Ekonomika produkcji energii elektrycznej Czy to się jeszcze opłaca? Dnia 14 Marca 213
Polskie spółki są mniejsze i mniej zadłużone od ich zagranicznych konkurentów 35 3 Wartość kapitału własnego w meuro 27 1 26 2 26 5 24 35 Net debt EV 17 5 13 3 7 6 46% 54% 4% 53% 5% 49% 3% NEG 34% NEG 2 1 6 GDF SUEZ EDF E.ON ENEL IBERDROLA RWE CEZ PGE TAURON ENEA ROE NetDebt/ EBITDA 3% 12% -1% 9% 9% 18% 17% 14% 9% 7% 2,8 2,3 2, 2,9 3,4 2,1 1,6 -,4 1,2 -,3 Źródło: Serwis finansowy Thompson, dane na dzień 7 marca 213 roku (zaokrąglone) Strona 2
Wartość spółek energetycznych obniżyła się znacząco w ostatnich 5 ciu latach 13 12 11 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 S&P 11% 1% DJ Utilities GdF Suez 5% Iberdrola Enel 3% E.ON EdF Na początku marca 213 roku wartość analizowanych spółek wynosiła od 2% do 4% ich wartości sprzed kryzysu. Źródło: Serwis finansowy Thompson Strona 3
Polskie spółki energetyczne także odczuły skutki kryzysu 12 11 1 11% 1% S&P WIG 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Lokata 1 złotowa, założona dnia 1 sty 28 roku w dniu 1 mar 213 roku powinna mieć wartość zależną od skali oprocentowania: 5% ==> ~ 13 złotych 1% ==> ~ 21 złotych 15% ==> ~ 425 złotych 7% 9% TAURON ENEA PGE 5% Polskie spółki straciły od 2% do 4% w porównaniu do WIG u. Źródło: Serwis finansowy Thompson Strona 4
Energetyka nie była najlepszą inwestycją 13 12 11 11% S&P 1 1% 9 8 7 6 5 4 3 2 1 DJ Utilities GdF Suez 5% Iberdrola Enel 3% E.ON EdF Wartość zagranicznych spółek energetycznych zmniejszyła się 3-5 krotnie w przeciągu ostatnich 5 lat. 12 11 1 9 11% 1% S&P WIG 9% Na stratę wartości złożyły się kwestie: 8 7 7% TAURON ENEA regulacyjne 6 5 5% PGE finansowe 4 3 operacyjne. 2 1 Strona 5
Apr-8 Jun-8 Aug-8 Oct-8 Dec-8 Feb-9 Apr-9 Jun-9 Aug-9 Oct-9 Dec-9 Feb-1 Apr-1 Jun-1 Aug-1 Oct-1 Dec-1 Feb-11 Apr-11 Jun-11 Aug-11 Oct-11 Dec-11 Feb-12 Apr-12 Jun-12 Aug-12 Oct-12 Dec-12 Feb-13 Ceny energii elektrycznej w Europie są skorelowane z cenami CO 2 1 8 6 4 2-2 -4 EEX CO 2 RDN 3 25 2 15 1 5 r 2 =,53-6 Można zaobserwować korelację pomiędzy zmiennością cen energii elektrycznej oraz CO 2 (analiza dotyczyła cen z EEX). Korelacja jest zależna od energy mix danego rynku. 2 4 6 8 1 Strona 6
Zapotrzebowanie na energię oraz moc szczytową wzrasta 3, 25, 25,2 24,9 25,6 2, 15, 1, 5, Moc szczytowa w poszczególnych dniach roku Jan-9 Jul-9 Jan-1 Jul-1 Jan-11 Jul-11 Jan-12 Jul-12 Rok MWh 28 154,1 29 148,7 21 155,2 211 157,1 212 158,1 213 3,5 Źródło: PSE-Operator Strona 7
Rezerwa mocy w elektrowniach zawodowych utrzymuje się na poziomie ~5,7 GW 35 3 Moc dyspozycyjna elektrowni krajowych 25 2 15 1 5 Rezerwa mocy Obciążenie elektrowni krajowych Przeciętna rezerwa mocy w elektrowniach zawodowych Rok MW 29 6,79 21 5,74 211 5,459 212 5,839 Jan-9 Jul-9 Jan-1 Jul-1 Jan-11 Jul-11 Jan-12 Jul-12 Jan-13 Minimalne roczne poziomy rezerwy mocy utrzymują się na poziomie 1,5 GW 213 5,717 Źródło: PSE-Operator Strona 8
Jan-8 Mar-8 May-8 Jul-8 Sep-8 Nov-8 Jan-9 Mar-9 May-9 Jul-9 Sep-9 Nov-9 Jan-1 Mar-1 May-1 Jul-1 Sep-1 Nov-1 Jan-11 Mar-11 May-11 Jul-11 Sep-11 Nov-11 Jan-12 Mar-12 May-12 Jul-12 Sep-12 Nov-12 Jan-13 Mar-13 Cena energii na TGE obniżyła się w ostatnich 5 latach o około 2% 4 35 3 25 2 15 1 RDN RTT 16 Cena energii obniżyła się z około 2 zł/mwh do około 16 zł/mwh. 5 Strona 9
Wraz z drugą fazą ETS, przeciętna cena energii wzrosła o około 8 złotych za MWh 4 Cena ee ~116 PLN Cena ee ~195 PLN 35 3 25 2 15 1 5 Jul- Jul-1 Jul-2 Jul-3 Jul-4 Jul-5 Jul-6 Jul-7 Jul-8 Jul-9 Jul-1 Jul-11 Jul-12 Cena energii elektrycznej w Polsce z opóźnieniem aktualizuje warunki na rynku CO 2. Spadek ceny energii odzwierciedlił już spadek cen CO 2 o około 4 złotych. Źródło: Analiza własna Ernst & Young oparta na danych z giełd BlueNext, EEX (CO 2 ), TGE (RDN) oraz NBP (FX rates). Strona 1
Od pewnego czasu polskie elektrownie sprzedają energię już za około 15 złotych 35 3 25 2 15 1 5 Jul- Jul-1 Jul-2 Jul-3 Jul-4 Jul-5 Jul-6 Jul-7 Jul-8 Jul-9 Jul-1 Jul-11 Jul-12 Cena energii po pomniejszeniu o koszt * CO 2 oscyluje w granicach 15 zł/mwh (średnia i mediana w okresie 21 do dnia dzisiejszego). * Za koszt CO2 dla systemu polskiego przyjęto,9 ceny EAU Źródło: Strona 11 Analiza własna Ernst & Young oparta na danych z giełd BlueNext, EEX (CO 2 ), TGE (RDN) oraz NBP (FX rates).
Światowa cena węgla ukształtowała się na stabilnym poziomie 1 USD/t 5 4 3 2 1 2 16 12 8 4 Mar-8 Sep-8 Mar-9 Sep-9 Mar-1 Sep-1 Mar-11 Sep-11 Mar-12 Sep-12 Źródło: PLN/tonę USD/tonę PLN/GJ API 2, dane na giełdzie ARA w Rotterdamie, bez uwzględnienia transportu do Polski Mar-8 Sep-8 Mar-9 Sep-9 Mar-1 Sep-1 Mar-11 Sep-11 Mar-12 Sep-12 EEX, ceny rocznych kontraktów terminowych na węgiel (ARA) Ceny węgla w Polsce odpowiadają cenom światowym. Aktualna sytuacja na rynku światowym nie pozwala mieć nadziei na znaczącą obniżkę cen węgla. Strona 12
Produkcja energii elektrycznej z węgla nie zawsze się opłaca 2 15 1 5 Mar-8 Sep-8 Mar-9 Sep-9 Mar-1 Sep-1 Mar-11 Sep-11 Mar-12 Sep-12-5 Cena energii po pokryciu kosztu węgla oraz uprawnień do emisji CO 2 (rynki SPOT). -1 Uproszczono obliczenia, zakładając średni wskaźnik sprawności na poziomie 36%, emisyjność na poziomie 9% oraz brak kosztów transportu Źródło: Analiza własna na podstawie danych z TGE oraz EEX Strona 13
Jakie koszty składają się na cenę 1 MWh? Paliwo 1 jedn. zużycie węgla/sprawność = 3,6 x 11 PLN/GJ / 36% 11 Koszty zmienne CO 2 emisyjność x cena giełd. x kurs EUR =,9 x 5 /t x 4 PLN/ 18 Inne transport i inne 2 Koszty stałe Kapitał Amortyzacja Zwrot 2 6,1 mln/mw / (876h x 8% x 4 lat) 2 PMT 15 25 35 45 5% 588 433 373 343 1% 82 672 633 618 15% 1,43 944 922 917 7 Inne Utrzymanie majątku, remonty, zużycie na potrzeby własne i inne 2 1 2 Obecne technologie węglowe gwarantują sprawność na poziomie 45%, co oznaca koszt paliwa w wysokości 88 PLN/MWh. Kosz kapitału został wyliczony w uproszczony sposób (funkcja PMT w Excel u), zwrot po pomniejszeniu wartości PMT o koszt amortyzacji (spłaty kapitału). Przyjęto, że elektrownia działa 8% czasu rocznego, czyli 7.8 godzin. 258 Strona 14
Gdzie optymiści mogliby szukać efektywności? Scenariusz nierealny Paliwo 11 Sprawność 45% Węgiel 1 8 Koszty zmienne CO 2 18 Obniżenie ceny CO2 prawie o połowę (do 2,5 EURO/t) 1 Inne 2 Obniżenie innych kosztów zmiennych o 25% 15 Koszty stałe Kapitał Amortyzacja Zwrot 2 7 Nie naliczanie kosztów kapitałowych w szczególności od mocno zamortyzowanego majątku (niespójne z kosztami paliwa, gdyż mocno zamortyzowany majątek ma sprawność poniżej 36%) 2 Inne 2 Obniżenie kosztów o 25% (zależą one również od ceny energii, zużytej na potrzeby własne elektrowni) 15 258 14 Strona 15
Dlaczego elektrownie przestają współspalać biomasę? Marża % EBITDA w zależności od ceny certyfikatu oraz biomasy (PLN/GJ) Przychody Energia Certyfikat 18 12 3 25, 27,5 3, 32,5 1 % -1% -2% -3% 125 1% % -1% -2% Paliwo 325 15 15% 1% % -1% 175 2% 15% 1% % Koszty Inne zm. 15 37 2 25% 2% 15% 1% 225 3% 25% 2% 15% Stałe 3 25 35% 3% 25% 2% Przy cenie certyfikatu 112 PLN oraz biomasy 32,5 zł/gj (przychody z tytułu certyfikatu uwzględniają produkcję brutto, a więc przed pomniejszeniem o zużycie własne) Źródło: Analiza Ernst & Young przeprowadzona dla dużej elektrowni systemowej w Polsce, wyniki zaokrąglone Strona 16
Podstawowe charakterystyki technologii produkcji energii elektrycznej Szacunkowa Cena wejścia [PLN/MWh] CAPEX Struktura kosztów Okres eksploatacji [mpln/mw] Zmienne Stałe (O&M) Kapitałowe Węgiel brunatny 4 lat 234 ~7, Węgiel kamienny 4 lat 251 ~ 6,1 Gaz ziemny 3 lat 313 ~ 3,4 Elektrownia jądrowa 6 lat 42 ~ 2, Biomasa dedykowana 4 lat 496 ~ 5,5 EC* gaz ziemny 3 lat 264 ~ 3,8 EC* biomasa 3 lat 534 ~ 6,5 Elektrownia wodna 8 lat 8 ~ 15, El. wiatrowa lądowa 2 lat 45 ~ 6, El. wiatrowa morska 2 lat 739 ~ 17,7 El. słoneczna 2 lat 1 44 ~ 6,5 *) EC Elektrociepłownia (szacunki przeprowadzone w oparciu o zdefiniowany wolumen produkcji ciepła będący wielkością indywidualną dla każdej inwestycji w jednostkę skojarzoną) Uwaga: Szacunki oparte na założeniach (np. 2 PLN za tonę CO 2 ) oraz aktualnych regulacjach i cenach rynkowych (paliwa, koszt inwestycji, itp.) (marzec 213 roku, bez uwzględnienia dotacji do technologii). Szacunki przygotowane zostały dla wybranych przypadków inwestycyjnych, które mogą różnić się parametrami od innych, rozpatrywanych indywidualnie projektów. Strona 17
Komisja Europejska mówi o wspólnym rynku energii, pozwalając na niespójne regulacje Szybkie tempo zmian obowiązujących przepisów; Pojawianie się nowych regulacji; Różnice w regulacjach pomiędzy krajami; Wpływ opinii publicznej na stanowione prawo; Lobbying grup interesu na rzecz zmian w polityce energetycznej UE; Zmiany w systemach wsparcia (np. odnawialnych źródeł energii) bezpośrednio przekładających się na wyniki spółek oraz rentowności nowych inwestycji (technologii). Np. wycofanie wsparcia w Czechach, Hiszpanii; Nowa ustawa o OZE w Polsce. Kraj Regulacje w zakresie wsparcia energetyki odnawialnej w 211roku Taryfa Obowiązek udziału OZE Pomiar netto poboru Obowiązek udziału biopaliw Obowiązek udziału ciepła Certyfikaty Austria + + + Belgia + + + + Bułgaria + + Cypr + Czechy + + Dania + + + + Estonia + + Finlandia + + Francja + + + Niemcy + + + Grecja + + Węgry + + Irlandia + + + Włochy + + + + + + Łotwa + + Litwa + Luksemburg + Malta + Holandia + + Norwegia + + Polska + + + Źródło: Datamonitor Strona 18
Zastrzeżenia Ernst & Young zwraca uwagę, że niniejsza prezentacja: została przygotowana na potrzeby konferencji Odbiorcy na rynku energii odbywającej się w dniach 14 i 15 marca 213 roku w Czeladzi; wszelkie kalkulacje zaprezentowane w niniejszej prezentacji miały na celu przekazanie praktycznej wiedzy na temat kwestii związanych z ekonomiką produkcji energii elektrycznej intencją autorów nie była szczegółowa analiza danych finansowych; jest własnością firmy Ernst & Young i nie może być przekazywana, ani prezentowana stronom trzecim bez uprzedniej pisemnej zgody Ernst & Young; jest niekompletna bez odniesienia do materiałów źródłowych i powinna być oceniana jedynie w całości, łącznie z opisem słownym dostarczonym przez Przedstawicieli Ernst & Young w trakcie jej prezentacji; została przygotowana przez Przedstawicieli Ernst & Young, ale zawiera idee, fakty i dane, które nie podlegały weryfikacji pod względem poprawności, dokładności, czy kompletności; ma na celu przekazanie jedynie ogólnej wiedzy dotyczącej opisywanego tematu i nie powinna być traktowana jako wszechstronnie analizująca temat, a tym bardziej wystarczająca do podejmowania w oparciu o nią jakichkolwiek decyzji biznesowych. W tym sensie Ernst & Young nie akceptuje jakiejkolwiek odpowiedzialności za straty powstałe poprzez działania bądź zaniechanie działań przez osoby mające możliwość zapoznania się z treścią niniejszej prezentacji Ernst & Young w Polsce jest częścią GLOBALNEJ PRAKTYKI ERNST & YOUNG Strona 19
Kontakt Jarosław Wajer Partner w dziale Zarządzania Efektywnością odpowiedzialny za prace dla sektora elektroenergetycznego Tel: +48 (22) 557 71 53 +48 66 44 1 Fax: +48 (22) 557 7 1 E-mail jaroslaw.wajer@pl.ey.com Strona 2