NOWE ZASADY ODLICZANIA VAT OD FIRMOWYCH POJAZDÓW

NOWE ZASADY ODLICZANIA VAT OD FIRMOWYCH POJAZDÓW

Nowe zasady odliczania VAT od firmowych pojazdów W tej publikacji m.in.: Ograniczenie w odliczaniu tylko przy wykorzystaniu mieszanym Bankowóz i wóz pogrzebowy z pełnym odliczeniem VAT Pełne odliczenie VAT od samochodu osobowego tylko z ewidencją pojazdu Serwis i eksploatacja samochodu od 1 kwietnia 2014 roku Zmiany w pojeździe od 1 kwietnia 2014 roku SprzedaŜ samochodu w okresie korekty po 1 kwietnia 2014 roku Wyłączenie prywatnego uŝywania pojazdu z zakresu VAT Od 1 kwietnia 2014 roku uŝywanie firmowego auta do prywatnych potrzeb bez VAT Odliczenie VAT od paliwa do aut mieszanych zawieszone do lipca 2015 roku

Od 1 kwietnia 2014 roku od samochodów osobowych wykorzystywanych w celach słuŝbowych i prywatnych (tzw. działalność mieszana), moŝna odliczyć 50% VAT. Bezlimitowe odliczenie przysługuje natomiast od aut uŝywanych wyłącznie w działalności gospodarczej. Ustawa z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) zupełnie zmieniła zasady rozliczania podatku naliczonego od firmowych samochodów. Nowelizacja wprowadziła przede wszystkim zupełnie nowe ograniczenia w odliczaniu podatku w odniesieniu do wszystkich wydatków dotyczących pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Ograniczenie w odliczaniu tylko przy wykorzystaniu mieszanym Nowością jest, Ŝe dotyczą one w zasadzie tylko aut przeznaczonych do uŝytku mieszanego, tj. wykorzystywanych zarówno do celów związanych z opodatkowaną działalnością gospodarczą, jak i do potrzeb prywatnych (np. dojazd do pracy, uŝywanie w weekendy itp.). Oczywiście o moŝliwości odliczenia podatku nadal decyduje związek poniesionego kosztu z działalnością podatkowaną. NaleŜy pamiętać, Ŝe wykorzystywanie mieszane ma charakter potencjalnej (a nie tylko faktycznej) moŝliwości uŝywania pojazdu do celów prywatnych. Wystarczy, bowiem jednorazowe uŝycie pojazdu do celów prywatnych (np. załatwienie spraw prywatnych samochodem słuŝbowym), aby nastąpiło wykorzystanie mieszane. W konsekwencji w nowelizaci przyjęto załoŝenie, Ŝe kaŝdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony słuŝy uŝytkowi mieszanemu i wszystkie wydatki z nim związane podlegają odliczeniu w 50% (z pewnymi wyjątkami). 2

Ograniczonym prawem do odliczenia zostały objęte wydatki związane z pojazdami samochodowymi o DMC nieprzekraczającej 3,5 tony. Jednocześnie ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do art. 2 ustawy o VAT legalnej definicji pojazdu samochodowego (pkt 34). Zgodnie z tym przepisem jest nim pojazd samochodowy klasyfikowany zgodnie z przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym. Powoduje to, Ŝe ograniczeniem tym zostały objęte wydatki związane z pojazdami silnikowymi, których konstrukcja umoŝliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h. W konsekwencji ograniczenie dotyczy wydatków związanych z motocyklami, samochodami osobowymi i pozostałymi pojazdami o DMC do 3,5 tony. Ograniczenie to nie dotyczy natomiast wydatków związanych z motorowerami i ciągnikami rolniczymi. Wykorzystanie auta w działalności gospodarczej z pełnym odliczeniem Pełne 100% odliczenie VAT przysługuje natomiast tylko w odniesieniu do wydatków związanych z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej. Fakt ten musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych, tj. nie moŝe istnieć nawet moŝliwość uŝytku danego pojazdu do celów prywatnych. Taka sytuacja moŝe wystąpić przykładowo, gdy: Przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaŝ tych pojazdów i zostanie wyeliminowana moŝliwość ich uŝytku prywatnego (samochody nie są zarejestrowane i nie mogą poruszać się po drogach). Konstrukcja pojazdu obiektywnie wskazuje na wyłączny uŝytek do działalności gospodarczej, a ewentualne wykorzystanie pojazdu do potrzeb niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest incydentalne, np. jest to koparka. Z posiadanej przez podatnika dokumentacji (regulaminy, umowy, zarządzenia itp.) obiektywnie wynika, Ŝe pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności 3

gospodarczej i nie ma moŝliwości, aby np. pracownik skorzystał z firmowego samochodu w celu dojazdu do swojego miejsca zamieszkania. W przypadku osób fizycznych, które działalność gospodarczą prowadzą w swoim miejscu zamieszkania (np. architekt, geodeta), ustawodawca uznał a priori, Ŝe posiadany i wykorzystywany w działalności gospodarczej samochód jest równieŝ uŝywany do celów prywatnych. Zgodnie z nowymi przepisami (art. 86a ust. 4) pojazdy będą uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika w dwóch przypadkach: 1. Sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika (a zwłaszcza ustalone zasady ich uŝywania, dodatkowo potwierdzone prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu) wyklucza ich uŝycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. 2. Konstrukcja tych pojazdów uniemoŝliwia ich uŝycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, Ŝe ich uŝycie do tych celów jest nieistotne. Do tej drugiej grupy naleŝą pojazdy samochodowe inne niŝ samochody osobowe mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą klasyfikowane na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków. NaleŜą do niej takŝe pojazdy specjalne, które spełniają warunki i wymagania techniczne zawarte w odrębnych przepisach, określone dla przeznaczeń następujących pojazdów: agregat elektryczny/spawalniczy, do prac wiertniczych, koparka, koparkospycharka, 4

ładowarka, podnośnik do prac konserwacyjno-montaŝowych, Ŝuraw samochodowy jeŝeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, Ŝe jest to pojazd specjalny. Stwierdzenie spełnienia wymagań technicznych dla opisanych pojazdów odbywa się (tak jak do końca marca 2014 roku) na podstawie dodatkowych badań technicznych przeprowadzonych przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz wydanego przez nią zaświadczenia i dowodu rejestracyjnego z właściwą adnotacją o spełnieniu tych wymagań, na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym w przypadku pojazdów specjalnych. Dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone w terminie najbliŝszego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niŝ przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w Ŝycie nowelizacji (czyli do końca czerwca 2014 roku). JeŜeli przed terminem najbliŝszego obowiązkowego okresowego badania technicznego (lub przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w Ŝycie nowelizacji) pojazd, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 (np. wielozadaniowy, van, pick-up czy pojazd z kabiną kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwoziem przeznaczonym do przewozu ładunków, jako konstrukcyjnie oddzielny element pojazdu) jest sprzedawany dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone najpóźniej w dniu poprzedzającym dostawę. Uwaga! Zaświadczenia wydane przed 1 kwietnia 2014 roku dla pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van zachowują waŝność. 5

NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe w ustawowym katalogu aut z pełnym odliczeniem nie ma pojazdów z dwoma rzędami siedzeń i niektórych pojazdów specjalnych. Związane to jest z faktem, Ŝe ich przeznaczenie nie wskazuje jednoznacznie na przewaŝające wykorzystanie do przewozu ładunków lub uŝywanie wyłącznie do innego uŝytku gospodarczego. Nie oznacza to jednak automatycznej kwalifikacji tych pojazdów, jako słuŝących do uŝytku mieszanego. Jeśli bowiem zostaną spełnione kryteria obiektywności (wskazane w art. 86a ust. 4 pkt 1) i będą one dodatkowo potwierdzone prowadzoną ewidencją przebiegu dla tych pojazdów, podatnikowi przysługuje prawo do pełnego odliczenia. Pełne prawo do odliczenia ma zastosowanie tak jak dotychczas do wydatków związanych z pojazdami konstrukcyjnie przeznaczonymi do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (tj. autobusów), poniewaŝ zakres wykorzystywania ich do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą jest bardzo ograniczony (ze względu na ich charakter). Bankowóz i wóz pogrzebowy z pełnym odliczeniem VAT NaleŜy pamiętać, Ŝe minister finansów wydał rozporządzenie z 27 marca 2014 roku w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Rozporządzenie rozszerza katalog pojazdów specjalnych o auta o przeznaczeniach: pogrzebowy i bankowóz typu A lub B. Warunkiem uznania tych samochodów za pojazdy specjalne z pełnym odliczeniem VAT jest jednak, aby miały one jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita była większa niŝ 3 tony. Samochody te z uwagi na ich wymagania konstrukcyjne mogą zdaniem resortu finansów zostać uznane za pojazdy, których konstrukcja wyklucza ich uŝycie do potrzeb prywatnych podatnika (względnie takie wykorzystanie będzie nieistotne). 6

Dodatkowo pojazdy o przeznaczeniu pogrzebowym muszą spełniać wymagania określone w 4 pkt 1 rozporządzenia ministra zdrowia z 27 grudnia 2007 r. w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich (Dz.U nr 249 poz. 1866). Z kolei bankowozy typu A i B muszą spełniać kryteria określone w załączniku 3 lub 4 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pienięŝnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz.U nr 166 poz. 1128 ze zm.). Ustawodawca pominął w rozporządzeniu bankowozy typu C. Nie oznacza to jednak, Ŝe podatnicy uŝytkujący takie pojazdy nie mogą odliczać pełnego VAT. Warunkiem takiego odliczenia jest jednak wykorzystywanie tych pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej. Udowodnienie tego faktu spoczywa na przedsiębiorcy. Pełne odliczenie VAT od samochodu osobowego tylko z ewidencją pojazdu Począwszy od 1 kwietnia 2014 roku przedsiębiorcy mogą odliczać cały VAT od firmowych pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej (opodatkowanej VAT). W tym celu muszą jednak prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu. Ewidencjonowanie naleŝy rozpocząć z chwilą wykorzystania auta dla potrzeb wyłącznie firmowych. Podatnik ma równieŝ obowiązek poinformowania naczelnika urzędu skarbowego o takich pojazdach (wykorzystywanych wyłącznie do potrzeb firmowych). SłuŜy do tego deklaracja VAT-26. NaleŜy złoŝyć ją najpóźniej 7 dnia od momentu, w którym zostanie poniesiony pierwszy wydatek związany z tym pojazdem (zakup auta, nabycie paliwa czy wydatek na naprawę). 7

Ewidencja przebiegu pojazdu powinna zawierać: numer rejestracyjny pojazdu; dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji; stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji na koniec kaŝdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji; wpis osoby kierującej pojazdem obejmujący: kolejny nr wpisu, datę i cel wyjazdu, opis trasy, liczbę przejechanych kilometrów oraz imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem potwierdzony przez podatnika na koniec kaŝdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeŝeli nie jest ona podatnikiem; liczbę przejechanych kilometrów na koniec kaŝdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji. W konsekwencji prawidłowa ewidencja będzie przypominała tzw. kilometrówkę stosowaną w podatkach dochodowych. Przedsiębiorcy muszą pamiętać, Ŝe począwszy od 1 kwietnia 2014 roku samo ujęcie samochodu w ewidencji środków trwałych i wprowadzenie go do majątku trwałego firmy juŝ nie wystarcza do pełnego odliczenia VAT. Do tego potrzebna jest ewidencja pojazdu. Z obowiązku prowadzenia tej dokumentacji (oprócz podatników z częściowym odliczeniem) zwolnieni są przedsiębiorcy, którzy posiadają pojazdy: przeznaczone do odprzedaŝy, sprzedaŝy w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, oddania w odpłatne uŝytkowanie na podstawie umowy najmu, dzierŝawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze jeŝeli odprzedaŝ, sprzedaŝ lub odpłatne uŝytkowanie tych samochodów stanowi przedmiot działalności podatnika. Forma prowadzonej ewidencji jest dowolna. Musi ona jednak potwierdzać, Ŝe wykorzystywanie firmowych pojazdów przez podatnika wyklucza ich uŝycie do celów niezwiązanych z 8

działalnością gospodarczą, jeŝeli ich konstrukcja tego nie zapewnia. Prowadzenie ewidencji jest obowiązkowe mimo, Ŝe ustawa o VAT nie określa wprost sankcji za jej nieprowadzenie. W przypadku stwierdzenia braku ewidencji fiskus z pewnością zakwestionuje pełne odliczenie od wydatków związanych z danym pojazdem. JeŜeli podatnik nie udowodni przy tym innymi dowodami, Ŝe wykorzystywał pojazd wyłącznie słuŝbowo, to nie obroni swojego prawa do pełnego odliczenia. W konsekwencji czeka go korekta podatku naliczonego. Ewidencja przebiegu pojazdu powinna być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. NaleŜy pamiętać, Ŝe obowiązek prowadzenia ewidencji pojazdów nie dotyczy aut w odniesieniu, do których przysługuje częściowe odliczenie VAT bądź podatnik niema w ogóle prawa do odliczenia podatku naliczonego. Informacja o pojazdach z pełnym odliczeniem Podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej samochody, dla których mają obowiązek prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu muszą złoŝyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. Informację tą składa się na druku VAT-26. Ma ona w załoŝeniu umoŝliwić organom podatkowym identyfikację pojazdów podatnika. Trzeba w niej podać informacje o marce, modelu, kolorze, numerze rejestracyjnym, roku produkcji oraz dacie nabycia pojazdu. Przewidziano takŝe rubryki dotyczące daty poniesienia pierwszego wydatku związanego z tymi pojazdami oraz ewentualnie daty zmiany sposobu wykorzystywania auta. 9

W przypadku pojazdów nabytych, importowanych, wytworzonych lub uŝywanych na podstawie umowy najmu, dzierŝawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze przed dniem wejścia w Ŝycie tej nowelizacji, informację składa się w terminie 7 dni od dnia, w którym poniesiono pierwszy (od dnia wejścia w Ŝycie nowelizacji) wydatek związany z tymi pojazdami. 10

Informacja VAT-26 W przypadku nie złoŝenia takiej informacji lub złoŝenia informacji niezgodnej ze stanem faktycznym podatnikowi przysługuje prawo do ograniczonego odliczenia 50%. W konsekwencji stwierdzenia uchybień w tym zakresie organ podatkowy wyrzuci nieprawidłowo odliczone 50% podatku naliczonego. JeŜeli jednak informacja taka zostanie złoŝona po terminie, wówczas podatnik będzie mógł odliczać podatek w pełnej wysokości, począwszy od dnia, w którym złoŝył tę 11

informację (oczywiście przy załoŝeniu, Ŝe ponoszone wydatki są związane z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do opodatkowanej działalności gospodarczej). W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu samochodowego podatnik będzie zobowiązany do aktualizacji ww. informacji najpóźniej na 7 dni przed dniem, w którym dokonuje tej zmiany. W przypadku nieuprawnionego pełnego odliczenia organ podatkowy nałoŝy na przedsiębiorcę sankcję karną skarbową. Uwaga! Zgłoszeniu w informacji VAT-26 podlegają wyłącznie pojazdy z pełnym odliczeniem podatku naliczonego. Serwis i eksploatacja samochodu od 1 kwietnia 2014 roku Od 1 kwietnia 2014 roku przedsiębiorcy mogą odliczyć jedynie 50% VAT naliczonego przy wydatkach eksploatacyjnych związanych z pojazdami z częściowym odliczeniem. Chodzi tu o wydatki na zakup lub import paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów (prawo to jest zawieszone do lipca 2015 r.), naprawy lub konserwacje tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub uŝywaniem tych pojazdów (np. zakup GPS-a czy CB-radia). Jednak w sytuacji, gdy w pojeździe wykorzystywanym do celów mieszanych (czyli do działalności gospodarczej i do celów prywatnych) zostanie zamontowany towar, którego przeznaczenie obiektywnie wskazuje, Ŝe moŝe być on wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik odliczy cały VAT. Przykładem takich towarów mogą być taksometry montowane w taksówkach. Pełne prawo do odliczania będzie równieŝ przysługiwało w odniesieniu do wydatków poniesionych na usługi montaŝu, napraw i konserwacji, ściśle związanych z tymi towarami. 12

Zmiany w pojeździe po 1 kwietnia 2014 roku W przypadku wprowadzenia zmian w pojeździe, wskutek czego utraci on swoje specyficzne określone ustawą wymagania techniczne pozwalające na 100% odliczenie, trzeba uznać, Ŝe od dnia wprowadzenia tych zmian pojazd ten nie jest juŝ wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, tj. wydatki z nim związane będą korzystały z ograniczonego odliczenia podatku. Natomiast w sytuacji, gdy nie moŝna określić dnia wprowadzenia zmian, trzeba uznać, Ŝe pojazd jest uŝywany do działalności mieszanej od tego okresu rozliczeniowego, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył podatek naliczony od wydatków związanych z tym pojazdem (korekta wsteczna) lub od okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, dla którego podatnik wykaŝe, Ŝe pojazd samochodowy spełniał określone wymagania. Zasada ta nie znajduje jednak zastosowania w przypadku, gdy pojazdy te, pomimo utraty ich walorów technicznych, nadal spełniają kryteria (wskazane w nowym art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT) i zostały one dodatkowo potwierdzone prowadzoną ewidencją przebiegu dla tych pojazdów. Regulacja ta ma przeciwdziałać naduŝyciom wynikającym z kupowania aut z pełnym odliczeniem i wykorzystywaniu ich po przeróbce, jako pojazdy osobowe. SprzedaŜ samochodu w okresie korekty po 1 kwietnia 2014 roku Nowe regulacje przewidują wprowadzenie systemu korekt przy zmianie wykorzystania pojazdu pierwotnie przeznaczonego do uŝytku mieszanego. Zmiana ta jest połączona z likwidacją zwolnienia dla sprzedawanych aut objętych ograniczonym prawem do odliczenia. Nowe przepisy mają w załoŝeniu sprawniej realizować zasadę neutralności VAT zarówno u podatników sprzedających uŝywane pojazdy, jak i podatników, którzy handlują tego rodzaju pojazdami kupionymi od innych podatników (zob. wyrok Trybunału 13

Sprawiedliwości UE w sprawie z 19 lipca 2012 r., sygn. akt C- 160/11 Bawaria Motors). W konsekwencji sprzedaŝ uŝywanego auta z częściowym odliczeniem VAT została objęta opodatkowaniem na zasadach ogólnych. Trzeba, zatem przyjąć, Ŝe z chwilą sprzedaŝy (w trakcie 5-letniego okresu liczonego od nabycia pojazdu) nastąpiła zmiana jego przeznaczenia do celów związanych wyłącznie z działalnością gospodarczą. Nowe przepisy przewidują konieczność skorygowania uprzednio odliczonego podatku (lub podatku nie odliczonego) jeśli w trakcie 60 miesięcy (przy pojazdach o wartości do 15.000 zł będzie to 12 miesięcy), licząc od miesiąca nabycia danego pojazdu, nastąpi zmiana jego przeznaczenia. Wysokość korekty jest uzaleŝniona od miesiąca, w którym nastąpi ta zmiana. MoŜliwością korekty zostały objęte równieŝ sytuacje sprzedaŝy pojazdów, w stosunku, do których przysługiwało ograniczone prawo do odliczania podatku naliczonego, z uwagi na ich wykorzystywanie do uŝytku mieszanego. Wprowadzany system korekt nie ma zastosowania do pojazdów nabytych przed dniem wejścia w Ŝycie nowelizacji (do końca marca 2014 roku). Wyjątek stanowi wyłącznie sprzedaŝ takiego pojazdu. Wyłączenie prywatnego uŝywania pojazdu z zakresu VAT Wprowadzona konstrukcja ograniczenia do 50% odliczenia podatku w odniesieniu do pojazdów wykorzystywanych do uŝytku mieszanego, powiązana jest z wyłączeniem konieczności opodatkowania ich uŝytku prywatnego. Dzieje się tak z uwagi na fakt, Ŝe opodatkowanie to zostało skalkulowane w przyjętym limitem odliczenia. Rozwiązanie to w powiązaniu z ryczałtowym ograniczeniem odliczenia VAT ma zapewnić przedsiębiorcom proste w stosowaniu zasady odliczania podatku naliczonego od wszystkich wydatków związanych z pojazdami, bez konieczności prowadzenia szczegółowych i przez to uciąŝliwych ewidencji do celów opodatkowania uŝytku prywatnego. 14

Od 1 kwietnia 2014 roku sprzedaŝ firmowego auta jest opodatkowana NaleŜy pamiętać, Ŝe resort finansów wydał nowe rozporządzenie z 12 lutego 2014 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień. Jest ono związane z koniecznością dostosowania przepisów ustawy o VAT w zakresie zwolnień od podatku do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 19 lipca 2012 r. w sprawie o sygn. akt C-160/11 Bawaria Motors. W wyroku tym TSUE uznał, Ŝe zwolnienie przewidziane w 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (do końca marca 2014 roku był to 3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra finansów z 20 grudnia 2013 roku w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień) jest niezgodne z prawem Unijnym. Przepis ten odnosił się do dostaw pojazdów samochodowych przy nabyciu, których podatnikowi przysługiwało częściowe odliczenie podatku naliczonego. Komisja Europejska zwróciła się do władz polskich o zmianę tej regulacji w celu zapewnienia jego zgodności z prawem UE. Polska zobowiązała się do wprowadzenia (w miejsce tego zwolnienia) rozwiązań, które pełniej realizowałyby zasadę neutralności i powszechności opodatkowania przy sprzedaŝy pojazdów, przy których nabyciu podatnikowi przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego. Takie przepisy zostały zawarte w uchwalonej przez Sejm 7 lutego 2014 roku ustawie o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dodany art. 90b ustawy o VAT). W związku z bezpośrednim powiązaniem likwidowanego zwolnienia z wprowadzonym do ustawy o VAT systemem korekt nowe rozporządzenie weszło w Ŝycie w tym samym terminie, co nowelizacja ustawy o VAT czyli 1 kwietnia 2014 roku. 15

Od 1 kwietnia 2014 roku uŝywanie firmowego auta do prywatnych potrzeb bez VAT Wprowadzone w art. 8 ust. 5 ustawy o VAT nowe przepisy wyłączają konieczność rozliczania podatku w przypadku wykorzystywania przez podatnika do celów innych niŝ działalność gospodarcza (np. na cele prywatne podatnika lub jego pracowników) pojazdów samochodowych objętych 50% ograniczeniem. W konsekwencji podatnik nie ma obowiązku rozliczania VAT, jeŝeli pojazd jest wykorzystywany przez niego na cele inne niŝ działalność gospodarcza. Konieczność opodatkowania uŝytku prywatnego została wyłączona równieŝ w przypadku prywatnego uŝycia pojazdu, w stosunku, do którego podatnik nie mógł dokonać odliczenia podatku naliczonego (transakcja nabycia nie była objęta VAT lub korzystała ze zwolnienia od tego podatku), jednak przysługiwało mu ograniczone odliczenie z tytułu nabycia lub importu części składowych do tego pojazdu. Celem takiej konstrukcji przepisu jest uniknięcie podwójnego opodatkowania, poniewaŝ w ograniczonym odliczeniu został juŝ niejako skalkulowany uŝytek prywatny tych pojazdów lub ich części składowych. Wyłączenie z opodatkowania w opisanych sytuacjach dotyczy równieŝ uŝytku na cele inne niŝ działalność gospodarcza pojazdów nabytych (włączonych do przedsiębiorstwa) na podstawie umów najmu, dzierŝawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze w stosunku, do których przysługiwało ograniczone odliczenie VAT. Przepis ten nie dotyczy natomiast uŝytku prywatnego pojazdu w następujących sytuacjach: Podatnik posiada pełne prawo do odliczenia VAT zarówno przy nabyciu pojazdu, jak i kupionych do niego części składowych. Przedsiębiorca ma pełne prawo do odliczenia VAT przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do niego prawo to zostało ograniczone do 50%. Firma posiada ograniczone do 50% prawo do odliczenia VAT przy nabyciu pojazdu, natomiast przy zakupie 16

części składowych do niego prawo do odliczenia pełnego. Podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT zakupie auta, natomiast przy nabyciu części składowych do niego posiada prawo do 100% odliczenia. Przypadki te zostały wyłączone z dyspozycji art. 8 ust. 5, gdyŝ w tych sytuacjach podatnik powinien być objęty VAT na zasadach ogólnych. Uwaga! Trzeba pamiętać, Ŝe art. 8 ust. 5 wyłącza stosowanie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT przede wszystkim w przypadku uŝycia pojazdów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika, w odniesieniu, do których podatnikowi przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia do celów innych niŝ działalność gospodarcza w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników. Odliczenie VAT od paliwa do aut mieszanych zawieszone do lipca 2015 roku Z uwagi na skutki budŝetowe wynikające z wprowadzenia moŝliwości odliczania 50% VAT od paliwa nowelizacja ustawy o VAT wprowadziła przejściowe wyłączenie tego prawa. Chodzi tu o pozostawienie w okresie do 30 czerwca 2015 roku dotychczasowych rozwiązań dla nabywanych paliw do pojazdów, objętych zasadą stand still, czyli głównie do samochodów osobowych. W konsekwencji do tego czasu moŝliwość odliczenia podatku od paliwa do napędu tych pojazdów jest wstrzymana. Okres przejściowy nie dotyczy jednak wydatków na paliwa do samochodów, które są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. VAT od tego typu pojazdów jest odliczany na zasadach ogólnych. Przedsiębiorcy posiadający tego typu pojazdy mają pełne prawo do odliczenia VAT od paliwa do ich napędu (art. 11 nowelizacji). 17

Skutki dla przedsiębiorcy: Pełne odliczenie VAT: Po wejściu w Ŝycie nowych regulacji przedsiębiorcy odliczą cały VAT tylko od pojazdów uŝywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Ewidencja pojazdu: Do pełnego odliczenia podatku od niektórych pojazdów konieczne będzie prowadzenie szczegółowej ewidencji. Będzie ona musiała zawierać m.in.: opis pokonywanej trasy, jej cel oraz przejechane kilometry. Wykorzystywanie mieszane: Nawet jednorazowe uŝycie pojazdu do celów prywatnych skutkuje uznaniem pojazdu za wykorzystywany do działalności mieszanej. W konsekwencji przedsiębiorca utraci prawo do pełnego odliczania VAT. Działalność gospodarcza w domu: W przypadku osób fizycznych, które działalność gospodarczą prowadzą w swoim miejscu zamieszkania (np. architekt, geodeta), ustawodawca uznał z góry, Ŝe posiadany i wykorzystywany w działalności gospodarczej samochód jest równieŝ uŝywany do celów prywatnych. Oznacza to tylko 50% odliczenia VAT. Odliczanie VAT od paliwa: Do końca czerwca 2015 roku moŝliwość odliczenia podatku od paliwa do napędu pojazdów z częściowym odliczeniem będzie wstrzymana. Sankcja za brak informacji o pojazdach: Jeśli przedsiębiorca nie złoŝy w terminie informacji o posiadanych pojazdach (lub informacja będzie nieprawdziwa), naraŝa się na dotkliwą grzywnę. Podstawa prawna: Art. 29a, art. 86a, art. 91 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.); 18

Ustawa z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312); Rozporządzenie ministra finansów z 21 marca 2014 roku w sprawie wzoru informacji o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej (Dz.U. z 2014 r. poz. 371); Rozporządzenie ministra finansów z 27 marca 2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (Dz.U.z 2014 r. poz. 407); Rozporządzenie ministra finansów z 19 marca 2014 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U.z 2014 r. poz. 369). Rafał Kuciński prawnik, specjalista z zakresu VAT Almanach VAT 2014 350 odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w zakresie podatku od towarów i usług. Tą publikację moŝna kupić w promocyjnej na www.fabrykawiedzy.com 19

Redaktor naczelny grupy czasopism: Ewa Matyszewska Redaktor: Rafał Kuciński Wydawca: Norbert Pawlikowski Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski ISBN: 978-83-269-3102-4 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: VAT@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Nowe zasady odliczania VAT od firmowych pojazdów wraz z przysługującym Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona www i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w tej publikacji oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja Nowe zasady odliczania VAT od firmowych pojazdów została przygotowana z zachowaniem najwyŝszej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w tej publikacji oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku moŝe wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane, jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z tym redakcja nie moŝe ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Nowe zasady odliczania VAT od firmowych pojazdów lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeŝeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Centrum Obsługi Klienta: Tel: 22 518 29 29 e-mail: cok@wip.pl 20

Firma/ Biznes/Własna Działalność Gospodarcza 5 powodów, dla których musisz mieć magazyn Serwis podatkowy VAT Jeśli rozliczasz VAT, to niezaleŝnie od tego, czy jesteś księgowym czy przedsiębiorcą musisz pamiętać, Ŝe zdecydowana większość kontroli podatkowych prowadzonych przez fiskusa dotyczy właśnie tego podatku. Właśnie po to, abyś Ty mógł spać spokojnie przygotowaliśmy publikację Serwis podatkowy VAT. Tylko tu i tylko Tobie nasi autorzy doskonali specjaliści i doświadczeni praktycy podpowiedzą, jak uniknąć błędów i nie narazić się fiskusowi przy rozliczeniach vatowskich. Dzięki magazynowi Serwis podatkowy VAT : Unikniesz błędów, które mogą kosztować fortunę. Zapomnisz o problemach z prawidłowym interpretowaniem przepisów vatowskich. Poznasz rozwiązanie najczęstszych problemów z rozliczaniem VAT. Otrzymasz informację o wszystkich planowanych zmianach w VAT wraz z analizą ich skutków dla Twojej firmy. Zapewnisz sobie stałe i bezpłatne indywidualne porady eksperta. Nie zwlekaj, zamów magazyn Serwis podatkowy VAT juŝ teraz! 2BY08 21