszanie specjalistów pracujących nad danym zagadnieniami robotycznymi by referowali w przystępny sposób wyniki badań naukowych. Zazwyczaj jest to od 20 do 30 minut wykładu. Dzięki temu wykłady Shanghai AI prezentują nowe paradygmaty w robotyce, studiowaniu układów złożonych, a także są pewnym wprowadzeniem do dziedzny Artificial Life, która jest nowa i ma 13 lat. Wykłady Shanghai AI są także próbą integracji nauk ścisłych i humanistycznych, które wyłaniają się podczas rozważań zachowań agentów złożonych w różnych środowiskach. Shaghai AI same w sobie stanowią eksperyment edukacyjny na globalną skalę. Są transmitowane z Shanghaju oraz z uniwersytetów i politechnik współuczestniczących w Shanghai AI. Eksperyment edukacyjny integruje społeczności naukowe pochodzących z różnych państw i kultur. Geneza tego przedsięwzięcia miała miejsce przed 2003 rokiem. Profesor Rolf Pfeifer, jako pracownik Uniwersytetu w Zurichu jest zobowiązany prowadzić zajęcia ze studentami swojej macierzystej uczelni, w szczególności zajęciami ze sztucznej inteligencji. Jednak obiecująca współpraca naukowa z University of Tokyo wydłużyła pobyt w Japonii. Postanowiono wykorzystać technologie konferencyjne. Na samym początku wykłady były transmitowane do University of Zurich z University of Tokyo. Laboranci uczelni macierzystej przeprowadzali ćwiczenia ze studentami. Potem włączono do projektu kolejne uczelnie. W Tokyo AI lectures brało udział 7 uniwersytetów, a pod ich koniec także gościła Politechnika Łódzka. Eksperyment edukacyjny rozrósł się i 2012 roku uczestniczy w nim 18 uczelni. Mapa uczelni z Shanghai AI z 2009 roku jest przedstawiona na Rys.3. W roku 2012 w Shanghai AI lectures biorą udział następujące uniwersytety i uczelnie techniczne: University of Zurich (Szwajcaria), ETH Zurich (Szwajcaria), Shanghai Jiao Tong University (Chiny), Russian State University for the Humanities (Moskwa, Rosja), University Carlos III of Madrid, (Hiszpania), Karlsruhe Institute of Technology (Niemcy), University of Salford (Wielka Brytania), Osaka University (Japonia), Humboldt University Berlin, (Niemcy), University of Tasmania (Australia), Chiba University (Japonia), Northwestern Polytechnical University (Ksian, Chiny), New York University Abu Dhabi (Stany Zjednoczone), Budapest University of Technology and Economy (Węgry), Sungkyunkwan University (Suwon, Korea Południowa).
Strony częściowo goszczące w wykładach 2012 przynależą do następujących uczelni: Anatolia College/ACT (Tessaloniki, Grecja), Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne EPFL (Szwajcaria), Tufts University, (Medford, USA), Technical University of Lodz (Łódź, Polska). Wykłady Shanghai AI są próbą podjęcia opisów rzeczywistości na sposób uproszczony i adaptacyjny, taki w którym dany agent robotyczny wykazuje coraz bardziej złożone zadania, potrafi się adaptować do coraz bardziej złożonego środowiska, ewoluować i dokonuje tego w sposób by możliwie był optymalny w dość krótkim czasie i z minimalną strukturą wewnętrzną. W dalszym sensie wykłady te podejmują pytanie o zredukowaną definicję człowieczeństwa i wnoszą wątki humanistyczne do nauk technicznych. Dobrym tutaj przykładem jest robot Eccerobot, który posiada cechy kognitywne. Z drugiej strony wykłady mogą ciekawą inspirację dla humanistów, na przykład dla filozofów czy socjologów, którzy podejmują Są także cennym źródłem informacji o nowych technologiach, o filozofii podejścia do rozwoju technologii i o samej filozofii wdrażania technologii. Wykłady Shanghai AI stawiają pytanie dogąd idziemy jako cywilizacja i dokąd powinniśmy iść? Czy powiniśmy wprowadzać jakieś ograniczenia na rozwój robotyki. W teorii poznania nie tylko liczy się dedukcjyjne podejście jak czyni to fizyka czy biologia, ale umiejętność syntezy nowych form jak czyni to na przykład inżynieria. Dobrym przykładem tej ostatniej jest robotyka ewolucyjna. Robot Eccerobot pokazany na Rys.2. realizuje jej założenia. Wykłady są współorganizowane po stronie Politechniki Łódzkiej przez profesora Mariusza Zuberta, magistra fizyki i telekomunikacji Krzysztofa Pomorskiego (doradca programowy wykładów Shanghai AI), a także liczną grupę osób wspierających przedsięwzięcie technicznie i organizacyjnie. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do podjęcia stawianych pytań i do czynnego uczestnictwa w wykładach. Galeria ciekawych przykładów znajduje się poniżej. W szczególności oficjalna strona wykładów jest przedstawiona na Rys.5.
Rys.1.Oficjalna strona wykładów Shanghai AI.
Rys.2.Przykład robota realizującego zdolności kognitywne o nazwie Eccerobot. Dokładniejszy opis jest na stronie internetowej eccerobot.org.
Rys.3. Mapa stron uczestniczących w wykładach Shanghai AI w 2009 roku. Rys.4. Profesor Rolf Pfeifer razem ze swoim robotycznym Zoo. Slajd z wykładów Tokyo AI.
Rys.5. Oficjalne ogłoszenie o wykładach Shanghai AI transmitowanych na Politechnikę Łódzką w 2012 roku. Plakat prezentuje wątki praktyczne badań jak chodzące krzesło, czy też wątki poznawcze.
Bibliografia. [1]. Strona internetowa: Shangailectures.org [2]. How the body shapes the way we think, R.Pfeiffer [3]. Understanding intelligence R.Pfeifer [4]. Konferencja Alife13, 2012: www.alife13.org [5]. Strona internetowa: eccerobot.org