Podsumowanie prac grupy Organizacje pozarządowe Konferencja CSR Odpowiedzialny Śląsk, pod honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki, zgromadziła 3. września 2015 roku ponad sto trzydzieści osób zaangażowanych w działania mające na celu współpracę międzysektorową oraz rozwijanie innowacji społecznych. Inicjatorem wydarzenia był Kopex SA, a współorganizatorami wydarzenia: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, CSRinfo, Gliwickie Centrum Organizacji Pozarządowych, Mostostal Zabrze SA, Stowarzyszenie Wspierania Organizacji Pozarządowych MOST, Trybuna Górnicza. W drugiej części konferencji 5 grup sektorowych, tj. biznes, NGO, uczelnie, instytucje publiczne i media rozważało odpowiedź na pytanie: Dlaczego mam współpracować z innymi sektorami?. Pytanie to nie tylko naprowadzało na odpowiednie tory uczestników pracujących w zespołach, ale również rozpoczęło żywą dyskusję na portalu Facebook. Ci, którzy nie mogli bezpośrednio uczestniczyć w wydarzeniu, mieli możliwość oglądania transmisji online na stronie Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Podczas panelu interaktywnego każda z pięciu grup zaprezentowała swoje mocne i słabe strony oraz pokazała cały wachlarz narzędzi, dzięki którym można jeszcze bardziej rozwinąć współpracę międzysektorową na rzecz rozwoju i innowacyjności województwa śląskiego. Na dowód owocnej współpracy każdy z moderatorów przedstawił projekty zrealizowane dzięki współpracy co najmniej dwóch sektorów. Moderator sektora organizacji pozarządowych: Krzysztof Hołyński Członek zarządu Stowarzyszenia Wspierania Organizacji Pozarządowych MOST. Specjalista z zakresu funkcjonowania III sektora oraz współpracy JST i NGO. Od 9 lat trener i doradca organizacji pozarządowych. 1
Przykłady działań międzysektorowych realizowanych przy udziale organizacji pozarządowych z województwa śląskiego Akademia Klubowicza- ku samodzielności Stowarzyszenie Dom Aniołów Stróżów, Deloitte Specjaliści Deloitte na co dzień pracujący w swoim zakresie z sektorem biznesu przekażą swoją wiedze i umiejętności młodzieży przykład wolontariatu pracowniczego. Do końca roku odbędzie się10 spotkań, których tematyczny zakres obejmie: warsztaty z tworzenia i pisania CV i przygotowania do rozmów kwalifikacyjnych, ABC Finansów, Jak podpisywać umowy?- wszystko to co potrzebne jest młodym klubowiczom w przechodzeniu w dorosłe życie. Równolegle będą odbywały się szkoleniowe warsztaty komputerowe podczas których młodzi klubowicze będą się uczyć, projektowania w photoshopie, zasad worda, excela i innych przydatnych programów. Kolorowo bardziej zdrowo Fundacja ISKIERKA, Grupa KOPEX, Mostostal Zabrze, Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii Projekt dotyczył remontu oddziału Onkologii i Hematologii w Chorzowskim Centrum Pediatrii i Onkologii im. E. Hankego w Chorzowie. W ramach projektu CSR-u /społecznej odpowiedzialności biznesu/ już po raz drugi w pomoc zaangażowali się jako wolontariusze pracownicy Grupy KOPEX, która była też głównym partnerem projektu. Po pracy przyjeżdżali na oddział i sukcesywnie, malując ściany i sufity sala po sali, fragment po fragmencie, zmieniali dotychczasowy wygląd oddziału. Dajmy Czadu! - Żywiec Bez Czadu Żywiecka Fundacja Rozwoju, Spółdzielnie Mieszkaniowe, Samorząd Miasta, media Opis Działań: Projekt Żywic bez czadu jest przykładem współpracy międzysektorowej, w którym obok przedstawicieli organizacji społecznych i samorządu bardzo ważną rolę odgrywają media, bez których nie było by możliwości przeprowadzenia kampanii społecznej. To kampania społeczna obejmująca swym zasięgiem miasto Żywiec i okoliczne miejscowości, mająca na celu powstrzymanie procederu palenia śmieci. Kampania trafiła do szkół, 2
przedszkoli, organizacji, firm i mediów i miała na celu uświadomienie mieszkańcom, co się stanie, gdy uda się wyeliminować zanieczyszczenie powietrza. Zadbano o to, żeby mieszkańcy Żywca i okolic mogli się włączyć w działania na każdym etapie kampanii: organizowano konkursy (na film, fotografię, wypracowanie szkolne, scenariusz filmowy, plakat, Eko-dom), pikniki ekologiczne, wspólne malowanie graffiti, kręcenie filmów, przygotowanie animacji, rozklejanie magnesów promujących postawy ekologiczne). Współpraca z uczelniami Dom Aniołów Stróżów, Uniwersytet Śląski Na podstawie podpisanej umowy o współpracy studenci Wydziału Pedagogiki i Psychologii oraz Studium Socjalnego mogą odbywać praktyki w Stowarzyszeniu nabierając praktycznych umiejętności a jednocześnie swoimi siłami wspierając działalność stowarzyszenia. Firma Przyjazna Rowerzystom Gliwicka Rada Rowerowa, Biznes Organizacje pozarządowe to również dostawcy usług i towarów dla innych sektorów. Zakup u nich towarów i usług jest mocno powiązany z filozofią CSR oraz zakupów społecznie odpowiedzialnych, co zauważył nawet ustawodawca wprowadzając w prawo zamówień publicznych tzw. klauzule społeczne. Jednak należy podkreślić, że zakup usług od przedstawicieli III sektora nie powinien wynikać tylko z przyczyn ideologicznych. Bardzo często organizacje pozarządowe oferują wsparcie doświadczonych specjalistów, którzy mogą pomóc również w działaniu innych instytucji. Przykładem takiej współpracy są działania Gliwickiej Rady Rowerowej, która oferuje firmom udział w programie Firma Przyjazna Rowerzystom, pomagając dostosować otoczenie firmy i funkcjonujące w niej zasady do potrzeb pracowników korzystających z tego środka transportu. Na zakończenie procesu, firmie przyznawany jest certyfikat. Laboratorium Inicjatyw Społecznych i Integracji Twórczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Uniwersytet Śląski, Stowarzyszenie Wspierania Organizacji Pozarządowych MOST, Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides Projekt Laboratorium Inicjatyw Społecznych i Integracji Twórczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, który będzie realizowany w ramach priorytetu IX Włączenie Społeczne, działanie 9.1 Aktywna integracja, Poddziałanie 9.1.1 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Realizacja projektu ma na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności lokalnych 3
zamieszkujących obszary zdegradowane miasta Katowice, poprzez stworzenie i wdrożenie kompleksowego systemu działań kierowanych zarówno do indywidualnych osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, jak również podmiotów działających w obszarze włączenia społecznego. Narzędzia jakimi dysponuje sektor, mogące wpływać na rozwój współpracy międzysektorowej Wsparcie specjalistów z organizacji pozarządowych, Angażowanie członków i wolontariuszy organizacji pozarządowych w różnego rodzaju wydarzenia i akcje, Możliwość zakupu towarów i usług od podmiotów trzeciego sektora, Organizacja kampanii społecznych, Wsparcie w organizacji wolontariatu pracowniczego, Wspólne projekty realizowane z przedstawicielami innych sektorów. Jakie mogą być mocne strony sektora w realizacji działań międzysektorowych Kierowanie się wartościami wartości są podstawą działalności społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowej. Dzięki wyznawanym wartościom łatwiej nam budować zaufanie niezbędne we współpracy z partnerami. Nastawienie na rozwiązanie problemu stowarzyszenia i fundacje zostały stworzone przez ludzi, którzy chcą rozwiązać konkretny bardzo często dotykający bezpośrednio ich lub kogoś z ich otoczenia problem. Kompetentne zespoły specjalistów dotyczy to zwłaszcza w obszarów miękkich i specjalistycznego wsparcia, które to wsparcie jest realizowane w Polsce przy dużym udziale organizacji pozarządowych. Dodatkowo w III sektorze można spotkać specjalistów z różnego zakresu, od lekarzy i psychologów, przez specjalistów z zakresu prawa czy funduszy unijnych na ekspertach od polityki rowerowej kończąc. Działanie z ludźmi i dla ludzi organizacje pozarządowe to przede wszystkim ludzie, którzy je tworzą i to ludzie aktywni. Dzięki temu mamy możliwość zmobilizowania szerokiego kręgu ludzi wokół problemów, które nas dotyczą. Realizacja szalonych pomysłów organizacje pozarządowe mogą być realizatorem działań, które ciężko zrealizować w innych miejscach. Dzięki wysokiej elastyczności i braku wielu formalnych ograniczeń III sektor może się stać swojego rodzaju laboratorium innowacji, w którym można zrealizować najciekawsze inicjatywy. 4
Jakie mogą być słabe strony organizacji pozarządowych w realizacji działań międzysektorowych Mocne nastawienie na misje i ciężko nam podjąć działania, które jej nie dotyczą bezpośrednio, dodatkowo ważna jest dla nas forma współpracy, która powinna mieć zawsze na celu wspólne rozwiązanie problemu. Trudności w komunikacji z innymi sektorami - nie mówimy językiem korzyści, o wiele łatwiej skupiać nam się na potrzebach oraz celu działania niż na korzyściach jakie poszczególni partnerzy wyniosą ze współpracy. Małe zasoby w dalszym ciągu organizacje pozarządowe w Polsce nie mają stabilnych źródeł finansowania, co skutkuje różnymi brakami w sprzęcie oraz dużą rotacją płatnego personelu. Działania po godzinach większość organizacji pozarządowych w Polsce prowadzi swoje działania w oparciu o społeczników i wolontariuszy, którzy na co dzień pracują w innych miejscach. Skutkuje to niekiedy utrudnieniami w kontakcie czy dłuższym czasie podejmowania decyzji. Korzyści jakie możemy odnieść ze współpracy międzysektorowej Uczestnicy panelu zwrócili uwagę na trzy korzyści wynikające ze współpracy międzysektorowej, których nie da się osiągnąć pracując samemu. Jest to swoistego rodzaju wartość dodana, która powinna zawsze być brana pod uwagę jeśli zastanawiamy się czy rozszerzyć nasze działania o inne sektory. Są to Wzajemne wzmocnienie każdy z sektorów ma inne mocne i słabe strony oraz specjalizuje się w innego rodzaju działaniach, włączając organizacje pozarządowe możemy korzystać z ich szerokich zasobów społecznych oraz świeżości spojrzenia, kiedy to organizacje mogą być wzmocnione n. w zakresie zarządzania czy dostępu do zasobów. Wzajemne uczenie się od siebie współpracując uczymy się wzajemnie os siebie zarówno indywidualnie poprzez poznanie nowych sposób realizacji działań jak i instytucjonalnie mając możliwość poznać zasady funkcjonowania pozostałych sektorów Zmiana społeczna tylko dzięki zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych danym tematem da się osiągnąć prawdziwą zmianę społeczną. 5