22. Szkolenia z zakresu bhp 22.1. Przepisy ogólne Szczegółowe dane dotyczące szkoleń w dziedzinie bhp od dnia 1 lipca 2005 r. zawiera rozporządzenie MGiP z dnia 27 lipca 2004 r. (Dz. U. poz. 1860 ze zm.). Pojęcia związane ze szkoleniami: instruktaż forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 2 godziny lekcyjne, umożliwiające uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności dotyczących wykonywania pracy i zachowania się w zakładzie pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy: placówka kształcenia ustawicznego, placówka kształcenia praktycznego, ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego, szkoła ponadgimnazjalna, jednostka badawczo-rozwojowa, szkoła wyższa lub inna placówka naukowa, stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy, osoba prawna lub fizyczna prowadząca działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, kurs forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 15 godzin lekcyjnych, składającego się z zajęć teoretycznych i praktycznych, umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, przygotowanie dydaktyczne ukończenie kształcenia lub szkolenia przygotowującego do prowadzenia procesu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w sposób zapewniający wysoką efektywność, z uwzględnieniem odpowiednich dla określonych grup uczestników szkolenia i rodzajów szkolenia: form organizacyjnych i metod szkolenia oraz środków dydaktycznych, samokształcenie kierowane forma szkolenia umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora szkolenia, w szczególności przy zastosowaniu poczty, Internetu, przy jednoczesnym zapewnieniu konsultacji z osobami spełniającymi wymagania dla wykładowców, seminarium forma szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 5 godzin lekcyjnych, umożliwiającego uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnienie wiedzy i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia, o których mowa w niniejszym rozdziale, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. 112
22. Szkolenia z zakresu bhp Pracownik, który nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności do wykonywania określonej pracy, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, nie może być dopuszczony do wykonywania tej pracy. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem go do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Pracodawca jest obowiązany: zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych przez nich prac, wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy, odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Tab. 22.1. Organizatorzy szkoleń bhp Grupa Jednostka Pracodawca pracownicza organizacyjna pracownicy + + pracownicy służby bhp + instruktorzy i wykładowcy bhp + pracodawcy + instruktaż ogólny Szkolenie wstępne instruktaż stanowiskowy Szkolenie okresowe pracownicy nowozatrudnieni pracownicy zatrudniani* pracodawcy, osoby kierujące pracownikami studenci pracownicy przenoszeni* pracownicy na stanowiskach robotniczych uczniowie studenci pracownicy inżynieryjno- -techniczni uczniowie pracownicy służby bhp pracownicy administracyjno-biurowi * na stanowisko z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi lub niebezpiecznymi. Rys. 22.1. Rodzaje szkolenia 113
22.2. Szkolenia wstępne Szkolenie wstępne obejmuje: szkolenie wstępne ogólne (instruktaż ogólny), szkolenie wstępne na stanowisku pracy (instruktaż stanowiskowy). Tab. 22.2. Wymagania dotyczące instruktażu ogólnego i stanowiskowego Instruktaż ogólny Instruktaż stanowiskowy Cel Zapoznanie z: przepisami bhp zasadami udzielania pierwszej pomocy Prowadzący pracownik służby bhp osoba wykonująca zadania służby bhp pracodawca wyznaczony pracownik Zapoznanie z: czynnikami środowiska pracy ryzykiem zawodowym sposobami ochrony przed zagrożeniami metodami bezpiecznej pracy osoba kierująca pracownikami pracodawca Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk. Rys. 22.2. Potwierdzenie odbycia szkolenia wstępnego Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika. 114
22.3. Szkolenia okresowe 22. Szkolenia z zakresu bhp Cel: aktualizacja i ugruntowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie bhp zaznajomienie z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi Uczestnicy pracodawcy i inne osoby kierujące pracownikami pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych pracownicy inżynieryjno-techniczni pracownicy słuby bhp i inne osoby wykonujące zadania tej służby pracowniczy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni Rys. 22.3. Szkolenie okresowe Forma instruktaż Tab. 22.3. Szkolenia okresowe dla grup pracowniczych Uczestnicy Pierwsze szkolenie Częstotliwość nie ma prac do 12 są prace szczególnie m-cy od szczególnie pracownicy zatrudnieni na niebezpiecznych rozpoczęcia niebezpieczne stanowiskach robotniczych pracy na stanowisku nie rzadziej niż nie rzadziej niż raz na 3 lata raz na rok do 6 m-cy od pracodawcy i inne osoby rozpoczęcia kierujące pracownikami, pracy na stanowisku pracownicy inżynieryjno- -techniczni; pracownicy służby bhp oraz nie rzadziej niż raz na 5 lat inne osoby wykonujące zadania tej służby; do 12 pracownicy wymienieni m-cy od w 14 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia, oprócz pracow- pracy na rozpoczęcia ników administracyjno-biurowych stanowisku pracownicy administracyjno-biurowi nie rzadziej niż raz na 6 lat kurs, seminarium lub samokształcenie kierowane 115
Ze szkoleń okresowych zwalnia: przedłożenie aktualnego zaświadczenia o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego, odbycie w danym okresie szkolenia okresowego wymaganego dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy, ukończenie w danym okresie szkolenia, dokształcania lub doskonalenia zawodowego związanego z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymagany dla określonego stanowiska pracy. Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestnika szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Egzamin jest przeprowadzany przed komisją powołaną przez organizatora szkolenia. Potwierdzeniem ukończenia z wynikiem pozytywnym szkolenia okresowego jest zaświadczenie wydane przez organizatora szkolenia. Odpis zaświadczenia jest przechowywany w aktach osobowych pracownika. 116