PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY dla klas IV-VI Publicznej Szkoły Podstawowej w Skopaniu I.Podstawy prawne: Przedmiotowy system oceniania opracowany został w oparciu o: nową podstawę programową z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z dn.23 12.2008 r. program nauczania przyrody w klasach 4 6 szkoły podstawowej do podręcznika Tajemnice przyrody wydawnictwa Nowa Era wewnątrzszkolny system oceniania umiejętności kluczowe Uczniowie pracują w oparciu o podręcznik Tajemnice przyrody do kl.4 nr dopuszczenia 399/1/2011 oraz podręcznik Tajemnice przyrody do kl.4 nr dopuszczenia 399/2/2013. II. Cele oceniania: Celem Przedmiotowego Systemu Oceniania jest: dostarczenie informacji o stopniu opanowania wiedzy i umiejętności uczniowi, jego rodzicom oraz nauczycielowi, poprzez ocenę wiadomości i umiejętności ucznia wykrywanie braków w wiedzy i umiejętnościach oraz pokazywanie sposobów ich likwidacji motywowanie ucznia do systematycznej pracy, aktywnego udziału w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno -wychowawczej Do zadań nauczyciela należy bieżące, śródroczne, końcoworoczne ocenianie i klasyfikowanie uczniów według skali przyjętej w szkole, jak również warunki poprawiania oceny. III. Ogólne cele kształcenia przyrodniczego: zaciekawienie światem przyrody, stawianie hipotez na temat zjawisk procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja, praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczej, poszanowanie przyrody, obserwacje, pomiary i doświadczenia.
IV. Obszary aktywności podlegające ocenie: Przedmiotowemu systemowi oceniania podlegają następujące formy pracy: a) lekcyjnej: swobodne wypowiedzi wypowiedzi kierowane odpowiedź ustna wypowiedź pisemna (opracowanie, opis, projekt itp.) odpowiedź pisemna (sprawdzian, test, kartkówka itp.) udział w lekcji umiejętność korzystania z różnych źródeł wiedzy stosowanie wiedzy w praktyce obserwacje, pomiary i doświadczenia prezentacja (indywidualna i grupowa) b) pozalekcyjnej: zadania domowe obserwacje, pomiary i doświadczenia konkursy szkolne, międzyszkolne, okręgowe i wojewódzkie olimpiady przedmiotowe wystawy prac praca w ramach koła zainteresowań opieka nad hodowlami inne formy pracy pozalekcyjnej (np. udział w programach edukacyjnych i projektach) V. Wymagania edukacyjne 1. Przedmiotem oceny są wiadomości i umiejętności przedmiotowe oraz ponadprzedmiotowe, postawy i wartości kształtowane w procesie dydaktycznym. WYMAGANIA NA OCENĘ CELUJĄCĄ - posiada wiedzę znacznie wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe - samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania geograficzne, biologiczne, fizyczne i chemiczne, - dodatkowa wiedza jest wynikiem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń. - nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobywać wiadomości - potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle przyrodniczymi ( przyczyny-skutki), ale również umie powiązać problematykę przyrodniczą z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów - potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji - autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się podczas zajęć lekcyjnych - podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość - wnosi twórczy wkład w wykonanie zadań przydzielonych grupie - prezentuje wyniki pracy grupowej - bierze udział w pracy kół zainteresowań o tematyce przyrodniczej, programach i projektach - opiekuje się hodowlami szkolnymi - odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych (szkolnych, gminnych, wojewódzkich)
WYMAGANIA NA OCENĘ BARDZO DOBRĄ - opanował pełny zakres wiedzy określony programem nauczania - zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzone na lekcjach, potrafi posługiwać w różnych sytuacjach poznawczych - sprawnie korzysta ze wszystkich wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji - potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do dodatkowych źródeł informacji - samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się zdobytymi umiejętnościami - potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu przyrody, ale również pokrewnych przedmiotów - formuje i przedstawia na forum klasowym własne opinie, bierze czynny udział w dyskusjach - wykazuje się aktywną postawą w klasie, poproszony nigdy nie odmawia wykonania dodatkowych zadań, aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu zadań realizowanych przez grupę, często wykazuje własną inicjatywę. WYMAGANIA NA OCENĘ DOBRĄ - zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji - zna i rozumie większość pojęć - rozumie treść faktów przyrodniczych oraz ich przyczyny i skutki - dobrze opanował wiedzę wymaganą programem / od czasu do czasu popełnia błędy - posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań podstawowych a ponadto: - potrafi samodzielnie opracować na piśmie zagadnienia przyrodnicze wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł - potrafi pod kierunkiem nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównać dostrzeżone w nich zjawiska - dobrze posługuje się mapą geograficzną (potrafi odczytać zawarte w nich informacje i posługiwać się legendą mapy) - wykonuje polecenia nauczyciela - aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły - pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ - opanował wiadomości określone programem nauczania przyrody w danej klasie na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w minimum programowym - zna i rozumie podstawowe pojęcia - w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi z reguły samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela
- posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań koniecznych a ponadto: - dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia: - potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji przyrodniczej - potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną ( pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym) WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ - uczeń dysponuje niepełną fragmentaryczną wiedzą określoną programem - przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć - w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcjach - poważne braki w obszarze wiedzy geograficznej może usunąć w dłuższym okresie czasu - przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenia wymagając zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się przyrody - rozumienie prostego tekstu źródłowego. - jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu - włącza się do pracy pod nadzorem nauczyciela. OCENA NIEDOSTATECZNA - braki w wiedzą są na tyle duże, iż nie rokują one nadziei na ich usunięcie nawet w dłuższym okresie czasu i przy pomocy nauczyciela - wyraźny brak zainteresowania przedmiotem - nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych - nie opanował w stopniu minimalnym zagadnień poruszanych na lekcji - nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania treści faktów przyrodniczych, elementarnych pojęć i prostych umiejętności - nie potrafi powtórzyć nawet fragmentów opracowanych na lekcji - swoją postawą uniemożliwia pracę innym - nie wykonuje zadań postawionych przez nauczyciela lub realizowanych przez grupę. 2. Wymagania edukacyjne ulegają obniżeniu w stosunku do uczniów z odpowiednią pisemną opinią lub orzeczeniem poradni psychologiczno pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej i na podstawie opracowanego w tej sytuacji Zindywidualizowanego programu nauczania. 3. Wymagania edukacyjne w stosunku do uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe stosuje się zalecenia poradni zawarte w orzeczeniu lub opinii, polegające na dostosowywaniu wymagań do możliwości uczniów poprzez: wydłużenie czasu pracy na zajęciach i podczas pisania prac pisemnych przygotowywanie notatek do wklejenia w zeszycie
obniżenie progu punktacji w pracach pisemnych przygotowywanie specjalnego arkusza testu lub wykonywanie tylko wybranych, zaznaczonych zadań na zwykłym arkuszu indywidualną pomoc nauczyciela na zajęciach i w trakcie pisania pracy, np. poprzez wspólne czytanie kolejnych poleceń testu dobór indywidualnych kryteriów oceny przy sprawdzaniu zadań testowych. 4. Uczeń mający kłopoty w nauce może zgłosić się do nauczyciela z prośbą o dodatkową pomoc. Jej forma ustalana jest na bieżąco, wspólnie z uczniem. Mogą to być: dodatkowe konsultacje (po uzgodnieniu z nauczycielem) prace ułatwiające i przybliżające zrozumienie problemu pomoc koleżeńska ścisła współpraca z rodzicami skierowanie ucznia do poradni pedagogiczno-psychologicznej VI. Formy i metody oceniania: Ocenę z bieżących tematów ( do 3 lekcji wstecz) uzyskuje uczeń z krótkich kartkówek i odpowiedzi ustnych. Kartkówki zajmujące 10-15 minut i nie muszą być zapowiadane. Kartkówki podlegają poprawie w terminie 1 tygodnia. Sprawdziany przeprowadzane są po zakończeniu każdego działu. Nauczyciel zapowiada sprawdziany co najmniej tydzień wcześniej, a oddaje je poprawione w ciągu najpóźniej dwóch tygodni. Prace pisemne, takie jak np. testy, sprawdziany, są udostępniane do wglądu uczniom i rodzicom w celu zapoznania się z uwagami sprawdzającego. Można zgłosić chęć poprawy sprawdzianu w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po oddaniu pracy przez nauczyciela. Uczeń, który uzyskał ze sprawdzianu ocenę niedostateczną, dopuszczającą lub dostateczną może ją poprawiać (ocenę niedostateczną poprawia obowiązkowo) w terminie ustalonym z nauczycielem. Ocena uzyskana z poprawy zawsze jest wpisywana do dziennika mniejszą czcionką, w tej samej kratce, co pierwsza ocena( np. 1/ 3 ). Uczeń, który nie poprawi oceny w terminie traci prawo do jej poprawy. Uczeń przyłapany na ściąganiu podczas pisania sprawdzianu otrzymuje ocenę niedostateczną i traci prawo do jej poprawy. Oceny ze sprawdzianów mają najistotniejszy wpływ na ocenę półroczną i roczną. W przypadku nieobecności ucznia na sprawdzianie pisemnym lub kartkówce ma on obowiązek napisania ich w terminach: - w przypadku jednodniowej nieobecności podczas następnej lekcji - w przypadku nieobecności nie przekraczającej tygodnia do 7 dni po powrocie do szkoły - przy dłuższych nieobecnościach do 14 dni Sprawdziany oceniane są punktowo, a następnie przeliczane na skalę procentową odpowiadającą poszczególnym ocenom zgodnie z WSO. Odmówienie pisania kartkówki, sprawdzianu, pracy klasowej, czy udzielenia odpowiedzi ustnej, a także ucieczka z zapowiedzianego sprawdzianu jest równoznaczna z oceną niedostateczną, uczeń traci prawo do jej poprawy.
Trzy razy w semestrze (dla 3 godzin przyrody w tygodni) uczeń możne zgłosić, że nie jest przygotowany do zajęć (z wyjątkiem zapowiedzianych sprawdzianów): Wtedy zapis np uczeń nie jest przygotowany do lekcji nie wpływa na obniżenie oceny semestralnej czy rocznej. Dodatkowe umowne oznaczenia w ocenianiu: - uzbieranie trzech minusów za nieprzygotowanie do lekcji ( np. brak pracy domowej, przyrządów, zeszytu, itp.,), bierność na lekcji, skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej. Zgłoszenie nieprzygotowania musi odbyć się przed rozpoczęciem lekcji. - uzbieranie trzech plusów za aktywność na lekcji, niewielką objętościowo pracę domową skutkuje otrzymaniem oceny bardzo dobrej. Ocenie (skala 1-5) podlegają także dłuższe prace domowe, doświadczenia, obserwacje, pomiary Uczeń ma obowiązek systematycznego prowadzenia zeszytu ćwiczeń i zeszytu przedmiotowego i za to również otrzymuje oceny Zeszyt przedmiotowy jest sprawdzany w semestrze przynajmniej raz (bez zapowiedzenia) pod względem kompletności notatek, poprawności merytorycznej, estetyki oraz poprawności ortograficznej. Zeszyty ćwiczeń sprawdzane będą co najmniej dwa razy w semestrze( bez zapowiedzenia). Brak uczniowskiego wyposażenia (np. zeszytu, podręcznika, zeszytu ćwiczeń, przyborów, itp.) może wpłynąć na ocenę końcową w sytuacjach uporczywie powtarzających się, zależnych od ucznia, a uniemożliwiających prowadzenie procesu nauczania - uczenia się. Ocena jest jawna dla ucznia, a rodzice mają obowiązek na bieżąco sprawdzać oceny swoich dzieci (o tej konieczności są informowani na początku roku szkolnego). Oceny na koniec semestru nie są średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Praca w grupach - ocena pracy uczniów w jednej grupie może być zróżnicowana ( ocenie podlega: przygotowanie ucznia do pracy, zaangażowanie podczas wykonywania przydzielonych zadań, zachowanie dyscypliny podczas zajęć, wnoszenie twórczego wkładu w wykonanie zadań) Można również uzyskać ocenę z dodatkowych zadań i prac długoterminowych przydzielanych przez nauczyciela (np. projekt edukacyjny, apele, akcje Sprzątania Świata, uczestnictwo w konkursach przedmiotowych, udział w pracy kół zainteresowań o tematyce przyrodniczej) Wyższą ocenę semestralną uczeń może osiągnąć, gdy: samodzielnie rozwiązuje postawione na lekcji zadania problemowe stawia własne pytania i hipotezy wykorzystuje zdobytą na lekcjach wiedzę w życiu codziennym odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych (szkolnych, gminnych, wojewódzkich) VII. Skala ocen Oceny bieżące i klasyfikacyjne ( końcoworoczne i semestralne) ustala się w stopniach wg następującej skali: I. stopień celujący 6 II. stopień bardzo dobry 5 III. stopień dobry 4 IV. stopień dostateczny 3 V. stopień dopuszczający 2 VI. stopień niedostateczny 1 Przy ocenach bieżących dopuszcza się stosowanie znaku (+), który podwyższa ich wartość o 0,5 stopnia oraz znaku (-), który obniża o 0,25 stopnia. Przy semestralnych ocenach nie stosuje się znaku (-), ani (+). Stopnie roczne i na świadectwie wystawiane są bez wymienionych znaków.
VIII. Sposoby przekazywania informacji zwrotnej rodzicom, wychowawcom z Domu Dziecka i uczniom. 1. Zebrania z rodzicami,w czasie których rozdawane i omawiane są karty informacyjne uczniów. 2. Bezpośredni kontakt z rodzicami i wychowawcami( indywidualna rozmowa, ogniska, wycieczki,itd.) 3. Pośredni (list gratulacyjny,zapis w zeszycie ucznia,rozmowa telefoniczna,itd.) 4. Przedstawienie na początku roku szkolnego wymagań na poszczególne oceny,podpisane przez uczniów i rodziców. 5. Sprawdziany i testy nauczyciel przechowuje do końca roku szkolnego, a rodzice mają możliwość wglądu do tych prac. IX. Ewaluacja. 1. Przedmiotowy system oceniania może ulec ewaluacji w ciągu 3 lat. 2. Zespół przedmiotowy zbiera wnioski nauczycieli, rodziców oraz uczniów na temat działającego PSO. 3. Na końcoworocznej radzie pedagogicznej przedstawia wnioski i uwagi oraz propozycje zmian, które opiniuje i zatwierdza rada pedagogiczna. 4. Ewentualne zmiany muszą być zgodne z innymi dokumentami dotyczącymi oceniania w szkole. 5. Zmiany PSO obowiązują od 1 września każdego roku szkolnego.